|
2000
|
|
|
Nola ukitu ninduen aitaren erran hark, eta nola sentitu
|
nituen
bi ele haiek —garaile eta galtzaile—, biak ongi berezirik eta marra batek banaturik, gaua eta eguna bezala! Eta bi hautu ezin garbiago haien aitzinean, zein garbiak ziren, halaber, ene preferentziak eta ene lehentasunak!
|
|
|
Berant baino lehen harrapatu
|
nituen
biak zaltegian, besarkaturik eta urrumakaturik...! Eta, anaiak erran bezala, atseginez ari ziren biak, beren egiteko hartan laketurik eta mihiak korapilaturik, hasperenka...!
|
|
|
osaba etxerat ekarri eta handik aste pare baterat izan zen, noiz eta Maddalenek eta osabak beren artean iharduki baitzuten; eta, hala, diskusionearen ondorez edo, Maddalen tristura oso batean sartu zen, zeina irakur baitzitekeen haren begien lausoan; osaba, bere aldetik, haserre zegoen, Maddalenekin ez ezik bere buruarekin ere. Baina, osabaren arratsaldeko ibilalditxoan, zeina bi guardiak zaindurik egiten baitzuen, juntatu eta elkartu zitzaion Maddalen... egin zuten lizar baten ge rizpean geldialdi bat, ikusi
|
nituen
biak solasean —guardien begi bistan beti ere, baina ez haiek entzuteko puntuan—, eta adiskideturik edo itzuli ziren handik, biok ere irritsu.
|
|
|
Urduri nindoan, zangoak dar dar, eta harat heldu nintzenean, atea zabalik ediren nuen. Eta barrena sartu, eta han berean ediren
|
nituen
biak zerraldo, osabaren burua Maddalenen, eta haren eskuineko eskua honen ezkerreko eskuari loturik.
|
|
|
Esperoan
|
nituen
biak. Unai eskutik lotu zitzaidan.
|
|
|
Ausartu nintzen, eta ez nuen haien aho  tsik entzuten. Urrutirago joan ote ziren pentsa  tzen hasia nintzenean, harkaitz batetik bestera salto egitera nindoalarik, ikusi
|
nituen
biak.
|
|
|
Halakoxea zen pagotxa! Zortzi eraikin egin nituenak eta azkenean errefusatu
|
nituen
bi dorreak, konplexu oso bat zen guztia, dena bat. Azpi azpian zituen hiru pisuko garajeen bitartez, eta komertzio eta ofizinekin goian zituen beste hiru pisuren bitartez, elkar komunikaturik zegoen konplexu osoa:
|
|
|
Errekastoan amuarrainek zelan jauzi egiten duten ikusi, zelan murgiltzen den martin arrantzalea... Lleidako kanpinean pasa
|
nituen
bi egun. Ingurumariak josita zeuden: udare, melokotoi, sagar... zer ez zegoen han.
|
|
2001
|
|
|
Haietako batean, Gabrielek eta hirurok afari gogoangarria egin zuten San Martinen etxean: " Lehendik ezagutzen
|
nituen
biak, baina hura izan nuen bi gizon kulto elkarrekin ezagutzeko lehen parada. Ordura arte ezagutzen nituen gizon kultoak apaizak ziren, eta haiek, gure aurrean, Jainkoaren aurrean bezala berba egiten zuten.
|
|
|
Aurrez aurre
|
nituen
bi arraunlariak. Arraunen paleta uretara jausten zen, urpea erratzak bezala garbitzeko.
|
|
2002
|
|
|
hasieran Espainian eroso, gero deseroso, eta azkenean Euskal Herrira etorri zen. Horregatik jarri
|
nituen
biak. Gainera, Euskal Herrian oraindik indarrean dauden bi ikuspegi dira.
|
|
|
Espainiako gerla zibila hasi zenean nik artean ez
|
nituen
bi urte. Beraz, gerla horren oroitzapenik ez dut batere.
|
|
2003
|
|
|
Disimulu handiz mahai gainean utzi
|
nituen
bi ale madarikatuok, oso osorik; amonak hartu, mahaiaren kontra jo, txikitu, jan, eta beste atzaparkada bat hartu zuen ontzitik.
|
|
|
Kontuz kontuz sartu
|
nituen
bi eskuak zulotik barrena, bi besoak, eta kristoren kopetakoa hartu zoruaren kontra.
|
|
2004
|
|
|
Gero utzi egin nuen, Filosofia eta Letrak ikasi nahi nuelako. Beti batera egin
|
nituen
biak, ikasi eta lana, baina orduan lana urrixeago egin behar izan nuen, ez nintzen eta dena egitera iristen. Gainera, Patxi Altunak haren euskarazko eskoletan irakasle izateko eskaintza egin zidan.
|
|
|
Tartean, gaixo pasa
|
nituen
bi urte. Nik etxetik ahalik eta lasterren aldegin nahi nuen, eta notaritzarako oposaketak prestatzen hasi nintzen, asto bat bezala lanean.
|
|
|
Hala da, amatxo, bai, baina egia esan, ez
|
nituen
bi opari espero.
