|
2000
|
|
|
—Oroit, Miguel,
|
nola
erran zuen Kristok: " Ene erresuma ez da mundu honetakoa..."
|
|
|
Eta goiti igan ginen eta goi argi batek ukitu gintuen bat batean. Zeren eta
|
nola
erran eta nola definitu, bertzenaz, osabak eta biok bizi izan genituen mementu labur bezain bete haiek. Eguzkia goian genuen eta Pisako dorrea behean, eta airea kristal transparent bat zen, substanza spiritossissima, tenuissima e velocissima batek iragana bezala.
|
|
|
behekoan, sukaldea zegoen eta, sukaldearen ondoan, gela batzuk, norat biltzen baitziren etxeko neskameak, guztiak ezkongai edo alargun, jauregian bizi ziren bertze sehiak oro bezala; beheko solairuan zegoen, halaber, sala luze zabal bat, non egiten baitziren zelebrazione handiak, eta bertze bat tipiagoa, egongelatzat eta bisitagelatzat ere har zitekeena; haiekin baterat, zoko batean, bertze bi gela zeuden: ...a ere, haietarik bat aitak lantokitzat zuena; kanpo aldean, berriz, balkoi luze bat, baranda zurezkoa zuena, eta barra bertikalak —beltzez pintatuak— burdinazkoak, errenkada edo ildo berean burutzerat zihoazen landare sendo bezain apainak iduri; goian, ganbaran, mutur batean, morroien logela zegoen, eta bertze muturrean osaba Joanikoten gabineta eta studio tokia —edo studioa soilki,
|
nola
erraiten baikenion usu—, kanpo aldetik balkoi zabal baterat jotzen zuena, non paratzen baitzuen maiz bere teleskopioa, zeruko izarrei beha; erdialdean, finean, biltoki handi bat zegoen, non gordetzen baitzen etxean premiazkotzat jotzen genuen guztia, hala nola bizigaiak eta bertze mila hornidura suerte.
|
|
|
Nihil necesse sapienti est, erraiten zuen Senekak, eta baldin egia bada ezen jakintsuak ez duela deus ere behar, orduan, jakintsuagoak ziren indiar haiek konkistatzaileak baino, eta jakintsuagoa zen, halaber, don Fran tzisko bertze anitz jende baino, zeren eta honek ere deus guti behar baitzuen bizitzeko. Eta, baldin egia bada ezen jakintsuak bere burua ezjakintzat duela,
|
nola
erraiten baitzuen Publilio Siriarrak —Non pote non sapere qui se stultum intelligit—, jakintsua zen orduan don Frantzisko, zeren ikasleak baino gutiago dakiela aitortzen duen irakaslea, nola aitortu baitzuen berak, kontatuko dizut noiz, ez baitzitekeen bertzerik izan. Finean, Prima docet rectum sapientia, erraiten zuen Juvenalek, eta ezin uka ezen don Frantzisko gizon justua eta zuzena zela, eta bide justutik eta zuzenetik ibili izan zela, eta zuzentasun hura izan zitekeela haren jakintasunaren froga.
|
|
|
Libertateak, ordea, lur mugikorretarik ninderaman, zalantzaz zalantza, eta nik, batzuetan, zalantza egiten nuen zalantzaz, zeren zalantzak nekatzen zaitu, unatzen zaitu eta erdibitzen zaitu. Eta guti batzuetan pentsatzen nuen ez ote zen hobe arau guztien ontzat hartzea eta nork bere buruari uko egitea,
|
nola
erraiten baitzuen aita Bartolomek, guztiari amen erranez, amen, amen eta amen.
|
|
|
Osabaren pena handia izan zen, eta enea ez tipiagoa, zeren Italiarat eginikako bidaiaren ondotik ezin maiteago bihurtu baitzitzaidan txakur hura, leiala eta fidela zelako eta ezin maitagarriagoa, munduan ezagutu ditudan hainbat eta hainbat gizon baino hagitzez ere maitagarriagoa. Baina, nola osabak ohitura hura baitzuen, bere txakurra edukitzekoa, eta
|
nola
erran zaharrak baitio hilak lurperat, biziak aserat, handik hiruzpalau egunera izan genuen etxean orkume berria: mastin arrazakoa zen eta zuri zuria.
|
|
|
Bertzenaz, badakizu
|
nola
erraiten duten ezen goseak edo istanteko larrialdiak adimendua eta injenioa pizten dutela eta, nitaz denaz bezainbatean, baietz aitor dezaket, zeren pikaro bat bezala ari bainintzen —Amsterdameko portuan eta bertze portu batzuetan ezagutu nituèn pikaro haiek guztiak bezala, gehienak ere jokorat eta jan edanerat emanak, alferkeriarat eta arloteriarat, errietarat eta liskarretarat, edo sal-er...
