|
2002
|
|
|
Zuetako gehienekin gertatu zitzaidan bezala, ez nuen Alex denbora luzean ikusi ere egin. Duela
|
urte
gutxi batzuk arte. Lau bat edo.
|
|
|
Arratsaldeko zazpiak ziren, Sara Huarte egongelako sofan eseri zenean, gurasoek
|
urte
gutxi batzuk lehenago erositako Altzako bigarren etxean, non bizi baitzen Zarauzko ikastolan lan egiten zuen bere ahizpa Karmelerekin. Ahizparen zain zegoen orduan ere, lanetik noiz itzuliko.
|
|
|
Huraxe baitzen urte luzeetan itzalean egondako euskal mundua itzalpetik ateratzeko modurik onena eta eraginkorrena. Abesti haien artean Mixel Labegerierenak ziren ezagunenak, garaiko gazteek mendira egiten zituzten irtenaldietan ere kantatzen zituztenak, Gu gira Euskadiko gaztedi berria, Euskadi bakarra da, gure aberria..., Ez dok hamahiruko kantariak Baga, biga, higa izeneko ikuskizunarekin plazaratu baino
|
urte
gutxi batzuk lehenago.
|
|
2006
|
|
|
Baina modak ez dira betiko izaten, eta hipnosiarena ere
|
urte
gutxi batzuetako lasto sua besterik ez zen izan. Bitarte horretan, gainera, gauzak aldatzen joan ziren erabat, batik bat krisi ekonomiko larria iritsi zenean mundura, egutegietako 20ak amaitzera jo eta 30en ateak jotzen hasi zirenean.
|
|
2007
|
|
|
Koloniak iparraldeko Erromatxo bat izan gura du. Inperioko hiriburu izatera iritsi ere
|
urte
gutxi batzuetarako iritsiko da (259), III. mendeko Soldadu Inperatoreen kalapitetan.
|
|
2008
|
|
|
Beste gauza bat ere esango diat, gainera, lehengoan esan ez niana, eta, begiak Nazarioren begietan josita, jarraitu zuen?: Hik badakik Dobainen fabrika handi bat eraiki zutela orain dela
|
urte
gutxi batzuk, ezta?
|
|
|
–Zin egiten diat halaxe biziko haizela eta halaxe biziko garela,
|
urte
gutxi batzuen buruan, bai horixe!
|
|
|
Baina orduan korapilo batean sartu zen Ernestina, barre egiteko gogoa ito nahian are barre handiagoak egiten baitzituen maiz, bururatzen zitzaizkiòn eszena batzuk ezin barregarriagoak ziren, zinez?, azkenean errudun sentiarazten zutenak: esan nahi baita amets haiek buruhauste iturri gertatzen zitzaizkiola Ernestinari,
|
urte
gutxi batzuk lehenago patata azal, sagar azal eta fruitu azal guztiak buruhauste gertatu zitzaizkion bezala, zergatik, eta egun batean ama patata azal baten gainean irrist egin eta erortzen ikusi zuelako!, halako eran, non, handik aurrera, buruan sartu baitzitzaion lurrean ikusten zituèn patata azal, sagar azal eta fruitu azal guztiak kendu behar zituela lurretik, inor irrista ez zedin eta burua hautsi; orduan, baina, aita Martzelorekin konfesatu eta hark ezin hobeto bideratu zuen Ernestinaren arazoa; handik hiru bat urtera, ordea, aita Martzelo hil zen, zoritxarrez?
|
|
|
–Zin egiten diat halaxe biziko haizela eta halaxe biziko garela,
|
urte
gutxi batzuen buruan, bai horixe!
