|
2001
|
|
|
Gureak ere bai, izatez eta gogoz europarrak garenez gero. Ideia horiekin
|
sortutako
izenak, bazter guztietara zabaldu dira, ideiak zabaldu ahala, eta aldakuntza handirik gabe gehienetan. Ondasun horiek, beraz, besteren hainbat gure baldin badira, ez dirudi gupida edo lotsarik izan behar genukeenik horietaz, gainerakoek bezala, jabetzeko.
|
|
2004
|
|
|
Rikardo Arregi ondo baino hobeto ohartu zen euskaldun izatearen semantika auziak ez zirela ondorio ideologiko nabarmenik gabeko ika mikak. Zorrotz antzeman zuen herri honetako herritarra izatearen deitura ez zela bertakoek bertakoentzat
|
sortutako
izena. Ez zela alegia herri honek bere kabuz, bere eskuko izatearen ahalmenez, jorratutako izendapena.
|
|
2005
|
|
|
Non geratu ziren Tomasekin maiteminduta bizi izandako egun haiek? Mutil hura, Tomas, eta bera, Teresa, T batetik eta T beretik
|
sortutako
izenak, Jainkoak edo patuak maitasunerako eta gozotasunerako baizik programatu ez balitu bezala?!
|
|
|
Haustura lerro horiek, bere iritziz, Rosseko Izotz Hesi Handiko izotzetan haustura eta pitzadura sakonek markatu behar zituzten, hortik datorkio tenpanoa. Kolapso berri horretatik ateratzen diren zatirik handienek “aitaren” izena izango dute, B 15M, B 15N eta B 15P, AEBko Ozeanoen eta Atmosferaren Administrazio Nazionalak
|
sortutako
izenaren arabera. B B “seme” handiena zen.
|
|
2007
|
|
|
Orduan jakin nuen, ziurtasun osoz jakin ere, adarra jotzen ari zitzaidala, Irenek ziri ederra sartu nahi zidala, beste askotan egin izan zidan bezalaxe. Etxola horretan ez zegoela inor, Onofre bere imajinaziotik
|
sortutako
izen bat besterik ez zela, Ray izeneko txakurra bezala, eta inork ez zigula, azken finean, gorputz atalik eskuztatuko pizgailu ziztrin baten truke.
|
|
2008
|
|
|
Kanpo inpaktu gogorraren ordez, barne inpresio ondo landua nahiago du juizio estetiko ikasiak, hau da, gutxi batzuen eskura dagoen kodeak. Halako kode batez
|
sortutako
izenek interpretatze lan bati esker hunkitzen dute. Laburbilduz:
|
|
|
ez dira marka komertzialen arabera orientatuko, ez eta produktu baten jatorriaren arabera kontsumitzera bultzatu ere. Hala ere, aukera ematen du ekintzen xede den produktuaren jatorria adierazteko, Europar Batasuneko araudiaren arabera
|
sortutako
izena denean. Neurri nagusiak Erregelamendu berriak informazio eta sustapen ekintza hauek biltzen ditu:
|
|
2009
|
|
|
Irudi oso erakargarria du Blue Dragonek eta pertsonai guztiz ikusgarriak.Japonian arrakasta handia izan du produkzio honek. Italia, Frantzia eta Alemanian ere oihartzuna izan du eta azaroan Portugalen estreinatuko dute.XBOx 360rako 2006an
|
sortutako
izen bereko bideojokoa du oinarri telesailak. Plataforma honetan bideo jokorik salduena bilakatu zen eta arrakasta horrek animatuta telebistarako egokitzea erabaki zuten. Animazio alorrean maisu diren bi gizon daude proiektu honen atzean:
|
|
|
XBOx 360rako 2006an
|
sortutako
izen bereko bideojokoa du oinarri telesailak. Plataforma honetan bideo jokorik salduena bilakatu zen eta arrakasta horrek animatuta telebistarako egokitzea erabaki zuten.
