|
2007
|
|
|
Paradoxikoki, erabileraren datuek beheitiko jokaera izan dute ezagutza aldetik egoerarik onena duten adin taldeetan. Euskararen ezagutzaren gainean dugun daturik berrienek4 diote, hain zuzen ere, Iruñerriko 15 eta 24
|
urte
bitarteko gazteen artean% 32,1ek egiten duela ongi euskaraz.
|
|
2008
|
|
|
Gazteen artean, berriz, izugarri jaisten da euskarazko telebistek duten tokia: %20, 3ra 15 eta 24
|
urte
bitarteko gazte euskaldunen artean eta %16, 1era 25 eta 34 urte bitartekoen artean. Datu horiek badituzte, beraz, bere argi ilunak:
|
|
|
Euskal Herrian egindako neurketa horiek behin eta berriz azaleratu baitute haurren hizkuntza joeren eta gazteenen artean etena gertatzen dela. Argitaratuta dauden azken datuetan, 2001 urtekoetan, hain zuzen, %19, 0koa zen euskararen erabilera haurren artean eta %13, 6koa besterik ez 15 eta 24
|
urte
bitarteko gazteen artean. Haurtzaroa atzera uzten den heinean, gazte euskaldun ugarik gutxiago egiten dute euskaraz eta gehiago erdaraz.
|
|
|
Gazteen artean, ordea, horren erdira jaisten da gutxi gorabehera euskarak duen tokia: 15
|
urte
bitarteko gazte euskaldunek euren telebista kontsumoaren %20, 3 egiten dute euskaraz, eta 25 urte bitartekoek, %16, 1 Alde nabarmenak daude, beraz, telebistaren kontsumoan euskarak duen tokia adinaren arabera aztertuz gero: zaharragoek kontsumo euskaldunagoa egiten dute, gazteagoek erdaldunagoa.
|
|
2010
|
|
|
15
|
urte
bitarteko gazteak
|
|
|
alde batetik, urte tarte berean biztanleria zer edo zer jaitsi egin da (euskal gizartea gero eta zaharragoa da, jaiotza tasa oso txikia du, eta, ondorioz, gazteen multzoak, gaur egun elebidun gehien biltzen dituenak alegia, gero eta pisu gutxiago du gizarte osoarekiko); eta, bestetik, azken sei urteetan seikoiztu egin dira gure artean bizilekua aurkitu duten etorkinak. eta, halere, gogora dezagun: ...duela hogeita bost urte, ordea, %20 baino ez ziren euskaraz ongi moldatzen zirenak, eta %60 erdaldun elebakarrak. euskararen ezagutzaren hazkundea belaunaldi gazteenen artean eta eskolari esker gertatu da, batez ere. ia hirurehun mila euskaldun berriren multzoa osatu izatea, gutxi gorabehera, bi herenetan hezkuntza sistemari eta heren batean helduen euskalduntze sareari zor zaie. gaur egun jada 16
|
urte
bitarteko gazteen artean gutxiengoa dira erdaldun elebakarrak. adin tarte horretan, %57, 5 elebidunak dira, eta beste %25 elebidun hartzaileak. Sakoneko aldaketa baten aitzinean gaude, populazioaren piramidea irauli egin da zeharo:
|
|
|
...eroztik nafarroako demografian aldaketa nabarmenak gertatu dira. hasteko, 20 urteotan nafarrak 527.318 izatetik 636.038 izatera pasatu dira (%21eko hazkundea). populazioa handitzeaz gain, gizartearen zahartze prozesua, jaiotza tasak behera egin izana eta immigrazioa dira nafar jendartearen mudantzarik eragingarrienak. izan ere, 1990etik 2010 bitartean adinekoen multzoa %65 inguru handitu da eta 15
|
urte
bitarteko gazteena aldiz, ia laurden bat gutxitu. bertzalde, bitarte horretan Foru komunitatean bizi diren etorkinak nafarren %2 eskas izatetik %15 inguru izatera pasatu dira3 halere, atzerriko populazioak ez du banaketa homogeneorik: Mendialdean etorkinak %3, 4 baizik ez diren bitartean, iruñerrian %8, 6 dira eta tutererrian %11, 6 (zenbaiten artean 2009). oro har, populazio gaztea da eta horrek azken urteotan apal apal zegoen jaiotza tasari positiboki eragin dio. nafarroako biztanleen banaketari dagokionez, nafarren