|
|
|
Eta, ildo beretik, Salamancan xuxendu zenizkidan hitz haiek gogoan, noiz eta erran baitzenidan ezen, katoliko edo protestant, bietarik ere zerbait zinela, baina ez zinela ez bata eta ez bertzea sentitzen, berdinzki erran dezaket nihaurk ere ez dudala ulertzen
|
nola
erran dezaketen katolikoek ezen ez dagoela elizatik kanpoan salbazionerik... are gutiago Indietako oihanetan bizi izan nintzenetik indiar gorri haiekin, zeinak baitziren, karitateari zegozkion kontuetan, giristinoak baino giristinoagoak eta jenerosoagoak, guztia guztien artean partitzen zutenak.
|
|
|
...harik eta ohartu nintzen arte, lehenik, ezen ezin nezakeela erretratu hura nehola ere osa, zeren Nenbo beltza baitzen eta bertze laurak zuriak, eta hautu hartan orin bat baino gehiagorako nahi bainuen nik Nenbo, eta zeren Laura haur bat baitzen eta Rosa de Osorio adinetara heldua, eta nekez lot zitezkeen haien gorputz zatiak, munstro bat eta nahaste borraste guztizko bat sortzeko ez bazen bederen,
|
nola
erraiten baitzuen Kopernikok; eta ohartu nintzen, hondarrean, ezen Zeuxisena ez zela ene desira eta ez ene gutiziamendua, zeren bakoitza zen bezala maite nahi bainuen, bere bertuteekin eta bere akatsekin, eta zeren ene besarkada bertute eta akats ororen gainetik baitzegoen eta haiek baino urrunago zihoan, amorioaren gaineko amorioan, ene baitarik Jainkoaren baitaraino.
|
|
|
—Eta nik orduan kontatu nioan
|
nola
erran huen ezen Indietarat joaiteko asmoa huela, ibai Orinocon barrena, Donostiako lagun batekin, Utopiaren bila... Baina, hura aditu bezain fite, tristeturik bezala geratu zuan hire ama, erraiten zidala:
|
|
|
Rosa de Osoriok erran zituenak eta erraiten zizkidanak ekarri nahi dizkizut honat, jaun André, baina, batzuetan, zein neke eta gaitz izaiten den gure asmoen betetzea!, zeren, Rosaren kasuan, zer erraiten zuen bezain inportant baitzen, zinez,
|
nola
erraiten zuen, eta zeren, hark errana euskararat bihurtzea zail den bezala, are zailagoa baita haren grazia eta xarma adieraztea, hura hitzez emaiterik ez dagoelako.
|
|
|
Komentario ugari bezain luzeak egin diezazkizuket, baina bakarra eta laburra eginen dizut, denborari buruzkoa hau ere:
|
nola
erran, bada, sentsazio bortitz hura guztia istant ezin laburrago hartan iragan zela, baldin denbora bere baitarik atera bazen, ene bihotzean lehertu orduko, eta denbora hura bertze denbora bat bazen jada. Zeren ez baitira, zinez, berdinak, guk bizi dugun denbora eta gu bizi gaituena.
|
|
|
Zer erran ote dut nik orduan, hirurogeitan goiti nabilela? Eta
|
nola
erran diezadakezu ezen bizitzaren iturria agorturik dakusazula, baldin zuhaitzetik erortzen den hostoa ere bizi berri baten ongarri bihurtzen bada. Eta zer da, bada, Rosaren heriotza, zuhaitzetik erori den hostoa baizik, zuk bizitzaren alde jartzen jakin behar duzuna?
|
|
|
Eta halatsu ibili nintzen denbora batez, eta halatsu jokatu nuen, denbora hartan sortuz joan zitzaizkidan bertze ezbai guztiekin ere. Zeren eta ez bainuen ulertzen, konparazione, nola obrarik gabeko fedeak zerurako bidean jar gintzakeen,
|
nola
erraiten baitzuten protestantek, nahiz eta osaba Joanikotek erraiten zidan ezen obren bidetik obratu zituztela katolikoek bekaturik handienak, eta obrarik ez egitea zela, halatan, obra zezaketen obrarik jainkozkoena, hobe zelako, ororen buruan, alfer egoitea ezen ez gaizki egitea; baina ez nuen ulertzen, halaber, nola aita sainduak erabaki zezakeen Erromako eliztarren sinestea eta pentsua goitik ... Eta batean baten alde egiten nuen, bertzean bertzearen.
|
|
|
Eta halatsu ibili nintzen denbora batez, eta halatsu jokatu nuen, denbora hartan sortuz joan zitzaizkidan bertze ezbai guztiekin ere. ...en baitzuten protestantek, nahiz eta osaba Joanikotek erraiten zidan ezen obren bidetik obratu zituztela katolikoek bekaturik handienak, eta obrarik ez egitea zela, halatan, obra zezaketen obrarik jainkozkoena, hobe zelako, ororen buruan, alfer egoitea ezen ez gaizki egitea; baina ez nuen ulertzen, halaber, nola aita sainduak erabaki zezakeen Erromako eliztarren sinestea eta pentsua goitik behera,
|
nola
erraiten eta afirmatzen baitzuten katolikoek, nahiz eta jaun Marcelek erraiten zidan ezen artalde batek artzain bat behar zuela, ardien ez barreiatzeko eta ez galtzeko, eta artzainak erabaki behar zuela, halatan, artaldearen norabidea. Eta batean baten alde egiten nuen, bertzean bertzearen.