|
|
2005
|
|
|
Jandako lasaña zen neure loditasunaren errudun. Komunera joan nintzen lasterketa, eta atzamarrak eztarriraino sartu
|
nituen
bi aldiz pentsatu gabe. Okada izugarriak izan nituen lehen aldi horretan, baina behin eta berriz sartu nituen eskuineko esku ko bi hatzak lasaña koipetsu hura nire gorputzetik kanporatu arte.
|
|
|
naturalki sortutako prozesua izan dut bertsolaritza eta neure dohainak eta zaletasuna uztartzeko bidea eman dit. Txikitan entzun
|
nituen
bi bertsolari haiek ere ezagutzeko beta izan dut. Joxe Agirrerekin, lotura afektibo estua dut eta Manuel Lasarteren bere bertsokera, berriz, bitxi eta oso jario naturalekoa, asko miresten dut.
|
|
|
Beste aukera guztiak baztertu ondoren, argi nuen orria etxe barnean egon behar zela. Goitik behera miatu nituen autoaren maletegian
|
nituen
bi kaxa paperak, eta han ez zegoen ezer konprometigarririk inorentzat. Non ezkutatu orri solte bat?
|
|
|
Salgaiak(" jeneruak" herrikoiago) haritzondoaren atzeko barruki luzean jarrita zeuden, bi ilaratan. Eta nik mutur batetik bestera kurritu nahi
|
nituen
biak.
|
|
|
Barrutik herren egin ez banu, berehala ahaztuko
|
nituen
biak ala biak, eta barkatu ere egingo nien; aitzitik, hainbeste denbora igarota, oraindik pizturik daude gorrotoaren txingarrak nire baitan. Denborak aurrera egin ahala, benetako gorrotoa, benetako amodioa bezala, gorpuztu egiten da.
|
|
2006
|
|
|
suaren inguruan bilduta, gitarra eta kantua, txaloak eta txisteak, eta, behingoz bada ere, nik ere hartu nuen parte barre eta negarren jolasean, ez oso sutsu hala ere, ez bainintzen halako zeremonietara oso emana, eta gainera beste bat zen buruan neukan kezka. Don Tirso eta Albertori begiratzen nien betertzez; halako batean, hizketan ikusi
|
nituen
biak, eta nitaz ari zirela pentsatu nuen, niri begira sumatu bainuen apaiza. Orduan muturra okertu balu akabo, baina aurpegi ona jarri zuela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Cheers egin zenuen topa, eta gero kaka zaharra neure omenez. Bat, bi, hirugarren garagardoa iritsi zenerako erabakiak
|
nituen
bi gauza: bata, arazo gehiegitan sartuko nintzela garagardo horietan zegoena baino gehiago irakurriko banu.
|
|
|
Ezkerrean, zaldi gainean ibiltzeko zela zekarren herrestan. Lehen behakoan ezagutu
|
nituen
bi aldeetako mailu txikiak, Donapaleuko uhalgileak aitatxiren enkarguz larru gorrixkan itxuratuak. " Izenari ohore egin behar zaiok", aditzera eman zidan egun hartan Migelek, apaingarriez harro.
|
|
|
Etiennek eguzki atera berria estaltzen zidan eta, bigarrenez hain denbora gutian, nire ezpatarekin lepoa mehatxatzen. Begiak kliskatu
|
nituen
bi hiru aldiz. Bizitzen ari nintzena amesgaiztoa izan behar zen.
|
|
|
Adi adi ikusi nituen Bernat eta Batis. Nik ez nion ulertzen, baina harridura aurpegiz ikusi
|
nituen
biak. Hizketan jarraitu zuen, harik eta zeozertan hasi zen arte.
|
|
|
Tasjak karta joko asko zekien, eta gauera arte entretenituta zeuden biak. Askotan ikusiko
|
nituen
biak, beheko suari begira, edota izarren mugimenduei adi.
|
|
|
Ordubeteren bat, bidean. Nire ezker eskuin
|
nituen
bi morroi kankailuek ez zioten bidaia osoan ni iraintzeari eta ukabilkadak emateari utzi. Txalet baten parean gelditu zen autoa.
|
|
2007
|
|
|
Izuak harturik ikusten
|
nituen
biak, gero eta larriago, eta plazer une hori luzatu egin nahiko nukeen, zuku gehiago atera, baina ez dut halakoetarako balio.
|
|
|
Ezinezkoa. Orduan zergatik edan
|
nituen
bi garagardo jarraian eta hirugarren bat gero. Zergatik galarazi zidan loa frak batez jantziriko Asierren irudiak?
|
|
2008
|
|
|
Baina 1992 bitartean kontraturik gabe egindako lana aitortuko baliote, gainditua luke bost urteko epea. Hala, iaz idatzi bat helarazi zion Perez Iglesias errektoreari," ofizialki inon ere agertzen ez diren eta benetan eman
|
nituen
bi ikasturteak onartzeko" eskatuz. Horrek atea zabalduko lioke, nahiz eta ez duen argitu hura zeharkatuko lukeen.
