|
2002
|
|
|
Poliomelitisaren birusa laborategian
|
sortzea
lortu dute zientzialari estatubatuarrek
|
|
|
Esperimentua laborategi batean bizitza sortzen den lehen aldia izan zen. Sekuentzia genetiko geldoetatik abiatuta, eta jatorrizko birusaren materialik gabe, zientzialariek birusa
|
sortzea
lortu zuten. Aditu gehienek, ordea, esaten dute birus bat ez dela izaki bizia, berez ezin baita erreproduzitu.
|
|
|
Lehenengoan, sagu heldu gabeko testikulu ehuna izoztu eta beste sagu batean birlandatu zuten, non frogatu baitzen trasplantatutako ehuna hazi eta espermatogenesia leheneratzen zela; hau da, esperma egiteko prozesua. Bigarrenean, sagu batean testikulu ehuna heldu ondoren, untxi bat
|
sortzea
lortu zen. Takashi Shinohara doktorearentzat, Kiotoko Unibertsitateko Medikuntza Eskolako irakaslearentzat, esperimentu horiek testikulu ehunaren heltze gaitasuna egiaztatzeko test bat egiteko balioko dute.
|
|
|
Israelgo zientzialariek giltzurruna laborategiko arratoietan
|
sortzea
lortu dute
|
|
|
Jerusalengo (Israel) Zientzietako Weizman Institutuko zientzialari talde batek giltzurrun bat
|
sortzea
lortu du, laborategiko arratoietan giza zelulak eta zerri bat txertatuz, zentro honen jakinarazpen batean jakinarazi duenez. Yair Reisner irakasleak gidatutako ikertzaile talde horrek uste du metodo horrek transplante organorik ez izatearen arazoa etorkizunean konpon dezakeela, giltzurrun gutxiegitasuna duten eta transplantea egin behar zaien gizakiei aplika dakiekeela.
|
|
2003
|
|
|
Milaka kamamila erreal
|
sortzea
lortzen dute in vitro ugalketaren bidez
|
|
|
Lan horren ondorioa da substantzia horrek garunean plakak eta proteina tumoreak sortzea saihesten duela. Adituek ondorio horretara iritsi ziren, nikotinarekin eta glukosarekin osatzen dituzten beta amiloide proteinak inkubatzean plaka gutxiago
|
sortzea
lortu ondoren. Hala ere, Kim Janda eta Tobin Dickerson ikerketaren arduradunek argitu dute nornikotina bera ere toxikoa dela eta ondorio kaltegarriak eragiten dituela organismoan, eta, beraz, ikerketak ez du erretzera bultzatu nahi.
|
|
|
Singapurreko zientzialari talde batek pin txerto transgeniko bat
|
sortzea
lortu du, kontsumitzen duenari hepatitisaren aurka immunizatzeko. Estatuko Hiriko Unibertsitate Nazionaleko iturriek jakinarazi dute hori.
|
|
|
Ikertzaile frantses talde batek arratoi klonikoak
|
sortzea
lortu du. Espero den aurrerapena da, eta gaixotasun konplexu askori buruzko oinarrizko ikerketa eta ikerketa aplikatua erraztu dezake, hala nola diabetesa, hipertentsioa eta zenbait arazo neurologiko.
|
|
2004
|
|
|
Estatu Batuetako zientzialari talde batek, zelula ama enbrionarioetatik abiatuta, dopamina jariatzeko gai diren giza neuronak
|
sortzea
lortu du. Substantzia kimiko hori ez egoteak Parkinsonen gaixotasuna eragiten du, eta horrek itxaropen terapeutiko berria ematen die gaixo horiei.
|
|
|
Argentinako Bio Sidus laborategiak lehen behi transgeniko arra
|
sortzea
lortu du. hGH giza proteina (hazkundearen hormona ere deitzen zaio) ekoizteko erabiliko da. “Pampero” izena jarri diote, eta “Pampa Mansa” ren semea da.
|
|
2005
|
|
|
Gizakizkoak dira bi alderdiak.Bata eta bestea aurrez aurre jarrita, elkarri begietara so egin eta enpatia
|
sortzea
lortzen dugu: batak barkamenak eskatzea, besteak barkamena eman ahal izatea.Mesede handiagoa egiten du horrek indemnizazioa agertzen duen paper bat edukitzeak indemnizazio hori, iristekotan, tantaka helduko da eta edo kondena egunak igarotzen uzteak baino.