|
|
|
" Ezkontzan sinetsiko banu, zu nahi zintuzket senar eta amorante...!" Ofizio batekin aski izanen ez nuelakoan, bi eskaintzen zizkidala, alegia...! Eta nik, zirkunstantzia haietan,
|
nola
erranen nion, bada, ezetz, zeren edozertarako prest bainengoen, baita neure buruari adarrak jartzeko ere, orain amorante eta orain senar, haren zerbitzaririk tipiena eta obligatuena banintz bezala...! Zeren eta Mi gno nen azala —kriseiluaren argi tipi misteriotsuak jantzia, urrezko izara bat iduri— ezin izan baitzitekeen jainkosa eta dibinitate batena baizen, eta zeren nik azal hura eta gorputz hura bainuen bazka eta gozotasun, Fortunaren present eta atsegin sari!
|
|
|
Nik ere guti sinesten nian. Damatxoa mintzatzen hasi zaidanean, ordea, ez zekiat
|
nola
erran, baina barren barrenean sentitu ditiat haren hitzak, eta orduan jakin diat ezen hark errana gertatu eginen zaidala. Segur nagok, segur nagok...!
|
|
|
Eta, bertze anitzetan bezala, berdintsu eta orobatsu galdetzen dizut orain berean ere:
|
nola
erran erranezina, jaun André...?
|
|
|
Eta, segidan, nola bainekusan ezen gizon hura egiazkotasun handiz ari zitzaidala, egiazki solastatzerat deliberatu nintzen nihaur ere, neure asmoen berri emaiten niola: nola nik ere libre izan nahi nuen, eta nola ene gutizia gutiziatsua zen Urbiaindik ahalik eta urrunen joaitea eta, hargatik, kapitainaren untzian itsasoratzea, ez bidaiari gisa, Italiako hartan bezala, baina marinel bezala eta marinel bat gehiago bezala, tratu berezirik gabe, zeren eta nik ez bainuen kapitaina neure zerbitzurat nahi,
|
nola
erran baitzidan hark jauregirat etorri zèn egun hartan, baina ni harenerat.
|
|
|
Akabatu baino lehen, fabore bat eskatu nahi diat: ...enean gauzkala, zeren gorputz biziari emaiten zaion sua tortura duk eta oinaze iturri duk, nola izan ohi baita inkisidoreen eskuetan, baina hilotzari emaiten zaiona, aldiz, purifikatzailea duk, are gehiago gure kasuan, zeren etsaiak ezin izanen baitu, halatan, mendekurik hartu gure hilotzen gainean, nola har baitzezakeen bertzenaz; eman, bai, su guztiari, eta daramala haizeak gure hauts amorostua,
|
nola
erraiten baitzuen Quevedok, Jainkoaren baitarat, suarekin su eta amorioarekin amorio. Eta ez egon triste, otoi, guk hartu deliberamenduagatik, zeren, desterrurat joan behar genuen egun berean edirenen baitugu, benturaz, zinezko libertatearen lurra, nork daki...
|
|
|
—Ez dira Frantziarat joan, beraz... Baina
|
nola
erran dezakezu beren burua hil dutela, baldin aitzinetik hilik bazeuden. Izan ere...
|
|
|
Eta hala abiatu nintzen, neure bakardadetik ihesi, bertze gorputz batzuen bila, zeren arau haiek hesiz hesi eta herstegiz herstegi inguratu izan baitzuten urte luzeetan ene kontzientzia eta nik hesietarik harat egin beharra nuen, ez itotzeko. Zeren, Montaigne mintzo zen bezala, baldin gorputzari atseginaren bide guztiak hertsi behar bazitzaizkion,
|
nola
erraiten baitzuten eliz gizonek eta kontseilu emaileek, zergatik ez genion aireari berari ere uko egiten eta hari bidea behaztopatzen eta hersten, zeren hats egitea ere bertze plazer bat baita. Eta, hala, haren antzeko argumentuez baliatzen nintzela, gorputz haiek erosi, ukitu... eta libertatezko sentimendu handi bat neureganatzen nuen, gorputz haiek ukitu orduko libertatearen lurrak ukitu banitu bezala.
|
|
2001
|
|
|
Erants nezake hein honetan, idazten dugunotarik frankok ez dugula idazle nortasunaren segurtamen finkorik, nortasuna, berak eta pareko kideak, erdibanaz moldatzen du?. Adibide gisa oroituko dut 1998ko urrian haur literaturarentopaketa batzuen karietara Marijan Minaberrik emandako mintzaldia, Donostianeskaini zioten omenaldian
|
nola
erran eta errepikatu zuen, euskal idazle analfabetua, zela, itzalpean Iparraldeko gure antzeko haur eta gazte mukizuen zerbitzuanipuin eta olerkiak izkiriatzen berrogei urte higatu ondoan.
|
|
2003
|
|
|
Kexatu zitzaion. Nondik heldu zara. Oya oraingoan altxatu zen eta erantzun zion: Francfort Sur le Main-etik heldu naiz. Non da hori. Alemanian. Zoin eskolatarat joaten zinen. Ez dakit
|
nola
erraten duzuen turkieraz. Alemanez Hauptschule deitzen dute. Haup...?