|
|
|
Itxarotea erabaki nuen. Itsasoari begira egin
|
nituen
bi minutu, aberea ondoan sentitu nuen arte. Uhaletik heldu eta etxeraino lagunduko niola esan nion emakumeari.
|
|
|
Izerditan bukatzen zuten batzuetan eta elkarrekin sartzen ziren dutxara eta algaraka entzuten nituen luzaz nire gelatik. Gero, ispiluaren aurrean pitin bat makurturik sumatzen
|
nituen
biak elkarrekin, bainugelako atearen zirriztutik. Emakumeak horrelaxe zeudela ederrenik erabaki ohi nuen, hanka puntetan, ipurdiak gora, beren braga ñimiñoekin, ispiluaren aurrean aurrerantz makurturik.
|
|
2009
|
|
|
jende harekin ezin zen txantxetan ibili. Ezagutzen
|
nituen
bi mutilak. Garai hartan denok ezagutzen genuen elkar Iruñean eta inguruetan.
|
|
|
Eta niri ematen zidana ez zitzaidan gustatzen. Poliki, boligrafoari txapela jarri, orria tolestu eta motxilan jaso
|
nituen
biak. Ebakiari azken zurrupada eman nion, baina hura ere hotza zegoen ordurako.
|
|
|
Zin egiten dut: elkar noraino gorrotatzen zuten jakinik ere, malkoak ikusi
|
nituen
bi anaien bisaietan, elkarri sekula betiko adio erratean. Orobat negar egiten zuen Alençonek, bere anaia zaharrenak adina hastio izanagatik Poloniako errege berria.
|
|
|
Aire eske, urrats pare bat egin nuen gibelka, parean
|
nituen
bi lagunengandik, kontalaria, zaindaria, urrundu beharrez.
|
|
|
Are gehiago, gaur arte ez dut jakin Aneren eta Laiaren artean inolako harremanik egon zenik ere. Nik institutuan ezagutu
|
nituen
biak. Laiak zer egin zizun halako mina sorrarazteko?
|
|
|
JOANA. Asko maite
|
nituen
bi pertsona galdu ditut oso denbora laburrean eta ez dut ulertzen zergatik. Esaidazu zuk, mesedez.
|
|
|
Sufrimendu desberdina da finalekoa. Finalaurrekoetan Igor Elortzarekin izan
|
nituen
bi saioak; haren helburua zen finalera heltzea, eta ez zen lortzen ari. Nik lortu dut jada.
|
|
|
Tarte handirik ez, baina Donostiara etorri nintzenean autoan sartuta eman
|
nituen
bi egun, asko atsegin dudalako autoan hirian barrena ibiltzea. Zirkulazioa handi samarra da, eta oinez ibiltzeko ere erosoa, atsegina da Donostia, eta jendea ere bai.
|
|
|
Hasteko, aurreko alean komentatu
|
nituen
bi gairi lotuko natzaio.
|
|
2010
|
|
|
Igandekoa partida zaila dela onartu arren, euskarri irandarraren ustez Osasunak partida irabazteko aukerak izango ditu Gijonen, eta bere ekarpenari buruz ere mintzatu da: Azken partidan zutoinera bidali
|
nituen
bi baloi horiek sarean amaituko zuten iragan sasoian, baina aurten zorterik ez daukat. Dena dela, nik beti %100a ematea izaten dut helburu, baina helburua beti lortuko banu Osasunan jokatu ordez Real Madrilen ala Bartzelonan jokatuko nukeela argi dago, baieztatu du Nekounamek.
|
|
|
Hala, bada, aitak bere harrizko harrizkotasunetik begiratzen zigun berriro, eta handixe mintzatu zitzaigun: . Nik aspaldi galdu
|
nituen
biak, eta aita santuak ere ez dit sentimendu hau aldatuko??. Jarraian, zutitu eta egongelatik alde egin zuen, baita Teofilo Mariak ere, aitaren atzetik.
