|
2001
|
|
|
Ez zekiat eskutitz hau iritsiko zaian, ze bazekiat, hire arrebak helbidea ematean propio esplikatu didalako, San Cristobal de las Casasen pasa behar dituzuen lehendabiziko bost bat egun horien ondoren Chiapaseko oihanean gordetako herrixka koxkor batera zoaztela, eta hara ez dela posta zerbitzua ailegatuko. Beraiek ere
|
nahiko
lan izango dute hara heltzen, esan zidak hire arreba Ainarak muturra okertuz.
|
|
|
Argirik gabe, osti bat. Bestela ere praketa irekitzeko
|
nahiko
lan badu eta.
|
|
2002
|
|
|
Pertseok sandalia miragarri haiek jantzi bezain azkar arinagoa sentitu zuen gorputza, beste edozein pertsonaren gisa lurraren gainean ibiltzeko arinegia. Eta pauso bat edo bi eman zituenerako, oi mirarien miraria!, aireratu egin zen Zilarbiziren eta Ninfen buruen gainetik, eta
|
nahiko
lan izan zuen berriro jaitsi eta lurrean kokatzen.
|
|
|
Harrigarria eta aurkitzen zaila den zerbait egin nahi nioke opari, urrutitik ekarritako gauza ezezagunen bat. Horrelako zerbait topatzeko
|
nahiko
lan izan dudala aitortzen dizut; ez baitzitzaidan ezer egokirik bururatzen hain ondo hezia den eta halako bitxikeria eta gauza harrigarriak ezagutzen dituen printzesa dotore bati opari egiteko. Ez nekien zer oparitu, baina gaur goizean, bat batean, asmatu dut zer izan daitekeen.
|
|
2004
|
|
|
Beraz, Ponte a Eman geratzen da, eta esaten du ez daukala astirik. Eta inor ez da ausartuko kontrakoa esatera, badakitelako egia dela,
|
nahiko
lan duela Liviak urteko goiz guztietan esnea banatzen eta, bilketaren garaia denean, mahats artean arrastietan.
|
|
|
–Tira, gazte, agian gehiegi luzatu naiz azalpenetan baina, nire ustez, jakin behar duzu zeren edo noren aurka borrokatu duzun. Argibide horiek gabe ezinezkoa litzaizuke erran behar dizudana ulertzea... eta, oraindik ere,
|
nahiko
lan izanen duzu.
|
|
|
Amak, berriz,
|
nahiko
lan izaten zuen sukaldearekin, baita etxean sekula bukatzen ez diren beste mila kontutxorekin ere –erosketak eta hornidurak; etxe tabernen itxura eta mantenua; neskameari eman beharreko aginduak eta haren lanei egin beharreko segizioa... –, eta, beraz, nahiz eta nire eskari apetatsuei behin baino ge hiagotan esaten zien ezetz, azkenean baietz esatera behartzen nuen, hark ere bere osasun... izan ere, gauzak muturreraino eramaten nituenean, sekulako txilioak egiten nituen, Oscar ipotxak ere miretsiko lizkidakeenak, Günter Grassen Latorrizko danborra ren protagonistak:
|
|
2006
|
|
|
Horregatik, erlijio eta politika barne, Charles I.ak bazuen
|
nahiko
lan bere menpekoak berak nahi bezala gobernatzen.
|
|
|
Denborarekin fedea epeltzen joan zitzaien Bretainiako biztanleei, eta Erdi Aroko erlijiosotasun sutsua apaltzen. Era berean, Bretainiako nazio izaerak
|
nahiko
lan izan zuen Frantziako errege Henry II.ak, aldi berean Bretainiako errege izanik, bi erresumak bat egin zituenetik.
|
|
2007
|
|
|
–Kaixo/ Kaixo/ Zelan/ Ondo...?. Hala dio musika talde gazte horietako baten abestiaren leloak, eta hala moduzkoa izango zen gure solasaldi hura, niri behintzat ez dut uste ezer inspiratuagorik bururatu zitzaidanik,
|
nahiko
lan neukan neure burua kontrolatzen.
|
|
|
Zerutik oso urrun gelditzen dira lurreko hain gauza arruntak. Banuen
|
nahiko
lan zure gainera jauzi egin gabe, geldirik egoten.
|
|
|
Non bizi zaren jakiten badute, edozein aitzakiarekin han dituzu astebururen batean takoiak oinetan eta zilborra airean, bisitan. Gureak aurrera egiten badu, izango dut
|
nahiko
lan putre goseti horiek aizkatzen. Izan ere, zure janzkeraz ere hitz egin dugu.