|
|
|
Norvegiako zientzialariek giza zelula amekin poloetan neuronak
|
sortzea
lortzen dute
|
|
|
Zigu Teknologia eta Ikerketa Zentroak, Txinan, munduko lehen lebitazio magnetikoko tren esekia
|
sortzea
lortu du, “Zhonghua VI” izenekoa. Trena arrakastaz probatu zen joan den ostegunean, eta harrezkero enpresaburu asko jarri dira harremanetan Li Lingqun sortzailearekin, haren erabilera publikoa bultzatzeko.
|
|
|
Hego Koreako zientzialariek zelula ama pertsonalizatuak
|
sortzea
lortu dute muineko lesioak eta diabetea dituzten pazienteentzat
|
|
|
Bilakaera horrekin batera, lana sinplifikatzeko eta jende gehiagok ezaugarri horiek dituzten produkzioak etxean bertan sortzeko formulak bilatu dira. Interneten babesa aurkitu duen azken joera Machinima da, bideojoko bateko protagonistak aktore gisa erabiliz edozein pertsonak pelikula bat
|
sortzea
lortzen duen teknika berria, eta eszenatoki gisa, partidetan mugitzen diren dekoratuak. Machinima filmak sortzeko berariazko programa batzuei esker, jokoaren motorra bera (ingurune tridimentsionalak mugitzeko sortutako programaren kodearen zatia) erabil daiteke ikus entzunezko proiektu bat egiteko.
|
|
2006
|
|
|
Mediku frantses talde batek herentziazko koloneko minbizia familian ez kutsatzea lortu du, enbrioietan gaixotasun genetikoak detektatzeko teknika batekin. Stéphane Viville Estrasburgoko Ospitaleko Ugalketaren Biologia Zerbitzuko zuzendariak familia poliposi adenomatosorik gabeko haurtxo bat
|
sortzea
lortu du. Gaixotasun hori aitak transmititzen du eta kolonean tumore arriskutsuak agertzea eragiten du.
|
|
|
Hori dela eta, zientzialariek hainbat garapen bidetan lan egiten dute, hala nola sistema elektrikoaren elektrodoetarako material berriak; mikrobio mota berriak, merkeagoak eta eraginkorragoak; edo bakterio horietan oinarritutako eredu genomiko berriak, elektroien hornidura handitzeko. Mikrobioak elektrizitatea sortzeko duen gaitasunaren aurkikuntza Durhameko Unibertsitate ingeleseko Michael Potterri egozten zaio; 1910ean korronte elektrikoa
|
sortzea
lortu zuen, elektrodo bat legamia duen petaka batean beste elektrodo batekin organismorik gabeko soluzio batean konektatzean. Hala ere, kontzeptua ez zen berriro hasi 60ko hamarkada arte, ikertzaileak prozesu horren oinarriak hobeto ulertzen hasi zirenean.
|
|
|
Egiten diren zesareen %35 erditze lanetan aurrera ez egitearen ondorio da. Beharrezkoa eta erabilgarria da askotan, zesarea Erroma zaharretik gutxienez erabili den soluzioa da, eta horren bidez, amaren sabeletik fetua
|
sortzea
lortzen da. Eta, adituen arabera, bide naturaletik (baginatik) jaiotzeko kontraindikazioren bat dagoenean baino ez da erabili behar, eta ez da inoiz izan behar guztizko erditzeen %15 baino gehiago, OMEk gomendatzen duenez.
|
|
2007
|
|
|
Horiekin muskulua, hezurra, koipea, zainak, nerbioak eta gibeleko zelulak
|
sortzea
lortu dute
|
|
|
“Gauza ezagun bat egiten ari gara, kable ardazkidearen dimentsioak nabarmen murriztu ez baditugu behintzat” esan zuen Michael Naughtonek, Boston Collegeko fisika saileko arduradunak eta lanean parte hartu zuten zientzialarietako batek. Isolatzaile batek eta kanpoko aluminio alanbre batek inguratutako ikatzezko “alanbre” baten bidez, argia transmititzeko kable ardazkide txiki bat
|
sortzea
lortu zuten ikertzaileek. Kable horrek 300 nanometro inguru ditu zabaleran; beraz, giza ilea baino ehunka aldiz meheagoa da.
