|
2001
|
|
|
Gaitz hau izateko arrisku handiagoa dute
|
pertsona
lodiek eta goiko arnasbideetan aldaketa anatomiko edo funtzionalak (sudur trenkada okerra, hezur turbinalaren hipertrofia, amigdaletako edo ahosabaiko biloaren hipertrofia, adenoideen hipertrofia etab.) dituztenek.
|
|
|
hipotiroidismoa izanez gero, ezinbestekoa izango da hormona tratamendua eta elikadura zaintzea). Hain dira ugariak obesitatearen tratamenduan eragiten duten eta eragiten duten faktoreak, non ezinbestekoa baita diziplina anitzeko ikuspegi bat izatea tratamendu egokiena ezartzeko orduan: medikua (arrazoia identifikatzeko eta muturreko graduetan tratamendu farmakologiko edo kirurgiko bat baloratzeko), dietetikoa(
|
pertsona
lodiaren eguneroko dietako kaloriak gutxitzeko eta elikadura ohitura okerrak aldatzeko, nutrizio hezkuntzaren bidez), psikologikoa (antsietatea eta analisia kontrolatzeko). Halaber, kalorien gastua handitzen laguntzeko ariketa gomendatu behar da.
|
|
|
Digestio tolerantzia handitzeko, komeni da fruitu lehor gordinak edo txigortuak (ez frijituak) jatea, 50 g baino gehiago ez irenstea eta ondo murtxikatzea. – Kaloria asko ematen dituzte, baita kopuru txikitan ere.Oso elikagai energetikoak direnez, argaltzeko dieta egiten duten
|
pertsona
lodien edo gehiegizko pisua dutenen dietan bakarrik kontsumitzen dira.
|
|
2002
|
|
|
Energiaren gehiegizko ekarpenak sistema inmunologikoak zoldurei aurre egiteko duen gaitasunean eragina izan dezakeenez, zoldura bidezko eritasun ugariago nozitzeko arriskua dakar obesitateak eta, gainera (jarduera inmunologikoarekin loturik egon ohi diren) gaitz kardiobaskularren aurrean ahulago agertzen dira
|
pertsona
lodiak.
|
|
|
Obesitate morbidoa gero eta seguruagoa da, eta osasun arazoak eta konplikazioak ekiditen dira, baita heriotza kasuak ere. Gainera, kontuan hartu behar da laparoskopia erabiltzeak konplikazio gutxiago ekarri dituela, eta teknika horietara jotzen duten
|
pertsona
lodiak hobeto berreskuratu eta bizitza normalera itzuli direla. Pisua gorputz masarekin zatitzen duen neurketa bat aplikatuz sortzen dira pertsona lodiek kirurgia egiteko jarraibideak.
|
|
|
Gainera, kontuan hartu behar da laparoskopia erabiltzeak konplikazio gutxiago ekarri dituela, eta teknika horietara jotzen duten pertsona lodiak hobeto berreskuratu eta bizitza normalera itzuli direla. Pisua gorputz masarekin zatitzen duen neurketa bat aplikatuz sortzen dira
|
pertsona
lodiek kirurgia egiteko jarraibideak. 40tik gorako emaitza izanez gero, pazientea neurri kirurgikoetara bideratu behar da; 35 bitartean, berriz, horri lotutako patologien kasuan ere (diabetea, hipertentsioa, artrosia eta loaren apnea, esaterako).
|
|
|
Argaltasuna perfekzioaren eta zoriontasunaren bilaketari lotzen zaio – “kiloan zaindu” “X” zoriontsuagoa izango naiz eta nire arazo guztiak desagertu egingo ditut”. Gaixotasuna aurreratua dagoenean, gorputz irudiaren distortsioa gertatzen da,
|
pertsona
lodi ikusten da hala ez bada ere, eta beste alde batetik, jaten dutena, besteek jaten dutena baino askoz gehiago dela iruditzen zaie, eta larriena da pazienteak ez duela onartzen gaixorik dagoenik. Sarritan, oso pertsona aktiboak izaten dira, eta ariketa asko egiten dute, bai, kaloriak erretzeko.
|
|
2003
|
|
|
Munduko Osasun Erakundeko (OME) adituek beste ebaluazio bat eskatu dute, Asiako herrialdeetako pisuarekin lotutako osasun arriskuak nola neurtzen diren aztertzeko. Horrek 1.700 milioi
|
pertsona
lodi edo gehiegizko pisua izan ditzake mundu osoan. Kopuru berria, gaur egun kalkulatutakoa baino %50 handiagoa, asiarren atalasea murrizteko gomendioetan oinarritzen da, pisuarekin zerikusia duten desordenekiko zaurgarritasun berezia dutelako.
