|
2001
|
|
|
Egileak historia maila testuratzeko darabiltzan estrategiak hagitz aberatsak baitira eta hortxe baitauzkagu Frantzian mende honen erdialdera sortu zen Nouveau Romanen ezaugarri nagusiak: ikuspuntu behaviorista; narratzaile oparotasuna (3 eta 2
|
pertsona
narratiboen konbinaketatik sortua); maila narratibo desberdinen konbinaketak; adjektibo antropomorfikoen desagerpena; orainaldiaren nagusitasuna (flash-back teknikaz lehenaldirantz egiten diren erreferentziak salbu); mundu estereotipatu eta faltsua salatu nahi duten hizkera eta errepikapenak (egunkari, gida turistiko,... eta abarretik hartutako pasarteak); kronologiaren etengabeko apurketak (aurr...
|
|
|
" Diskurtso" mailara pasatuz, nobela lehenengo
|
pertsona
narratiboa erabiliz kontatuta dagoenez, narratologiaren terminologian narratzaile intradiegetikoaz hitz egin daiteke. Fokalizazioa barrukoa da gehienetan (pertsonaiaren barruan kokatua), nahiz eta, nobelan zehar kontatzen diren historia desberdinetan, fokoak bere baitan hartzen duena kanpoan ala barruan egon daitekeen (objektu edo gauza sumagarri/ sumagaitzak fokalizatuz).
|
|
|
Amaren diskurtsoan harrapaturik dagoen bezala (131.or.), bere diskurtsoaren erreferente bakarra Ama bilakatzen da. Nobela guztian, lehenengo
|
pertsona
narratiboan eraikitako bakarrizketa hau apurtzen denean, hau da, azken kapituluan, 2 pertsona gramatikala erabiliz, bere jardunaren entzule inmediatoa bilatzen duenean, AMAren irudiarekin topo egiten du aurrez aurre narratzaileak.
|
|
|
Ez dago, beraz, inongo sorpresarik narratzaile protagonistak gertakizunei emango dien konponbideaz, hastapenetik adarrak jarri zizkion emaztea leihotik boteaz hil zuela aitortzen duen kontalariaren aurrean gaude-eta. Aitormena diot, lehenengo
|
pertsona
narratiboan taiututako nobela hau, ezer baldin bada, aitortza delako. Modu honetan, irakurleon konplizitatea eta ardura dira bilatzen direnak, eta hala frogatuko lukete testu barneko irakurleari (terminologia kritikoan narratario deritzonari) etengabe egiten zaizkion erreferentziek, hala nola," ez dakit diferentzia ulertzen den" (105)," eman dezagun" (108)," honezkero mila aldiz esango nuen" (108)," petrila ezagutzen ez duenarentzat diot hau" (133)," esan dudan posturan" (226)," esana nagoela uste dut" (272)... bezelakoek.
|
|
|
Ikuspuntuari dagokionez, iheslearen plano nagusia istoriotik kanpo dagoen narratzaile batek fokalizatzen eta gertakariaren plano zabalak eskaintzen dizkigu. Ikusmira zabal hauek hirugarren
|
pertsona
narratiboa erabiliz garatzen den kontaketan lortzen ditugu. Gertakaria tragikoagoa bihurtuko luketen iheslearen izen abizenak saihestu eta protagonisten desplazamenduak distantzia osoz aurkezten zaizkigu (ik.
|
|
|
Oparoa eta bikaina esango genuke, egilearen trebezia narratiboak oraingo honetan eskaintzen digun proposamen artistikoa. Inoiz baino lotsagabeago mintzo zaigun lehenengo
|
pertsona
narratiboa erabiliz, narrazioa deskribapen zehatzei gailendu zaie, ironia hausnarketa neurtuari. Eta oraingoan ere, kontaketa bera da garrantzizkoa, hasieratik bertatik fikzioaren artifizioak begitantzen dizkigun idazketa.
|
|
|
Dena dela, esan daiteke autore horiek proposatzen dituzten sailkapenetan, nahasketa ugari agertuko dela, eta orokorki narratzaileari dagozkion arazoak, hala nola, erabilitako
|
pertsona
narratiboen berezitasuna, edo kontaketa moduen sailkapena, ikuspuntuari dagozkienekin tartekaturik azaltzen zirela. Maila honetan, Frantziako kritika estrukturalistaren eskutik sortu ziren ikerlanak hedatu arte, eta zehazkiago, 1969az gero Narratologia deituriko testu narratiboen azterketa estrukturalista agertu arte, ez zen sistematizazio seriorik izan.