|
|
|
Baina orduan korapilo batean sartu zen Ernestina, barre egiteko gogoa ito nahian are barre handiagoak egiten baitzituen maiz –bururatzen zitzaizkiòn eszena batzuk ezin barregarriagoak ziren, zinez–, azkenean errudun sentiarazten zutenak: esan nahi baita amets haiek buruhauste iturri gertatzen zitzaizkiola Ernestinari,
|
urte
gutxi batzuk lehenago patata azal, sagar azal eta fruitu azal guztiak buruhauste gertatu zitzaizkion bezala, zergatik... eta egun batean ama patata azal baten gainean irrist egin eta erortzen ikusi zuelako!, halako eran, non, handik aurrera, buruan sartu baitzitzaion lurrean ikusten zituèn patata azal, sagar azal eta fruitu azal guztiak kendu behar zituela lurretik, inor irrista ez zedin eta bur...
|
|
|
Beste gauza bat ere esango diat, gainera, lehengoan esan ez niana –eta, begiak Nazarioren begietan josita, jarraitu zuen–: Hik badakik Dobainen fabrika handi bat eraiki zutela orain dela
|
urte
gutxi batzuk, ezta?
|
|
2009
|
|
|
–Problema ez da, ordea, Madrilgoa bakarrik, mundu osokoa da. Hara zer azaltzen zuen, izan ere, Alemaniako Muncher Zeitung ek orain dela
|
urte
gutxi batzuk: –Maximilianstrasse kalean zehar zebiltzàn hainbat eta hainbat pertsonak ikuskizun etsigarri bezain amorragarria pairatu behar izan zuten.
|
|
|
Domingorena, baina, lehenagotik zetorren. Egun haietan zinea zen,
|
urte
gutxi batzuk lehenago kinetoskopioa izan zen bezala, komunikabide berriaren zinezko izena, moda eta berrikuntza teknikoa elkartzen zituena; hasieran, kafetegietan ematen hasi ziren, era xume bezain apalean; gero, zineak hiritarrak irabazi eta hura garrantzia hartuz joan zen heinean, antzokietan. Zinea mundu berri batera jotzen zuèn leiho bat zen, eta orbetarrak ez ziren leihoa ireki gabe geldituko, ez horixe!
|
|
|
Domingorena, baina, lehenagotik zetorren. Egun haietan zinea zen,
|
urte
gutxi batzuk lehenago kinetoskopioa izan zen bezala, komunikabide berriaren zinezko izena, moda eta berrikuntza teknikoa elkartzen zituena; hasieran, kafetegietan ematen hasi ziren, era xume bezain apalean; gero, zineak hiritarrak irabazi eta hura garrantzia hartuz joan zen heinean, antzokietan. Zinea mundu berri batera jotzen zuèn leiho bat zen, eta orbetarrak ez ziren leihoa ireki gabe geldituko, ez horixe!
|
|
|
" Problema ez da, ordea, Madrilgoa bakarrik, mundu osokoa da. Hara zer azaltzen zuen, izan ere, Alemaniako Muncher Zeitung ek orain dela
|
urte
gutxi batzuk: ‘Maximilianstrasse kalean zehar zebiltzàn hainbat eta hainbat pertsonak ikuskizun etsigarri bezain amorragarria pairatu behar izan zuten.
|
|
2010
|
|
|
Behin baino gehiagotan izan dut barruan bizi dudan bikoiztasuna aipagai, eta, horren haritik, hirian ikusi nuèn kubismoari lotutako erakusketa bat oroitu dut, 1934 edo 1935ekoa. Ikusi nuenean?
|
urte
gutxi batzuk lehenago izan zen beste bat, oker ez banago, probintziako puntako pintore inpresionisten koadroez osatua?, egia esango dizut, nora ezean gelditu nintzen, erakusketa hura txantxaren eta marrazten ez zekièn jendearen ausarkeriaren arteko zerbait balitz bezala. Gero, baina, artikulu bat irakurri nuen egunkarian, egileak El critiquín seudonimoarekin sinatzen zituen bere lanak, oroitzen al zara, Gabino?, seguru baietz, zu ni baino pinturazaleago baitzara, azken batean?, zer pentsaturik eman zidana.
|
|
|
Denborak aurrera egin ahala, gurasoen arteko harremana hozten joan zela esango nuke. Gutxitan ikusten nituen
|
urte
gutxi batzuk lehenago ikusten nituen bezala, elkarrekin beti umoreko, muxuka eta jolasean.