|
|
2008
|
|
|
Pixkanaka gaua iluntzen joan zen, eta
|
nahiko
lan banuen pausoak, gutxi gorabehera bazen ere, nire jomugara bideratzen; bi gailurreko muinoa, nire atzean, eta Katalexu, eskuinetara, ezabatzen ari ziren ilunpetan; izarrak bakanak eta zurbilak ziren, eta zeharkatzen ari nintzen lurbazter baxuan estropezu egiten nuen momenturo sastrakekin, eta hondar zuloetara erortzen nintzen piririka.
|
|
2009
|
|
|
Beste batzuetan hurbileko herriren batera joan eta abisua emanen zuten, hilobiak egin zitzaten. Hiltzaileek
|
nahiko
lan zuten katua sakatzen.
|
|
|
alde batetik, ez zuen pentsatzerik nahi paranoiko bihurtzen ari zela, ikusi besterik ez zegoen nolako errieta bota zion Anaren gelako paperak miatzen aurkitu zuenean. Besterik, Xabierrek
|
nahiko
lan zuen errepide mapa irakurtzen.
|
|
|
Bere kontu zaharrei buruz baino ez da aritu. Eta
|
nahiko
lan nuen haiek ulertzeko ere.
|
|
|
Bazkalondoren deituko nion Ugarteri. Bestela ere
|
nahiko
lan banuen orduan neure burua osatzeko ahaleginean.
|
|
2010
|
|
|
...tzetik, munduaren aurkako gorroto handi bat sentitu nuen, erabatekoa, nire buruaren aurkakoa ere bazena, neure buruaren aurkakoa batik bat, gizon eskasa behar nuen, zinez, Adaren, Bibiren eta izeba Ernestinaren erreguek ukitzen eta hunkitzen ez baninduten!?, orduan gehiegi konturatzen ez banintzen ere, nola ote zeuden nire neuronak, egunetako tentsioak eta estresak jota??, ez dut uste, bestela ere
|
nahiko
lan?; gero, berriz, belauna leiho koskan jarri, eta erraietan oihu beldurgarri bat sortzen nabaritu nuen, baita biribiltzen eta gora egiten ere, eztarrirako bidean: kanpora atera nahian zebilèn oihu bat zen, gorputzaren mugak hautsita, munduak ere jakin baitzuen, halako batean, nire ahalegina kontu serio bat zela, ezin serioagoa; eta gero?
|
|
|
–Sukaldea utzita ere, badu
|
nahiko
lana Lukaxek bere gauzekin, ama. Ikastolako lanak eta koartoa jasotzearekin, sobra eta gehiegi.
|
|
|
Badut
|
nahiko
lana, egia esan, gauza hauek guztiak ordenatzen eta argitzen. Aingeru ere ez dut bazterrera utzi nahi inolaz ere.
|
|
|
Ez duzu egunero etorri beharrik. Lehengoan esan nizun, etxean ere
|
nahiko
lana izango zenuela. Zure eskolako lanak, etxekoak, Lukaxenak?
|
|
|
–Aingeruk badu
|
nahiko
lana bere gauzekin. Gainera, Aingeru joaten da tarteka.
|
|
|
...ako gorroto handi bat sentitu nuen, erabatekoa, nire buruaren aurkakoa ere bazena, neure buruaren aurkakoa batik bat —gizon eskasa behar nuen, zinez, Adaren, Bibiren eta izeba Ernestinaren erreguek ukitzen eta hunkitzen ez baninduten! —, orduan gehiegi konturatzen ez banintzen ere —nola ote zeuden nire neuronak, egunetako tentsioak eta estresak jota? —, ez dut uste, bestela ere
|
nahiko
lan...; gero, berriz, belauna leiho koskan jarri, eta erraietan oihu beldurgarri bat sortzen nabaritu nuen, baita biribiltzen eta gora egiten ere, eztarrirako bidean: kanpora atera nahian zebilèn oihu bat zen, gorputzaren mugak hautsita, munduak ere jakin baitzuen, halako batean, nire ahalegina kontu serio bat zela, ezin serioagoa; eta gero... gero musika hura iritsi zitzaidan, Damaso, arratsaldeko seietan, parrokiako kanpaiak ordua jotzen ari zirèn mementoan doi!; txistu hots batzuk ziren, auskalo zer txistularik jotakoak...; urrunak ziren arren, argi eta garbi iritsi zitzaizkidan kaletik nota zirraragarri haiek, haize leunaren eskutik —nola ez gogoratu, puntu honetara iritsita, zuk zeurean aipagai dituzun Ortegaren hitzak, Meditaciones del Quijote n idatzi zituenak eta niri zuzenduak ziruditenak:
|
|
2011
|
|
|
–Oso gaizki zegon, Maitere, itzaltzen ari den; gaurko gaua pasatzen
|
nahiko
lan izango omen din, halaxe esan zigun medikuak goizean. Apaiza ere etorri zaion, honek kasu handirik ez zion egin baina, bota zidan amak iritsi bezain laster, negarrari emanez.
