|
2002
|
|
|
Bide zuzenetik jo nuen erantzuterakoan, itzulinguruka ibili gabe. Neure artean pentsatu
|
nuen
ezin nintzaiola semeari gezurrak edo neronek sinesten ez nituen egiak esaten hasi, Aitita zeruan dago eta horrelakoak, adibidez. Hiruzpalau ordu paseak ziren jada, berria jakin genuenetik; hala ere, niri ahotsa pitzatu zitzaidan hura berriro aipatzean.
|
|
2004
|
|
|
Kantu horren bigarren zatia aldatzeko gogoa ere ematen zidan gaztaroan, «Denok Jainkoak iñak gire, zuek eta bai gu ere...» Eta Goiko horrengan sinismenik ez eta...! Gerora pentsatu
|
nuen
ezin nuela hain zorrotza izan, azken baten, denok horrek euskaldunak hain berdintasun zaleak gareneko azalpena besterik ez dela izango, eta Jainkoak eta sinismenak hainbesteko garrantzia izanik, agur egile horrek berdintasunaren ohorea agertu nahia kantatzen: " Denok, bai zuek, bai gu ere, Jaingoak inak gire... denok berdinak", baina orduan garbiago geratu zitzaidan hasierakoa:
|
|
2008
|
|
|
Ontziaren bat bateko makurtze hura zela eta, kubierta gaina ez zen korrikarako toki aproposa; alde egiteko beste moduren bat aurkitu beharra neukan, eta lehenbailehen, nire etsaiak ukitu ere egiten baininduen ia. Pentsamenduaren abiaduran, gibel mastako abenketara jauzi egin eta gorantz jo
|
nuen
ezin azkarrago, arnasarik ere hartu gabe neure burua gurutze besoetan eserita ikusi nuen arte.
|
|
|
40ko taldean jarraitzeko gai ez izatea oso oso gogorra izan da, eta, benetan, asko sufritu dut; buruaren aldetik, batez ere. Fisikoki ikusten
|
nuen
ezin nuela hor jarraitu, baina psikologikoki tortura modukoa izan da. Urte osoan zain egon naizen Tourra iritsi, eta mendiko azken etapan aurrerapausoa eman beharrean dezenteko atzerapausoa ematea oso oso gogorra izan da.
|
|
|
Noski, jauna, egia da mingainluze asko joan zitzaiola Tomasi ni zertan nenbilen esaka, joango ez zitzaion ba, hi, Tomas, erositako prezioan salduko diat, baina laguna haiz eta esan egingo diat, hire andrea auzoko hankarteak berotzen omen zebilek, eta Tomasek, onenean, kasurik ez, edo mingainluzearekin haserretu, bere harrokeriak ez zion-eta egia ikusten uzten, kontuan izan beza berorrek sasoi hartan pozik zebilela nik ez niolako ezertan ere kontra egiten, eta nirekin petraltzen zenean, jende aurrean izaten zen, berea nintzela demostratzeko, zer ostia egiten dun hemen, hoa ohera!, esaten zidan hika eta bezeroen aurrean, eta nik, buruan ez bainuen Inaziorekin erabakitakoa besterik, zaputz egin ordez, obeditu egiten nion apal apal eta ohean sartzen nintzen, baina gogoa Inaziorengana joaten zitzaidan eta harekin pentsatzen egoten nintzen denbora guztia, Inaziorekin eta Tomas paretik kentzeko moduarekin, hori gabe ez nuen-eta lortuko Inaziorekin bizitzea, eta nik ez nuen beste ametsik, barka bekit berorrek, zer prestatu genuen eta nola moldatu ginen jakin nahi du eta, baina oraintxe kontatuko diot entzun nahi duena, dena zorrotz zorrotz preparatu genuen, nik Tomas erakarri behar nuen eta hortik zehar egun pasa egitera gonbidatu. ...tu nion ahal nuen xaloen, urruti zeudela San Blas jaiak baina asko gustatzen zaidala egun hartako opilen anis puntua, eta Apeza zer esan ez zekiela gelditu zen, asmatu ezinik bezala adarra jotzen ari ote nintzen, Tomas mokadutxo bat jaten ari zen mahaira joan zenean, eta sekulako larritasuna sartu zitzaidan eta Pilarika ostiralez tokatzen baitzen eta asteburu osoa jai hartzekotan baikinen, erabaki
|
nuen
ezin genuela Tomas hiltzeko asmoa atzeratu...
