|
2005
|
|
|
Uhin sismikoen abiadura neurketak erabilgarriak dira Lurraren sakonera ezberdinetan kokatutako materialak identifikatzeko. Leherketa edo lurrikara baten ondorioz
|
sortutako
uhin sismikoen abiadura zehazteko nahikoa da neurtzea Lurraren mugimendua gertatu den unetik simografoetara heltzeko uhinek erabili duten denbora tartea. Sismografoaren eta fokuaren arteko distantzia ezaguna denez, abiadura era zuzenean lor daiteke.
|
|
|
Uhin sismikoak lurrikara, leherketa edo antzeko gertakizunen bitartez sortzen dira, beraz, naturalak edo gizakiak eragindakoak izan daitezke. Indar handiko uhin iturrietatik (lurrikara bortitzetatik, leherketa nuklearretatik)
|
sortutako
uhinak planeta mailako ikerketak egiteko erabiltzen dira, eskala txikiagoko uhin iturriak (leherketak, bibrazioak), berriz, azaleko egitura zehatzagoak ikertzeko erabili ohi dira. Gizakiak eragindako leherketetan ikerketen zehaztasun maila handiagoa da, leherketa non eta noiz gertatuko den aurretik finka daitekeelako.
|
|
|
Parametro horiek guztiak sismografoetara heldutako informazioa zehaztasunez ikertuz lor daitezke. Sismografoa lurrikaren eraginez
|
sortutako
uhinak erregistratzeko erabiltzen den tresna da, eta sismogramak sismografoek eskainitako uhin mugimenduaren adierazpen grafikoak (1.5 irudia).
|
|
|
XIX. mendearen bukaeran, lurrikara bortitzetan
|
sortutako
uhin sismikoek Lur osoa zeharkatzeko gaitasuna zutela ezagutu zenean, Lurraren barne egitura finkatzeko ezinbestekoa izan den sismologiaren esparru zientifikoa jaio zen. Hasiera batean, lurrazala, mantua eta nukleoa baino ez ziren bereizi, baina datu sismikoak pilatu eta teknika findu ahala Lurraren barnerako proposatutako zatiketa gero eta zehatzagoa izan da (2.2 irudia).
|
|
|
Informazio gehiena ikerketa sismologikoetatik lortu da. Azaleko 50 km-ko lurrikaretan
|
sortutako
uhinak eta S uhinak epizentrotik 1.100 km-ra kokatutako sismografoetara izpi zuzenak bezala heltzen dira, hau da, lurrazalean zehar soilik transmititutako izpi gisa. Lurrikara zehazki noiz eta non gertatu den finka daitekeenez, lurrazalean zehar izpiek izandako abiadura neur daiteke.
|
|
2014
|
|
|
Ezin aipatu gabe utzi, ordea, 2011ko maiatzaren 27an Europako Kontseiluak hartutako ebazpena «Eremu elektromagnetikoen arrisku potentzialak eta ingurune naturalean dituzten eraginak» izenburupean57 Horrekin batera, urte bereko maiatzaren 31n OMEk eta IARCek (Minbiziaren inguruko Nazioarteko Ikerketa Agentziak) besteak beste telefono mugikorrek
|
sortutako
uhin elektromagnetikoak posibleki minbizia eragiletzat jo dituzte, eta 2B atalean sailkatu58 Horien erabilerak garun tumore kaltegarriak (gliomak) pairatzeko arriskuaren hazkundearekin duen lotura onartzen dute eta uhin horien agerpena ahalik eta gehien gutxitu behar dela aldarrikatzen dute, batez ere haurren kasuan. Europako Kontseiluaren aipatutako ebazpenean Europako gobernu guztiei ahal duten heinean uhin elektromagnetikoak sortzen dituzten erradiazioak gutxitzeko zentzuzko neurriak hartzeko eskatzen zaie.
|