|
2001
|
|
|
Psikologia zientifikoak, Ellis, Beck, Mahoney edo Golfried autoreen eskutik, Berregituratze Kognitiboa sortu du,
|
pertsonek
egoera jakin batzuetan edo beste pertsona batzuen inguruan dituzten interpretazio edo pentsamendu okerrak identifikatu, aztertu eta aldatzea helburu duen teknika psikologikoa.
|
|
2006
|
|
|
hortxe kokatzen da kulturalki transmititzen den jakintza komuna. Jakintza komun horren bidez, interakzioan esku hartzen duten
|
pertsonek
egoeren gaineko definizio komunak lortzen dituzte.
|
|
2007
|
|
|
alde batetik, mundua koherenteki ulertu nahia, eta, bestetik, mundua nolabait kontrolatzeko beharra. Motibaziohoriek asetzeko, gizakiok gai izan behar dugu beste
|
pertsonek
egoera guztietanizango duten portaera iragartzeko eta horren zergatiak ulertzeko.
|
|
2008
|
|
|
(horren lekuko izenei buruz argitara ematen diren liburu sorta handia). Naturaltasun praktikoa galtzen ari da joko eremu honetan; izenena ere eremu berezitua eta arroztua bilakatzen ari da eta, hala izanik,
|
pertsonek
egoera anbiguoan jardun behar dute: batetik, erabaki pertsonala hartzera behartuta daude, ez dabil hor lehengo erakundeen irizpide itxirik, baina, bestetik, erakundeek hainbat muga jartzen dute, kasu gehienetan, gainera, jendeak ez du muga horien berririk.
|
|
2010
|
|
|
Anekdotan azaldu dena" Whorf Korzybski hipotesia" deitzen da, eta honela formula daiteke: egoerei edo gauzei ematen dieten izenak eragina du
|
pertsonek
egoera horietan edo gauza horiekin duten portaeran.
|
|
2011
|
|
|
Beraien arabera, beraz, diglosiarekin akabatu egin behar da eta normalizazioa lortzeko hizkuntza plangintzazko prozesu bat abiatu behar da. eredu gatazkatsu honetan prestigioak eta hizkuntza irudikapenak leku handia hartzen dute. gizartean banaketa funtzional hierarkizatua gertatzen bada hizkuntzen artean, egoera hori ezin da izan justua. Behe aldaera baino ez dakiten
|
pertsonek
egoera diglosikoa nozitzen dute, besteak baino gutxiago sentitzen dira. Batzuk menderatzaileak dira (A dakitenak) eta besteak gutxituak, minorizatuak, menderatuak (b baino ez dakitenak). hizkuntza gutxitua baino ez dakitenak alienatuak dira, Bourdieuk aipatzen duen bezala (Bourdieu:
|
|
|
Gizartean banaketa funtzional hierarkizatua gertatzen bada hizkuntzen artean, egoera hori ezin da izan justua. Behe aldaera baino ez dakiten
|
pertsonek
egoera diglosikoa nozitzen dute, besteak baino gutxiago sentitzen dira. Batzuk menderatzaileak dira (A dakitenak) eta besteak minorizatuak, menderatuak (b baino ez dakitenak).
|
|
2013
|
|
|
Horretarako, hainbat elkartek jarri dute martxan akonpainamendu programak bakarrik ez sentitzeko eta ez egoteko. «Udan, bakardadea eta isolamendu soziala pairatzen duten adineko
|
pertsonek
egoera larriagotu egiten dute», adierazi du. Gent Handiaren Amics. «Laguntasuna da lagunarteko uda baterako osagairik onena», gehitu egiten du.
|
|
2014
|
|
|
Etiologiari dagokionez, pertsona batzuek joera handiagoa dute estres gertakarien aurrean larritasunezko alarma erreakzioak izateko, nerbio sistema autonomoaren aktibazio (erritmo kardiakoa, izerditzea?) maila handiagoa dutelako. Erasoaren unean bizi izan zituzten kanpoko eta barneko sintomekin erlazionatzen dituzte
|
pertsonek
egoera jakin batzuk. Ariketa fisikoa egiten ari direnean dituzten sentipen fisiko indartsuak izu ikarako erasoa jasatean izandakoekin erlaziona ditzakete, eta izu ikarako beste eraso bat jasateko barne herstura ager daiteke.
|
|
|
Irudia: Pedro Ribeiriro Simões Erresilientzia prozesu bat da, eta
|
pertsonek
egoera traumatikoetara, tragedietara, egokitzeko trebetasuna dute; azken batean, zoritxarrari aurre egiteko eta, are gehiago, eraldatuak izateko gai izateko gaitasuna dute. Ikerketa zientifikoak erakutsi duenez, pertsona guztiek dute erresilientzia, neurri handiagoan edo txikiagoan.
|
|
2015
|
|
|
Beraz, egoera paradoxiko bat ematen dela esan daiteke;
|
pertsonek
egoerari aurre egiteko etafamiliaren oreka funtzionala berreskuratu edo mantendu ahal izateko sare formal zeininformaletatik datorren babes soziala behar dute baina aldi berean, babesa ematen duten sarenagusiekiko elkarrekintza murrizten eta aldatzen da.
|
|
2017
|
|
|
Artatutako
|
pertsonek
egoerari aurre egiteko dituzten gaitasunak indartzea.
|
|
|
Unitate honetan
|
pertsonek
egoera horietan izan ditzaketen zenbait erantzun aztertuko ditugu, gertaeraren tamainaren arabera ordenatuta. Zehazki, hauek dira:
|
|
|
Ikus daiteke ongizatea azaltzen duten faktoreak aldakorrak direla talde batetik bestera; aldiz, estresaren faktoreak nahiko antzekoak dira bi populazioetan. Estresa azaltzeko, emaitzek azpimarratzen dituzten faktoreek aldagai material ekonomikoei eta babes sozialari aipamena egiten diete, non
|
pertsonek
egoera estresagarriei aurre egiteko erabiltzen dituzten tresna edo ezaugarriek taldearen arabera berezitasun batzuk azaltzen dituzten
|