|
|
2009
|
|
|
Haatik, institutu garaian sortu zitzaidan. Antzerkia aurkitu nuenean argi
|
nuen
ezin nuela besterik egin. Horren argi duzunean, baliabide guztiak jartzen dituzu.
|
|
2010
|
|
|
Ia ziur nengoen, poltsan eskua nik sartuz gero, 97.a irtengo zela. " Literaturakoa zuk aterako duzu", entzun nuen esaten zuela Mitxelenak, eta orduan burua altxatu eta behatz erakusleaz ni seinalatzen ninduela ikusi
|
nuen
ezin sinetsiz. Totelka hitz egin nuela uste dut.
|
|
|
Ikusten duzunez, aspalditik ezagutzen dugu elkar Antxon karlistak eta biok. Biharamunerako trasladoa prestatu behar zela entzun orduko erabaki
|
nuen
ezin nuela besoak gurutzatuta egon. Paulino eta berarekin batera Ondarretara eraman behar zituzten haiek ikusi eta zerbait bururatu behar zitzaidala konbentzituta nengoen.
|
|
2011
|
|
|
Geroxeago, Piarres Xarritonek bultzaturik, eta harekin, UZEI taldean lan egin nuen, filosofia mailan. Betidanik entzuna nuen euskara ez zela gai abstrakzioak adierazteko eta, garbiki errateko, ez
|
nuen
ezin gaindituzko oztoporik kausitu, salbu hizkuntza erabilera pertsonalari buruz, edozein gai izan zedin. Arazoa ez zen ikasmateria, baizik nire trakesia.
|
|
2012
|
|
|
Azkenean, nire indar eskasekin hura altxatzea ezinezkoa zela ikusita, hondarrean zuloa egitea erabaki nuen, azpiak jan eta beherantz irristarazteko eta, enborren gainean jarrita, aldapa behera bultzaka eramateko. Baina hori egin nuenean, ikusi
|
nuen
ezin nuela mugitu, ezin nuela azpian sartu, eta are gutxiago uretara aldapan behera irristaka eraman; beraz amore eman behar izan nuen. Eta orduan, ontziaren itxaropenari agur esan nion arren, gutxitu beharrean, baliabideak alferrikakoak zirela ikusita, areagotu egin zitzaidan kontinentera nora ezean abiatzeko gogoa.
|
|
2013
|
|
|
Unaiegaz eta Igorregaz txapelketa nagusian gertatu zitzaidan: uste
|
nuen
ezin zutela inoiz ere txarto egin, eta ez da horrela; euren inguruan daukaten momentuak, edo dituzten ardurak, itzelezko eragina daukate. Igor finaletik kanpo geratu zen, eta Unai ia ia.
|
|
|
esan zidan. Bere erantzuna ez zen nahikoa izan eta oraindik izututa nengoen, baina ulertu
|
nuen
ezin nuela galdera gehiago egin. Amaren aurpegiak hori adierazten zidan.
|
|
|
–Bai, bai, bai, erabat?, erantzuten dio hunkiturik Morticiak, eta musu ematen diote elkarri. Neuri gustatzen zaizkit graziarik gabeko txiste horiek, baina garbi
|
nuen
ezin konta niezazkiokeela neskari. Borgesen amona ingelesak esan zuenarekin gogoratu nintzen orduan.
|
|
|
Oso gogorra izan zen: bihotza txiki egin zitzaidan, eta amorrua
|
nuen
ezin nuelako ezer egin?. Irudi horiek gogoan itzultzen zen etxera.
|
|
|
Zoin ederra zinen, lerden ta amultsua, maitatu zintudan bertan berehala, amodiozko saretan kateaz lotua, uste
|
nuen
ezin zela gehi (ag) o gerta.