|
|
2004
|
|
|
Tonika mota hori bereziki egokia da kaloria gutxiko dieta egin behar duten pertsonentzat eta osasunagatik azukrerik hartzen ez duten pertsonentzat. Horixe da
|
pertsona
lodien eta diabetea eta hipertriglizeridemia dutenen kasua.
|
|
|
Baina tenperatura altuekin lotutako osasun arazoak neurri errazen bidez saihets daitezke, Osasun Ministerioak bere web orrian azaltzen duen bezala (http://www.msc.es/Diseno/ Diseno/ Profesional/ profesional_ olan Calor.htm). Adinekoek, bularreko haurrek eta 4 urtetik beherakoek, gaixotasun kardiobaskularrak, arnasketakoak eta mentalak edo mellitus diabetea bezalako kronikak,
|
pertsona
lodiek eta zenbait tratamendu mediko jasotzen dituztenek arreta berezia jarri behar dute tenperatura altuekin. Hona hemen biztanleriarentzako aholku batzuk:
|
|
2005
|
|
|
Motibo hori aski da
|
pertsona
lodien elikabidean edo kaloria kontsumoa murriztu behar duten gizakien dietan ez sartzeko gazta ondurik, oro har.
|
|
2006
|
|
|
Glukosaren metabolismoa ere aldatu egiten da, gantz zelulek hormona bat jariatzen baitute, adinopektina, intsulinaren ekintza errazten duena. Erraietako koipea metatzen denean, hormona horren ekoizpena murriztu egiten da, eta horrek azaltzen du
|
pertsona
lodiek diabetesa izateko duten joera. Gerritik bihotzera Erlazio estua dago gerriaren perimetroaren eta gaixotasun kardiobaskularren artean, pisua edozein dela ere.
|
|
|
Horrek askoz gehiago eragiten die zenbait gaixotasuni, hala nola diabetesari, bihotzeko arazoei, arteria hipertentsioari, garuneko infartuari eta zenbait minbizi motari. Zimmetek adierazi zuen munduan desnutrizioa duten pertsonen kopurua, 600 milioi inguru,
|
pertsona
lodiek gainditu dutela.
|
|
|
Hiltzeko arriskua bost aldiz handiagoa da erretzen duten
|
pertsona
lodietan, Estatu Batuetako ikerketa baten arabera.
|
|
|
Haurrekin egindako beste ikerketa batek (Erresuma Batua) agerian uzten du 3 urtetik behar baino gutxiago lo egiten zutenek 7 baino gehiago izateko aukera zutela (baita gurasoen gehiegizko pisua edo telebista ikusten pasatzen zuten denbora zuzendu ondoren ere). Zergatik egiten dute lo
|
pertsona
lodiek gutxiago. Kausa edo ondorioa da?
|
|
2007
|
|
|
Europar Batasuneko erakunde horrek estatu kideei gomendatzen dien lehenengo neurrietako bat obesitatea gaixotasun kronikotzat ofizialki onartzea da. Helburua da
|
pertsona
lodiak estigmatizatzeko eta diskriminatzeko edozein formula saihestea. Era berean, gomendatzen du pertsona horiek tratamendu egokirako sarbidea izatea, beren gizarte segurantzaren araubide nazionalen esparruan.
|
|
|
Bi zientzialarien arabera, «kapsaizinak saihestu egiten du ondorio fisiopatologiko hilgarriak dituen pasabide biologiko hori». Koipe gutxiago OMEren arabera, 300 milioi
|
pertsona
lodi baino gehiago daude mundu osoan. Estatu Batuetan, biztanleriaren laurdena bat dator obesitatearen eredu unibertsalarekin, eta Europa joera horretara hurbiltzen da.
|
|
2008
|
|
|
Prozedura hori lorpen gisa definitu zuen inbasio minimoko kirurgiaren esparruan. Teknika horren bidez, pazienteak min gutxiago du, eta konplikazioak minimizatu egiten dira, ez baita heltzen abdomeneko paretan zehar, laparoskopietan egiten den bezala; laparoskopia da
|
pertsona
lodietan urdaila gutxitzeko egiten diren esku hartzeen arazo nagusietako bat. Esku hartze horietarako laparoskopikoaren antzeko tresnak erabili ziren, baina askoz diametro txikiagokoak.