|
|
|
Hemengo abertzaletasuna, Ameriketan bezala, kriolloen kontua izan baitzen, eta mestizo batzuena ere bai. Benetako indigena kezka horretatik kanpo bizi izan da,
|
nahiko
lan zuen bizimodua aurrera ateratzen. Eta indigena horri iritzirik eskatu gabe, haren jatortasuna goratzen da atzerritarraren aurrean, baina gero, benetan, barre egiten zaio.
|
|
|
–Zergatik ekarri nahi duzu lana etxera? Ez al duzu
|
nahiko
lan egiten eskolan? –azkeneko egunetan ez zuen barrerik egiten nire ateraldien aurrean.
|
|
2012
|
|
|
Autoa bere paretik pasatzean edo gero musika ote zeraman ere jakin nahi izan zuten, baina Josuk ez zuen erantzun garbi bat ematen jakin, ezetz uste zuen arren. Leihoen kristalak igota edo jaitsita zeramatzan autoak izan zen hurrengo galdera, eta Josuk ez zuen hori ere ikusi, azkarregi igaro ziren bere paretik,
|
nahiko
lan izan zuela harrapatua ez izateko, erantzun zien. Paretik igaro zenean norbait ikusteko aukera izan ote zuen galdetu zioten ondoren, gutxienez mutilak edo neskak ziren, zaharrak edo gazteak, norbait ba ote zihoan atzeko eserlekuan.
|
|
|
Gure aitona amonak ere ez. Eta guk ere badugu
|
nahiko
lan.
|
|
|
Leihatilak puskaturik bazeramatzan ere, Dasilvak euria egitea nahi zuen. Euria ari duenean, inork ez dio inori erreparatzen, jendeak
|
nahiko
lan du bere burua zaparradatik gerizatzen. Gainera, txanoak eta euritakoak eraman daitezke susmorik eragin gabe.
|
|
|
Hitz batean esateko, harri eta zur nengoen, eta ondoeza eginik zorabiatu egin nintzen. Egoera hura norberak bizia salbatzeko
|
nahiko
lan izaten duen horietakoa izaki, inor ez zen nitaz arduratu edo niri gertatzen zitzaidanaz kezkatu; aldiz, beste gizon bat etorri zen nire lekura ur ponpari eustera, eta ostiko bat emanda bazterrera bota ninduen, eta hantxe utzi ninduen hilik nengoelakoan, eta denbora luzea igaro zen neure onera etorri nintzen arte.
|
|
|
Orduan, begiak itxi zituen pentsatzeko, zifra batzuk idatzi zituen, eta,
|
nahiko
lan izango zuela, arazoa latza zela eta bere galbidea zela deklaratuz, lau ordainduko diktatu zituen bakoitza berrehun eta berrogeita hamar liberakoa, batetik bestera hilabeteko epea emanez.
|
|
|
Eta, oharkabeko ateraldi honetaz irribarretxo bat eginez, doktoreak atea ireki zuen. Baina farmazia jendez gainezka zegoen eta
|
nahiko
lan izan zuen libratzen Tuvache jaunarengandik, zeina bere emaztearengatik beldur baitzen bular jarioren bat ez ote zuen, zeren errautsetara ttuka aritzeko ohitura baitzeukan; gero M. Binetengandik, zeinak sabelzorriak sentitzen baitzituen batzuetan, eta madame Caronengandik, zeinak azkurak baitzeuzkan; eta Lheureuxengandik, zeinak zorabioak izaten baitzituen; Lestiboudoisengandik, zeinak erreuma...
|
|
|
Ez dago hainbesteko espantuen beharrik, ez eta igandean elizan zetaz jantzirik azaldu beharrik ere, kondesa bat bezala. Eta bestalde zahar gizajo hori, zeren, iazko koltzarik gabe,
|
nahiko
lan izango baitzukeen atzeratuak ordaintzen!
|
|
|
Baina, kafe garaian, berriro dena bizkortu zen; orduan kantuan ekin zioten, indar probak egin ziren, kargak eraman, behatzandiaren gainean norbera azpikoz gain jiratu, gurdiak bizkarrera altxatzen saiatu, pasadizo gordinak kontatu, damak musukatu. Arratsean, abiatzerakoan, oloz asetako zaldiek
|
nahiko
lan izan zuten pertiken artean sartzen; ostikoka hasten ziren, xutikatu egiten ziren, uhalak hausten ziren, beren jabeak biraoka edo barrez; eta gau osoan, ilargiaren argitan, eskualdeko bideetan barrena izan zen gurtarinik asapala bizian herrestaturik, arroiletan jauzika, hartxintxar gainetik metroak saltoka, pendoitzak urratuz, erromalak atxikitzeko emakumeak atetik kanpora makurtzen zirela....