erdia baino gehixeago iruñerrian bizi da (eremu mistoan, batez bertze %8, 3 euskaldun), heren luzea hortik behera (eremu ez euskaldunean, %1, 9 euskaldun) eta hamarren bat eskas Mendialdean. nafar euskaldunak, hala kopuruan nola ehunekoan, Mendialdean, legez ezarritako eremu euskaldunean daude kontzentratuta (%60 euskaldun), baina azken bi hamarkadetan Mendialde euskaldunak nafarroa osoarekiko zuen pisu erlatiboa txikituz joan da. egun, 10 nafarretatik 9 eremu erdaldunetan (euskaldunak %20 baino gutxiago
|
|
|
Nafarroako euskaldunen ehunekoaren bilakaera 1986etik 2001 bitarteko zentsuerroldetan eta 2001eko zentsuko 15 urte behekoen artean, eremuka berreskuratze orokor hori gora-behera, nafarroako gobernuak 2003an eta 2008an egindako inkesta soziolinguistikoek (2004, 2009) kezka emateko moduko datu batzuk eman dituzte. 15 eta 24
|
urte
bitarteko gazteak hartuta, 2003an eremu euskalduneko %86, 4 zen euskalduna eta 2008an aldiz, %78, 3 Eremu mistoan ere gazteen multzoa euskaldunagoa zen 2003an 2008an baino. ez dakigu datu horiek etorkinen etorrera handia soilik ote duten arrazoi. dena dela, hurrengo inkestek belaunaldi gazteen euskalduntze bilakaera argitu ligukete. ez dezakegu ahantz hizkuntza baten egoera demolinguistikoa, hein... 2 taulak erakusten du nafarroako euskararen erabilera orokor apala (%6, 6) hamazazpi urteotan ia ez dela mugitu. gauzak horrela, erratea dago nafarrek, batez bertze, kalean egiten dituzten solasen %93, 4 erdaraz izaten direla.
|
|
2011
|
|
|
Ikerketaren unibertsoa Arrasateko Arizmendi ikastolan Bigarren Hezkuntzan ari diren 14 eta 17
|
urte
bitarteko gazteek osatu dute. Hauetako 95 gaztek emandako informazioa inkesta (ikus. galdetegia eranskinean) bidez jaso dut.
|
|
|
Baina aipatu dugun bezala, 12 urteko gazteen bizitza esparru berrietara zabaldu da eta eredu berriak izaten hasi da. Ordura arte eredu izan duen familiak protagonismoa galdu du eta bertan jasotako balioak edo indartzen joan diren ohiturak nabarmen ahuldu dira, erabat desagertuko ez badira ere4 Aurrerantzean inguruarekin izango dituen harremanetarako hizkuntza era kontzienIkerketaren unibertsoa Arrasateko Arizmendi ikastolan Bigarren Hezkuntzan ari diren 14 eta 17
|
urte
bitarteko gazteek osatu dute. Hauetako 95 gaztek emandako informazioa inkesta (ikus. galdetegia eranskinean) bidez jaso dut.
|
|
2012
|
|
|
Arnasgune hauez gain, kontuan hartzeko da 2010ean ireki berri den Nerabeentzako zerbitzua. Lokal honetan 12
|
urte
bitarteko gazteak biltzen dira euren aisialdia kudeatzeko bi hezitzaileen laguntza dutelarik. Bi hezitzaile hauek giltza dira gazteen erabilerari dagokionez eta bai eurentzat bai estrategikoak diren beste hezitzaileentzat (entrenatzaile, begirale...) ondo legoke euren erantzukizunaren kontzientzia hartzeko formakuntza saioaren bat antolatzea. honez gain, eremu hauetan nerabeek elkarrizketa horizontal informalak mantentzen dituztenez, garrantzitsua litzateke Nerabe zerbitzuaren euskararen erabilerari jarraipena egitea, mintzaldatzeak eta euren faktoreen jarraipena eginaz. datu horiek garrantzitsuak dira udaletako nerabeentzako politikak diseinatzerako orduan. hori gutxi balitz oso kontuan hartzekoa da 14 urte bitarteko gazteek zertan pasatzen duten eskolaz kanpoko aisialdi hori ahal den neurrian euretan eragiteko. dena den, azaleko pertzepzioaren arabera esan liteke kirolean, ordenagailu aurrean, kalean eta tabernetan ibili ohi direla, besteak beste.