|
|
2014
|
|
|
Juanjo Aranburu eta Zekorra [Josu Urrutikoetxea] etorri ziren harekin. Bakoitzak bota zuen berea, eta begirunez entzun genion elkarri, baina une batez, atzerri politikaz hitz egiten ari nintzela, erran
|
nuen
ezin ginela fio Sobiet Batasuna eta Txina moduko inperioekin. Hori entzutean, Zekorrak kolpez eta zakar moztu zidan, erabat asaldatuta, eta horrelakorik ezin nuela erran bota zidan.
|
|
|
�Beti uste izan
|
nuen
ezin nuela munduan bakarra izan.�
|
|
2015
|
|
|
Orduantxe jakin
|
nuen
ezin nuela alde egin, gizon harekin kateatuta nengoela. Bakarrik eta ahaztuta geratzearen aukera irudikatze hutsarekin, erre beharrean sentitzen nituen barruak.
|
|
|
Izan ere, handi handia zen aldea gauza guztietan, eta ez ezkutukoa, guztiek argi argi ikus dezaketena baizik. Bada, ni lehen hain kaskarra nintzenez gero, esaten
|
nuen
ezin nuela sinetsi deabruak hau egiten zuenik ni engainatu eta infernura eramateko, eta horretarako hain kontrakoak ziren bitartekoak erabiltzea, esaterako, niri grina txarrak kendu eta bertuteak eta sendotasuna jartzea. Argi ikusten nuelako gauza hauekin erabat aldatua nengoela.
|
|
|
3 Beste garai batean nik sarri gogoan izaten nuen San Paulok dioena, Jainkoagan guztia ahal dela. Nikneuganargi ikusten
|
nuen
ezin nuela ezer. Honek on handia egin zidan, eta San Agustinek dio:
|
|
|
4 Ni ez nintzen saiatzen bitarteko hauek lortzen; alderantziz, zentzugabekoa iruditzen zitzaidan horretan saiatzea, izan ere, ni bezalako emakumetxo batek, inolako ahalmenik ez zuenak, argi ikusten
|
nuen
ezin zuela ezer egin; baina arimara desira hauek datozenean, ez dago haren esku haiek baztertzea. Jainkoari poz emateko maitasunak eta fedeak egingarri bihurtzen ditu naturazko arrazoiz hala ez direnak; eta horrela, monasterio gehiago egin zitezen gure Jeneral txit Agurgarriaren borondate gartsua kontuan izanik, eginda ikusten nituela iruditzen zitzaidan.
|
|
|
kontrakoa baitzen, edota behintzat ez fundazioa egitearen aldekoa. Eta, beraz, erantzun nahi izan
|
nuen
ezin nuela, ezer esan gabe. Gero, Salamancan nengoenez gero, haren iritzirik gabe ez zela egoki hala egitea iruditu zitzaidan, gure aita jeneral txit agurgarriaren agindua nuelako fundazio aukerarik ez baztertzeko esaten zidana.
|
|
|
Hezurtxoren bat hautsi omen da. Uste
|
nuen
ezinen nuela jarraitu. Une batez konortea galdu eta bertan geratzeko zorian egon nintzen, hainbeste iheslarik egin behar izan zuten moduan.
|
|
2017
|
|
|
Hala ere, dantza jakin batzuk egin behar eta moldatzen nintzen. Baina berehala ikusi
|
nuen
ezin nuela gainerako dantzarien erritmoa jarraitu eta, orduan, dantza utzi eta txistua hartu nuen. Kar, kar…
|
|
|
Nik esan
|
nuen
ezin nuela traineruan aritu, nire egoera pertsonalagatik. Bateletarako eta trainerilletarako laguntza eskatu zidan klubak, eta nik baiezkoa eman nuen.
|
|
|
Beste lo kuluska bat egin nuen, baina ez goizekoa bezain ona. Nire buruarekin kezkaturik nengoen, badakizu, Rose Hauckek pistola izatea zergatik nahi
|
nuen
ezin asmaturik. Zeren, noski, hark pistola izatea nahi bait nuen.
