|
2010
|
|
|
Antiespainolismoaren eta askatasunaren erretolikarekin, Sabino Aranak euskaldunen aberria Euzkadi zela proklamatu zuen, Espainiatik askatu eta euskal nazio estatua fundatzea proposatzeko. Miguel de Unamunok, ostera, progresoaren eta unibertsaltasunaren argudioekin, euskaldunek espainol izan behar zutela promulgatu zuen, jadanik trenbide horretan
|
sarturik
zeudenez gero, tren hori bultzatu besterik ez zutela.
|
|
|
Frantziako hezkuntza sistema aztertuz, heziketaren bidez indar erlazio ezarriak naturalizatzen zirela konturatu zen. Formazio objektibo unibertsalista batean
|
sarturik
zeudela pentsarazten zitzaien ikasleei. Hala lortzen zen dominatuen konplizitatea.
|
|
|
Soldaduek ez ezik, ofizial eta armada-buruek ere beren barrenetik madarikatu zuten sultanaren izarra: jadanik baziren zazpi urte gerla hartan
|
sarturik
zeudela, beren etxetik hain urruti eta hainbeste lagun bide bazterrean ehortzirik utziak zituztela; hura oro, zamariei jatera ematen zaien landare batengatik!
|
|
2012
|
|
|
[...] Ez baikara naziotzat aitortuak izan, ez baitugu gure Estatua lortu. Desiraren jokoan
|
sarturik
gaude hemen azkenik, desira duguna beti absentzia baita, beti galdutako zerbait, eta sekretuan," Beste" nagusi horrek hain zuzen" Beste" izaten jarrai dezala desiratzen dugu.58
|
|
2016
|
|
|
Altehuffen en bizi ziren jentilek laban bakarra baino ez zuten guztientzat. Herriaren erdian zegoen zuhaitz baten enborrean
|
sarturik
egon ohi zen, eta nornahik hura behar izanez gero bertatik hartu eta bukatutakoan bere lekuan utzi ohi zuen. Zuhaitza egon zeneko lekua erakusten dute gaur egun oraindik" (Hartsuaga, 2004).
|
|
|
Altehuffen en bizi ziren jentilek laban bakarra baino ez zuten guztientzat. Herriaren erdian zuhaitz baten enborrean
|
sarturik
egon ohi zen, eta nornahik hura behar izanez gero bertatik hartu eta bukatutakoan bere lekuan utzi ohi zuen. Zuhaitza egon zeneko lekua erakusten dute gaur egun oraindik" (Hartsuaga, 2004).
|
|
2018
|
|
|
Gotorlekuan mila soldadu baino gutxiagoko goarnizioak izan ziren. Destakamentua hiriburuaren populazioaren %9 zen eta oso eragin handia izan zuen bertako gizartean (Iturbide, 2001, 63; Garcia Perea eta Zubiria Ortega, 2011), ofizialak eragin handiko estamentuetan ederki
|
sarturik
baitzeuden eta soldaduak, zela ordainketen atzerapenak, elikadura txarra edo ekipamendu okerra, haserre izaten baitziren.
|
|
|
Hain zuen ere testuinguru horretan jaio zen 1892an Iruñeko Agrupacion Socialista izenekoa, PSOEn
|
sarturik
zegoena. Lehen esan bezala, ekimen hauek ofiziozko artisauen artean jaio ziren toki gehienetan, eta Iruñean ere hargin bat eta zurgin bat izan ziren bultzatzaile nagusienetako bi, Gregorio Angulo eta Eustaquio Urra.156 Elkarte Sozialista horren jaiotzak beste elementu berri bat ekarri zuen hiriko bizitza politikora.
|
|
|
Bigarren grafikoak agerian uzten digu Iruñera heltzen zirenen artean portzentaje altu bat laurdena hor nonbait XIX. mendearen erdialdean; ia heren bat 1887an, umeak zirela. Ume txikiekin Iruñera etortzea ez zen erabaki erreza izanen XIX. mendeko familientzat, baina hala ere, argi dago garai latz hauetan, mendialdeko nekazaritza eta artisautza krisian
|
sarturik
zegoela erreforma kapitalisten eta gerren ondorioz, herria utzi eta hirira abiatzea ezinbesteko aterabide izan zela familia askorentzat. Horrela, poliki poliki, Iruñeko immigrazioaren ezaugarriak aldatu egin ziren eta, gazteek protagonizaturiko migrazio industriaurrekoari familien migrazioa nagusitu zitzaion industrializazioaren hastapenetan.