|
|
|
Lokal honetan 12 urte bitarteko gazteak biltzen dira euren aisialdia kudeatzeko bi hezitzaileen laguntza dutelarik. ...akuntza saioaren bat antolatzea. honez gain, eremu hauetan nerabeek elkarrizketa horizontal informalak mantentzen dituztenez, garrantzitsua litzateke Nerabe zerbitzuaren euskararen erabilerari jarraipena egitea, mintzaldatzeak eta euren faktoreen jarraipena eginaz. datu horiek garrantzitsuak dira udaletako nerabeentzako politikak diseinatzerako orduan. hori gutxi balitz oso kontuan hartzekoa da 14
|
urte
bitarteko gazteek zertan pasatzen duten eskolaz kanpoko aisialdi hori ahal den neurrian euretan eragiteko. dena den, azaleko pertzepzioaren arabera esan liteke kirolean, ordenagailu aurrean, kalean eta tabernetan ibili ohi direla, besteak beste.
|
|
|
4 Grafikoa. Beurko institutuko jolas orduko datuak (12
|
urte
bitarteko gazteak, 215 ikasle):
|
|
|
Bertso eskola (15
|
urte
bitarteko gazteak)
|
|
|
Iraultza horren neurriaz jabetzeko, hona hemen gazteen erabileraren bilakaeraz hainbat datu: 16 eta 24
|
urte
bitarteko gazteen artean euskararen erabilerak gora egin du udaletxean, banketxean eta osasun zerbitzuetan, 1991ko %8, 9tik, 2011ko %21, 8ra(+ %145, 9ko hazkunde erlatiboa), lagunekiko elkarrizketetan (%10, 5etik %24, 1era;+ %128, 6ko hazkundea), lankideekin (%11, 5etik %24, 8ra;+ %115, 9ko hazkundea), kaleko erabileran (%8, 5etik %13, 4ra;+ %44, 8ko hazkundea) eta etxean (%11, 5etik %13, 5era;+ ... Zalantzarik ez dago irakaskuntzan ere indartsu egingo zuela aurrera euskararen erabilerak azken hogei urteotan, eta inkognita nagusia, akaso, hedabideen kontsumoan gazteek zer nolako bilakaera izan duten jakitea dugu (oraingoz ez dugu daturik horretaz aritzeko).
|
|
|
" EAE ko gazteen euskararen ezagutza, erabilera eta jarrerak" (Eusko Jaurlaritza, 2010). Euskararen etorkizun hurbila nolakoa izan daitekeen aurresateko giza-multzo garrantzitsua osatzen dute gaurko gazteek, eta merezi du gure ikerketarekin zerikusi zuzena duten haien inguruko datuei erreparatzea16 Ikerketa honen arabera, EAEko 15 eta 29
|
urte
bitarteko gazteei euskararen ezagutzari buruz galdetuz gero, %71k dio ongi edo oso ongi ulertzen duela, %23k dio zertxobait ulertzen duela, eta %7k ez duela ezer ez ulertzen. Nola hitz egiten duten galdetuta, %59k erantzuten du ongi edo nahikoa ongi hitz egiten duela, %23k dio zertxobait hitz egiten duela, eta %18k ezer ez duela hitz egiten.
|
|
2013
|
|
|
Nolanahi ere, belaunaldi gazteen euskararen erabilera urruntxo geratzen da daukaten ezagutza mailatik. AED elkarteak 1988tik urtero egiten duen kale neurketaren arabera, 15 eta 24
|
urte
bitarteko gazteen erabilera igotzen joan zen behaketaz behaketa, 2005 arte. Aldiz, 20062010 epealdian, behera egin zuen, bost puntu egin ere, %41etik %36ra.