|
|
|
horrekin bueltaka. Eta nik nola pentsatzen
|
nuen
ezin sexiagoak zirela, arrasto, haiek.
|
|
|
Argi
|
nuen
ezin nintzela kexatu; azken finean, nik gauza bera egin bainion Martari Piperminekin. Kontua da une hartan ez nuela bururik erabili nahi.
|
|
2018
|
|
|
Izan ere, bazekien familia jatoHiztun berriak eta bertso mundua – Miren Artetxe Sarasola rriz Extremadura eta Zamorakoa izateak ez zuela bat egiten bertsolariaren irudiarekin: " Erabaki
|
nuen
ezin nuela bertso hura hasierako agurrean bota. Besteek nirekiko ordura arte eraikitako begirada erabat baldintza zezakeen eta ez zen hura horretarako eguna.
|
|
|
Oso gogoan dut haritza nire iratzar bizitzan ikusi nuen lehenengo aldia. Haren hostoak, adarrak, adabegiak ikusi nituenean, intentsitate larri batez sentitu
|
nuen
ezin konta ahala bider ikusi nuela zuhaitz mota hura lehenago ametsetan. Ez nintzen harritu, hortaz, geroago, izeia, hagina, urkia, ereinotza eta gisako zuhaitzak lehen ikusian ezagutu nituenean.
|
|
|
Topaketa harez geroztik, Kenton andereñoa ez zen gehiagotan saiatu lorerik eramaten nire langelara, eta, oro har, atseginez ikusi
|
nuen
ezin hobeki moldatzen eta laketzen ari zela. Argi zegoen, gainera, bere lana oso serio hartzen zuen etxezain bat zela, eta, gaztea izan arren, ez bide zitzaion kostatzen bere lantaldekoen begirunea irabaztea.
|
|
|
Ez nuen berriz jotzen, etsi egiten
|
nuen
ezin bainion minik eman.
|
|
|
Martinen ezkaratzera iritsi ginenean, jada intimitatean, berari eskutik heltzeko ahalegina egin nuen, mendian sentitu ez
|
nuen
ezinak hartu baininduen mendean, eskailerapeko iluntasun hartatik pasatu behar izan nuenean. Flakiak jota nengoen, indarri gabe, hondoa jotzeko zorian eta dardaraka.
|
|
|
Maite zaitut, pintura saio haietatik Tira Uste
|
nuen
ezin zela ezer okerragorik gertatu.
|
|
|
Uste
|
nuen
ezin zinela etorri.
|
|
|
Uste
|
nuen
ezin nuela misioetara joan.
|
|
2019
|
|
|
Horixe zen asmoa, baina urtea oso ondo hasi nuen, jauzi kualitatibo handia egin nuen, eta esaterako, Zegama Aizkorri bost ordu azpitik amaitu nuen. Orduan ikusi
|
nuen
ezin nuela ebakuntza ekainean egin. Udako denboraldia egin nuen, eta irailean operatu nintzen.
|
|
|
Ez guztiz. Garai batean uste
|
nuen
ezin zela gehiegi ikusi testu batean; orain iruditzen zait gehiago ikusi behar dela, dagoena baino gehiago ikusi behar dela. Horregatik ikusten ditut juduak testu horretan...
|
|
|
Uste
|
nuen
ezin zenutela atera garaipenaren desfilean.
|
|
|
Uste
|
nuen
ezin gintezkeela irten gure" guneetatik".
|
|
|
Eta egin
|
nuen
ezin nuelako gehiago jasan, zerbait bistatik kentzeko.
|
|
|
Ez nuen gaizki egin
|
nuen
Ezin zuen ulertu zergatik bere gurasoek Haien seme bakarra zen.
|
|
2020
|
|
|
Ezintasun handia sentitzen nuen. Jakin badakit gure seme alaben beharrak ezin ditugula osotasunean asetu; normalean, gauza txikiak geratzen dira bete gabe, baina egoera horretan sentitu
|
nuen
ezin niela eman behar zutena. Gainera, ez zen izan nik erabakitako zerbait, inposatu ziguten araudi zorrotzagatik baizik.
