|
2001
|
|
|
Bati baino gehiagori oraindik ulertezina egiten bazaio ere, testuen ezaugarri formaletan barneratuz plazer hartzen dugunontzat amaigabea zen nobela honek eskaintzen zizkigun estrategien corpusa. Unibertsitateko ikasle
|
nintzela
deskubritu nuen Saizarbitoria Dos Passos bezain berritzailea zela edo Camusen La Chute ko elkarrizketa teknikak donostiarraren lehenengo nobelan ere gauzatu zirela. Baina, batez ere, Egunero hasten delako k voyeur bihurtu gintuela esango nuke eta oraindik ere:
|
|
|
Eta horrela, Filologiako ikaslea
|
nintzela
jakin nuen, lehenengoz, Egunero hasten delako, ezer baino lehen, nobela moderno bat zela. Horren lekuko, orduan debozioz irakurtzen genituen Ibon Sarasolaren eta Txuma Lasagabaster irakasle maitearen hitzaurreak, Ezra Pound en jarraitzaile bailiran, modernismoaren lema:
|
|
|
" Ene Jesus, Jesus, Jesus edo Jesus Maria ta Jose" egiten ari
|
nintzela
oso hitzaurre luze bat zuela pentsatu nuen.
|
|
2002
|
|
|
Zorion zelaietan mugagabe sartu
|
nintzela
inoizka sinetsi izan nuen arren, usterik batere ez denean, erbia ez baina behazuna bidera irtetzen zaigula, horixe da uka ezina.
|
|
|
Lanean ari
|
nintzela
, deia nire mahaigaineko telefonora pasatu zidaten.
|
|
|
Lehen zuen erakarpenik niretzat behintzat ez zuen. Asunek ere, lehengoa ez
|
nintzela
somatu bide zuen.
|
|
2003
|
|
|
" Baina nondik nora dakizuz bertsuok?". " Haurtxo
|
nintzela
ikasi nizkion gure aitonari etxean", erantzun eustan. Sukaldeko eskolan ikasiko zituan, nonbait, Lekuonak be, beste askoren antzera.
|
|
2005
|
|
|
Hilabetean behin edo, meza bat ematen nien astirian. Zenbaitekin kaperatxoaren aitzinean kalakan ari
|
nintzela
, beste batzuk Uagaduguko irrati nazionala entzuten zuten. Bet betan gaitzeko irri karkaila.
|
|
2007
|
|
|
Nik ori aditzian poztutzen
|
nintzela
bañan gaur diferente arkitzen naizela.
|
|
2013
|
|
|
" Bazkalondoan, sega pikatzen ari
|
nintzela
, etorri itun iru seme gazteenak, oso triste gaiñera. San Markos" tik Errenderia" ra eraman eta eguartea an igaro ondoren, lau Donostia" ra ta beste irurak etxera biali zituztela." (Ataño 1979:
|
|
2015
|
|
|
Ibonen liburua hartu nuen, historia hura alegia, eta, neure artean, ni non kokatzen naiz hemen? Esango nuke asko heldu
|
nintzela
orduan kolpetik. (Etxeberria, 2001, 84)
|
|
2017
|
|
|
182 Honelaxe dio Kepak Finlandiara alde egin aurreko asteetan Teresak erakutsi zuen haserrea oroitzean: "[...] niri ez zidan kasurik egin nahi egun osoz, pentsatzen baitzuen (eta gerora, urteetan zehar, hamaika aldiz otu izan zait, erbestean nengoen bitartean, berak zuela arrazoi osoa eta ni oker jokatzen aritu
|
nintzela
) neu bakarrik nintzela errudun bakarra eta ez, nik erantzuten nion bezala, anaien arteko gerra hura edota eguneroko gertakizun itsu eta ekidinezinak[...]." Izua hemen, 73 orr. la" bezalako aurkakotasunek beren barne mugari tinko ezin eutsi diotela ohartuta, bere mundu ikuskera berregituratu eta bere maitasunak ere, edozein maitasunek bezala, nartzisismoa eta abandonua barne hartzen ditu... Kepak ez du ez errealitatea ukatzen, ez ideal ezinezkorik desiratzen, gauzak diren modukoak onartzen baizik.
|
|
|
182 Honelaxe dio Kepak Finlandiara alde egin aurreko asteetan Teresak erakutsi zuen haserrea oroitzean: "[...] niri ez zidan kasurik egin nahi egun osoz, pentsatzen baitzuen (eta gerora, urteetan zehar, hamaika aldiz otu izan zait, erbestean nengoen bitartean, berak zuela arrazoi osoa eta ni oker jokatzen aritu nintzela) neu bakarrik
|
nintzela
errudun bakarra eta ez, nik erantzuten nion bezala, anaien arteko gerra hura edota eguneroko gertakizun itsu eta ekidinezinak[...]." Izua hemen, 73 orr. la" bezalako aurkakotasunek beren barne mugari tinko ezin eutsi diotela ohartuta, bere mundu ikuskera berregituratu eta bere maitasunak ere, edozein maitasunek bezala, nartzisismoa eta abandonua barne hartzen dituela onartu du, finean. Kepak ez du ez errealitatea ukatzen, ez ideal ezinezkorik desiratzen, gauzak diren modukoak onartzen baizik.