|
|
2014
|
|
|
Artikulu honetan azaltzen den ikerketa burutzeko metodo kualitatiboa erabili du egileak. Zehazki, 18 eta 28
|
urte
bitarteko gazteen inguruko hiru behaketa eta 12 elkarrizketa baliatu ditu Tolosako gazteek hitanoari buruzko pertzepzioak, diskurtsoak eta praktikak azterketarako. Hitanoaren etorkizuna bera arriskuan egon daitekeela-eta, landa herrixketan eta hiriko kaletan gertatzen diren desberdintasunak edota erabilerarako arau sozialen aldaketa azpimarratzen du egileak.
|
|
|
Euskararen proiektu ezberdinetan parte hartu du, bi adibidez oso interesgarriak nire lanerako. Bata Tolosaldeako ikastetxeetan 12
|
urte
bitarteko gazteekin burutzen ari diren ahozkotasunari buruzko lana, eta bestea berriz, Zumaia eta Azpeitian irakaskuntza mailan gaztetxoekin burutzen ari diren hitanoaren lanketa. Bestetik, hitanoaren inguruan hausnarketak oso garatuak dituen Kike Amonarrizekin izan naiz.
|
|
|
Nire ikergaia 15
|
urte
bitarteko gazteengan kokatuz, garrantzitsua iruditzen zait 1904an Hall psikologo estatu batuarrak sortu zuen nerabearen kontzeptura gerturatzea. Horretarako Feixaren hitzetara joko dugu:
|
|
|
Eta horretarako dauzka lau egitasmo. Bat dala familietan eragin, bestea aisialdi sendo eta iraunkorra eskaintzea, ume eta gazteen esparruak euskalduntzea eta 13 eta 17
|
urte
bitarteko gazteen kontzientzia sustatzea. Eta beno, horretan gabiz.
|
|
|
Lau elkarrizketa/ hitz aspertu egin ditugu, beti ere lehen hizkuntza euskara dutenekin. Esan bezala bi belaunaldirekin, bata 15/ 19
|
urte
bitarteko gazteekin, eta bestea 32/ 37 urte bitarteko helduekin.
|
|
|
Lau elkarrizketa/ hitz aspertu egin ditugu, beti ere lehen hizkuntza euskara dutenekin. Esan bezala bi belaunaldirekin, bata 15/ 19
|
urte
bitarteko gazteekin, eta bestea 32/ 37 urte bitarteko helduekin; belaunaldi bakoitzeko bi talde osatuaz. Talde bakoitzarekin, gutxi gorabehera, ordubete pasatxoko elkarrizketak egin ditugu, eta ondoren elkarrizketa horiek transkribatuak izan dira aztertuak izateko.
|
|
2016
|
|
|
Erabilera ere igo da gazteen artean, baina ez gaitasuna beste: Euskal Herriko 16
|
urte
bitarteko gazteen erabilera %11, 1etik %20, 2ra pasa da hogei urteko epean. Hortaz, gaitasuna eta erabileraren arteko zuloa 1991n 11,4 puntukoa izatetik 26,6 puntukoa izatera pasa da 2011n.
|
|
|
Kaskoko Gaztelekuak 2012an ireki zituen ateak. Bertara 12
|
urte
bitarteko gazteak biltzen dira asteburuetan, begirale batekin. Egoitzan bertan denbora pasarako dituzten baliabideez gain, beste hainbat ekitaldi antolatzen dituzte, denak euskaraz.
|
|
2017
|
|
|
Irati Lizeaga Elizalde – Euskara, galiziera eta irlanderaren hiztun berrien hizkuntza identitatea da egoera, 16
|
urte
bitarteko gazteen %46, 8 elebidunak (bikoiztu egin da kopurua), eta hauetatik %51, 9 euskaldun berri elebidunak dira (1991ean adin tarte honetako euskaldun berrien kopurua %15ekoa zen).