|
|
2011
|
|
|
Ez du ezagutu, jakina, bere amaren haurtzaroa, baina askotan aditu dio haiek ez zirela kanpora joaten oporretan (Bermeora hiruzpalau egun gehien jota, izekoren etxera), eta nola ibili ohi ziren urte osoan kalean jostatzen, auzoko neska mutil guztiak, eskolarakoan edo handik irtendakoan, kalea berena zela esan zitekeen garai hartan. Belaunaldi hura izan zen kaleaz gozatu zuen azkena, Bilbon behintzat, eta
|
urte
gutxi batzuen bueltan automobilek jana zieten jolaslekua haien seme alabei. Itxarok eta aisiarako duten asti apurra, eskola ez ezik, beste hainbat eginbehar asmatu baitizkiete oraingo haurrei, eta astea labur geratzen zaie?
|
|
2015
|
|
|
Duela
|
urte
gutxi batzuk
|
|
|
Angelek deskribatzen duen San Franciscoko Broadway hark zerikusi gutxi dauka kaleari sona eman zion mugimenduarekin, beat generation literatur mugimenduak aldarrikatzen zuen kontrakulturarekin. City Lights liburu denda edo Vesuvio taberna izan ziren
|
urte
gutxi batzuk lehenago Jack Kerouac, William S. Burroughs edota Allen Ginsbergen iraultzaren erdigunea, non drogekin esperimentatu, gizon zein emakumeekin sexu harremanak eduki, Ekialdeko filosofia jarraitu eta AEBetako balioak zalantzan jarri, eta idazten zuten. Broadway eta Columbus kaleak ebakitzen diren aldapetan beat generaziokoen jarraitzaileekin gurutzatu behar zuen Angelek dantzak entseatzera zihoanean edo Basque Choir koruan abesten zuenean.
|
|
2017
|
|
|
Gure ahuldade propioarengatik dela esango nuke. Mundu honetan
|
urte
gutxi batzuk gehiago igaro izana baino argumentu hoberik ez dugu aurkitu beraren aurretik gaudela eta aurretik egoteak berarekiko gure ardurak ezartzen dizkigula onartzeko. Baina gaur gauean ez dugu Joni nola esango diogun pentsatzeko gogorik.
|
|
2018
|
|
|
Sozialistek kapitalismoa eta enplegu kontratua kritikatzen dituztenean, ez dituzte kritikatzen langileak mespretxatzen dituztelako, baizik eta, hain justu, langileen alde ari direlako. Nolanahi ere, duela
|
urte
gutxi batzuk asko zabaldu zen kontzientzia faltsuaren ideia, eta, pentsamolde hartaraxe jota, pentsarazten zen kapitalismoaren arazoa langileen arazo bat zela; kapitalismoaren auzia langileen kontzientzia gabeziara murriztuz gero, izan ere, jadanik ez zaio hainbesteko arretarik jartzen kapitalistari, hots, enplegu kontratuko beste partaideari. Bada, era berean, prostituzioa emakumeen kontu bat delako ideia patriarkala baliagarria da segurtatzeko ez zaiola erreparatuko prostituzio kontratuko beste partaideari.
|
|
|
–Ezkontza, beraz, kontratutzat jo behar dugu, baina ez kontratu ohikotzat, baizik eta sui generis kontratutzat, baldin eta nolabaiteko kontratutzat hartzerik badago, bederen; alegia, bere baldintzak inposatzen dituen harreman solemne batean sartzeko hitzarmentzat jo behar dugu?. Handik
|
urte
gutxi batzuetara, 1888an, honela ezarri zuen Estatu Batuetako epaile batek:
|
|
|
Handik
|
urte
gutxi batzuetara, Daniel Defoek idatzi zuen berak ez zuela uste, familiari lotutako aprendizen egoera eta ezkonegoera berdin diseinatuta, zeudenik, eta erantsi zuen, emaztea etxeko zerbitzari goren gisa baino?
