|
2014
|
|
|
hartzaileak inplikatzeko
|
pertsona
deiktiko egokiak erabili baditut.
|
|
|
|
pertsona
deiktiko egokiak erabiltzen, komunikazioekintzako igorlearen eta hartzailearen arabera?
|
|
|
urreko osagaian, gure iritzia adierazten ikasi dugu, baita argudiatzen eta kontra argudiatzen ere. Besteei eragiteko, lagungarria da testuetan hartzaileei dei egitea
|
pertsona
deiktikoak erabiliz. Era berean, lagungarria da testua zuzena izatea.
|
|
|
b) iritzia ematean ez zaio aipamenik egin ez igorleari, ez eta hartzaileari ere. Igorleak ez du erabili
|
pertsona
deiktikorik.
|
|
|
Dena dela, zenbait komunikazio ekintzatan ez zaio erreferentziarik egiten ez igorleari eta ez hartzaileri. Kasu horietan, ez da
|
pertsona
deiktikorik erabiltzen, baizik eta 3 pertsona gramatikala.
|
|
|
1 Berridatz itzazu baieztapenak, hartzaileari erreferentzia egiten dioten
|
pertsona
deiktikoak erabiliz:
|
|
2016
|
|
|
Hitzezko baliabideei dagokienez, garrantzitsuak dira
|
pertsona
deiktikoak: pertsona gramatikalaren
|
|
|
Eztabaida egoera formal batean gertatzen bada, pentsa daiteke honako
|
pertsona
deiktiko hauek erabiliko
|
|
|
Eztabaida lagunarteko egoera batean gertatzen bada, ordea, pentsa daiteke honako
|
pertsona
deiktiko
|
|
|
deiki eta
|
pertsona
deiktikoen kasuan bezainbeste. Halere, kontuan hartu da egoeraren formaltasunak
|
|
|
dituztela. Besteak beste,
|
pertsona
deiktikoak, denbora deiktikoak eta espazio deiktikoak
|
|
|
|
pertsona
deiktiko funtzioa bete dezaketen hainbat bokatibo edo deiki: pertsona izenak,
|
|
|
edo eztabaida. Aipatu berri ditugun
|
pertsona
deiktikoetako batzuk hizkuntza
|
|
|
Adibide honetan, nabarmenduta ikus ditzakezu
|
pertsona
deiktikoak, denbora deiktikoak
|
|
|
A) Partaide bakarrari erreferentzia egiten dioten
|
pertsona
deiktikoak:
|
|
|
B) Partaide bat baino gehiagori erreferentzia egiten dieten
|
pertsona
deiktikoak:
|
|
|
Esan daiteke deiktikoek eztabaidako partaideak kokatzen eta denbora eta espazioa antolatzen dituztela. Besteak beste,
|
pertsona
deiktikoak, denbora deiktikoak eta espazio deiktikoak daude.
|
|
|
Pertsona gramatikalaren adierazle diren honako hizkuntza baliabide hauek bete dezakete
|
pertsona
deiktiko funtzioa.
|
|
|
Aipatu diren pertsona gramatikalaren adierazle diren hizkuntza baliabideez gain, badira
|
pertsona
deiktiko funtzioa bete dezaketen hainbat bokatibo edo deiki: pertsona izenak, izengoitiak, familiarteko harremanaren adierazleak, karguak
|
|
|
Hain zuzen ere, erabiliko dugun hizkuntza erregistroa formala ala informala izango den erabakitzeko, kontuan hartu behar dugu nor diren igorlea eta hartzailea, zein den bakoitzaren rola eta haien arteko harremana, zein den komunikazio asmoa, eta zer leku edo testuingurutan gertatzen den elkarrizketa edo eztabaida. Aipatu berri ditugun
|
pertsona
deiktikoetako batzuk hizkuntza erregistro formala eskatzen duten egoeretan erabiltzekoak dira, eta, beste batzuk, hizkuntza erregistro informala eskatzen duten egoeretan.
|
|
|
A) Partaide bakarrari erreferentzia egiten dioten
|
pertsona
deiktikoak:
|
|
|
B) Partaide bat baino gehiagori erreferentzia egiten dieten
|
pertsona
deiktikoak:
|
|
|
Hitzezko baliabideei dagokienez, garrantzitsuak dira
|
pertsona
deiktikoak: pertsona gramatikalaren adierazleak eta bokatiboak.
|
|
|
Eztabaida egoera formal batean gertatzen bada, pentsa daiteke honako
|
pertsona
deiktiko hauek erabiliko direla:
|
|
|
Eztabaida lagunarteko egoera batean gertatzen bada, ordea, pentsa daiteke honako
|
pertsona
deiktiko hauek erabiliko direla:
|
|
|
Horien erabileran, hasiera batean, eztabaida gertatzen den egoeraren formaltasunak ez du eragiten deiki eta
|
pertsona
deiktikoen kasuan bezainbeste. Halere, kontuan hartu da egoeraren formaltasunak eskatzen duen lexiko edo hiztegia:
|
|
|
Adibide honetan, nabarmenduta ikus ditzakezu
|
pertsona
deiktikoak, denbora deiktikoak eta toki deiktikoak:
|
|
2017
|
|
|
duten hizkuntza baliabideak:
|
pertsona
deiktikoak, agintera?
|
|
|
erabiliko dituzun
|
pertsona
deiktikoak, eta idatzi testua, kontuan hartuz 31 egituratze jardueran
|
|
|
b) Zer forma izango luke zure iruzkinak: zer erregistro?, paragrafo bakarra?,
|
pertsona
deiktikorik,
|
|
|
1 Honako defi nizio hauek eraldatuz, idatzi mezu labur batzuk. Horretarako, txertatu
|
pertsona
deiktikoak,
|
|
|
b) Zer forma izango luke zure iruzkinak: zer erregistro?, paragrafo bakarra?,
|
pertsona
deiktikorik, modalizatzailerik??
|
|
|
Aurreko jarduerako hainbat testutan, badira igorlearen eta hartzailearen presentzia erakusten duten hizkuntza baliabideak:
|
pertsona
deiktikoak, agintera
|
|
|
1 Beharrezko baderitzozu, egin egokitzapenak; ondoren, gehitu igorle hartzaileei erreferentzia egiteko erabiliko dituzun
|
pertsona
deiktikoak, eta idatzi testua, kontuan hartuz 31 egituratze jardueran zehaztutako alderdiak.
|
|
|
b) Zer forma izango luke zure iruzkinak: zer erregistro?, paragrafo bakarra?,
|
pertsona
deiktikorik, modalizatzailerik&?
|
|
2019
|
|
|
Era berean, argudiaketaren izaera dialogikoa dela-eta, polifonia nagusitu ohi da. Polifonia hori, batik bat, lehen nahiz hirugarren
|
pertsona
deiktikoekin kudeatzen da. Izan ere, kazetaritzaren arloan, bigarren pertsona erabiltzen den kasuetan, igorleak ez ditu hartzaile izan daitezkeen askotariko irakurleak aintzat hartzen (Cuenca, 1995).
|