|
|
2005
|
|
|
nena, Legrand; eta Pradet Balade,...
|
nola
erranen dut. Gazteena.Ateraldi hau zela eta, solas bat altxatzen diote eta Hiriart Urrutik erantzuten: gazteena zela, irri egiteko solas bat zen hori, holako bat erraten ahal da, gizon bat gogokoa ez denean.
|
|
|
Maitaleek kidearen kitatzeko baliatzen zuten teknikaren pare itxuratzen zuen ele hustasuna: metaforikoki larru-azala larrantz ziharduenari beste batengana zihoazela
|
nola
erran ez jakin eta isiltasun harri bihurtzen ziren.
|
|
|
Hobe luke bai, France Télecom eko lan txatxu hori utzi eta pintatzera osoro jarriko balitz. Alabaina, berak esaten duen bezala," funtzionario izatea du gehienak amets; lortu eta gero,
|
nola
erran nik ezetz".
|
|
|
Denon ezaguna da Manterola, gure portuko pailot txarrena da, sei zazpi maliobra egiten ditu hogei mila tonako baforetxoak atrakatzeko. Liburu artean bizi da, gutien espero duzularikan hasten zaizu galdegiten
|
nola
erraten ahal den hau eta nola erraten diogun horri, hiztegia ari omen da osatzen portuko hitz bereziak bilduta.
|
|
|
Denon ezaguna da Manterola, gure portuko pailot txarrena da, sei zazpi maliobra egiten ditu hogei mila tonako baforetxoak atrakatzeko. Liburu artean bizi da, gutien espero duzularikan hasten zaizu galdegiten nola erraten ahal den hau eta
|
nola
erraten diogun horri, hiztegia ari omen da osatzen portuko hitz bereziak bilduta.
|
|
|
Manterolak eskatuta ordea, gauza nahasia, ez nuen asmatzen ahal. Komandantzian bildu ginenez geroztik ez dit bakerik eman, nongo mintzaira egiten dudan jakin zuenetik gainean daukat beti, portuko euskararik onena dela nirea, guk han
|
nola
erraten dugun hau eta bertzea, ez nau nire bidean utziko milia erdira ikusita. Orduan ere urrundik egin zidan diosala eskua jasota, komandantzia non zegoen ez nekiela usteko zuen.
|
|
2006
|
|
|
Gauza guzi horiek zerbait bitxi zuten: bizirik zirela iduri zuten eta ez dakit
|
nola
erran, baina niri so zirela sentitu nuen. Bat batean ez nintzen hain segur sentitu eta Sabinaren ikustera joaiteko ideiak kitzikatu ninduen, baina segidan berriz kontrolatu nintzen eta ene akiduraren eta iluntasunaren ondorioz zela pentsatuz, ene maleta desegiten hasi nintzen eta ohean jarri nintzen.
|
|
2007
|
|
|
Ederki, mutiko, biba hi! Orain entzun ezak, ene mintzairan
|
nola
erraten dugun: katshi  tshimuaki eku, mukuat mikupishan...
|
|
|
Ez nuen horrelakorik edonon eta edonorekin aldarrikatuko. Normalean kasu egitea komeni zen, zer eta
|
nola
erraten ziren gauzak. Azkenean isilik bukatzen genuen, eta isiltasuna euskaldunaren bigarren larrua zen, etsaien eta txakurren aurka oihuka pasatzen ez genituen uneetan behintzat.
|
|
2008
|
|
|
– Errazu eta, lagun bati galde egiteko ea hemen egon denez, kasu,
|
nola
erran behar zaio? –noiz...?
|
|
|
Bai,, noiz izan zinen hemen??,, noiz ukan zinen?? edo, noiz egon zinen??,
|
nola
erraten du jendeak hemen?
|
|
2009
|
|
|
Ez du bere burua salduko. Saratarrak badaki nora nondik joaten den, eta zer
|
nola
erran daitekeen.
|
|
|
Inspektore horrek deituko zizulakoan nengoen. Ez dakit
|
nola
erran hau....
|
|
|
Ez dakit zertaz hitz eginen zuten, baina zure emazteak alde egin zuenean, Salustiano? ez dakit
|
nola
erran, aguretua zegoen. Eta hori zaila da ia laurogeita hamar urteko gizona izanik.
|
|
|
Henrikek erne segitzen baitzuen, aletu nituen Migelen zauriak eta erresumaren alde egin merezimenduak, ahantzi gabe
|
nola
erran zion errege Henrike II.ak, ez behin bai bitan,, ene iruinseme fierra, ene anaia?.
|
|
|
Izagutzen ginituen bizpahiru gazte, eta ez zituen mutil guziak gaizki ikusten. Oroitzen naiz
|
nola
erran zian behar nukela atera piska bat, presisoki bigarren mutil harek eskaindu zianian harekin ibiltzea.