|
|
|
–Baina ikusten dut ez dituzula txokolatezko musuak gogoko dagoeneko??; oihu egin nahi izan nion, baietz eta baietz, azken bolada hartan, ordu bakoitzean, minutu bakoitzean eta segundo bakoitzean? bere txokolatezko muxua besterik ez nuela irrikatzen, baina airea falta izan zitzaidan oihu hura nire baitan biribiltzeko, eta, eskuaz keinu bat egiten nuela Helena bazter zedin, aurrera egin nuen; eta eman nuen pauso bat, eman
|
nituen
bi eta hiru eta lau, eta, gehien behar nuèn mementoan aire burbuila bat birikaratzen nabaritu nuelako edo, nola itxiko nizkion, bada, ateak aukera hari, behin itxiz gero betiko itxi bainiezazkiokeen!?, jiratu eta honela esan nion: –Helena!?; eta Helena ere jiratu, ni nengoèn norabidean bi edo hiru pauso eman, eta halaxe segitu nuen:
|
|
|
Niri ere egin zidana ez zen, bada, txikiagoa izan; orduan ere jaiotza jartzen ari ginen: jarri genituen aterpean Jesus, Jose eta Maria; jarri genituen errege magoak, jarri genituen artzainak eta etxetxoak, jarri genuen izarra?; jarria genuen guztia, beraz, baina, ai, ni maitemindua nengoen, eta orduan bururatu zitzaidan bururatzekoa!; hartu nituen artzain bi, mutila eta neska?, jaiotzaren ertzetako batean zeudenak; hartu nuen hari txirrika; moztu
|
nituen
bi hari puska, irudiei lepotik lotu nizkienak; zintzilikatu nituen irudiak euskarritik, hariak euskarriari lotuz beste muturretik, eta hantxe geratu ziren irudiak airean, izarraren alde banatan; halaxe sentitzen bainintzen ni neu ere garai hartan, izarretako izakia banintz bezala!; guztiek harri eta zur begiratzen zenidaten, eta nik argibideak eman nizkizuen, jakina:
|
|
|
Handik astebetera, ordea, unibertsitatetik bueltan nentorrela, udaberriko arratsalde eguzkitsu bat zen, eta, ohi ez bezala, egoitzara oinez itzultzea erabaki nuen, tranbia alde batera utzita?, berriro ikusi
|
nituen
biak, nagusia eta txakurra, baina ez parkean, baizik eta parketik hirurehun bat metrora zegoèn kale batean. Espaloitik zihoazen, eta ni atzetik, hogei bat metrora, haiek bat batean gelditu, eskuinera jiratu, ate bati begira geratu, eta gizonak atea jo zuenean.
|
|
|
Joan zen Helena, eta sekulako hutsunea egin zitzaidan barruan; joan zen, bai, baina desioa geratzen zitzaidan; eta irudimena; neure baitan
|
nituen
biak, desioa zaldi eta irudimena zaldizko, nonahitik noranahi eramaten nindutenak, zein baino zein beroago; esan ere, esango nuke gorputz arimak eroetxe izan nituela bolada batean, sukar baten mende banengo bezala, desioak sutzen baitzidan irudimena eta irudimenak desioa; ongi gogoratzen naiz nola esan nion Helenari agurtzeko orduan, ahotsa eta eskua ere dar dar: –Karta bat da.
|
|
|
gero, txakur baten negarraldi laburra, bospasei segundokoa, eta gero, isiltasuna. Oilaritea zen, beraz, oilarrak jotzeko ordua, ilargi puska distiratsu bat lekuko, baina nik ez
|
nituen
bi tiro baizik entzun, eta txakur baten negarraldi laburra. Eta, gertatu berri zèn izugarrikeriari antzemanez edo, hankak dar dar jarri zitzaizkidan.
|
|
|
Ordainean, malko batzuk irristatu zitzaizkidan masailetan behera niri ere, eta hiru musu eman nizkion. Gero, sartu nintzen etxean berriro, gosaldu genuen, nirekin etortzekoak ziren ama eta Ada tren geltokiraino?, iritsi zen taxia, hartu
|
nituen
bi maletak eta atarian utzi, hurbildu nintzen Mendirengana azken agurra emateko, baina orduan inoiz ez bezala hasi zitzaidan txakurra negar eta negar, jauzi ere egin zuen, halako batean, maleta baten gainera, baita maletaren heldulekuari heldu ere, keinu harekin esaten ariko balitzait bezala: –Nik eramango dizut maleta bat, baina eraman nazazu, arren???, harik eta arnasa estutu eta bihotza hautsi zitzaidan arte.
|
|
|
Bi aukera izan nituen hasierako hilabeteetan, gertatzen ari zitzaidanaren berri norbaiti emateko. Galtzera utzi
|
nituen
bi biak.
|
|
|
Ordainean, malko batzuk irristatu zitzaizkidan masailetan behera niri ere, eta hiru musu eman nizkion. Gero, sartu nintzen etxean berriro, gosaldu genuen —nirekin etortzekoak ziren ama eta Ada tren geltokiraino—, iritsi zen taxia, hartu
|
nituen
bi maletak eta atarian utzi, hurbildu nintzen Mendirengana azken agurra emateko, baina orduan inoiz ez bezala hasi zitzaidan txakurra negar eta negar —jauzi ere egin zuen, halako batean, maleta baten gainera, baita maletaren heldulekuari heldu ere, keinu harekin esaten ariko balitzait bezala: " Nik eramango dizut maleta bat, baina eraman nazazu, arren..." —, harik eta arnasa estutu eta bihotza hautsi zitzaidan arte.
|
|
|
gero, txakur baten negarraldi laburra, bospasei segundokoa, eta gero, isiltasuna. Oilaritea zen, beraz, oilarrak jotzeko ordua, ilargi puska distiratsu bat lekuko, baina nik ez
|
nituen
bi tiro baizik entzun, eta txakur baten negarraldi laburra. Eta, gertatu berri zèn izugarrikeriari antzemanez edo, hankak dar dar jarri zitzaizkidan.