|
|
|
Orritsa luzea izan zen, zaratatsua, gaizki zerbitzatua; hain zeuden pilakatuak non
|
nahiko
lan baitzen ukondoak higitzen, eta eserlekuetarako baliaturiko ohol meharrak hausteko zorian izan ziren bazkaltiarren zamaren pean. Oparo jaten zuten.
|
|
2013
|
|
|
–Hori ezinezkoa da, mozten zion segituan solasa beste batek?. Nikolai II.a tsarra orain gerra frontean dago, eta
|
nahiko
lan eta buruhauste badauka Alemaniaren aurka borrokatzen. Ezin da Petrogradora abdikatzera etorri.
|
|
|
Pedrok, zelan baitzuen
|
nahiko
lan Hamzaren atzaparrekin, zer, gainera, Hamzaren bolaluma txerriak akabatzeko kako bihurtzen bazen haren eskuetan??, ez zuen txintik ere atera; Eduardok eta Vanesak, aldiz, baietz erantzun zioten, lehenak buruaz eta honek ahoaz.
|
|
|
Pedrok, zelan baitzuen
|
nahiko
lan Hamzaren atzaparrekin –zer, gainera, Hamzaren bolaluma txerriak akabatzeko kako bihurtzen bazen haren eskuetan? –, ez zuen txintik ere atera; Eduardok eta Vanesak, aldiz, baietz erantzun zioten, lehenak buruaz eta honek ahoaz.
|
|
2014
|
|
|
Belar artean jolasten zuten Busterrek eta Gicak horrelakoetan, Nadiak eta biok eserleku batean eserita zaintzen genituen bitartean. Zakurkume bat nahi zuen mutikoak, baina Nadiak ezetz esaten zion,
|
nahiko
lan izaten omen zuen ordutegiak egokitzen mutila etxean bakarrik egon ez zedin. Ez zegoela zakur bat zaintzeko prestatua izan zen umeari eman zion aitzakia, eta horren ordez sagu zuri bat erosi zion:
|
|
|
Lehen egunean, berandu iritsi, eta
|
nahiko
lan izan zuen Txentek hoteleraino ailegatzen eta bertan egokitzen. Roma la nuit deskubritzen hasteko gogorik ez; hortaz, hoteleko kafetegian sandwich bat gelara igotzeko eskatu, eta bertan geratu zen, bere puskak erdiz armairuan sartu eta erdiz maletan utzita, telebistako aldagailuari atzera eta aurrera eragiten zion bitartean, zer bilatzen zuen ez zekiela.
|
|
|
Bost axola Mireni Realak edo Athleticek irabazi liga. Aurreko mudialeko Naranjito ezagutzearekin
|
nahiko
lan izan zuen. Zaintzen zituen haurrek ez zuten besterik ahotan.
|
|
|
–The days of the Crusades are over; honest patriotism repudiates Quixotic folly? 1141 Alsazian ere, literatura eta artearen zale alemanak joan izango zirela hara pelegrinazioan, soldadu alemanik inoiz ez zela joango. Alemaniak bere buruarekin zeukala
|
nahiko
lan, auzoekin bake bakean bizi gura zuela. –If France also had been of this pacific mind, our admirers of the Strasburg Minster would have sighed, and pilgrims to pretty Sesenheim would have wept; but the armies of Germany would never have followed on their track to take back these consecrated spots, sacred to our art and our literature? 1142 Gerra egon, ez da Alsaziagatik egon; baina gerra egon egin baita, eta Alsazia gaur egon Alemaniaren eskupean baitago?
|
|
|
–Arrebak
|
nahiko
lan du semeekin. Baina haren senarra abokatua da.
|
|
2015
|
|
|
Horiekin tarte ederra aterako diegu balizko jarraitzaileei. Gainera, zaindariek
|
nahiko
lan izanen dute ihes egindako gainerako presoak harrapatzen.
|
|
|
Williamek esan zuen puntualtasuna dela urteen poderioz bakarrik eskuratzen den bertute txikietako bat?. Orduan ere
|
nahiko
lan, esan zuen Ramsay andreak, betegarri moduan soilik, William neskazahartzen ari zela pentsatuz. Williamek (bere traizioaz jakitun, zerbait intimoagoaz hitz egiteko Ramsay andrearen gogoaz jakitun, baina hartarako umorerik gabe) biziaren zatarkeria sentitu zuen bere gainera erortzen, bertan eserita, zain.