|
|
|
Semaforoek etengabe funtzionatu behar dute, eta horrek kontsumo handia eragiten du, lanpara gori edo halogenoekin hornituta baitaude. 1995 urtean kolore berdea diodo batean
|
sortzea
lortu zenetik, LED teknologia hedatuz joan da, semaforoetan aplikatu arte.
|
|
|
Requejok behin eta berriz dio gosaria ez emateak eragina izan dezakeela haurrengan eguneroko jardunean; aldiz, kaloria eta nutrizio eduki egokiko gosaria irentsiz gero, eskola errendimendu hobea lortuko da beti. «Horregatik, gurasoek, irakasleek eta espezialistek haurrengan elikadura ohitura bat
|
sortzea
lortzen badugu, bizitza osorako izango dugu onura».
|
|
|
Azken urteotan, loa posible dela frogatu dute zenbait ikertzailek irakiten ari diren arlo horretan, nahiz eta oraindik urrun dagoen. Hala ere, zertxobait gehiago hurbiltzen du, odol hodi funtzionalak, bihotz ehun uzkurkorra, nerbio zelulak eta arratoi barrabiletan dauden zeluletatik beste zelula mota batzuk
|
sortzea
lortu duen talde baten lanak.
|
|
|
Sartu programak azken zazpi urteotan besteren konturako 26.000 enplegu baino gehiago
|
sortzea
lortu du, horietatik erdiak emakumeek betetzen dituztenak.
|
|
2008
|
|
|
Bi gizonezkoren eta hiru emakumeren obuluen azal laginetan oinarrituta, Kaliforniako Stemagen Corporation enpresako ikertzaile talde batek giza zelula helduetatik klonatutako lehen giza enbrioiak
|
sortzea
lortu du laborategian. Aurkikuntza hori “Stem Cell” aldizkarian argitaratu da.
|
|
|
Bostongo (Estatu Batuak) Haur Ospitaleko ikertzaileek zebra arrainak
|
sortzea
lortu dute. Arrain horiek bizitza osoan dira gardenak, eta zuzenean behatzen dituzte zenbait prozesu, hala nola minbiziaren metastasia edo hezur muineko transplante baten ondoren odola sortzea.
|
|
|
Baina lau asteren ondoren, animaliak heldu bihurtu eta bihurtzen dira. Zientzialariek arrain gardenak
|
sortzea
lortu dute, bi leinu desberdin elkartuz. Zebra arrainek hiru pigmentu dituzte azalean (islatzailea, beltza eta horia).
|
|
|
Gaur egun, %15ek bakarrik dute LED teknologia. 1995ean diodo batean kolore berdea
|
sortzea
lortu zenetik, teknologia hori hedatu egin da, eta semaforoetan aplikatu da. Sistema ezartzeko mekanikan, dauden lanparak diodo berriekin ordezten dira.
|
|
|
Ikerketa Onkologikoen Zentro Nazionaleko (CNIO) aditu talde batek urrats bat egin du, eta funtsezkoa izan daiteke denbora luzeagoan eta egoera fisiko onean bizitzeko, adinari dagozkion gorabeherak atzeratuz. Aditu horiek laborategian arratoiak
|
sortzea
lortu dute, beren jaiotzakoek baino %40 gehiago bizi direnak, eta denbora gehiago behar dute zahartu ahal izateko. CNIOko zientzialariek, María Blasco buru dutela, karraskari horiek lortzeko erabiltzen duten metodoa entzima baten, telomerasaren, maila handitzea da.
|
|
2009
|
|
|
Zelula amen arloko ikerketak beste aurrerapauso garrantzitsu bat eman du. Wisconsin Madisongo Unibertsitateko (AEB) zientzialariak iPS (zelula ama pluripotente induzituak) izeneko zelulekin, muskulu atrofia espinalaren (AME) jatorria eta garapena aztertzeko lehen giza eredua
|
sortzea
lortu dute. Gaixotasun hori hereditarioa da, 1.500 bat gaixo ditu eta milioi bat eramaile baino gehiago ditu Espainian.
|
|
|
Instalazio pilotu horrek 195 metroko altuera eta 10 metroko diametroa zuen tximinia bat zuen, eta 244 metroko diametroa zuen berotegia. Horri esker, gehienez ere 50 kilowatt (kW)
|
sortzea
lortu zuen, hamar etxetarako nahikoa energia. Zortzi urteko funtzionamenduaren ondoren, korrosioak eta ekaitz batek dorrea suntsitu zuten, eta landarea itxi egin zen azkenean.