|
|
2010
|
|
|
Teoria irakurtzea atsegin du. Nik ere preziatzen dut hainbat teoriaren edertasuna (etorkizun diren gauzen plazerean edo datu zehatzaren zalantza jartzean oinarrituta), baina, oro har, eta aurrekoarekin kontraesanean balego bezala, modua da,
|
nola
erran (esan dezadan jatorki), lehenago begiztatzen dudana eta batik bat kezkabide izan ohi dudana. Hein handi batean ados nago Beñat Sarasolak 2.256 Argiako Ttakun (H) Errenkan esaten eta aipatzen zuenarekin:
|
|
|
Patxi: Eta baluke ondoko bat, nekatto gazte bat,
|
nola
erran duzu. Shu?
|
|
|
Elama ortxe da bertan Aranztikan. Ta oroitzen naiz gure atta zenak
|
nola
erraten tzun: " Elama gañeku aizi ori urruxa [17] da, orrek botatzen du".
|
|
|
Hots, haren ekuazioa dela: " Zaharrek hau erran nahi zuten eta honela erran dute dantzaz, guk hori erran gogo dugu eta, beraz,
|
nola
erran?". Etxahun Irurik kantuz kantu errepikatu digu ujantxa zaharren atxikitzea.
|
|
|
Gero, mutillak kuartelera zoaielarik formatuak, aditu zun gure aitak andre batek
|
nola
erran zion antziñian zoaien mutil bateri:
|
|
2011
|
|
|
Ez dut esperantzarik epe laburrera gauzak aldatuko direnik hizkuntza politikan. Oroituko zarete Sanzek
|
nola
erran zuen: normalizazio politikorik ez dagoen bitartean hizkuntza normalizaziorik ez da izanen.
|
|
|
–Eta
|
nola
erraten da infinitu?
|
|
|
–Badakizu
|
nola
erraten den aita ingelesez??
|
|
|
–Badakizu
|
nola
erraten den, aita?? –galdetu nizun neure lehen lezioan.
|
|
|
hasten zen erdi lo, iratzartzen, pizten, eta emeki emeki gisa batez filosofoan sartzen, kasik Nietzsche bera bilakatuz. Subjugué
|
nola
erraten da euskaraz, honela bainintzen. Eta ostegun haietarik batez ninduen pobrearen autoak abandonatu, behin betikoz azken hatsa botatu baitzuen Bordelen sartu aitzin.
|
|
|
Ze maitasuna hasieran izaten da gehiago, eta beharrezkoa da hala izatea, maitasuna hasieran izaten da gehiago erakarpen bat, maite dut mutil hori edo neska hori, ba erakartzen zaitu, liluratzen zaitu, erotikak ere badu zerikusia, xamurtasunak ere bai, eta goxotasunak ere, baina izaten da nolabait, hitz bat erabiliko dut, euskaraz ez dakit
|
nola
erran" konpultsiboa", erran nahi dut, joaten zara zerbaiten bila baina horrela, irrika batekin, jabetzera, zerbaitez jabetzera. Eta gero lilura hori ere egoten da.
|
|
2012
|
|
|
Hor sortu zen euskara batua, hortik datoz gure lan ildoak. Ordura arte," eta zuek
|
nola
erraiten duzue hori?" zen Euskaltzaindian entzuten nuen galdera bakarra!
|
|
|
...uzkituko baita zurekin zilatuko dut mendia eta lohitik izarrak jaliko eta maitasuna amaigabetuko zu gabe ez baititake ez zorionik ez Euskal Herririk mendien itzalean zaude hemen zaude enekin nolaz maitasun hitzak nahi nituzke erran baina gaur ezin dut benito lertxundi so egizu napalm khe beltzek ikatztu haurreri so egizu orroaz ari direnen nigar itsasoari so egizu odolak gorritu lur zabal idorreri
|
nola
erran basakeri tzarkeriek urratzen duten munduaren etorkizunak zuk dituzula, nolaz irri egiten ahal duzu?
|
|
|
bat garenean bat gara bidekoan bat bidean bide luze hautsikorrean betikotz hautsia nahi luketen bidean askatasunak argitu bide ezinbestezkoan harri hautsiek hautsiduragatik moldatu bidean biziak heriotzik gabe eraikiko ez zuen bidean bideko harrien erdian harri gauean harrietan bidean irri orhoit bainauk bai nola egun batez hik erran hautan hobe nuela geldirik egoitea nik eta etzuela balio eta eroriko nintzala eta eroririk lotsaturik etsiturik bainagok gaur hik irri egin behar duk hik lore bat leihorrari iguzkiak argi hedoiak nahi ilargi bihotzari maitasunak bi begi untzia itsasoan aurpegia ortzaitzean eta lore bat bihotzean nola errran?
|
nola
erran, zeruko izarrek hedoiak hastio dituztela eta alde batetik bertzera itsasoko uhaina haizeak derabilala... nola erran?
|
|
|
nola erran? zeruko izarrek hedoiak hastio dituztela eta alde batetik bertzera itsasoko uhaina haizeak derabilala...
|
nola
erran, amaigabea ezin neurtuzkoa dela eta haritzak aizkora bezala mugarik ez duenak izaria ez dezakela maita... nola erran?