|
|
|
Niri ere egin zidana ez zen, bada, txikiagoa izan; orduan ere jaiotza jartzen ari ginen: jarri genituen aterpean Jesus, Jose eta Maria; jarri genituen errege magoak, jarri genituen artzainak eta etxetxoak, jarri genuen izarra...; jarria genuen guztia, beraz, baina, ai, ni maitemindua nengoen, eta orduan bururatu zitzaidan bururatzekoa!; hartu nituen artzain bi —mutila eta neska—, jaiotzaren ertzetako batean zeudenak; hartu nuen hari txirrika; moztu
|
nituen
bi hari puska, irudiei lepotik lotu nizkienak; zintzilikatu nituen irudiak euskarritik, hariak euskarriari lotuz beste muturretik... eta hantxe geratu ziren irudiak airean, izarraren alde banatan; halaxe sentitzen bainintzen ni neu ere garai hartan, izarretako izakia banintz bezala!; guztiek harri eta zur begiratzen zenidaten, eta nik argibideak eman nizkizuen, jakina: " Zerua lurrera ekartzean eraman zuen lurra zerura Jesusek, Belenen gizon egin ahala...";" Bai, Gabino, baina neska mutil horiek urkatuak dirudite!" esan zidan Adak;" Eta lurrean dauden artzainek azpiko galtzak ikusiko dizkiote neskari...!" esan zuen Domingok.
|
|
|
Hala, bada, aitak bere harrizko harrizkotasunetik begiratzen zigun berriro, eta handixe mintzatu zitzaigun: " Nik aspaldi galdu
|
nituen
biak, eta aita santuak ere ez dit sentimendu hau aldatuko...". Jarraian, zutitu eta egongelatik alde egin zuen, baita Teofilo Mariak ere, aitaren atzetik.
|
|
|
Joan zen Helena, eta sekulako hutsunea egin zitzaidan barruan; joan zen, bai, baina desioa geratzen zitzaidan; eta irudimena; neure baitan
|
nituen
biak, desioa zaldi eta irudimena zaldizko, nonahitik noranahi eramaten nindutenak, zein baino zein beroago; esan ere, esango nuke gorputz arimak eroetxe izan nituela bolada batean, sukar baten mende banengo bezala, desioak sutzen baitzidan irudimena eta irudimenak desioa; ongi gogoratzen naiz nola esan nion Helenari agurtzeko orduan, ahotsa eta eskua ere dar dar: " Karta bat da.
|
|
|
" Yo no sé/ qué te diera por un beso,/ ¡ un beso de chocolate!"; eta, burua ezker eskuin mugitzen zuela, jarraitu zuen: ...zko musuak gogoko dagoeneko..."; oihu egin nahi izan nion, baietz eta baietz, azken bolada hartan —ordu bakoitzean, minutu bakoitzean eta segundo bakoitzean— bere txokolatezko muxua besterik ez nuela irrikatzen, baina airea falta izan zitzaidan oihu hura nire baitan biribiltzeko, eta, eskuaz keinu bat egiten nuela Helena bazter zedin, aurrera egin nuen; eta eman nuen pauso bat, eman
|
nituen
bi eta hiru eta lau, eta, gehien behar nuèn mementoan aire burbuila bat birikaratzen nabaritu nuelako edo —nola itxiko nizkion, bada, ateak aukera hari, behin itxiz gero betiko itxi bainiezazkiokeen! —, jiratu eta honela esan nion: " Helena!"; eta Helena ere jiratu, ni nengoèn norabidean bi edo hiru pauso eman, eta halaxe segitu nuen:
|
|
|
Handik astebetera, ordea, unibertsitatetik bueltan nentorrela —udaberriko arratsalde eguzkitsu bat zen, eta, ohi ez bezala, egoitzara oinez itzultzea erabaki nuen, tranbia alde batera utzita—, berriro ikusi
|
nituen
biak, nagusia eta txakurra, baina ez parkean, baizik eta parketik hirurehun bat metrora zegoèn kale batean. Espaloitik zihoazen, eta ni atzetik, hogei bat metrora, haiek bat batean gelditu, eskuinera jiratu, ate bati begira geratu, eta gizonak atea jo zuenean.
|
|
|
Lagun berriarekin estreinako ikasturtea bukatu ostean egin genuen bidaia gogoratzen dut bereziki. Nik ezagutzen ez
|
nituen
bi neska gonbidatu zituen Xabierrek, AEK ko bere ikasleak, eta uztaileko arratsalde batean Baionarako autobusa hartu eta Xalbador bertsolari zenduaren alaba den Henriette Aireren etxera joan ginen lo egitera. Autobusean ETAren propaganda (arrosa koloreko biblia paperezko panfleto batzuk) zakutoan zeraman mutil gazte irribarretsu bat ezagutu genuen.
|
|
|
Txikitan, marra eta koloreen artean murgiltzen nintzen gustura. Marrazten eta margotzen abileziaz niharduen, erraz egiten nituen margo eta marrazkilanak, arlo kuttunak
|
nituen
biak ala biak.
|
|
|
Zergatik pasatu
|
nituen
bi segundo isilik, erabakia hartzeko denbora banu bezala, esaldia bukatzerako gogoa berarekin zineko salan edo burutik pasatuko zitzaion azken zuloan ere baldin baneukan. Zergatik neure buruari inportantziarik apurrena ere eman, ipurdia galduta baldin banengoen betiko sua piztu zidala agintzen zidan emakumearen aurrean belauniko?
