|
2001
|
|
|
Javier Urra Madrilgo Erkidegoko Adin Txikikoen Defendatzaileak uste du “gure gazteak gehien kolpatzen dituen droga alkohola da”, eta 14 eta 18
|
urte
bitarteko neska mutilen artean “kaleko edanaren” kultura ezabatzeko irtenbideak bilatzea premiazkoa dela. Kontrolatzea lortzen ez bada, Urrak ohartarazten du etorkizunean nerabe horien %25 gutxienez alkoholikoak izango direla.
|
|
2002
|
|
|
Erakunde horren Gizarte Ekintzako udalekuetan 7 eta 13
|
urte
bitarteko neska mutikoek hartzen dute esku.
|
|
|
F elkarteak aurten bigarren aldiz antolatu du 8 eta 12
|
urte
bitarteko neska mutikoentzako kanpusa: uztailean astebete osoa (gauak barne) eman dezake umeak 450 euroren truk.
|
|
|
Baina, zalantzarik gabe, datu deigarri eta kezkagarriena 15 eta 18
|
urte
bitarteko nesken artean dagoen batez besteko erretzaile kopuru altua da: %31 neska dira erretzaileak adin bereko mutilen %23ren aurrean.
|
|
|
12 mg/ egun. 11 eta 18
|
urte
bitarteko neska nerabeak: 18 mg/ eguna.
|
|
2003
|
|
|
Test multzo bat osatu ondoren, anorexia, bulimia edo bestelako elikadura nahasteak izateko arrisku handiena izan zezaketenak elkarrizketatu zituen Unibertsitate Klinikako psikiatra talde batek. Alde horretatik, 12 eta 21
|
urte
bitarteko nesken %4k anorexia (%0, 5), bulimia (%2) edo elikadura nahasteren bat (%1, 5) zuten, hau da, adin horietako 25 neskatik batek gaixotasun horietakoren bat du. 1997an, ikertzaileak arrisku faktoreak biltzen joan ziren, eta 18 hilabetez hasiera batean nahasterik ez zuten gazteen jarraipena egiten jarraitu zen.
|
|
|
emakumeari presio kulturala egitea argal izateko; gorputz perfektuaren irudi idealizatua lortzeko gogoa, autoestimu baxua eta baztertua izateko beldurra konpentsatzeko; emozio egoera negatiboak; antsietatea eta depresioa; arazoak konpontzeko nolabaiteko baldartasuna; elikadura ohitura txarrak eta pisu pobreen kontrolik eza; dieta zurrun irreal eta zorrotz murriztailea ezartzea kalorietan, eta despentsamendu fisikoak. Nerbio anorexiari dagokionez, egindako azterketa epidemiologikoen arabera, nahasmendua 14 eta 17
|
urte
bitarteko nesken %1ek izaten dute (mutiko bakarra 10 neskako). Nerbio bulimia anorexia baino ohikoagoa da; bulimiak, ordea, eragina izan dezake bai 11 urte bitarteko neska gazteengan, bai 40 urteko emakumeengan, eta askoz ere nabariagoa da.
|
|
|
Nerbio anorexiari dagokionez, egindako azterketa epidemiologikoen arabera, nahasmendua 14 eta 17 urte bitarteko nesken %1ek izaten dute (mutiko bakarra 10 neskako). Nerbio bulimia anorexia baino ohikoagoa da; bulimiak, ordea, eragina izan dezake bai 11
|
urte
bitarteko neska gazteengan, bai 40 urteko emakumeengan, eta askoz ere nabariagoa da. Bai paziente anorexiko bai bulimikoek kezka handia dute beren pisuagatik eta beren irudiagatik, eta horrek gehiegi murrizten die elikadura.
|
|
2005
|
|
|
Bi eta hamabi
|
urte
bitarteko neska mutikoek eserlekua okupatzeko eskubidea eta ekipaje frankizia dute.
|
|
|
Zerbitzu hori doan emango zaie 12 eta 14
|
urte
bitarteko neska mutikoentzat, deskontu gabeko tarifa ordaindu badute.