|
|
|
zeruko izarrek hedoiak hastio dituztela eta alde batetik bertzera itsasoko uhaina haizeak derabilala... nola erran? amaigabea ezin neurtuzkoa dela eta haritzak aizkora bezala mugarik ez duenak izaria ez dezakela maita...
|
nola
erran, ene Herriaren hasperen goxoenak eta irri eta nigarrak izaite zabal guziak zuk derabilzkitzula... nola erran?
|
|
|
amaigabea ezin neurtuzkoa dela eta haritzak aizkora bezala mugarik ez duenak izaria ez dezakela maita... nola erran? ene Herriaren hasperen goxoenak eta irri eta nigarrak izaite zabal guziak zuk derabilzkitzula...
|
nola
erran, egun eta bihar oro bat direla bat eta ur xorta itsasoan eta bertze xortekin itsasoko eraikidura... nola erran?
|
|
|
ene Herriaren hasperen goxoenak eta irri eta nigarrak izaite zabal guziak zuk derabilzkitzula... nola erran? egun eta bihar oro bat direla bat eta ur xorta itsasoan eta bertze xortekin itsasoko eraikidura...
|
nola
erran, egun eta bihar maitasun amaigabea eta zeruko izarrak eta itsasoko uhainak zure begiek derabiltzatela... nola erran?
|
|
|
egun eta bihar oro bat direla bat eta ur xorta itsasoan eta bertze xortekin itsasoko eraikidura... nola erran? egun eta bihar maitasun amaigabea eta zeruko izarrak eta itsasoko uhainak zure begiek derabiltzatela...
|
nola
erran, maite zaituztala...
|
|
2013
|
|
|
Izan ere,
|
nola
erran zezakeen berak hura, baldin eta gerra hartan mujahidin eta gerlari bazebilen, Yazîdek amets zuen bezala. Gainera, nola eginen zuen Hamzak gerra hartarik ihes, bere kideak utzita, salduta??
|
|
|
haiek ikusi, zutaz oroitu, zu haietarik bat izan zintezkeela pentsatu, eta ito bezala egiten nintzen: ez dakit
|
nola
erran. Eta ni, hala ere, talibanekin arre eta arre:
|
|
|
begien zurian hari gorri batzuk ere ikusi zizkion istant hartan, ezin izan zitezkeenak amaren bihotz zaurituaren markak baizik:
|
nola
erranen zien, bada, begi haiei ezetz!; orduan, baina, are handiagotu ziren Yazîden protestak: –Oilobustia!
|
|
|
–Gaurkoa, baina, bertze gauza bat izan da, hain sentitu naiz bat batean malenkoniatsu: nire malenkoniak, ohi ez bezala, min zahar baten pisua zuen, astuna baino astunagoa, ez dakit
|
nola
erran?
|
|
|
israeldarrek bertze palestinarren bat akabatu dutela, edo atentatu suizidaren bat izan dela hemen bertan edo antipodetan, berdin zaidak? Halakoetan, urruntasun guztiak ezabatu eta bihotzean su bat pizten zaidak, odol zurrunbilo bat eragin eta zainak kiskaltzen dizkidana, odola, bat batean, goitik beheiti doan sumendi bateko laba bihurtuko balitzait bezala, apurka apurka itzaliz doana, ez zakiat
|
nola
erran: jakin bazakiat, ordea, su hori, egunen batean, nitaz jabetu eta sumendia lehertuko dela:
|
|
|
–Badakik
|
nola
erraten dioten inguruko herritarrek. Borreroenia.
|
|
|
Jakina nekiela. . Nafar martirietan lehena?, hara
|
nola
erraten zion gure aitatxik.
|
|
|
Izan ere,
|
nola
erran zezakeen berak hura, baldin eta gerra hartan mujahidin eta gerlari bazebilen, Yazîdek amets zuen bezala. Gainera, nola eginen zuen Hamzak gerra hartarik ihes, bere kideak utzita, salduta...?
|
|
|
haiek ikusi, zutaz oroitu, zu haietarik bat izan zintezkeela pentsatu, eta ito bezala egiten nintzen: ez dakit
|
nola
erran... Eta ni, hala ere, talibanekin arre eta arre:
|
|
|
begien zurian hari gorri batzuk ere ikusi zizkion istant hartan, ezin izan zitezkeenak amaren bihotz zaurituaren markak baizik:
|
nola
erranen zien, bada, begi haiei ezetz!; orduan, baina, are handiagotu ziren Yazîden protestak: " Oilobustia!
|
|
|
israeldarrek bertze palestinarren bat akabatu dutela, edo atentatu suizidaren bat izan dela hemen bertan edo antipodetan, berdin zaidak... Halakoetan, urruntasun guztiak ezabatu eta bihotzean su bat pizten zaidak, odol zurrunbilo bat eragin eta zainak kiskaltzen dizkidana, odola, bat batean, goitik beheiti doan sumendi bateko laba bihurtuko balitzait bezala, apurka apurka itzaliz doana, ez zakiat
|
nola
erran: jakin bazakiat, ordea, su hori, egunen batean, nitaz jabetu eta sumendia lehertuko dela:
|
|
|
–Gaurkoa, baina, bertze gauza bat izan da, hain sentitu naiz bat batean malenkoniatsu: nire malenkoniak, ohi ez bezala, min zahar baten pisua zuen, astuna baino astunagoa, ez dakit
|
nola
erran...