|
|
|
Mariorekin bukatzean nire bulegotik pasatzekotan gelditu zen. Han utzi
|
nituen
biak, gustura. Daniela gure bulegoetatik aspaldian pasatu zen neskarik lirainenetakoa zen, dudarik gabe.
|
|
|
Loiolako santutegian egin
|
nituen
bi urte jesuita nobizio eta, ondoren, beti Loiolan, Humanitate ikasketak egin nituen beste bi urtez.
|
|
|
1986an zen hori. Urte asko lehenago, Bergamoko ikasle nintzela, 1964ko udako oporretan, Vaticano Irratian igaro
|
nituen
bi hilabete" praktikak" egiten. Vaticano Irratian orduan egin behar izan nuen lana ez zitzaidan interesgarria iruditu kazetari bezala.
|
|
|
Loiolan bertan, baina beste etxe handi batean, Humanitateak edo antzeko ikasketak egin
|
nituen
bi urtez. Hori urte bitartean izan zen.
|
|
|
Inoiz baino hurbilago sentitu
|
nituen
bi anaiak. Ziurtzat jo nuen ez nintzela aurrerantzean Adrianekin eta Martinekin ibiliko, baizik eta haiekin.
|
|
2011
|
|
|
Asteburuetan Karlaren etxeko futoi zabalean eta asteazkenetan Nadiaren burdinazko ohe meharrean lo eginez eman
|
nituen
bi urte horietan idatzi nuen Zwei Frauen. Karlak ez zidan inoiz galdetu ere egiten zer idazten ari nintzen bigungarri baten gainean koadernoa zabaldu eta egiteko horretan ikusten ninduenean.
|
|
|
Askotan, kaletik nindoala, bera bezala nenbilela iruditzen zitzaidan, buruan kapela, soinean berokia eta ezkerreko eskuan pipa itzalia baneramatza bezala. Benetako pipa bat erostera ere iritsi nintzen eta etxean, ispiluaren aurrean, hizketaldiak egiten
|
nituen
bi esalditik behin, berak bezala, pipari atxiki laburrak ematen nizkiola, esan nion Nadiari, zerbitzaria, esku batean erretilua zuela, mahaian leku pixka bat egin geniezaion zain zutik zegoen bitartean. Batzuetan esku artean genituen literaturari buruzko gaiak interesatzen zitzaizkiola ematen zuen, eta beste batzuetan Nadiaren eta bion arteko harremanaz zerbait gehiago jakin nahi zuela.
|
|
|
Ez da atsegina aieneak entzutea, oinazea kutsagarria da. Hala ere, arras maite
|
nituen
biak, amona eta ama, haiek ni maite ninduten bezainbat ia, norbere haragiaren haragia maitatzen den bezala.
|
|
|
Olerkiari Naufragio ttipia jarriko omen dio izenburu pertsonaiak. . Amaiur saria eman zidatenean eskertu nahi izan
|
nituen
bi pertsona: Koldo Izagirre eta Luis Iriondo.
|
|
|
Ezin
|
nituen
bi orduak saunan pasa, itotzen ari nintzen bost minutura, eta gainera, bera sartuko balitz han ez nuke ezkutalekurik, ur azpian sartzerik. Pentsatu dut bera lehenago itoko litzatekeela ni baino:
|
|
|
Aztoratu egiten ninduten fedearen zintzotasunak eta sufrikarioa maitale batentzako opari gisa onartzeko debozioak. Juxtu neuk falta
|
nituen
bi jarrera zirelako; bigarrena zorionez, behintzat. Rutek otoitzaren bidez emozioen askabidea lortzen zuen bitartean, Pattiren poemak eskuztatu nituen, tartean Rimbaudekiko fantasia bat, ahozko sexua egiten dutenekoa eta «aleluia, o, Jesus, zeurea naiz osorik» dioena.
|
|
|
[ON] Nik lan egiten nuen aldizkarian parez pare jarri
|
nituen
bi
|
|
|
Fraide ameslari eta euskaltzalea jarri zion izenburua. Karmel aldizkari honetarako, prestatu
|
nituen
bi bertsioetatik luzeena hautatu dut, argazkiz osaturik argitaratu nahi nukeena.
|
|
|
Korrika egitera ateratzeko ohitura berreskuratu nuen. Horrela pasa
|
nituen
bi urte, udan nire kontu korrika eginez eta neguan spining a eginez. Iaz, spining eko klaseak hasi genituenean, ostiralero elkarrekin korrika egiteko proposamena luzatu zidan Joxeanek, eta horrelaxe hasi nintzen.
|
|
|
Goizean goiz jaiki nintzen eta euria eta haize zakarra zebilenez azken intxaurrak biltzera joatea erabaki nuen. Aisa bildu
|
nituen
bi zaku eta arrunt pozik bueltatu nintzen etxera, loteria tokatu balitzait bezala. Gero ganaduari jaten eman nion, eta bazkaltzen hasi nintzen, babak eginak zeuden eta.