|
|
|
Eguzki panelek argiaren faktura %30 murrizten dute Zenbait teknologia berriztagarrik energiaren autohornikuntza ahalbidetzen dute. Energia fotovoltaiko eta minieoliko bidezko sorkuntza elektrikoak, banaka edo instalazio bateratu batean, etxebizitza batek bere elektrizitatea
|
sortzea
lortzen du. Etxeko girotzean, entalpia txikiko geotermiak lurzoruaren eta airearen arteko tenperatura diferentzia baliatzen du klimatizazio gastua murrizteko, bai berokuntzan bai aire girotuan.
|
|
|
Beste irteera bat Diazetiloa eta azetoina laktosuerotik lortzen diren bi konposatu dira, eta elikagaiekin erabiltzeko gehigarri aromatiko gisa erabiltzen dira. Gaur egun, laktosueroak jasaten dituen soluzio bioteknologikoez gain, hondakin horretatik irteteko beste bide batzuk bilatu dira, eta “Lactobacillus casei” bakterioa aldatu da manipulazio genetikoko tekniken bidez. Hala, industrian maiz erabiltzen diren bi konposatu kimiko (diazetiloa eta azetoina) gehigarri aromatiko gisa
|
sortzea
lortu da. Ikertzaileek “Lactococcus lactis” gaztaren bakteriotik datorren gene bat sartu dute, eta, aldi berean, “L” gaztaren bi gene ezeztatu dituzte mutazio bidez. casei.
|
|
2010
|
|
|
2007an Lleidako Pirinioetan hasitako sai beltza berriro sartzeko proiektu batek duela mende bat baino gehiagotik Katalunian espeziearen lehen alea
|
sortzea
lortu du. Generalitateko Ingurumen Sailak jakinarazi zuenez, espeziea iraungi ondoren sortutako lehen pollueloa da, eta hori gertatu da “aurreikusitakoa baino lehen”.
|
|
|
Espainian, arriskuan dauden espezieen kriokontserbazioaren kasu nabarmenak ere badaude. Gaztela Mantxako Unibertsitateko (UCLM) eta Zientzia Ikerketako Kontseilu Nagusiko (CSIC) talde batek Afrikako gazela bat
|
sortzea
lortu zuen 2005ean, lehen aldiz munduan, semen izoztuaren intseminazio artifizialaren bidez. Umea erditze naturalaren bidez jaio zen Saharako Fauna Salbatzeko Parkean, Almerian. Zientzialariek ugaltze teknika erabili dute galzorian dauden iparraldeko gazela frikanoetan.
|
|
2011
|
|
|
Historias del siglo XX da Historia Contemporánea en la Red hezkuntza arloko web orri osatuenetako bat. Ataria Juan Carlos Ocañak egin du, Historia Moderno eta Garaikideko doktore eta Bigarren Hezkuntzako katedradunak, eta irakaskuntza bokazio argia duen kanal monografiko bat
|
sortzea
lortu du, Batxilergoko eta unibertsitateko lehen mailetako irakasle eta ikasleentzat. Edukiak, besteak beste, honako hauek dira:
|
|
|
horietan eguzki teknologiaren erabilera eta kontsumo eraginkorra herritarren eta enpresen artean orokortzeko programak jarri dira abian. Haren bultzatzaileek energia ekologikoagoaren kontsumoa zabaltzea eta “ekonomia berdea” deritzonaren milaka lanpostu
|
sortzea
lortu dute.
|
|
|
Ur gazitik hidrogeno garbia
|
sortzea
lortzen dute
|
|
2012
|
|
|
Asturiasko Printzerriko Nekazaritzako Elikagaien Ikerketa eta Garapenerako Eskualdeko Zerbitzuko (SERIDA) Devako Animalien Bioteknologia Zentroko zientzialariek bi txahal
|
sortzea
lortu dute, Asturiasko zentroan bertan garatutako ugalketa teknologia berritzaileei esker. Marylin eta Marguise, baserrian ezagutzen diren bezala, enbrioien “in vitro” ernalketa prozesu baten eta bitrifikazio prozesu baten batura dira.
|
|
|
mikebaird 1 Txakurrarekin harreman berezia izanez gero, ez galdu Maitekorren jabeek txakurra gutxiago galtzea lortu dute Txakurra lagun bat da, gurekin bizi den lagun iletsua, eta merezi duen bezala zaindu behar dugu. Txakurrekin maitasun eta adiskidetasun harremana
|
sortzea
lortzen duten jabeek, gainera, beste sari garrantzitsu bat ere lortzen dute: haientzat, zailagoa da paseoetan animaliak galtzea.