|
|
|
" Irazoki, aterako zara irakurtzera, faborez?". Ez nuen batere gogorik, baina
|
nola
erran ezetz, hain xarmanki eskatuz gero!
|
|
2014
|
|
|
Sanjuanek begirada bat eman die, baina haren usaimena ez da?
|
nola
erran? –Sanjuanen protestak entzun ziren, distantziak motelduak?.
|
|
|
Beñatek bazekien, ordea, eten puntu haiek zituela arnasgune, baita, arnasgune hura gabe, ezin bizi zitekeela ere: barruko zerbait zen, ez zekiena
|
nola
erran, hain geratzen zitzaizkion burura zetozkiòn hitzak eskas. Sentimendu bat zen, gorputz arimak hartzen zizkiona?
|
|
|
Horren gibelean,
|
nola
erran... hautu politiko bat bada. Joan den martxoko hauteskundeetan boz emaileek hautatu ninduten, Ziburu Bizi zerrenda abertzalearen aurka nintzela, sozialistekin elkartu zena.
|
|
|
Frankoak Nafarroan beraz, Hartza gudariak ihes egin du eta zaldi batzuk ebatsi. Frankoak horren gazteluan dira, arreben
|
nola
erraten da hori. Galdezkatzen.
|
|
|
Ulertzen dut orain bertsolaria izatea zela, errotze lokia ematea euskal munduari edozein hertsaduran. Hautatzen du noiz mintza, zer erran eta bereziki
|
nola
erran, dena forma eta pindar baita erdal eta zozokeria itsasoan, orain biderkatu direlarik espresa, heda edo esamesabideak. Xalbador zenaren bertso ederrenak ez zaizkit Jainkoa eta ni, justifikazio kutsua dute enetzat baina Nigarra begian, nehork manatu ez zaizkionak.
|
|
|
Eugenio Barbaren antropologia teatralak beste ikuspegia ematen die tokian tokiko antzerki sistemei. Ihauteria edo xaribaria ez baitira hemengoak bakarrik, gauza beraren errateko,
|
nola
erraten den antzerki lengoaiez hemen eta nola han. Eugenio Barba, bi hitzez errateko, inmigratu italiarra zen Suedian hizkuntza batere ez zekielarik.
|
|
|
Emankizunak atelier ariketak erakusten baititu ere eta ikasleak bistan dena, filosofia horrekin ados, munduko parte guzietarik heldu, galde egiten die denei
|
nola
erraten duten" manger" beren hizkuntza ezberdinetan eta nazionalitateka bilduz geroz saiatzea hau taldeka gorputzez erakustea. Jatea.
|
|
|
Achillek ez daki flamenkoz baizik; euskaraz ikasteko denborarik ez du izan, eta frantsesez doi bat bertzerik ez jakin. " Travailler" ulertu uste dio etxeko jaun horri, eta baietz egin dio buruarekin, baietz,
|
nola
erraten zen baietz frantsesez? " Oui?".
|
|
|
Berriz ikusterik badu, galde eginen diola beraz, Etienek arrapostu. Bertzenaz, bizirik dauden 49.eko gizonik gehienak uros dira, aski uros,
|
nola
erran, eta botila arno zenbait irekitzeaz arduratzen dira, listuaren berregiteko. Lan horretan indarka ari da Xantiago Fourcade, ganibeta batez aleman bati lepoa eginen balio baino neke gehiagoz halere.
|
|
|
Maintemindua dago, Roxane du maite. Bainan badu halako ahalge bat, ez daki
|
nola
erran maite duela... Olerkaria ere baita haatik, beharbada olerki batekin atrebituago izanen da?
|
|
|
Jakina amikuztar herria da. Denek (abantzu) badakigu
|
nola
erran herri honen izena euskaraz. Baina nork daki egiazki nola idatzi?
|
|
2015
|
|
|
Huna
|
nola
erran zuen lehen hitztorioa.
|
|
|
Espetxean utzi ditudan laguneri,/
|
nola
erraiten ahal niekeen? / biharamun berean, itsasoan igerika ibili naizela,/ laino eta euria izan arren?
|
|
|
Autonomia handia duten ikasleak: interbentzio bakar batzuk behar izan dituzte (1 eta 3artean, maiz hitz bat edo pertsonai baten izena ez zekiten
|
nola
erran, eta haiek berek galdetzenzioten laguntza helduari).
|
|
|
Iruñean, oroitzen naiz, eta batzutan joaten naizelarik, autoa uzten den arte... autoa non uzten den, urrun... etxera iritsi, ataria ideki, estaiara joan, beste gako bat atera, berriz ere ideki... Orduan, Hoztan enetako, autoarekin iristea, uztea autoa plazan hortxe berean, gakoa gainean, sartu etxera, etxea beti idekia baita ere bai, hori enetako,
|
nola
erran, ongi izatearen marka da. Gero bistan dena kodeak eta erreferentziak eta kultura, biziki diferentea da.