|
|
|
[...] derrepentean bazirudien dena geldo, hilik zetzala: ezer ez zela higitzen; itsasoa bare zegoela; txalupatxoak ez zirela alderatzen inoiz, kate ikusezin batzuekin itsaso hondora loturik baileuden; neu
|
nintzela
fantasmamundu batean gizaki bizidun bakarra. [...]
|
|
2018
|
|
|
Ez nuen uste nik, pare bat ordutan bizitza modu honetan, nabarmen alda zekidakeenik. Ordu biko tartean, umea une batetik bestera hegan zerura betiko joan zitzaidan antzera, neu ere, ordu pare batean, laino guztien gainetik hegaldi labur baten ostean, beste mundu batera etortzean eta beste bizimodu batean buru belarri sartuan, beste pertsona batean eraldatu
|
nintzela
konturatu nintzen. Horrela, umea eta biok zeruetatik ibilian, berraragitzea jasaten ari ginela jarri nintzen total sinetsian, aurkitzen nintzelarik Divina Pastorari arrazoia eman beharrean, bizitza kolorez ikusiko nuela esaten zidanean.
|
|
|
Ni ezagutu eta gero ordea, maitemindu zenetik, nirekikoa bakarrik zuela; nahikoa eta lar
|
nintzela
beretzat esan zidan. Andre bakarra nahi zuela berak, baina, hala ere, ez zekiela andreek bera baketan utziko zutenentz; erraz inguratzen zitzaizkiola, hain dotorea zen!
|
|
|
Gogoak itota, hil behar nuela sentitzen hasi nintzen. Usoak magoaren kapela magikotik bezala, tenteldurik porchetik txistu baten agerturiko opari liluratzaile hari adi; gorputzean zehar hotzikaraz kiliak somatzen nituelarik, itsasontzi kaskoan ikusiaz batera, nolabait amoretzen ari
|
nintzela
sentituz, harriturik.
|
|
|
Orduan, zirrara pizgarri bizkortzaile indartsu haren puruz, inondik inora ezin kontrolatuz, paratu nintzen buruz, akabatu behar nuela garbi, pentsatuz. Urarekin bat eginik
|
nintzela
zirudien; bainindoan urtuz.
|
|
|
Patroiak esan dit kontatu dit Divinak pozik, zenbat eta nasaiagoa izan andrezko bat, hainbat eta gozamen handiagoa ematen diola gizonari larrutan egiterakoan. Lehenen lehenengotatik igarri zidala niri, atorrabero, susera nenbilela, eta gauzak lekuan uzteko, argi erakusten nuela zekor on baten premia bizian
|
nintzela
; ez dela gero inongo ezustekorik izan.
|
|
|
Horrela ito zela ebatzi zuen mediku forenseak epaile eta ikustera joaniko, neu tartean
|
nintzela
, guztien aurrean. Heriotz negargarria izan behar izan zuela, ur bizietako korronteak ahotik barnera bizia kentzen ziola.
|
|
|
Egun hartan, elkarren ondoan ipini eskugainak kolorea konparatzeko, eta nirea hain zuri, gaixo gisa ikusi nuen, berarena aldamenean, belzkor, sano sendo eta elegante ageri zela, aurrerantzean ez nuela kolorge egon nahi erabaki bainuen berehala, eta eguzki artifiziala hartzen hasiko
|
nintzela
solariumean.
|
|
2019
|
|
|
" Orduan nik galdetu nion ea jakinarazi zion ni
|
nintzela
historiarik inportanteena[...] eta berak baietz segurtatu zidan. Adolfo delakoa goibelduta geratu zela ere esan zidan, eta hark gureak ez zuela amaiera onik izango bota ziola, behin funtzionatu ez duenak ez duelako sekula funtzionatzen, eta ez zitzaion arrazoirik falta, baina orduan a ze putakumea pentsatu nuen, eta hala esan nion Florari, putakume galanta hori, baina ezin jarraitu izan nuen, ordu laurden berandu baitzebilen, eta etxean hitz egitekotan geratu ginen (180).
|
|
|
Senarraren entziklopedia saltzaile lanbidearekiko mespretxua ere maiz ageri da: " ez
|
nintzela
suerte oneko gizona, bestela ez nukeelako eskaileretan gora eta behera Hiztegi Entziklopedikoak saltzen ibili beharrik izango (8);" zer uste duzu zarela zu, Hiztegi Entziklopedikoa saltzen duzulako" esaten zidan. Baina nik, saltzeaz, gainera, irakurri ere egiten nuen" (125).