|
|
|
Ironikoki, patriarkalismo klasikoaren gai nagusietako bat berriro ateratzen ari da argitara norbanakoaren eta kontratu askatasunaren aurrerabidean. Izan ere, duela
|
urte
gutxi batzuk arte inork ere ez zuen zalantzan jartzen giza espeziea ugal zedin nahitaezkoa zela emakumeak haurdun geratzea eta umeez erditzea, baina, orain, aurrerapen teknologikoek auzitan jarri dute giza existentziaren premia ustez natural hori. Benetan aukerarik baldin balego ugalketa giza gorputzetik kanpo gertatzeko (edo gizonen gorputzen barruan), aurrerantzean ez litzateke beharrezkoa izango emakumeen gaitasun natural hori?
|
|
|
–Zinez ederra da. Baina imitaziozko pieza bat da, duela
|
urte
gutxi batzuk egina. Ez da
|
|
|
–Jakizu, jauna, txunditurik geratu nintzela. Erabil al liteke halako hitzik aliatu bati buruz jardutean,
|
urte
gutxi batzuk lehenago batera borrokatu ondoren?
|
|
|
Munduan azken gose aztarnak baino ez direla geratzen entzun dut inoiz, eta hirugarren mundua inoiz baino okerrago dagoela besteren batean. Honek
|
urte
gutxi batzuetarako baino emango ez duela ere entzun diot baten bati kalean, baina apokalipsi zaleak ere ez dira sekula falta. Egun hirugarren mundua geu garela diotenak ere badira!
|
|
2019
|
|
|
Carlosek Pearl S. Bucken ipuin liburu bat eta nik, frikiena, Albino Lucianik iraganeko edo fikziozko 40 pertsonaiari idatzitako gutun bana. Albino Luciani
|
urte
gutxi batzuk geroago Joan Paulo I.a bihurtuko zen. Gutunak gainbegiratuta pinta ona dute.
|
|
|
Eli ezerosoa zen. Baina,
|
urte
gutxi batzuk pasatu ostean,. Gari eta hauen, edo. Nahia, Lara eta hauen?
|
|
|
Eta elkarlaneko fase berri baten irekiera islatu zen Euskaraldiaren aurkezpen eguneko argazkian Bilbon, urte bereko azaroaren 24an, non berriro ere Euskal Herri osoko euskalgintzako eta erakundeetako ordezkariak batera agertu ziren jendaurrean egitasmo berriaren aurkezpenean. Argazki horiek, modu horretan, ez ziren posible duela
|
urte
gutxi batzuk. Ez gaude geunden lekuan.
|
|
|
Berandu zen halakorik egiteko. Heroinak harrapatuegi zeukan bizitza normal bat eramateko; drogetan sartuegi zegoen
|
urte
gutxi batzuk lehenago guztiz arnegatzen zuen eta orain kosta ahala kosta berreskuratu nahi zuen bizitzaren moduko bat izateko.
|
|
2020
|
|
|
duela
|
urte
gutxi batzuk
|
|
|
Inoiz ikusi bako hondamen ekologiko handienaren aurrean gaude. Lurra planetari
|
urte
gutxi batzuk besterik ez zaizkio falta, harri koxkor hila bihurtzeko. Unibertsoko planeta huts bat gehiago izateko.
|
|
2023
|
|
|
" Ez duzu ez atsedenik hartuko, zure adinean...". Amona bere onetik ateratzen zuten purrustada haiek; izan ere,
|
urte
gutxi batzuk lehenago, sastrakei helduta trenbideraino igotzen zen sagarrak eta sagardoa saltzera Normandian lehorreratutako soldadu amerikarrei. Marmarka hasten zen, gero kazokada bat kafe bero ekartzen zuen borborka, apar zuri eta guzti, eta pattar txorrotadatxoa isurtzen katiluetara, azukrearen gainera, eta denek emeki emeki eragiten zioten pattarrari.
|