|
|
|
Irlanderaren erabilerari eutsiz, hezkuntzatik kanpo, egunerokotasunean 77.185 hiztunek darabilte, populazio osoaren %1, 8 Hauen %23 osatzen dute 5
|
urte
bitarteko gazteek, eta %30 25 bitartekoek.
|
|
|
Lana aurrera eramateko metodo kualitatiboa erabili da eta bertako teknika nagusia elkarrizketa izan da. Bost elkarrizketa egin dira hauek 18
|
urte
bitarteko gazteen artean gauzatuz. Amaierarako hitanoa benetakotasunarekin lotzen dela ikusiko da eta gazteen artean bere erabilera" kutsatu" egin daitekeela.
|
|
|
Joan pujolarrek proposatutako termino hori (muda linguistikoa) euskal soziolinguistikan ere ondo zabaldu da, eta hori da, hain zuzen, artikulu honen gai nagusia. 16 eta 35
|
urte
bitarteko gazteei eginiko inkesten, elkarrizketen eta eztabaidataldeen bitartez bildutako datuekin egin dute ikerketa, eta, artikulu honetan jasotako emaitza nagusiak aurkeztu dituzte.
|
|
|
3 lagunartean edo koadriletan euskararen erabilera sustatzeko helburuz garatzen den programa. astean behin, ostiraletan bi orduz, 12 eta 16
|
urte
bitarteko gazteek parte hartzen dute, 20 eta 50 arteko kidez osatutako taldetan, bina aisialdiko hezitzailerekin. kuadrillategi egitasmoa 2001 urtean abiatu zen pello Jauregi ikerlariaren eskutik.
|
|
2019
|
|
|
Sakelako telefonoa ezinbesteko tresna bilakatu da sozializatzeko, eta bereziki nerabeak eta gazteak baliatzen dira Internetera lotutako aplikazioez eta sare sozialez, fisikoki gertu zein urruti dauzkaten lagunekin harremanak izateko. Gazteen euskal Behatokiaren 2016ko ikerketa baten arabera1, 15 eta 29
|
urte
bitarteko gazteen %99k erabiltzen dituzte sare sozialak, eta batez beste, gazte bakoitzak lau sare sozial erabiltzen ditu: gazteen %98k darabilte whatsapp; %70, 6k, Youtube; %70ek, Facebook; eta %48, 1ek Instagram. eguneroko komunikazio ohiturak aldatzeak, halabeharrez, aldaketak dakartza hizkuntzen erabileran ere, eta horixe neurtu nahi izan dut.
|
|
|
Hala ere, erabiltzaileen% 14,2k maiztasun handiz erabiltzen du euskara, hau da, euskara erabiltzen du erdara beste edo gehiago. Euskararen erabilerarik handiena 16
|
urte
bitarteko gazteek dute, euskara maiztasun handiz erabiltzen dutenak% 23,2 baitira".
|
|
2020
|
|
|
Euskarazko komunikazioari ere badagokio erabiltzaileen behar eta nahi horiei begira jartzea. pagunea, Soziolinguistika Klusterra, Urtxintxa Eskola 2009) 10 biltzen denez komunikabideek hizkuntza ohiturak sortu eta finkatuz eta hizkuntza bakoitzaren irudia eraikiz eragiten dute haur eta gazteengan. 12 eta 18
|
urte
bitarteko gazteen% 32k egunean 3 eta 5 ordu artean ematen du Interneten nabigatzen eta hizkuntza ohiturak finkatzen.
|
|
2021
|
|
|
1 Hasiera batean, gure asmoa 18
|
urte
bitarteko gazteekin aritzea bazen are, zailtasunak izan ditugu ikerketan parte hartzeko prest zeuden gazteak topatzeko. Hori dela eta, zenbaitetan, adina igo egin behar izan dugu partaideak lortu ahal izateko.