|
|
|
Eta horra, maldan gora nindoala, lotu
|
nituen
bi kontuak. Bai, beldurtzeko kanta da haurrei kantatzen zaien Txingulu mangulu.
|
|
2012
|
|
|
batetik, Euskaltegiko bilera; bestetik, foralisten mitinean aita jendartean sartzen, mehe, ahul. Belardian arropa eguzkitan eskegita legez utzi
|
nituen
bi arazoak, jasotzeke.
|
|
|
Ez nekien nire liburutegian gordetzen
|
nituen
bi liburu horien ondoren ezer argitaratu ote zuen. Googleren eta ISBNaren web orrialdeetara egin bisita bizkorrek, behintzat, ez zidaten informazio gehigarririk eskaini.
|
|
|
ez nekiela ezer García San Martínen lehenengo ipuin liburuaz, horren existentziaren ziurtasuna izan, banuelako: etxean
|
nituen
bi liburuen hegalek aipatzen zuten, eta El envío zuen izenburua. Gogoan dut garai haietan eskuratzen ahalegindu nintzela, baina ez nuela lortu, eta, ondorioz, guztiz ahaztu nuela.
|
|
|
Atera
|
nituen
bi zuzi beren euskarrietatik, Fortunatori bat eman, eta geletan barrena eraman nuen, sotoetara zihoan korridoreraino. Zurubi kiribil luze batetik behera abiatu nintzen, Fortunatori nire atzetik kontuz etortzeko gogorarazi ondoren.
|
|
|
Baina azkenean, nire erreinu txikiko ingurua ikusteko irrikaz, bidaldi luzeagoa egitea erabaki nuen, eta horretarako ontzia janariz hornitu nuen. Hartu
|
nituen
bi dozena garagar opil, opiltxo esan nuke zehatzagoa izateko?, buztin ontzi bat arroz lehor, askotan jaten bainuen?, ron botila txiki bat, ahuntz erdia eta sutautsa eta munizioa ahuntz gehiago hiltzeko; eta, lehen esan dudan bezala, marinelen kutxetatik atera nituenetako bi longain handi, bata azpian jartzeko eta bestea gauean neure burua estaltzeko.
|
|
|
Baina horiek ez ziren uhartera iritsi nintzenean eraman
|
nituen
bi katuak. Biak hilik zeuden, eta neuk lurperatu nituen neure bizilekutik gertu.
|
|
|
Aipatu ditzagun, beraz, pixkanaka nire kontakizunaren zati honen xehetasunak. Jabetuko zara, ia lau urtez Brasilen bizi izanda, eta landatutakoari esker aberasten hasia, hango hizkuntza ikasteaz gainera, harremanak eta lagunak eginak izango nituela nekazarien eta baita gure kaia zen San Salvadorreko merkatarien artean ere; eta haiekin izandako elkarrizketetan sarri aipatuko nizkiela Gineako itsasaldera egin
|
nituen
bi bidaldiak, hango beltzekin tratuak egiteko modua, eta oso erraza zela hango kostaldean purtzileriaren truke, hau da, lepokoetako perla, jostailu, labana, guraize, aizkora, beira zati eta antzekoekin, ez bakarrik urre hautsa, Gineako haziak, elefanteen betaginak, etab. lortzea, baita Brasilen lan egiteko beltzak ere, kopuru handietan.
|
|
|
Hori egin ondoren, ontziko saihetsetik jaitsi, eta neuregana hurbildu nituen. Horietako lau nola edo hala lotu
|
nituen
bi muturretatik, ala baten eran, eta, bizpahiru egur puska gainean zeharka jarri ondoren, konturatu nintzen oso ongi ibil nintekeela gainean, baina ezinezkoa izango zela han pisu handirik jartzea, egur puskak arinegiak zirelako. Beraz, lanari ekin nion, eta, arotz zerra hartuta, badaezpadako haga gaina luzeraka hiru zatitan moztu, eta alari erantsi nizkion, lan eta neke handiak igarota; baina behar nituen gauzak lortzeko itxaropenak indarra eman zidan, beste egoera batean egingo nituzkeen baino ahalegin handiagoak egiteko.
|
|
|
Gurbil bat edo beste banuen, lehenago esan dudan bezala, baina ez nuen inoiz horrelakorik egitea lortu, lan horretan aste asko eman nituen arren. Ezin
|
nituen
bi muturrak lotu edo upel oholak elkartu, urari barruan eusteko moduan, beraz lan hori ere bertan behera utzi nuen.
|
|
|
Zakurra lagun atsegina eta maitagarria izan nuen gutxienez hamasei urtez, eta gero zaharrez hil zen. Katuei zegokienean, lehenago esan dudan bezala, horrenbesteraino ugaldu ziren, ezen hasieran zenbaiti tiro eman behar izan bainien, ni eta nire gauza guztiak irensten ez uzteko; baina azkenean, uhartera eraman
|
nituen
bi katu zaharrenak hil zirenean, denboraldi batean besteak handik uxatzen eta jaten eman gabe aritu ondoren, basora ihes egin eta basati egin ziren denak, etxerako gorde nituen bizpahiru gustukoenak izan ezik; eta umeak egiten zituztenean, haiek hartu eta ito egiten nituen beti; horiek ere familiakoak nituen. Gainera, nire eskutik jaten zekiten bizpahiru antxume izaten nituen beti etxean.