|
|
2006
|
|
|
Espainiako gazteak oso aktiboak dira sexualki, gero eta goizago hasten dira sexu harremanetan, eta, arriskuak ezagutu arren, babesik gabeko harremanak izaten dituzte, Schering laborategiek egindako “Sexualitatea eta kontrazepzioa Espainiako Gazterian” inkestaren arabera. Inkesta hori 15 eta 24
|
urte
bitarteko neska mutilei egindako 2.000 elkarrizketa pertsonaletik gora jaso dira. Hiru urte eskasean, murriztu egin da neska mutilak sexu harreman osoak izaten hasten diren adina.
|
|
2007
|
|
|
Europan 500.000 kasu inguru daude, Vienako Unibertsitatearen ikerketa baten arabera. Praktika hori egun gutxi batzuetatik 20 urtera bitartean egin ohi da, baina kasu gehienak 12 eta 14
|
urte
bitarteko nesketan izaten dira. Heriotza, erditzearen konplikazioak, ernalezintasuna, infekzioak, koska luzeak, hauskortasuna edo trauma psikologikoak dira, besteak beste, ebakuntza honen ondorioetako batzuk.
|
|
|
Goiz edo berandu iritsiko da gure herrialdera. Orain, bederatzi eta 14
|
urte
bitarteko neska guztiei txerto egutegian sartzea eta, Italian edo Grezian egiten den bezala, ematea komeni den ala ez eztabaidatuko da. Txertoaren prezioa hiru dosi behar dira 400 eta 500 euro bitartekoa da.
|
|
|
Espainiako zazpi zientzia elkartek (Ginekologia, Onkologia Medikoa, Pediatria, Medikuntza Prebentiboa, etab.) eta Minbiziaren aurkako Elkarteak txertoaren beharra eta eraginkortasuna bermatzen dituen komunikatu bat zabaldu dute. Adostasun agiri batean, gomendatzen dute “lehentasunezko txertoa jartzea bederatzi eta 14
|
urte
bitarteko neskei, estaldura unibertsala lortzeko”. Gipuzkoako Institutu Onkologikoko Ginekologia Zerbitzuko Lourdes Aritziturrik azaldu duenez, “sexualki aktiboak diren 20 urteko nesken %50 kutsatuta daude”.
|
|
|
VPH txertoa Gainera, Kontseiluak osoko bilkuran onartu zuen giza papilomaren birusaren aurkako txertoa (VPH) sartzea, osasun sistemaren txerto egutegian umetoki lepoko edo umetoki lepoko minbizien %70 eragiten duena. 11 eta 14
|
urte
bitarteko neska guztiei txertoa jarriko zaie. Neurri hori 2010 urtea amaitu baino lehen ezarriko da, autonomia bakoitzeko txertaketa programen beharren, lehentasunen eta logistikaren arabera eta txertoak izatearen arabera.
|
|
|
Haurdun dagoen nerabearen behar proteikoak nahiko handiak dira. 16
|
urte
bitarteko neska haurdunentzat, 1,5 g proteina behar dira kilo eta eguneko. 15 urtetik beherakoek 1,7 gramo behar dituzte.
|
|
2008
|
|
|
Aisialdian, haurrek nahiago dute telebista ikusi kirola edo jolas aktiboren bat egitera. Pisuarekiko kezka PAC aholkularitza enpresak Sanitas Fundazioarentzat egindako azterketa horren arabera, haurren elikadura ohiturei eta ariketa fisikoa egiteari buruz, 6 eta 14
|
urte
bitarteko nesken %35ek eta adin bereko mutilen %28k diote kezkatuta daudela beren pisuarekin. Gaur egungo bizimoduak erritmo bizkorra ezartzen die gurasoei eta seme alabei; zaila da asteko otorduak planifikatzea, eta, azkenean, sukalde azkarrak eta produktu prestatu eta izoztuek eskaintzen duten azkartasunari eta erosotasunari men egiten diote amek.
|
|
|
60ko hamarkadatik aurrera, kanpai modeloa da hedatuena. Altuerari dagokionez, altuenak 18 eta 19
|
urte
bitarteko neskak dira, 162,6 zentimetro batez beste. Gazteenek aurrera egiten dute pixkanaka, 12 urteko nesken 157,7tik 16 eta 17 urtekoen 161,6ra.