|
|
|
Ez nekien nola jarraitu. Ez nekien zer forma eman behar nion kontatzeko neukanari, baina garbi
|
nuen
ezin niola hantxe ziplo bota. Delako ilobak kalparrak luze ote zituen galdetzea bururatu zitzaidan, datu hura erortzen utzita bere kasa jabetzen hasiko zelakoan.
|
|
|
Atzera egin nuen, irteteko asmoz. Halere, keinu batez jarraitzeko baimena eman zidan, hau da, bezeroaren begiradapean jardun behar
|
nuen
ezin mozorrotuzko neskametzan. Ezaxolati samar arituko nintzen ziurrenik, garai hartan konbentzituta bainengoen inork ezin zuela antzeman uniforme beltz hark biltzen zuena ni neu nintzela...
|
|
|
Hamalau kide ren alde, bost koren aldekoak. Nik esan
|
nuen
ezin zela erabaki hura behin betikotzat onartu, askatu behar zela desadostasun ideologiko haien mataza, eta denok egon ginen ados debatea geroratzean. Baten batek aholkatu zuen Euskaltzaindiaren gomendioak begiratzera.
|
|
2021
|
|
|
Perpausaren zati handiago baten ondoren ere ager daiteke aldiz eta are perpaus baten ondoren ere, aditzaren ondo ondoan maiz: ...guztiaz juramentu egiten, usat zaitez bada orain, aldiz, iuramentuen uzten (Axular); Mintzo zara, zu, zure pentsuen arabera; ni mintzo naiz, aldiz, dudan ezin emanezko lekukotasunez seguratuak diren gauzen gainean finkatzen naizelarik (Lapeire); Jainko Aitari ematen zaion adin handiak aldiz gogoratzen digu haren probidentzia eta larderia handia (Xarriton); Handik alde egin genuelarik, aldiz, uste
|
nuen
ezinen nuela sekula idatzi, luma eskuan atxikitzerik ez nuela sekula izanen (Montoia).
|
|
|
Iragarri zuten momentutik argi
|
nuen
ezin nuela galdu. Ekida kultur ekimen sozialistaren Manifestua ikuskizunak aurreikusia zuen birako emanaldi batera ere ezin izan nintzen agertu, baina azken momentuan gehitu zitzaion EHZko kartel ederrari.
|
|
|
Elena: " Ikasi
|
nuen
ezin niela ingurukoei eskatu gertatzen zitzaidana ulertzea, hain da konplexua eta ulergaitza. Hortaz, jendeak zer egin dezakeen laguntzeko?
|
|
|
Amak ohean botata ikusten ninduen, eta esaten zidan," sentitzen dut ama bezala huts egin dizudala". Jendeak ez zuen ulertzen eta ikasi
|
nuen
ezin niela ingurukoei eskatu gertatzen zitzaidana ulertzea, hain da konplexua eta ulergaitza. " Zergatik ez zara irteten kalera?" galdetzen dizute, eta ez dakizu zer erantzun, ez dakizulako zergatik ezin duzun irten kalera, baina ezin duzu irten.
|
|
|
ezin izango naiz joan ala naiz joan?». Erantzun aurretik, adibide klasikoetara joan nintzen, eta han aurkitu
|
nuen
ezin izango eta, eta baita ere ezin izanen eta ezinen; guk horren berri ematen dugu, baina ez dugu aukeratzen.
|
|
|
Leku batean dago Euskaltzaindia, eta beste leku batean gizartea. Nik neuk Euskaltzaindiaren 184 araua irakurri nuenean erabaki
|
nuen
ezin niola obeditu37 Irakurri, eta konprobatuko duzue zuek ere. Autodeterminatu nintzen eta, nahi baduzue, autodeterminatzera gonbidatzen zaituztet.
