|
2006
|
|
|
Aski da Pérez Galdós en sarrera hitzak irakurtzea, arima eta arraza sinonimotsu legez erabiltzen direla ohartzeko: ...ni política internacional, se caracterizaba por la delegación de toda vitalidad en manos del Estado" 500 Oraingoz arima/ arraza espainol hau batez ere literatoek ikertzen dute –literatur historian edo paisaian ikertzen dute gehienbat–, eta ia beti gaztelaua bakarrik izaten da hori501 Bitartean, ordea, Darwin dago, Mendel dago, garezurren neurketak eta arraza klasifikazioak Europa
|
osoan
modan jarri dira; Federiko Oloriz Anatomiako katedratikoak bi milatik gora garezur bildu ditu probintzia guztietatik (1894), antropologia garezur hispanikoaren ikerketan murgildu da502, zientzia berriak entzulego debotua aurkitu baitu Espainian. Gehi bekio positibismo historiko eta soziologikoaren egundoko bulkada.
|
|
|
Liberalismoa, klasizismoa, erromantizismoa, tradizionalismoa, erlijio katolikoa, espainoltasuna, patriotismoa, honezkero dena nahas mahasten da, Errestaurazioarekin batera hasi eta luzatu den" Calderón-en auzia" delakoan() nabaritzen denez72 Eztabaida horietan alderdi erromantiko edo tradizionalistatik Böhl de Faber merkatari baina literaturazale hanburgotarra, Cadiz-en establitua, eta haren emazte Francisca de Larrea," doña Frasquita", nabarmendu dira73 Bion alaba izan da Cecilia Böhl de Faber, literatura espainolean Fernán Caballero bezala ezaguna. Baina Alcalá Galiano, etc., liberalek ere, jeinu espainolaz eta literaturaz, Alemaniatik zabaldu eta ja Europa
|
osoan
modan zegoen moldean idazten dute, batez ere emigrazio ingelesa ezagutu dutenek.
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, zientzietako materiaren, dibinizatzeak? ...anteismo zientifikoa bezalako bat inspiratzen bazuen (Huxley, Haeckel), zientismo militante horren eraginez, natur filosofia idealisten jarraian, materiaren eta Naturaren ikus eta sentiera berri bat zabaldu da XIX. mendean jendearen kultura jeneralean, eleberrian, hiritarren ohituretan, mendigoizaletasunetik dietaren ardura milixkaraino, hori orduantxe hasi baita preokupazio bat izaten, edo Europa
|
osoan
modan jarri diren klub gimnastikoetan, dena gizakiaren eta Naturaren filosofia osasungarrietan bilduta, biziera berri natural eta zoriontsu baten iragarki, panteismo bulgarea bezalakotzat har daitekeena, Naturaren kultu hiritarra. Zientifikoen hipotesietako materia ahalguztidun abstraktua, hotza, unibertsoko ahalmen eta izate ororen sorgi, jainkozkoa?, hiritarraren praxian bizitzako esperientzia kontrolagarrietan topa eta goza genezakeen Natura hori bilakatu da, mendia, barazkiak, egun argia, nudismoa:
|
|
2022
|
|
|
Oraintxe iritsiko gara. Euskal kultura mundura zabaldu zenez, Euskal Herrian modan zeuden gauzak mundu
|
osoan
modan jarri ziren. Hamarkada batzuetan, unibertsoan.
|