|
|
2011
|
|
|
Urtebarri eguneko kantan aitatzen dan Mari Montañe ea nor zan itaundu dogunean, lekukoek ez dabe jakin nor izan leiteken. Lekukoren batek gaztaine berbeagaz errimau beharrak
|
sortutako
izena ete dan iradoki deusku.
|
|
2013
|
|
|
Medikuntza sistematikoki jorratzen eta anatomia arloko berariazko hiztegia eraikitzen lehendabizi jardun zutenak antzinako greziarrak izan ziren. Erromatarrek ekin zioten beranduago, sarritan aurrez greziarrek
|
sortutako
izenak berenganatuz eta behar bezala beren hizkuntzara egokituz eta moldatuz. Gaur ere, anatomia arloko termino askok grezierako eta latineko baliokideak dituzte.
|
|
2016
|
|
|
|
sortutako
izen exotikodun zibilizazioei besarkaturik
|
|
2018
|
|
|
2017ko abenduaren 21ean, José Miguel de Barandiaranen heriotzaren 25 urteurrena bete zen. Etniker Taldeetan (José Miguelek berak
|
sortutako
izena," etnografia ikerketa" esateko) etnografian jarduten dugunok esker oneko zorra daukagu berarekin. Taldeok sortu ez ezik, diziplina bera ere guztiz aldatu zuen, ordura arte ikuspegi erromantiko eta mugatuan landu baitzen.
|
|
|
Berrikitan
|
sortutako
izenak dira bai Mendebaldea, bai Yamaguchi exotikoa, Japoniako hiriarekiko senidetzearen oroigarri, eta zaharxeagoak, berriz, Arrotxapeko bi muturretan eraikitako bi auzoei emaniko izenak.
|
|
2021
|
|
|
12.3.2h Gauza bertsua gertatzen da, neurri batean, berezia den zerbaiti izen arrunta jartzen diogunean (bide batez, izenondoa ere izan daiteke), adibidez, erakundeekin (Eusko Ikaskuntza), aldizkari egunkari izenekin (Berria, Deia, Argia) edo etxe izenekin (Ametsa, Etxeberria, Apezetxea...). Baina horietan
|
sortutako
izen berezia artikulu eta guzti azaltzen da. Kasu horietan egokiena eta argiena Herria tik, Deia tik edo Argia tik idaztea da.
|
|
|
4.5.4a Literatura tradizioan, du motako aditzak hartu ditu, gehienbat, oinarri atzizki honek; euskara estandarrean ere keta atzizkiaz
|
sortutako
izen askok du motako aditza dute oinarrian. Aditz horiek askotan ‘egilea gaia’ (garbitu, hil...) argumentu egitura dute, ekintza bat adierazten dute.
|
|
|
oinarriak adierazten duen zera horrek hartzen duen kantitatea. kada atzizkiaz
|
sortutako
izenak maiz kuantifikatzaile gisa ageri zaizkigu, eta neurri sintagmak osatzen dituzte: kolkokada sagarra, bi katilukada esne, gurdikada egurra, hiru koilarakada gurin...
|
|
|
4.4.2.1b Dena den, ipar ekialdeko testuetan erabili izan den arren, atzizki honen bidez
|
sortutako
izen bat baino gehiago darabilgu gaurko euskara estandarrean; aipatu berri ditugun horiek guztiak, eta baita besteren bat ere (atxikigailu, adibidez), aurki ditzakegu Egungo Testuen Corpusean, Egungo Euskararen Hiztegian edo Lexikoaren Behatokiaren Corpusean.
|
|
|
Hemen tasun atzizkiaren bidez sorturiko izenez diogunak berdin berdin balio du, jakina, keria atzizkiaz sorturikoentzat (edo eziaz
|
sortutako
izenentzat —abilezia, dotorezia— eta abarrentzat ere). dun eta tar atzizkiez osatutako adjektiboek ere har dezakete tasun (donostiartasun, euskalduntasun); bai eta zenbait erreferentzia adjektibok ere (nazionaltasun, industrialtasun, ekonomikotasun, politikotasun).