|
|
2022
|
|
|
Hain zuzen ere, autore hauen esanetan, 1980 urte inguruan Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleen% 22ak bakarrik zeukan euskaraz hitz egiteko gaitasuna, hiru hamarkadatan% 37ra igo da eta aurreikusten da 2036.urtean% 50era igotzea (Amorrortu eta beste, 2019). Gaur egungo hiztun hauetatik% 42a hiztun berriak dira eta, 16 eta 24
|
urte
bitarteko gazteen kasuan% 67 (Goirigolzarri eta beste, 2019). Bestela esanda, 1980 ingurutik 318.000 hiztun inguru irabazi dira euskararen kasuan, honela, XX. mende bukaeran euskal hiztun gehienak natiboak izatetik gaur egun gazte gehienak etxetik kanpo euskaldunduak izatera pasatuz (Amorrortu eta beste, 2019).
|
|
|
Honela, oro har, hiztun berrien euskara erabilera oso baxua da. Goirigolzarri eta besteren (2019) ikerketako datuei begiratuta, hain zuzen ere, 18 eta 26
|
urte
bitarteko gazteei dagokienez, erdiek beti gazteleraz hitz egiten dute,% 19ak bi hizkuntzak pareko eta, azkenik,% 9ak bakarrik darabil euskara gehiago gaztelera baino.
|
|
|
zenbat eta gazteago, orduan eta euskaldun kopuru handiagoa. 15
|
urte
bitarteko gazteen artean, esate baterako% 72,62 dira euskaldunak eta% 13,05 ia euskaldunak.
|
|
|
Arestian azaldu denez, adinaren arabera agertzen den EKEren joera orokorrak badu salbuespen bat, zeina EH osoko eta lurralde batzuetako datuetan berretsia den: 25 urte bitarteko heldu gazteen EKE maila handiagoa da 15
|
urte
bitarteko gazteena baino. Horrela, adinean gorantz egin ahala EKEren beheranzko joera orokorra adin talde horretan eteten da.
|
|
|
1 eta 2.iterazioak osatuz eta adin tartea zabalduz, 3.iterazioa egin da 25
|
urte
bitarteko gazteak elkarrizketatzeko. Hirugarren iterazio horretan, aurreko iterazioetan azaleratutako gaiei erreparatu zaie nagusiagoak diren gazteekin, adinaren araberako ikuspegi ezberdinak jasotzeko aukera izateko.
|
|
2023
|
|
|
Aisialdiari buruz galdetzean, oso gazte gutxik aipatu du mugikorra. Gehienek lagunekin, dibertigarriak edo bereziak diren planekin erantzun diote galderari, baina Digital Consumer by Generation (2022) txostenaren arabera, 18 eta 24
|
urte
bitarteko gazteek batez beste 4 ordu baino gehiago ematen dituzte Smartphone a erabiltzen, eta denboraren erdia baino gehiago sare sozialetan. Elkarrizketetan aparatuarekin egunean zenbat denbora pasatzen duten zuzenean galdetzean, orduan bai, erantzunek egiantzekotasun handiagoa izan dute; batezbesteko ordu kopurua 4 ingurukoa izan da, nahiz eta batek baino gehiagok onartu duen egunean 6 orduz erabiltzen duela mugikorra, batez ere asteburuetan.
|
|
|
2023ko uztailean egitasmo honen 4 edizioa egin da Gasteizen, eta, antolatutako 5 eguneko programazioaren baitan, komunitate ezberdinetako kideek hizkuntzen biziberritzearen zein hizkuntza aktibismoaren alorrean formatzeko eta haien errealitatea partekatzeko zein besteena ezagutzeko aukera izan dute. HIGAko parte hartzaileak 18
|
urte
bitarteko gazteak dira. Artikulu honetan, HIGA proiektuak hizkuntza gutxituen biziberritzean egiten duen ekarpena ikusi nahi dugu.
|
|
|
HIGAko parte hartzaileak 18
|
urte
bitarteko gazteak dira; izan ere, gazteek hizkuntza gutxituen biziberritzean duten papera oso garrantzitsua da (Amorrortu et al. 2020; Eusko Jaurlaritza 2016; Hernandez et al. 2020; Sadembouo eta Ngoumamba, 2015). Beraz, kultura eta ondarea babestea lan ildo hartuta, eta hizkuntza gutxituen etorkizuna bermatzeko asmoz, gakoa da belaunaldi berriek euren jatorrizko hizkuntzak biziberritu nahi izatea.
|