|
|
|
Umorea...
|
nola
erran. Oztibarreko umorea, bai mintzatzeko maneretan, erantzuteko, zirtolarismo hori... gauza bat erran eta segidan erantzuna heldu dena...
|
|
|
Ez, ez zeren hirian ere,
|
nola
erran... Bazen Vincius de Moraes brasileiroak erraten zuena:
|
|
2016
|
|
|
Presondegi leku gehiago egin nahi dituztenak dira lazoak. Presoen %61 berriz lerratzen direlarik presondegitik atera eta,
|
nola
erran daiteke presondegiak krimen eta delinkuentzia arazoak konpontzen dituela?". Presondegi zigor gero eta luzeagoak jartzen dira zenbait urte hauetan lehen hain delitu larriak ez ziren kasuetan.
|
|
|
Ongi orraztua zen, eta Hugo Boss edo Axe usaina zuen. Berrogeita hamar urte ingurukoa izanen zen, zaharra enetzat, ez dakit
|
nola
erran, ez zen George Clooney, baina galaia bai. Galtza luze eta beltzez jantzia zen, hankak estutzen dituzten horietarikoa.
|
|
|
Etxearen egitera deliberatua da Koxe, joaten da zer paper behar den galdetzera eta zenbat behar den jakitean oldartzen da, ez baitu ulertzen
|
nola
erran daitekeen laguntzak ekartzen dituztela:
|
|
|
Eta atzemaiten du biziki,
|
nola
erran, jendartea izigarri untsa leitzen du, eta jendiak ere, nola erran, personaiak izigarri untsa kausitzen ditu. Arketipoak, erran nahi baita, bat ateratzen du personai bat hemen eta personai hori emaiten ahal da beste noapeit eta beste noateik ezautuko du bere auzoa edo hortan, erran nahi baita, badu, nola erran, politikoa zelaike humanoa antzerki hori eta hortako du nahiz eta irudia arrunt pasatua den, orain erran nahi baita, emanen dute «Sudeako neskatxa» eta sehur niz marxatzen dela; zenta beti personaian, personaiaren baitan sinesten baitugu.
|
|
|
Eta atzemaiten du biziki, nola erran, jendartea izigarri untsa leitzen du, eta jendiak ere,
|
nola
erran, personaiak izigarri untsa kausitzen ditu. Arketipoak, erran nahi baita, bat ateratzen du personai bat hemen eta personai hori emaiten ahal da beste noapeit eta beste noateik ezautuko du bere auzoa edo hortan, erran nahi baita, badu, nola erran, politikoa zelaike humanoa antzerki hori eta hortako du nahiz eta irudia arrunt pasatua den, orain erran nahi baita, emanen dute «Sudeako neskatxa» eta sehur niz marxatzen dela; zenta beti personaian, personaiaren baitan sinesten baitugu.
|
|
|
Eta atzemaiten du biziki, nola erran, jendartea izigarri untsa leitzen du, eta jendiak ere, nola erran, personaiak izigarri untsa kausitzen ditu. Arketipoak, erran nahi baita, bat ateratzen du personai bat hemen eta personai hori emaiten ahal da beste noapeit eta beste noateik ezautuko du bere auzoa edo hortan, erran nahi baita, badu,
|
nola
erran, politikoa zelaike humanoa antzerki hori eta hortako du nahiz eta irudia arrunt pasatua den, orain erran nahi baita, emanen dute «Sudeako neskatxa» eta sehur niz marxatzen dela; zenta beti personaian, personaiaren baitan sinesten baitugu. 547
|
|
|
Arrapostia Katxok egiten du, Larzabalen boza memento hortan. Baina sisteman hau ezta, sustut higitu behar, ze, jokoa hitzetan da, baute pizu animalia, eta isiluneen momentuak,
|
nola
erran, uzten baldin bada hor bos segunda leheno, untsa prestatzeko, eta bahume botatzen delaik hori, sala atxikitzen da dardaran. Hori da, marabilla bat.550
|
|
|
Orai utz dezagun Piarres Adame bera zenbait hitztorioren erratera. Huna
|
nola
erran zuen lehen hitztorioa.
|
|
|
Ze poza, itsasoaren beldurra izanik ere, hantxe egotea! Hor atzeman nuen gauza bat,
|
nola
erran, goxoa, samurra... adin horretan behar nuena.
|
|
|
Orain amari erran nahi, bainan ez jakin
|
nola
erran beldurrez eginen ziela amak neure kulpa eman!
|
|
2017
|
|
|
Beste hirietan handiagoa, Baionan Euskal Museoaren neurri txikiko gelari egokitu baitzaio, ez da den dena ikusgai. Bidegainek ikasleei erran bezala," lau edo bost kiloko" Euskararen Herri Hizkeren Atlasean oinarriturik, hitz batzuk eskualde bakoitzean
|
nola
erraten diren argitzen da, mapa batean kokatuak, eskualdeka.
|