|
|
2009
|
|
|
“diabesitatea”. 2007an, 523 milioi
|
pertsona
lodi zeuden, eta 1.500 milioi, gehiegizko pisua zutenak; 2015erako, 704 milioi eta 2.300 milioi izango dira, hurrenez hurren. Aldi berean, diabetesa duten pertsonak 246 milioi izatetik 380 milioi izatera igaroko dira 2007an, %54 gehiago bi hamarkadatan.
|
|
|
Azterketa hau argitaratu arte uste zen II. motako diabetea patologia guztiz metabolikoa zela, eta zelulek pixkanaka ez dituzte ezagutzen intsulinaren seinaleak, eta azukrea asimilatzeko gaitasuna galtzen dute. Arratoiekin egindako ikerketari esker, ordea, frogatu ahal izan da sistema immunologikoko zelula batzuk, T erregulatzaile deritzenak eta pisu normala duten pertsonen gantz ehunean ugariak direnak, ez direla garatzen
|
pertsona
lodietan eta diabetea dutenetan. Zelula horiek, besteak beste, hanturazko zelula batzuk kontrolatzen dituzte, makrofagoak, T erregulatzaileekin alderantziz lotuta daudenak.
|
|
|
Emaitzek iradokitzen dute, halaber, eragin positiboa dutela pisuan eta gorputz osaeran, lehenago mineral hori hartzen zuten pertsonengan, eta horrek adierazten du, ziur aski, azken horiek onura handiagoa atera diezaioketela beren dietan kaltzioa gehitzeari, lehendik ere kopuru handia hartzen zuten beste batzuek baino. Emaitza bererako zenbait hipotesi Zenbait ikerketak erakutsi dutenez, kaltzio gehiago hartzen duten
|
pertsona
lodiek nabarmen murrizten dute gantz masa. Esnekiek kaltzio iturri bikaina izateko duten gaitasuna, pisu osasuntsuari eusten laguntzeko, eta gehiegizko pisua eta obesitatea maneiatzeko duten eginkizuna, izan dira azken hamarkadetan egin diren ikerketen muina.
|
|
|
Esnekiek kaltzio iturri bikaina izateko duten gaitasuna, pisu osasuntsuari eusten laguntzeko, eta gehiegizko pisua eta obesitatea maneiatzeko duten eginkizuna, izan dira azken hamarkadetan egin diren ikerketen muina. Kaltzioak gorotzaren bidez gantza iraiztean duen eragina duela gutxi frogatzeaz gain, badira urte batzuk “Journal of American Nutrition”, “The Journal of the American Medical Association” edo “Obessity Research” bezalako aldizkari ospetsuek egiaztatutako ikerketa zentroen azterketak ere jasotzen dituztela; ikerketa horiek berretsi dute kaltzio gehiago hartzen duten
|
pertsona
lodiek, batez ere esneki masatik datozenek. Tennes eko Unibertsitateko Nutrizio Institutuko ikertzaileek adierazi dutenez, kaltzioak funtsezko zeregina izan dezake gantz zelularen metabolismoan, adipozitoan, gantzaren eraketa inhibituz eta gantzaren lipolisia edo suntsiketa sustatuz; hala ere, animalietan egin dituzte ikerketak.
|
|
|
Komunitatean hartutako pneumonia tratatzeko erantzuna “bikaina” da, espektro zabaleko antibiotikoekin Aurten, A gripearen birusaren ondorioz pneumonia biriko ugari izan dira, ia beti, arrisku talderen bateko gaixoetan: emakume haurdunetan,
|
pertsona
lodietan, asmatikoetan eta gazteetan, Tarragonako Joan XXIII Ospitaleko Jordi Rello koordinatzen duen A gripearen kasu larrien Europako Erregistroko informazioaren arabera. Gripearen pneumonia hori, askotan, larria eta lausoa da (bi birikei eragiten die), eta hilkortasun indize altuagoarekin lotzen da (%10 eta %50 artean).
|
|
2010
|
|
|
Dieta lagungarria izan daiteke karotidaren aterosklerositik
|
pertsona
lodiak edo gehiegizko pisua dutenak sendatzeko
|
|
|
“Pisua galtzeko dietak epe luzera atxikitzea eraginkorra da karotidaren aterosklerosia leheneratzeko, betiere dieta osasuntsuaren egungo aukeretako bat betetzen badute”, esan zuen Iris Shai ikerketaren zuzendariak. Ikertzaileak adierazi zuenez, gorputz pisua 5,5 kilo baino gehiago galtzen duten eta odol presio sistolikoa 77 mmHg tik gora murrizten zaien
|
pertsona
lodien artean eragin handiagoa du. Esan zuen, gainera, ApoA1 handitu izanak, HDL kolesterolaren alipoproteinak, eta odoleko homozisteina totalaren maila jaitsi izanak zerikusia dutela, gerora, karotida aterosklerosia itzultzearekin.
