|
2003
|
|
|
Ereitearen metaforaren beste funtsezko erabilera bat ere ezaguna dugu:
|
pertsona
baten izaera eta jite morala azaltzeko bere sustraietara jotzen duena (ahuntzaren umea, antxumea; gurasoak nolakoak, umeak halakoak...). Laugarren aginduaren inguruko dotrinetan etengabe agertzen den ideia da nolako guraso edo famili girotik halako seme alabak etorriko direla, bertutearen hazia erein duten gurasoek halako fruitua jasoko dutela, eta alderantziz.
|
|
2004
|
|
|
Amets egitea beti gustatu izan zait, eta gehiago horrelako gauzekin. Bizitza bera amets hutsa iruditzen zaidalako, hiltzen garenean hil egiten garela amestu eta esnatzerakoan beste
|
pertsona
baten izaeraren parte garela uste izan dudalako beti.
|
|
2006
|
|
|
Alabaina, lehenengo ekintzaren motiboa norbaiti laguntza ematea baldin bada, eta bigarrenarena, berriz, ahalik eta etekin handiena ateratzea baldin bada, bi ekintza horiek modu desberdinean ebaluatuko ditugu, nahiz eta ekintza horiek ondorio berak ekarri dituzten.17 Azken buruan, giza ekintza zeinu bat da, ekintzailearen ezaugarriak eta izaera adierazten dituen zeinua, eta ekintzailearen ezaugarrietan eta izaeran bilatu behar da ekintzaren motiboa (T 3.2.1.2). Ekintza bera ebaluatu beharrean, ekintzailearen ezaugarriak edo izaera ebaluatuz, judizio morala aldagaitzagoa edo egonkorragoa bihurtzen da,
|
pertsona
baten izaera nahiko egonkorra izaten delako. Pertsona baten izaera pertsona horren ezaugarri iraunkor batzuen bilduma da.
|
|
|
Alabaina, zeharkako grinak ez dira sentimendu moralak, hau da, gorrotoa (edo maitasuna) ez da sentimendu moral bat, nahiz eta zeharkako grinak eta sentimendu moralak estu erlazionaturik egon: azken buruan, gorroto diogu pertsona bati (edo
|
pertsona
baten izaerari edo pertsona horren ezaugarri bati edo pertsona horren ekintza bati), eta sentimendu moralak ere pertsona baten gainekoak dira. Hala ere, Humeren ikuspegian, gorrotoaren antzeko sentimenduak bortitzegiak dira sentimendu moralak izan daitezen.
|
|
|
Alabaina, badago bi hautemate mota horien arteko alde nabarmenik: zeharkako grinen eta sentimendu moralen objektua objektu bera izan arren (alegia,
|
pertsona
baten izaera edo ezaugarria), sentimendu moralak objektu hori ikuspuntu orokor batetik begiesten denean sortzen dira; hau da, objektua norberaren interesetatik harantzagoko ikuspuntu batetik begiesten denean, sortzen den sentimendua morala da.6
|
|
2008
|
|
|
Kasua aztertu zutenek bere nortasunean aldaketa bat izan zela baieztatu zuten, eta aldaketa hori lobulu frontaletan izandako kalteen ondorioa zela. Geroztik milaka kasu ezagutzen ditugu sindrome frontala izenpean, agerian jartzen dutenak garuneko lesio batek,
|
pertsona
baten izaera, bere arima, eralda dezaketela, zintzoa zen hura zitala bihurtuz askotan. Alderantziz ere gerta liteke.
|
|
2011
|
|
|
Itxura fisikoaren eta batez ere aurpegiaren bidez
|
pertsona
baten izaera nolakoa den aztertzen du fisionomiak. Grezia klasikoan asmatu zen, eta geroztik zenbait autorek landu dute.
|
|
2014
|
|
|
– Eredu estatistikoaren arabera,
|
pertsona
baten izaera definitzen duten bereizgarriek banaketa normala dute pertsona hori inguratzen duen populazio orokorrean. Maiztasun handia duena da normala, eta maiztasun txikikoa edo normalitatetik gehiegi aldentzen dena da psikopatologikoa.
|
|
|
– Eredu biologikoak gaixotasun moduan interpretatzen du
|
pertsona
baten izaera edo portaera anormala. Gaixotasunaren sustraian garunaren egiturako nahaste edo asaldu bat dagoela suposatzen du eredu horrek, eta sindrome kliniko kategorikoetan edo «gaixotasun mental»etan sailkatuko ditu nahastearen adierazpen objektiboak (zeinuak) eta subjektiboak (sintomak).
|
|
2016
|
|
|
Bakoitzak galernaren ondorioetatik alde egiteko modu bat du. Nik ezagututako
|
pertsona
baten izaera eman diet emakume horiei. Bestalde, zientzialaria naizen aldetik, 35 orduko galerna bat azaldu nahi izan dut, bai eta nola aurreikus daitekeen ere.Nola egituratu duzu obra. Kapituluak independenteak dira.
|
|
|
Jakintsu batek behin esan zuen" epaitu
|
pertsona
baten izaera inguratzen dutenen arabera".
|
|
2018
|
|
|
Esaterako,
|
pertsona
batek izaera txarra duela uste badugu, pertsona horrenganako ezinikusia edo antipatia senti dezakegu, eta era desatseginean jokatu.
|