|
|
|
Ikuspuntuari dagokionez, iheslearen plano nagusia istoriotik kanpo dagoennarratzaile batek fokalizatzen digu, eta horrela gertakariaren plano zabalak eskaintzen dizkigu. Ikusmira zabal hauek hirugarren
|
pertsona
narratiboa erabiliz garatzenden kontaketan lortzen ditu. Gertakaria tragikoago bihurtuko luketen iheslearenizen abizenak saihestu eta protagonisten desplazamenduak distantzia osozaurkezten zaizkigu (ik.
|
|
2002
|
|
|
Bi igoerak dira dramatikoak eta zailak, gurutze bidea oroitarazten digutenak. Hizkuntza zuzen eta laua, elkarrizketa biziak, edo bigarren
|
pertsona
narratiboaren erabilera genituzke eleberriaren baliabide estilistikoak. Euskal gizartearen irudi eta erretratu izan daitekeen honetan, gatazka politikoa, baserriko bizimoduaren gainbehera, herri txikietako bizimodua... azaleratuz doaz, eta jarrera politiko desberdinen arteko amildegia begitantzen.
|
|
|
Euskal gizartearen irudi eta erretratu izan daitekeen honetan, gatazka politikoa, baserriko bizimoduaren gainbehera, herri txikietako bizimodua... azaleratuz doaz, eta jarrera politiko desberdinen arteko amildegia begitantzen. Edonola ere, tesi nobela izan gabe (eleberriaren amaiera irekia, protagonista nagusiaren bakardea begitantzen digun bigarren
|
pertsona
narratiboa,...), ezin ukatuzkoa da testuaren alderdi ideologikoaren esplizitazioa: azken igoeran protagonistak lagun duen damututako presoaren karakterizazioa (datumutako presoa [Txaflis]= koldar hutsa), hirugarren pertsonako narratzailearen ahotan jartzen diren" zipaio" edo" txurriano" bezalako hitzak,... zalantzarako aukera gutxi uzten dute.
|
|
|
Horretarako, eleberriak narrazioestrategiak berritu zituen eta kontamolde anitzekin esperimentatu. Narraziomoduak irauliz,
|
pertsona
narratibo desberdinak erabili zituen kontaketa bideratzeko, edo pertsonaien barne solasa adierazteko, bakarrizketa mota berriekin esperimentatu zuen. Hasieratik eleberrigintza errealista edo sozialetik guztiz aldenduta, erreferentzia kulturalistak ugaritu zituen eta formaikerkuntzan ahalegindu zen eleberri mota hau.
|
|
|
Modalizazioaren aldaketak hirugarren pertsonatik bigarrenera ahalbidetu egiten du ikuspuntu objektibo horrekin haustea eta protagonistaren sentimenduak fokalizatzea. Bigarren
|
pertsona
narratiboak (M. Butorrek Modification obran [1957] egin zuen bezala) heriotzaren ikuspuntu fisiologiko bat ematen du, baina ez hori bakarrik, pertsonaiaren kontzientziaren bereizte horren bidez narratarioa protagonistaren ibilbide estugarriaren hartzaile testuala bihurtzen baita. Horregatik du halako indarra iheslariaren planoak, zeren eta, W.
|
|
2015
|
|
|
Hasieratik harrapatu nauen eleberria dela esango nuke, aurrekoa baino narratibitate handiagokoa eta Scarpettaren estiloaz esaten denarekin bat egiten duena: trebezia handia erakusten du pertsonaien arima deskribatzen, etengabeko hausnarrean dagoen hirugarren
|
pertsona
narratiboaren bidez. Eta emakumeari sugeak esan zioneko egitura zatikatu eta errepikakorra baztertu duen arren, oraingoan ere babesik gabeko pertsonaiak aurkezten dizkigu Oñederrak, estalperikgabe bizitzari aurre egin behar diotenak. Memoria eta sorkuntza berdinduz, literatura erraietatik ateratzen den jarioa dela esaten da nobelan, hitzetara errenditzea kosta egiten den zera hori, hain justu.
|
|
2019
|
|
|
Eleberri honetako kontalariak lehenengo
|
pertsona
narratiboa darabil eta pertsonaia nagusia izanik, bere pentsamendu, sentimendu eta beldurrak kontatzen eta aitortzen ditu. Protagonista kontalaria teknikoki maila intradiegetikoan dagoen narratzaile autodiegetiko gisa defini daiteke, istorio barruko pertsonaia izan eta bere buruaz mintzatzen baita.
|