|
|
|
Horrek energia metabolismo handiagoa eragiten du, eta horrek gantz metaketa handiagoa eta obesitate arrisku handiagoa ekar ditzake. Gizakiekin, helduekin eta gazteekin egindako zenbait saiakuntza klinikok egiaztatu dute hesteetako mikrobio populazioak desberdinak direla
|
pertsona
lodien eta argalen artean. 2006an, “Nature” aldizkariak artikulu bat argitaratu zuen, Washington University School of Medicineko (St Louis, Estatu Batuak) aditu talde batek zuzendua.
|
|
|
Asetasunean eragina duten faktoreak dira osaera elikagarria, hau da, proteinen, koipeen edo zuntzaren edukia, bai eta prestatzeko modua ere (koipe gehiago edo gutxiago, egosketa luze samarrak). Hainbat ikerketak erakutsi dutenez, gehien asetzen duten elikagaiak egoki erabiltzeak aukera ematen die
|
pertsona
lodiei pisua galtzeko, beste dieta batzuk egitean sentitzen duten gosea izan gabe. Elikagaien asetasun indizea Gosea asetzeko eta lasaitzeko gaitasuna desberdina da elikagaientzat, baita kaloria kopuru bera kontsumitzen denean ere.
|
|
|
Obesitateak eta diabeteak eragiten dute, antza, zenbait tumore motaren eragina handitzea. Esofagoko, tiroideko, koloneko, giltzurrunetako eta endometrioko minbiziak dira, emakumeen kasuan,
|
pertsona
lodietan ohikoenak; diabetesa dutenen kasuan, berriz, pankreakoa, kolorrektala, bularrekoa eta endometriokoa. “Endometrioko minbizia izateko arriskua hirukoiztu egiten da diabesitatea duten emakumeen kasuan”, esan zuen Rodríguez Artalejok.
|
|
|
kaltzitoninarekin lotutako peptidoan. Hori
|
pertsona
lodietan gertatzen da. Kirolari dagokionez, nahiz eta zenbait alditan migrainarekin zerikusia izan, jarduera fisiko neurritsuak, osasun egoera orokorrean onura ezagunak izateaz gain, eragin onuragarria izan dezake buruko minaren maiztasunean, intentsitatean eta iraupenean.
|
|
|
Horretarako, beste azterketa batzuk egin dira, hala nola faktore etiopatogenikoak identifikatzea. Faktore horiek zehazten dute
|
pertsona
lodiaren gantz ehuna handituz doan eta zergatik. Helburua da orain jakitea zer genek dituzten aktiboak mordo osasuntsu lodiek, patologietatik babesten baitituzte, zuri edo jomuga terapeutikoak bilatzeko.
|
|
2011
|
|
|
Bikote harremanak, ordea, ia ez du eraginik %37an. GMI handiagoa izateko aukera ere %40raino handitzen da
|
pertsona
lodia anaia bada. … eta zer jaten duzun esango dizut Haur eta nerabeen dietan joera osasungaitzak daude, lagun artean partekatzen edo imitatzen direnak.
|
|
|
Loaren apnea buxatzailearen sindromea da (SAOS). Oro har, adin ertaineko
|
pertsona
lodiei edo gehiegizko pisua dutenei eragiten die, eta goiko arnasbideak behin eta berriz buxatzen ditu lo egiten duen bitartean. Horrek eten egiten du arnasketa gauez.
|
|
|
Obesitatearen osasun laguntza (zuzeneko kostuak) 30 milioi euro ingurukoa da. Kopuru horri lan produktibitatea murrizteari lotutako gizarte kostua gehitu behar zaio,
|
pertsona
lodiek lan partaidetzaren tasa txikiagoak izaten baitituzte eta normalak dituztenek baino soldata txikiagoak jasotzen baitituzte. Laneko bajak edo ezintasunak 1.600 milioi euroren erantzule izango lirateke.
|
|
|
Ariketa fisikoa eta dieta mediterraneoa konbinatzeak lagundu egin diezaieke loaren apnea duten pazienteei beren sintometako batzuk hobetzen edo arintzen, Kretako Unibertsitateko (Grezia) ikertzaileek garatu eta “European Arnaskatory Journal” aren edizio digitalean argitaratu duten azterlan baten emaitzen arabera. Christopher Papandreou irakaslearen zuzendaritzapean, lan hau Mediterraneoko dietak loaren apnea duten
|
pertsona
lodiengan izan dezakeen eragina aztertzen saiatzen zen, izan ere, obesitatea sindrome hori duten pertsonen %20 eta %40 artean dago, helduen %4ri eragiten baitio. Horretarako, 40 paziente gizen sartu zituzten, eta horien erdiak dieta zuhurra egiten hasi ziren, eta beste 20ak Mediterraneoko dieta tradizionalaren arabera elikatu ziren.