|
|
|
Flakiak jota, gaixotasunaren menpe erortzen ari dira denak, bat bestearen atzetik. Bozioak eta eskorbutoak erasan dituzte marinel bat baino gehiago, eta Pedro Agirreren ontziko medikuak, Esteban Etxeberriak,
|
nahiko
lan du elikagairik, botikarik eta likidorik gabeko txabola kaxkar izoztu hauetan gaixoei gozotasun amiñi bat eskaintzeko. Lana ere pilatzen ari zaio, eta ofizioan gaztea izanik, ederki eskertuko luke islandiarrek hil zuten Antonio Ibarburu maisu eta sendagile eskarmentudunaren aholkua.
|
|
|
Ontzi piratan zauritutako gizonak ere ez dauka kanoiari astintzen jarraitzerik,
|
nahiko
lan badu besoko odolusteari eusten. Erasoa uste baino errazagoa izango dela ohartu dira baleazaleak.
|
|
|
joan berri dira Gunstein Grimssoni kendutako belaontzian. Espero bezala, ontzia ez da Atlantikoko itsas handietan murgiltzeko modukoa, baina Horneko itsasmuturra igarotzeko
|
nahiko
lan izan dute txalupekin, eta urrutira joateko ez bada ere, askoz ere erosoago joango dira bertan.
|
|
|
Elur bisutsa gero eta gogaikarriago egin zaie, eta elkarri ulertzeko ere
|
nahiko
lan dute bi gizonek, ipar mendebaldeko haize bortitzaren ondorioz. Barrura sartzea erabaki dute, eta gazteluaren bazter batean jarraitu dute solasaldia.
|
|
|
Ez zuen uste Heidiri grazia handirik egingo zionik. Ulertzen ere
|
nahiko
lan, seguru asko.
|
|
|
Material horretatik telebistarako produktu bat ateratzen
|
nahiko
lan izango zutela pentsatu zuen Estebanek, nahiz eta PPkoei muturrean emateko izan. Baina Olatzekin gogoratu zen orduan, eta beste ahalegin bat merezi zuela deliberatu.
|
|
|
Aterpera ere iritsi ziren halako batean, Santandriko zulotik berriro iragan ondoren. Handik igarotako errege, erromes edo bidelapurren kondairak izan zituzten ostera ere aipagai, baina Estebanek harakoan ez zien arreta izpirik ipini, ezta Olatzi kontatzeko ere,
|
nahiko
lan baitzuen bere oin minberatuak mugitzen eta gorputz abailduari tente eusten.
|
|
|
Batere ez gainera. Bestela ere
|
nahiko
lan ematen zidak pensionnat alu horrek. Hango lanak ahalik azkarren bukatu eta ospa, hori duk nire asmo guztia.
|
|
|
Eta gainera, haien parre txikiak entzuten genitun, adiadi baitzeuden ean dendan, sorgin alakoak. Jo ta haien denda bota gendun bertanbera, baiño momentuan ez zitzaigun bururatu,
|
nahiko
lan genian gure zakuak garbitzen. Baiño etorriko zaiek ordaina, etorriko zaienez.
|
|
|
Baserritar haiek sinesgogor samarrak suertatu edo, itauntzen zioten ea nola ez zuen hartza bazkaltzera gonbidatu, edo gutxienez izena galdetu, gauza jakina baita inguruko hartzek izen nabarmenak dituztela. Damiano koitaduak
|
nahiko
lan bazuen artean sustoa irensten, eta eskerrak kasu gehiegirik egiten ez ziela. Ez ziren ordea baserritarrak berarekin txarto portatu, tripak gobernatzeko lain eskaini zioten eta.
|
|
|
Diglosia bermatzen duten hedabideak indartzen baino, euskara hutsezko komunikazio esparrua gotortzen laguntzen duten kazetak sendotzen ere bada, beraz,
|
nahiko
lan. Kinka hori (eredu bat ala bestea hobetsi beharra, alegia) 1980 hasieran ere azaleratu zen Ipar Euskal Herrian; horren lekuko, hurrengo atalean eredu bakoitzaren adibide bana aztertuko dugu:
|
|
2016
|
|
|
Bilobekin etortzen denean, ordea, nahi duena esaten eta nahi duena egiten uzten diot Piliri. Nik
|
nahiko
lan izaten dut bi mutikoekin, Xabier eta Jon, jolastu eta haiekin barre egiten. Zeruan egoten naiz aingeru horiekin.
|
|
|
Ama! Norberak
|
nahiko
lan badu bere etxeko maindireak garbitzen, besteen etxeetakoak nola dauden miatzen hasi gabe. Laguntza behar badu, eskatuko digu, eta emango diogu.