|
|
2013
|
|
|
Haurdunaldia adopzioaren edo tratamenduaren ondoren Irudia: Pertsona maiestikoa Photography Ondorengo haurdunaldi naturala lortzen duten bikoteak ume bat adoptatzea edo ugalketa tratamendu baten diagnostiko fasean
|
sortzea
lortzen dutenak. Bi kasuak ideia honi eusteko erabiltzen dira:
|
|
|
Hurrengo parte hartzaileak istorioari jarraitu behar dio historiaren hari jarraitzen dioten beste bi esaldi berriekin («itsas zabalean zegoenean, uharte bakarti bat ikusi zuen urrutian»), eta horrela, hurrenez hurren. Pixkanaka, ipuin dibertigarri bat
|
sortzea
lortuko dute guztien artean, eta irudimena xahutu dute horretarako. Irudiak interpretatzea.
|
|
|
Pavlov elektronikoaren txakurra
|
sortzea
lortu dute zientzialariek. Txakurrak nola hezi jakiteko gakoak dituen asmakizuna da.
|
|
|
Pavlov-en txakurrak zientzialariak liluratzen ditu etengabe. XIX. mendearen amaierako esperimentu sinple honek hainbat gako ditu ulertzeko nola ikasten dute txakurrek? . Zientzialari talde bat Pavlov elektronikoaren txakur bat
|
sortzea
lortu du, nanoteknologiaren laguntzarekin. Helburua. Txakurraren buruak nola eragiten duen jakitea.
|
|
2015
|
|
|
2015erako helburuetako bat, proiektuaren arduradunen arabera, papera behin betiko ezabatzea eta elektronikoki jardutea da. TRACE proiektuak teknika eraginkorrak
|
sortzea
lortu du, elikatze katearen ahuleziak identifikatu eta sailkatzeko. Bere lorpen nagusietako bat izan da balizko «imitatzaileak» onartzen uztea, hau da, janari iruzurra saihestea.
|
|
|
Hala nabarmentzen du ONCEren 2014ko memoriak eta bere Fundazioak. «Krisi egoera zailean kalitatezko enplegua
|
sortzea
lortu dugu, gure lana funtsezko elementu gisa pertsonen garrantzia oinarri hartuta. Gure gizarte ereduaren DNAn dago», azaldu du Antonio Mayor, korporazio sozial honetako Komunikazio eta Irudi zuzendariak eta irabazi asmorik gabekoak.
|
|
2017
|
|
|
Bere bizkarrean 700 txapelketa baino gehiago eta 90 milioi euro inguru banatu ditu saritan banatuta. League of Legends Lol laburdurekin ere ezaguna da, eta bere inguruan komunitate oso bat
|
sortzea
lortu du. Fantasiazko mundu batean girotuz, haren jokalariak bataila epikoetan parte hartzen dute, eta amaieraraino borrokatzen dira bizirik irauteko.
|
|
2021
|
|
|
Animaliekin lan egiteak ere zoriontsuago egiten gaitu. Maskotekin ezarritako lotura emozionalek oxitozina kantitate handiak
|
sortzea
lortzen dute, “zorionaren hormona” deritzona. Japoniako ikertzaileek ikusi dute txakurren eta gizakien arteko ikus kontaktu luzeak hormona horren kontzentrazioa handitzen duela garunean.
|
|
|
Errealitate horrek kalte egiten die, batez ere, adingabeei, tabako kearen eraginpean egoteak arrisku handiagoa sortzen baitie helduaroan minbizia eta bihotz gaixotasunak garatzeko. Tabakismoaren prebentzioa, borroka kolektiboa Minbiziaren Aurkako Espainiako Elkarteak egungo araudia aldatu beharra aldarrikatzen du tabakoaren aurkako legea zabaltzeko, eta adingabeak dauden leku publikoetan, hala nola eskola inguruneetan, hondartzetan edo parkeetan, ez erretzea, horrela gure herrialdean kerik gabe
|
sortzea
lortzeko. Izan ere, guztiok izan behar ditugu aukera berdinak minbiziari aurrea hartzeko, harekin bizitzeko eta ikerketaren emaitzak lortzeko.
|