|
|
|
Hurrengo egunean, 19an, itzuli nintzen, uzta etxeratzeko egin
|
nituen
bi poltsa hartuta, ezuste handia izan nuen ordea, mahats pilara iritsi eta, bildutakoan horren goxoak eta ederrak zirenak, denak inguruan sakabanatuak, puskak eginda, batzuk leku batean eta besteak bestean, eta asko hozka eginda eta janda aurkitu nituenean. Horrenbestez, erabaki nuen horren egile izan ziren izaki basatiak ibiliko zirela inguruan, baina zer ziren ez nekien.
|
|
|
Egia esateko, apartak ziren nik asko estimatzen ditudan bi zientziatan, eta ez naiz zeharo ezjakina berorietan, baina aldi berean hain sorgortuak eta murgilduak zeudenez gogoetan, sekula ez dut topo egin hain lagunarte desatseginarekin. Emakume, merkatari, astintzaile eta gorte mutilekin bakarrik hitz egin nuen han eman
|
nituen
bi hilabeteetan, eta beronengatik biziki gorrotatua izan nintzen azkenerako, nahiz eta jende harengandik bakarrik har nezakeen zentzuzko erantzunik.
|
|
|
Homero eta Aristoteles beren irazkintzaile guztien buru agertzea proposatu nuen; baina hauek hain ugari zirenez, ehunka batzuek patioan eta jauregiko kanpo geletan itxaron behar izan zuten. Lehen begiratuan ezagutu eta bereizi
|
nituen
bi heroi haiek, ez bakarrik jendetza artetik, baita elkarren artean ere. Homero zen bietako garaiena eta erakargarriena, oso tente ibiltzen zen bere adinerako, eta inoiz ikusi ditudan bizi eta zorrotzenak zituen begiak.
|
|
|
Erresumako legeen arabera, bere funtzionarioetako bik miatu behar nindutela erantzun zidan; bazekiela hori ezin zela egin nire adostasun eta laguntzarik gabe, eta bi haiek nire esku uzteko bezain iritzi ona bazuela nire bihotz on eta zuzentasunaz, eta niri harturiko edozein gauza itzuli egingo zidatela herrialde hartatik alde egitean, edo ordaindu egingo nik esandako neurrian. Eskuetan hartu
|
nituen
bi funtzionarioak eta lehenik kasakaren poltsikoetan sartu nituen eta gero gainerako guztietan, bi faltrikera eta ezkutuko beste batean izan ezik, ez bainuen asmorik hauetan ere begira zezaten, neuretzat baizik garrantzirik ez zuten huskeriak neramatzalako. Faltrikera haietako batean zilarrezko erlojua neukan, eta bestean urre pixka bat zorrotxoan.
|
|
|
Oso giro atsegina zen eta idazten hasi nintzen. Horrelaxe bete
|
nituen
bi orriak".
|
|
|
Ordurako, bukatua zegoen sotoko hormen hormigoi betetzea, eta inor ez zen hara arrimatzen. Horregatik jaso ahal izan
|
nituen
bi hormak uste baino bizkorrago. Angelua hautatzerakoan, aipatu dut lehentxeago angeluaren bi aldeek nora ematen duten?, estolderia aztertu nuen.
|
|
|
Mikel, billarrean. Mikelen jokaldiei begira, ezagutzen ez
|
nituen
bi mutil.
|
|
|
Armairu gaineko euskal idazki lanetan parte bat ere bai!.. Salbatuak izan zirenetan bat, Iholdiko herria gogoan idatzia nuen bertsu lerroaren aldakia edo kopia, Iholdin eta Iholdiarren artean iraganak
|
nituen
bi urteren oroitzapenez idatzitako bihotz kolpe xumea, aste bat lehenago igorria nuen Bernat Etchart, ene nagusi ohiari. Baikorrak eta orhoitgarriak nauzkan Iholdiar gazteriarekin nituen har emanak.
|
|
2013
|
|
|
Galeriano zahar batek aholkaturik, beso minduak igurzteari lotu nintzaion. Hilak iduri
|
nituen
biak.
|
|
|
Bertze elizkoi batzuen argiek aitzinatuak gintuzten azken tartean. Argi emaileen ondoan zihoazenen begiak gugan finkaturik sumatuak
|
nituen
bi hiru aldiz. Gelditzeko keinua egin nion Martini.
|
|
|
«Ea norbait ikusten nuen. Halakoetan zu beti adi zaude, eta bat batean ikusi
|
nituen
bi tipo fusilekin ateratzen. Entzun nuen tiro bat, eta gero, klin, balak barandaren kontra jo zuen.
|
|
|
Hogeita lau urterekin itzuli nintzen Realera eta beste lau urte egin nituen bertan. Futbol ibilbidea amaitzeko, Castellonen egin
|
nituen
bi denboraldi. Oso gazterik atera behar izan zenuen kanpora.
|