|
|
|
Hurrengo gauean, hamarretako ikuskaldian, ibaialdeko leihotik begira jarri zen berriz, eta han zegoen neska, hura ere lanean hasi berria. Ordu horretan oraindik auto asko pasatzen dira, eta
|
nahiko
lan bazuen. Hamabietako ikuskaldian lasaixeago zebilela iruditu zitzaion, baina beti bere mugimendu bizi haiekin hara eta hona.
|
|
|
A: Egun hartan, Euskadiko Ezkerreko parlamentariek zer egin edo zer esan zuten jakiteko, hemerotekan begiratu genuke, eta hala ere
|
nahiko
lan gainerako indar politikoetatik bereizteko. Aldiz, garai hura bizi izan zuten guztiek gogoratzen dute, ondo asko gainera, zer egin zuten HBko hautetsiek.
|
|
|
abisua?. Kapitainak
|
nahiko
lan zuen lehenago ere marmarka eta protestaka zebilzkion marinelei eusten, eta orain pasaiariak erreboltan. Ordu gaitzetan bizkor lan egiten ohitua behar du kapitain baten buruak:
|
|
|
Hemen ez dugu tranparik erabili nahi ordea: ...en duda mudan, nolatan aukeratu ditugun aukeratu beharreko bideak; beharbada irakurlea ohartu da honezkero, eta ohartu ez bada berehala jakinaraziko diogu, aurreko atalaren amaieran, Alsina eta taxista elkarren beldurrez nor bere bidetik urrundu direnean, bidaiariaren maletak auto barruan geratu direla; ez gidaria ez Alsina ez dira berehalakoan ohartu xehetasun horretaz, eta ez da harritzekoa ere,
|
nahiko
lan baitzuten beren beldurrak eta ikarak menderatzen. Guri ere oharkabean pasatu zaigu ordea; idatzi eta gero konturatu gara, eta idatzia zuzentzekotan egon gara:
|
|
|
Hasieran
|
nahiko
lan erraza izan zuen. Argitaletxeko zuzendariak esan zion mahaiko kajoietan metatuta zeuden eskuizkribuak irakurri behar zituela ezer baino lehen, eta argitaragarriak ziren ala ez erabaki.
|
|
|
Ados, poesia da, baina niri iraganeko, urruneko eta hurbileko? borroka armatuaren aldeko aldarri liriko hori
|
nahiko
lan desegokia iruditu zait, ikuspuntu etikotik, politikotik eta literariotik. Etikotik, begien bistakoak iruditzen zaizkidan arrazoiengatik, hamarraldiek aurrera egin ahala ETAren jardunari zilegitasuna higatu dioten horiek, asko laburbilduz?; politikotik, ezker abertzaleak daraman azken urteetako ildoarekin behin baino gehiagotan talka egiten duela iruditzen zaidalako, aldarrikatutako autokritikaren eta egindako kaltearen aitorpenaren gaiekin lotuta batez ere; eta, zalantzarik gabe garrantzitsuena, edo eztabaida honetan berezko balioa izan dezakeen bakarra?, literariotik, gainbehera etorritako erromantikotasunaz beteriko horiek guztiak gogoan:
|
|
|
barneratzen badituzte ere. Bestela,
|
nahiko
lan ezberdinak dira, laurek konpartitzen dituzten, nobela beltzeko, azpitrama eta ahulezia literario orokorra alde batera utzita).
|
|
|
Bestalde, kantaldiak antolatzen ere laguntzen nituen eta aldiro jarraitzen nintzaien. Egia erran, 1969 bitartean, nihaur Baionako Basque Éclair izeneko egunkarian kazetari nintzelako, eta Radio Côte basque deitu Baionako merkataritza gunean kokaturik zegoen frantses irratian, asteazkenero euskarazko kronika bat egiten nuelako,
|
nahiko
lan erraza zitzaidan prentsa mailako publizitateaz arduratzea. Bai eta, kantaldi bakoitzaren ondoren, aipamenezko artikuluen egitea ere.
|
|
2017
|
|
|
«Horko giroak kutsa dezan? Bestela ere
|
nahiko
lan izango du, jaso duen herentziarekin».
|
|
|
Baina ez egiok etxera inguratzen utzi. Gaurkoz
|
nahiko
lan izan diat».
|
|
|
«Ezin dut gauza bat besterik egin aldiko», esan zuen Dilseyk. «Segi atzera ohera, zurekin kargatu gabe ere
|
nahiko
lan badaukat-eta gaur goizean».
|
|
|
Zer uste duzu, nik nahi nuela horrelakorik gertatzea. Bestela ere
|
nahiko
lan badugu familia honetan, ondo daki Jainkoak. Lehendik ere banekien nik hau.