|
|
|
Azken urteetan sortu dira bestelako izenak oinarri dituzten keriadun eratorriak ere (bortxakeria, indarkeria), baita aditza oinarri dutenak ere (bazterkeria, bereizkeria); baztertu edo bereizi, gizartekideez ari garela, gaitzesten ditugun jokabideak diren heinean, keria erantsi zaie jokabide gaitzesgarria dela adierazteko. Mailegua eta keria atzizkiaz
|
sortutako
izena, bata bestearen ondoan ere aurkitzen ditugu behin baino gehiagotan: bereizkeria eta diskriminazioa, bazterkeria eta esklusioa eta abar.
|
|
|
Bada, ordea, tasun eta keria atzizkiak bereizten dituen beste zerbait ere. Biak hartu izan dira izen abstraktuen sortzailetzat, baina jokabide desberdina dute tasun atzizkiaz
|
sortutako
izenek eta keria atzizkiak sortutakoek. Izen abstraktuak zenbakaitzak dira, dagokien izen sintagmak ez du plural markarik edo kuantifikatzailerik hartzen.
|
|
|
Euskaltzaindiak (1991) hitz elkartu sintetikotzat (§ 7.2.7) hartu zituen gintza atzizkiaz
|
sortutako
izenak Hitz Elkarketa/ 3 liburuan, egin aditzaren oihartzuna dagoelako. Hala ere, elementu beregaina ez den heinean, eratorpenean sailkatu dugu Gramatika honetan, Azkuek edo Villasantek egin bezala.
|
|
|
Beste atzizki batzuk ikusten ditugu ezia, tate, tzia... izen abstraktuen sortzaile eta, beraz, hein handi batean tasun atzizkiaren baliokide; hain zuzen ere, euskarak askotan izango du tasundun eratorria (ahuldade/ ahulezia/ ahultasun, gabezia/ gabetasun eta abar) beste atzizki hauekin
|
sortutako
izenaren ondoan. Baina hemen aipatuko ditugun atzizkiok ez dute emankortasun handiegirik izan euskararen ondare lexikoan, eta ihartutzat eman ditzakegu euskara estandarrean hitz berriak sortzeko.
|
|
|
Liburuak sakratuak direla esan dizuete, baina ez dizuete zergatik azaldu, eta ezer sakratua bada zuen arima izan behar da, zuen adimena, zuen iritzi eskubidea, zuen erabakimena, gogoa eta borondatea. Bizitzak ordu gutxi ditu eta horietatik gehiegi eman dituzue kalitate eskaseko literatura irakurtzen, kalitate hori egon bazegoela sinetsi duzue, nahiz eta zegoena beste zer hori izan, fabrikatutako prestigioa, autoreek, editorialek, liburua irakurri ez duten kritikoek, literaturaz ezer ez dakiten akademikoek, giro sozialari men egiten dioten epaimahaiek edo horiek guztiek
|
sortutako
izen on bat, literaturarekin zerikusirik ez duena. Hartu liburu hau berau, aspertuta bazaudete, eta bota sutara.
|
|
2023
|
|
|
Hona hemen hiru landaretan jasotako informazio etnolinguistikoa (6 irudia): (1) kitxua termino bat eta gaztelaniazko bat elkartzen ditu, Huagra manzana (Hesperomeles obtusifolia) (Kitxuazko ‘abere+ sagar," abereentzako sagar"); (2) Congona/ Cunguna (Peperomia galioides) Perun eta Bolivian hitz egiten den kitxua hizkuntzaren aldaeretan
|
sortutako
izen berezia dela dirudi20; aitzitik (3), Jícama (Pachyrhizus erosus) náhuatl hizkuntzatik datorren terminoa da. Latinoamerikako hainbat lekuan hartu izan dute landare hori bertakotzat, baita Pintag eskualdean ere.
|