|
|
|
Xorino baten kalitzea (Matar a un ruiseñor) eta Dokan Deuna (Sandokan). Bigarrena ulertzeko denbora apur bat behar izan nuen, baina zenbat barre egin
|
nuen
ezin dizuet kontatu.
|
|
2022
|
|
|
Halanda ze, paneletan zirrikitu beltz bat ikusi nuenean, salbuespena zela jakin nuen, eta poztu egin nintzen. Besoa sartu
|
nuen
ezin nuen gehiago sartu hasieran eta alde batera eta bestera mugitu nuen estasian. Beste panel bat askatu nuen, eta burua sartu nuen zuloan, eta garrasi egin nuen iluntasunean:
|
|
|
masterra, lana, praktikak... Azkenean, erabaki
|
nuen
ezin nuela galdu halako aukera bat. Denbora atera nuen gauez marrazten aritzeko.
|
|
|
Metro batzuk aurrerago, korridoreak ezkerretara jotzen zuen, bigarren solairuko barrualde ilunean sartuz. Une batez pentsatu
|
nuen
ezinen nintzela handik pasatu. Sabaia eroria zen, eta habe, ohol eta adreiluzko kaos batek betetzen zuen pasilloa.
|
|
|
Donezteberen laborategiko leherketak ilea eta bekainak kixkali zizkidan, eta taupada mingarriak nituen argazkilariaren Petromaxak erretako eskuan. Porru eginda nengoen, baina segurutzat jotzen
|
nuen
ezinen nuela begirik bildu.
|
|
2023
|
|
|
Baina pasioak aurrera egiten laguntzen du beti, pieza berriak sortzen, eta hortik etorri zen Birritan bortxatua lana, adibidez. Sentitu
|
nuen
ezin nuela egin hori baino gehiago, eta, [Jorge] Oteizak zioen moduan, horregatik erabaki nuen uztea. Lau antzezlan egin genituen guztira.
|
|
|
Baina pasioak aurrera egiten laguntzen du beti, pieza berriak sortzen, eta hortik etorri zen Birritan bortxatua lana, adibidez. Sentitu
|
nuen
ezin nuela egin hori baino gehiago, eta, [Jorge] Oteizak zioen moduan, horregatik erabaki nuen uztea. Lau antzezlan egin genituen guztira.
|
|
|
Zorte handia dut aukera hau izateaz, eta oso eskertuta nago. Deitu nindutenean, argi izan
|
nuen
ezin niela ezetz esan.
|
|
|
Ustel bat izan banintz, gure artekoa hutsa eta putza izan zela kontatuko nuen. Kontatuko
|
nuen
ezin izan zuela nire baginan sartu ez zitzaiolako behar beste gogortu eta ni ez nengoelako behar bezain bustita. Baina niri bost.
|
|
|
Ez nekien. Sentitzen
|
nuen
ezin nuela inorekin hitz egin nire gaixotasunaz, errudun sentitzen nintzen hura edukitzeagatik. Oso gertuko pertsona batek esan zidan egiten ari nintzen lelokeria horiek egiteari uzteko, eta ni saiatzen nintzen, benetan saiatzen nintzela, baina ezin nuen.
|
|
|
Hurrengo bihurgunean, ordea, kalkulatu ahal izan nuen benetan geratzen zen igoera; dexentea oraindik. Koka hostorik gabe, berehala nabaritu
|
nuen
ezina; lagun eskalatzailea ni baino okerrago zihoazen batzuei lagun  tzen zebilenez, ezin ba kexatzen hasi. Bat batean, han inguruetan bizi ziren mutiko batzuk agertu ziren, motxila eramateko eskaintza eginez, diru dexenteren truke.
|
|
|
" Amets egin
|
nuen
ezin nuela izartu, eta horrek ez zidan lo egiten uzten. Psikoanalistak esan zidan aldrebes izango zela.
|
|
|
Hori da. Garai batean autonomoa izan nintzen, baina baja eman behar izan
|
nuen
ezin nituelako kuotak ordaindu. Ez du logikarik:
|
|
|
Uste
|
nuen
ezin zutela hori egin.
|