|
|
|
Alde egitera behartu nituen, hura benetako orroekin hasi baino lehen. Igandeetan ere
|
nahiko
lan izaten dugu, zelai madarikatu hori dena jendez betetzen denean, etxean horrelako ikuskizunik ez duen jendea eta ezta sei beltz ere tripa betetzeko, denak hortxe, sits pilota puztu zikin bati joka. Holaxe segituko du korrika hesian gora eta hesian behera, ikusten dituenero orro eginez, eta gutxien uste dudanean golferako sarrera kobratzen hasiko zaizkit, eta orduan Amak eta Dilseyk hartu portzelanazko kisketa parea eta makilak eta golfean hasi dute beraiek ere, edo baita ni neu ere linterna batekin, gauez.
|
|
|
Eskerrak ez dugula behin ere errege eta presidenterik izan; bestela honezkero Jacksonen ginen denok tximeleten atzetik korrika. Nik esaten dut
|
nahiko
lan izango genukeela nirea balitz ere; behintzat sasikumea zela seguru jakingo nuke, baina orain Jainkoak berak ere ez du segur aski horren berri zehatzik izango.
|
|
|
Eta ixilik egon hadi, esan zion desafioka?. Egon hadi ixilik eta zintzo, Rose gaixoak hire marrurik aditu gabe ere
|
nahiko
lana bazeukak eta!
|
|
|
Ez nion ezer esan,
|
nahiko
lana neukan lerdea gainetik kentzen. Myrarengana abiatu zen alderoka, eta honek besoen artean hartu zuen niri begira geldituz.
|
|
|
Baina garbi eta bare izango bada, gogoa ere halaxe izan behar, eta ez nirea bezala, lohi eta nahasi, hori zin hauste antzeko zerbait bailitzateke, bekatu astun eta larria inondik ere. Eta, sinets iezadazu,
|
nahiko
lan izaten dut helburu hori lortzen. Ama alabak, biak etortzen dira errosariora; aulki banatan esertzen dira, ohearen aldamenean, eta halaxe hasten da otoitza.
|
|
|
–Ixo, isildu! , esan zien Andonik, baina ordurako bi umeek ez zuten ezer aditzen,
|
nahiko
lan bazuten bi ahotseko kontzertua eskaintzen.
|
|
|
36ko uztaila zen. Herritarrik gehienek ez zekiten ezertxo ere Afrikako militarren matxinadaz; fabrikan zebiltzan batzuek bai, baina baserritarrek
|
nahiko
lan zuten belarrekin eta. Gure aitak ere, paper olan ibili arren, ateak itxi eta ireki eta gauean guarda lanak egitea besterik ez zeukan buruan, hurrengo Sanbartolometako festa asmoak ez baziren.
|
|
|
Sandra... Banekien amari gustatuko ez zitzaiona, eta ez nuen ezer esan etxean; Sandrak berak ere ez zuen nire familia ezagutzeko batere gogorik,
|
nahiko
lan omen zuen bereaz ahazten. Euskaltegian ezagutu nuen, nire ikaslea baitzen Sandra, beti beti agertzen ez bazen ere, hainbeste baitziren bere zereginak:
|
|
|
–Unibertsitatera joango zara, baina Gasteizen, eta Enpresen Administrazio eta Zuzendaritzako gradua ikasiko duzu?. Bananduta daude gurasoak, aitak lana galdu zuen, etxeko ekonomia ez zegoen ondo, eta
|
nahiko
lan izango genuen autobusak eta abar ordaintzeko ere. Matematika ez nuenez gainditu, bigarren deialdian egin nuen selektibitatea, eta plazarik gabe geratu nintzen Enpresen Administrazioa ikasteko.
|
|
|
Mundu guztiak esaten digu dena saltzen dugula eta jartzeko gehiago, baina ez. Orain arteko inbertsioak ordaintzearekin
|
nahiko
lan dugu, eta bizi ere egin behar da. 330 buru ditugu, eta 9.000 kilotik gora gazta egiten ditugu urtean.
|
|
2018
|
|
|
Zer gertatu da? Nik badut
|
nahiko
lan neure gorputz lokaztua garbitzen, baflera sartu aurretik. Zuloko lurra lehor zegoen hasieran, baina izerdiaren blaiak sortutako saldarekin, txerrikumeak lokatzatik bezala irten gara, ez dakit hain pozik, baina bai zikinago.
|
|
2019
|
|
|
Bueno, aber, dirutza dirutza ere ez, baina nire aurrekontu xumea kontuan hartuta? Amamari ez diot dirurik eskatu nahi,
|
nahiko
lan dauka gajoak bere alargun pentsio murritzari zukua ateratzen. Hortaz, amari deitu diot eta zer gertatu den kontatu.