|
|
2011
|
|
|
Hala ere, epilepsia izateak edo jasateak askoz pisu handiagoa izango luke nesketan asaldura psikiatrikoak garatzeko: analisiak arrisku handiagoa erakutsi du 10 eta 13
|
urte
bitarteko nesketan. Epilepsia duten haurrek (gizonezkoek), aldiz, estatus sozioekonomiko apalak eragiten die ia, gaixotasunagatik baino.
|
|
2012
|
|
|
Elikagaien Segurtasunerako Espainiako Agentziak (AESAN) 7.500 umeri buruz egindako ALADINO azterlanaren datuak dira. ALADINO azterlanak dio gehiegizko pisuak gehiago eragiten diela mutilei sei eta bederatzi
|
urte
bitarteko neskei baino. Hala ere, egoera horretara daramaten portaerak, hala nola sedentarismoa edo elikadura ohitura txarrak, bi sexuetan gertatzen dira.
|
|
2015
|
|
|
Halaber, azpimarratzen da beharrezkoa dela arrisku handiko pertsona guztien inguruko osasun langileak, zaintzaileak edo hurbileko senitartekoak gripearen aurka txertatzea, haien transmisioa geldiarazteko. Emakumeentzako txertoak Papilomaren txertoa 11 eta 14
|
urte
bitarteko neska guztien txerto egutegian sartuta dago, nahiz eta bederatzi urtetik aurrera eta 25 urte arte eman daitekeen. Bi dosi ditu (lehenengo dosiaren eta bigarren dosiaren artean sei hilabete igaro badira, ez da beharrezkoa hirugarren bat) edo hiru dosi, eta sei hilabetean amaitzen da.
|
|
|
Manos Unidas ere «eskatzen duten ahots guztiei batzen zaie munduko haur guztiek kalitatezko hezkuntza izateko aukera izan dezaten, zapaltzen duten pobreziaren zirkulua apurtzeko». Egun hori dela eta, azpimarratzekoa da Ongole herrian (Andhra Pradesh, India) laguntzen duen birgizarteratze programa, non 4 eta 15
|
urte
bitarteko neska mutilek hezkuntza lortu nahi baitute eskola uztearen eta haur txikien eskolatze nuluaren alde. Gazteentzako lan duina Aurreko aldarrikapenekin batera, LANEk «Haurren lanari buruzko LANEren munduko txostena» serieko bigarren alea argitaratu du.
|
|
2016
|
|
|
UNICEFen arabera, eskolatu gabeko haurren tasa handienak Eritrea (%66) eta Liberia (%58) dira. Pakistanen, 12 eta 15
|
urte
bitarteko neska nerabeen %58 eskolatu gabe daude, haurren %49rekin alderatuta. Ikusi da beharrezkoa dela modu irmoagoan aurreratzea, izan ere, 2000 eta 2007 urteen artean hezkuntzatik kanpo geratu diren haur eta gaztetxoen kopuruak munduan behera egin badu ere (%15etik %10era jaitsi da), ez da berdin gertatu ordutik 2014 urtera arte (%9 baino ez da jaitsi).
|
|
|
Kutsatzea saihesteko modu bakarra sexu abstinentzia da. 9 eta 14
|
urte
bitarteko nesketan, txerto egutegian barne, VPH txertoaren bidez ere prebeni daiteke. Txerto honek zerbixeko minbizien% 70 eragiten duten birusetatik babesten du.
|
|
2018
|
|
|
Jantokirako menu bat antolatu behar badugu 6 eta 9
|
urte
bitarteko neska mutilentzat, nondik hasiko gara?
|
|
|
zergatik 12 urterekin? 2007an, 12 eta 19
|
urte
bitarteko nesken %72, 7 ez ziren inoiz ginekologoarengana joan, Ginekologiako eta Obstetriziako Espainiako Elkarteak (SEGO) eta Ausoniak elkarrekin egindako azterketa baten arabera. Zortzi urte geroago, Osasun Jauregien eta Emakumearen Medikuntzaren Institutua nabarmendu zuen 15 eta 24 urte bitarteko emakumeen% 54k ere ez zuela halakorik egin.
|