|
|
|
ea Samuelek aitari gertaturikoa kontatzen zuen, nola Guerra hasi eta handik gutxira Tolosa inguruan erreketeak zeuden bat hartzeko ahaleginean zauritu zuten. [...] Alferrik itxaron nuen, ez Samuelek ez beste inork ez baitzion tipo hari nire aitarenik kontatu, eta iruditzen zitzaidan niri ez zegokidala hori egitea, azken batean ez bainintzen gerran ibilia, eta edonork pentsa zezakeen neure burua zuritzen ari
|
nintzela
. Horregatik, tipoak berriz ere" non ote dabil Juanito ikurriña" esan zuenean, altxatu eta" ni banoa" esan nuen, Samueli begiratzen niola, eta gauza piloa adierazi genion alkarri" (230).
|
|
|
Ez zen harritzekoa, haserrearen lehendabiziko egunean hala egiten baikenuen, afaldu gabe oheratu, elkarri benetako edo itxurazko nahigabea erakusteko. Gero, biotako inork lo hartzen ez bazuen, bagenekien adiskidetu egin nahi genuela, eta luzaroan egoten ginen elkarren ondoan hitzik egin gabe, itxuraz oharkabean elkar ukitzen genuen arte, eta geldirik irauten genuen gero ere, adi biok, bestea ukituaz jabetu ote zen egiaztatzeko, eta gehienetan ni, beti ni
|
nintzela
esango nuke, ukitze hutsa fereka bihurtzen nuena" (61).
|
|
|
Nahiko margolari ona izan arren, arte horretan etorkizunik ez zuela konturatu omen zen: " Ustekabean ikusi nuen gai
|
nintzela
edozein gauza erreproduzitzeko, zernahi kopiatzeko, baina, hala ere, ez neukala alor horretan zer esanik. Hori ez zela niretzako bidea" (207).
|
|
|
Nahiko margolari ona izan arren, arte horretan etorkizunik ez zuela konturatu omen zen: " Ustekabean ikusi nuen gai
|
nintzela
edozein gauza erreproduzitzeko, zernahi kopiatzeko, baina, hala ere, ez neukala alor horretan zer esanik. Hori ez zela niretzako bidea" (207).
|
|
|
Etxera itzultzeko gogoz egon arren, geratzea erabakitzen du: " besterik ez bazen ere hura etxean utzi eta kalean ibiltzeko gai
|
nintzela
ikus zezaten" (57). Etengabe bere burua autoafirmatu nahi du, bera egiteko gai ez den edo bere izaera edo adimen mailarekin bat ez datorren guztia azpimarratu nahi du (Olaziregi 2008: 395).
|
|
|
Etengabe jartzen du irakurlea atezuan, egia ote dioen. Esate baterako, aipatzen du pianoa kendu zuten tokian Flora Kontserbatorioan zegoen bitartean komoda bat jaitsi zuela ganbaratik eta pianoa zegoen tokian jarri zuela, bere hitzetan" sorpresa bat emateko desioz, eta etxeko gauzez arduratzen
|
nintzela
ikus zezan" (28). Flora egongelan sartzean, ordea, ez zuen deus esan.
|
|
|
Une horretan, nola pentsatuko nuen ba urte asko geroago, 1999an, Labayrurentzat Euskalerriko Atlas Etnografikoan lanean ari
|
nintzela
, toki berera itzuliko nintzela Juan elkarrizketatzera. Oroitzapenak gainezka nituen buruan, ferratokia eta giroa urte asko lehenago bizi izandakoen berdin berdinak baitziren.
|
|
|
Une horretan, nola pentsatuko nuen ba urte asko geroago, 1999an, Labayrurentzat Euskalerriko Atlas Etnografikoan lanean ari nintzela, toki berera itzuliko
|
nintzela
Juan elkarrizketatzera. Oroitzapenak gainezka nituen buruan, ferratokia eta giroa urte asko lehenago bizi izandakoen berdin berdinak baitziren.
|
|
2021
|
|
|
Sei urte izango nituen, ez gutxiago ezta gehiago ere, gurasoek, modu leunean eta ahotsa altxatu gabe, istripu bat izan
|
nintzela
aitortu zidatenean. Ez nindutela espero.
|
|
|
Ez zutela ondo kalkulatu. Horrek berezia egingo ninduela gehitu ondoren, garrantzia kentzeko edo modu positiboan jartze aldera agian, baina, egia esan, hurrengo egunean ikastolako lagunei istripu bat
|
nintzela
esan nienean ez zidaten miresmenez begiratu, eta bai halako indiferentzia batekin. Ez zuten ulertzen istripu bat izatea zer izan zitekeen, eta, egiari zor, nik ere ez.
|
|
2023
|
|
|
XX. mendearen erdialdetik aurrera, hagina buruko pean uzteko ohitura hedatu zen. Txikia
|
nintzela
, hantxe uzten nuen nik neuk ere hagina; eta, lo nengoela, Perez sagutxoa etortzen zen etxera. Hagin zaharraren ordainetan oparitxoren bat uzten zidan:
|