|
2002
|
|
|
– Adeitasun positiboa(
|
pertsonaren
ongizatean interesa erakustea; esperientzia eta kezkak partekatzea, arazoen elkarrizketak; harridura, maitasuna, esker ona, etab. espresatzea; opariak ematea, etorkizunekomesedeei buruz zin egitea, abegikortasuna...).
|
|
2008
|
|
|
Hizkuntza gutxituen aldeko ahaleginak ikuspegi ekologiko eta holistikotik egin behar dira, sekula ez derrigortasunaren ikuspegitik. Gizartearen onarpena eta
|
pertsonaren
ongizatea lortu nahi baldin badira behintzat —eta, nire uste apalean, hizkuntza gutxituak defenditzeak dituen benetako helburuak horiek biak dira hain zuzen ere— Eta etsaia ondo aukeratu beharra aipatzen denean, azken finean D. Crystalen ikuspuntua gogoratzen dugu: hizkuntza gutxitu bat indarberritzeko lanean aritzen garenean ahalik eta indar gehien biltzen saiatu behar da, ez da etsairik eduki behar, indar positibo guztiak baliatu behar dira.
|
|
2011
|
|
|
Imagen: Matthijs Strietman Bizi kalitatea hori
|
pertsonaren
ongizateari, zoriontasunari eta gogobetetzeari dagokio, eta horrek esan nahi du diruak ez duela beti bizi kalitatea ekartzen. Giza Garapenaren Indizea indize aitzindarietako bat da alde horretatik; izan ere, azterketa berri bakoitzean faktore gehiago ezartzen ditu, hazkunde ekonomikoarekin zerikusirik ez dutenak.
|
|
|
Hezkuntza orokorra Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera, eremu horretako ezagutzak alfabetatze maila orokorragoen mende daude. Maila baxua denean,
|
pertsonaren
ongizatea eragiteaz gain, garapen pertsonala, soziala eta kulturala mugatzen dute. Pazienteek gai izan behar dute grafikoak edo ikusizko informazioa ulertzeko, informatikan trebetasunak izateko, datu egokiak lortu eta aplikatzeko eta kalkulu errazak egiteko moduan egoteko.
|
|
|
Gizonezkoen ia erdiek burusoiltasuna dute. Ez da osasun arazo bat, baina kasu askotan
|
pertsonaren
ongizateari eragiten dio, eta gizon asko saiatzen dira hura konpontzen. Hala ere, nahiz eta emaitza onak ematen dituen publizitatea oparoa izan, produktu gutxi dira eraginkorrak.
|
|
|
Horregatik, FAOk dio “mendiko basoen garapen jasangarriak nazioarteko agendan leku nabarmena izatea eskatzen duela eta merezi duela”. FAOko Baso Departamentuko zuzendariorde nagusiak, Eduardo Rojas Brialesek, adierazi duenez, “mendiko basoek tokiko komunitateak hondamendi naturaletatik babesten dituzte, eta milaka milioi
|
pertsonaren
ongizatearen eta bizirauteko baliabideen mende dauden baliabide naturalak eta ingurumen zerbitzuak babesten dituzte”. Halaber, gogorarazi du “mendiek munduko ur gezako baliabideen %60 hornitzen dutela, nahiz eta Lurraren azaleraren %12 soilik bete”.
|
|
2012
|
|
|
Bi gizonetik batek burusoiltasun arazoak ditu. Ez da osasun arazo bat, baina kasu askotan
|
pertsonaren
ongizateari eragiten dio, eta antsietatea eta depresioa ere eragin ditzake. Uste da burusoiltasuna ez dela oso aintzat hartzen gizarte osoan, baina duela gutxi egindako azterketa batek zapuztu egiten du topiko hori:
|
|
2014
|
|
|
“Maitasuna ona da osasunerako”. Horren bidez, herritarrak kontzientziatu nahi dira
|
pertsonaren
ongizatean sexualitateak duen garrantziaz eta bikoteko bi kideek sexu disfuntzio baten aurrean duten zereginaz. Artikulu honek osasun sexual ona izateak zer esan nahi duen eta sexuan desira aldatuak gizon eta emakumeengan zer eragin duen aztertzen du.
|
|
|
Esperientzia fisiko egokia izateaz gain, bere bizitzako planoetan edozein
|
pertsonaren
ongizate maila adierazten du osasun sexualak.
|
|
2018
|
|
|
Hizkuntza portaera, portaera ororen antzean, jokabide moldagarria da, oro har,
|
pertsonaren
ongizatea lortzeko portaera. Elebidunek, oro har, euren hizkuntza portaera egokitzen dute ingurumariaren arabera; hiztunak, beraz, arrunt bizi ahal izateko egoerari moldatzen zaizkio.
|
|
2021
|
|
|
Irakaskuntza alor gogorra eta zaila dela esan da lehen, eta egunerokotasuna osatzen duten elementu desberdinekin lehiatu behar izaten du irakasleak: heziketa esanguratsu baterako ratio handiegiak, denbora falta,
|
pertsonaren
ongizateak eta heziketak eskatzen duten ardura, gurasoekiko harremanen kudeaketa, ikasleekiko harremana eta taldearen kudeaketa, ordezko irakasleen kasuan lan baldintza prekarioak edota etengabeko berrikuntzaren presioa. Horiek guztiak lanbidearen parte dira berez, baina sarritan ezinegon eta kezka iturri direla ukaezina dela uste dute IE3 k nahiz NE1 ek, eta horrek jarrerak moldarazten eta norabidetzen dituela.
|
|
2023
|
|
|
Hori dela eta, behar horiei guztiei erantzuteko laguntza mota asko eman behar izaten ditugu, laguntza orokortuak deritzenak. Horrek esan nahi duena da, laguntza hori ematen ez baldin bada,
|
pertsonaren
ongizatea arriskuan jartzen dela.
|