|
|
2012
|
|
|
Europako Batasuneko helduen erdiek baino gehiagok gehiegizko pisua edo obesitatea dute gaur egun; horrek esan nahi du azken 20 urteetan hiru aldiz handitu dela
|
pertsona
lodien kopurua. Gehiegizko kiloei barrutia jartzeko, irudimenezko ideia berriak sortzen dira, eztabaidagarriak eta ondorio kaltegarrietatik salbuetsi gabeak, hala nola eskola kalifikazioetan puntu gehiago ematea argaltzen bada edo osasungarriak ez diren elikagaien gaineko zerga aplikatzea.
|
|
|
Kyle May Gehiegizko kiloek dirua balio dute. Frogatuta dago
|
pertsona
lodiek osasun okerragoa dutela, eritasun metabolikoak eta kardiobaskularrak izateko joera handiagoa dutela, besteak beste. Hori dela eta, pertsona lodi bati laguntzeagatik sortzen den osasun gastua pisu egokia duen biztanleriarena baino hiru aldiz handiagoa da.
|
|
|
Frogatuta dago pertsona lodiek osasun okerragoa dutela, eritasun metabolikoak eta kardiobaskularrak izateko joera handiagoa dutela, besteak beste. Hori dela eta,
|
pertsona
lodi bati laguntzeagatik sortzen den osasun gastua pisu egokia duen biztanleriarena baino hiru aldiz handiagoa da. Bestalde, gehiegizko pisuak eta obesitateak bizitza laburtzen dute, eta horrek kostu soziala eragiten du.
|
|
|
SEASek dioenez, oso estresagarriak diren lanbideetan dihardutenen artean tabakismo, alkoholismo eta bestelako mendekotasun tasa handiagoak daude. Gainera,
|
pertsona
lodiek antsietate maila handiagoa dute. Estresa kontrolatzeko bost aholku Aholku asko ematen ditu SEASek estresari aurrea hartzeko, elikadura ohitura onak izateaz edo ariketa fisikoa egiteaz gain:
|
|
2013
|
|
|
Horrek guztiak, azken aurkikuntza zientifikoekin batera, beharrezkoa egiten du, dimentsioei buruz ez ezik, arazo garrantzitsu horri ekiteari buruz ere gogoeta egitea. Obesitatearen paradoxa 2008an, ikertzaile batzuk iradokizunak
|
pertsona
lodietan, erraietako gantza banatzeko ereduak obesitatearen konplikazio batzuk izateko edo ez izateko arriskua zehazten du (kasu horretan, intsulinarekiko erresistentzia eta arteriosklerosi goiztiarra). Hau da, obesitatea eragin zuten arazo metaboliko garrantzitsuenetariko batzuk gabe, eta, horren ondorioz, «obeso metabolikoki sano» esapidea sortu zen.
|
|
|
Publizitate horrek tesi zorigaitz bat indartzen du:
|
pertsona
lodiek ez dute borondate indarrik. Autoreen iritziz, pertsona ahulak esplotatzea, hala nola, pisu arazoak dituzten pazienteak, eta pertsona horiek alfer, inon eta itsusi direla esatea antietikoa eta estigmatizatzailea da.
|
|
2022
|
|
|
Konplikazio horiek gaixotasunaren ondorio dira, eta kasuen %80an saihestu ahal izan dira bizimodu osasungarria izanda. Informazio hori garrantzitsua da aurrediabeteetan,
|
pertsona
lodiek oso aldatutako glukosa maila baitute, baina oraindik ez da uste diabetea dutenik. “Ikusi dugu, elikadura kontrolatuz, jarduera fisikoa eginez eta pisua jaitsiz, glukosa mailak normalizatu daitezkeela”, azaldu du Maderuelok.
|
|
2023
|
|
|
Zerk eragiten du gibel gantzatsu ez alkoholikoa? Ez dakigu oso ondo zergatik geratzen diren pertsona batzuk esteatosiarekin bakarrik, eta beste batzuk esteatohepatitisa izatera pasatzen dira, baina ohikoagoa da
|
pertsona
lodietan eta 2 motako diabetesa dutenetan gertatzea. “Minbizia ez da ondorio konponezina gaixotasun hori dutenentzat, eta portzentaje txiki batek bakarrik garatuko du”, dio Ampuerok.
|