|
|
|
1863an Bonapartek euskararen mapa egin zuenean, Iruñea irla erdaldun baten gisa agertu zen iparraldeko haran euskaldunen eta Iruñerriko lurren artean. Azken hauek euskaldunak baziren ere, batzuk erdalduntze prozesuan
|
sarturik
zeuden jada, XVIII. mendetik aurrera euskararen atzerakada dela medio, Jimeno Juriok aztertu duen bezala.107 Bonaparteren mapa ezinbestekoa zaigu euskararen historia aztertzeko orduan, baina garrantzitsua da dauzkan bi arazo aipatzea. Iturri historiko bakoitzak, normala denez, informazio mota bat ematen digun bezala, beste bat ikusezin bihurtzen du.
|
|
|
nekazari, artisau eta zerbitzuetako sektoreetan soldatapeko langileak ez daude sarturik. Soldatapekoak izeneko taldean, berriz, kualifikaziorik gabeko jornalariak ez ezik, gainontzeko taldeetako soldatapeko langileak
|
sarturik
daude.
|
|
|
Pedro, Bizente, Lina eta Alberto Mejikano. Hauek ziren adinez euskaldun hazi ziren azkenak, berrogei urtetan
|
sarturik
zeuden.
|
|
2019
|
|
|
Erabilera honek, izen sintagman
|
sarturik
dagoelako, lehenengo egileek bertze maila batera eraman zuten bere hizkuntza. Erabilera hauek bezalakoak ditugu:
|
|
|
Fidagarriagoa, beharbada, 1575 urtekoa.57 Pleitu horretan
|
sarturik
zegoen Bakaikuko apaizak maitalea omen zeukala eta," entre los vezinos de Vacaycua
|
|
|
Azken hau pleitu batean
|
sarturik
zegoela-eta, notarioak jakinarazpen bat egin behar zion. Bakaikura beregana etorri eta andreak esan gizona Los Arcosera joana zela goizean eta, atzera etorri, biharamunean iluntzerako etortzekoa zela.
|
|
2021
|
|
|
Izengoiti hauek, oro har, konnotatiboak dira eta heredatzeko joera izan arren, helduaroan gal daitezke. Izengoiti mota honen barruan herri batekoei ematen zaiena ere
|
sarturik
dago. Izengoiti kolektibo hauek iraupen luzekoak izan daitezke (Mariezkurrena 2016).
|
|
|
Zerrendan, pertsona berari erreferentzia egiten dizkioten izengoiti guztiak sarrera berean
|
sarturik
daude, eta gaztelaniazko generoagatik diferenteak direnak (Kusin, Kusina). Horrez gain, etxe izenak bere horretan errespetatu ditugu, eta horretarako, sarrera batean etxe izen osoa ematen dut eta bertze sarrera batean soilik izengoitia (Martinartzaiarena; Artzai).
|
|
|
liburu batek etorkizunera, ondorengoengana ailegatzeko meriturik ba ote zuen erabakitzen zutenek ez zuten aintzat hartu ere egiten emakumeek idatzitakoa. Bai, poema horiek beste baten liburu batean
|
sarturik
egon ez balira, ez zuten bizirik iraunen. Egia esatera, ez gintuzke harritu behar horregatik bakarrik salbatu izanak.
|
|
2022
|
|
|
Eta hala zen, hain zuzen ere, bost urte arinago proiektu hiru eledunean
|
sarturik
geundela eta hizkuntzen irakaspenari batasuna eman beharrean, HIZKUNTZA PROIEKTUA antolatzeko agindu zitzaigun horrelakorik ez genuen ikastetxeei irakaskuntza hiru eledunean jarraitu nahi bagenuen. Derrigortuta beraz, proiekturako sentsibilizazio faseari, garapenari, helburuak erabakitzeari eta hauen ezarpenerako plangintzari ekin genion ikasturte bitan.
|