|
|
|
Hori lortzeko, ordea, norberaren burua aurkitu izanaren segurantzia izan beharra dago lehenbizi. Gizonen mundura iritsi berritan, eta haien babesa apenas duela, emakumeak
|
nahiko
lan badu bere burua topatu nahian.
|
|
|
Nork hartzen du beste baten alaba arrotza, eta telefonoz esango ziotenaren arabera, gainera etxekaltea, uda osorako? Jakin minak aztoratu egiten ninduen, baina
|
nahiko
lan nuen bestela ere, neure buruarekin. Isilik jarraitu nizkion urratsak, txakurtxo abandonatuak balizko jabeari jarraituko lizkiokeen moduan.
|
|
2020
|
|
|
–Nik lagunduko dizut. Gargamelek
|
nahiko
lan dauka bere ipuintxoak asmatzen!
|
|
|
Gero peoiak zuzentzen zituztenak zetozen. Eta azkenik peoiak, kontrabandoari esker miseria gorritik ateratzeko
|
nahiko
lan izaten zutenak.
|
|
|
Matildek txirrina jotzeko ohitura du, etxeko giltzak hartuta irteten bada ere. Oraingoan, ordea, Luisak ezin dio ireki,
|
nahiko
lan badu, arropa lehorgailu berriaren tapari eutsi bitartean, ur turrustaren azpian baldea bere lekuan mantentzen. Sekulako astinduak ateratzen ditu traste berriak, airean irten behar duela ematen du.
|
|
|
Ez du inoiz bere ezkonsenideez ezer jakin nahi izan; ezagutu zituenetik iruditu zaizkio adur txarrekoak. Gainera, Josebak, une honetan, lantegiko kezketan dauka burua jarrita eta
|
nahiko
lan badu aitaren itxaropenak konplitu beharrarekin. Ez dio hutsik egin nahi; semeari Jon deitzeko eskatu nahi dio Teresari.
|
|
2021
|
|
|
Eta kostata sortu ditugu euskaldunok geure bulegoak, geure fabrikak, geure kulturaren lantokiak, komunitate bati bere ogia ematen dioten kulturaren okindegiak. Behar beharrezkoak ditugula ez digu inork esplikatu behar,
|
nahiko
lan egin dugu klandestinitatean, debeku guztien azpitik; badakigu argirik gabe ze luzea den gaua, eta surik gabe ze hotza. Guretzat eguneko txanda konkista bat izan da, kultura honek irabazi egin du lan egiteko eskubidea, pozik jaiki daiteke ohetik astelehenetan, iratzargailuak jotzen duenean.
|
|
|
Eta are gutxiago kontzertuetan dauden taldeen letrak. Barrako txandak antolatzen
|
nahiko
lan duela berak. Norena da orduan.
|
|
|
Beste bizitza batean, plenoetan bere nemesiarena egiteko lana hartzen duen emakumearen gain eroriko lirateke Idurreren susmo guztiak. Baina bizitza honetan, Edurnek
|
nahiko
lan badu kolpe zorririk jotzen ez duten bere alderdikideen lana egitearekin. Hauetako baten emaztearen ebakuntzaren inguruan galdetu dio, plenoa irailera arte atzeratu dela eta ez zarete kexatuko, baina Edurnek Idurreren du arreta, gomendatu nahi dion korrektore horren izena gogoratu nahian.
|
|
|
Porruak, bata bestearen atzetik, Donostia osoarentzat porru patatak prestatzeko adina. Sofatik altxatzeko
|
nahiko
lan egunez, ez bada casting bat egiteko hogei egunetik behin, EITBko estudioetan edo Victoria Eugenian edo Arriagan edo..., inoiz ez Euskal Herritik kanpo, zertarako, total, alferrik izango da eta; eta gauez ezin sartu izara artean, dela Juego de Tronos, Stranger Things, Sex Education, The End of the Fucking World, dela telefonoz ari dela bere lagunen batekin, dela Twitterren, Facebooken, Instagr... Eta hori dena, gero esateko niri, sofatik, kafe beroa eskuetan eta artean pijama gisa erabiltzen duen eta kuleroak doi estaltzen dizkion alkandora zabal urdin argi hori kendu gabe, zirimiriak Egiako gure pisuko leihoak nola zipriztintzen dituen begiratzeari utzi ostean, nik euritako galtzak janzten ditudala ikusirik:
|
|
|
Banindoan, ez txaleko, ez argi, eskerrak kotxe gutxi zebilen, zeren aurreratzen nindutenek bozina jotzen zidaten erruz, ikusten ez zitzaidala-eta ia harrapatu nindutela aditzera emanez. Rekondo jatetxearen parean leher eginda jada, errepide aldapatsu amaigabean, han aurreko ziabogara iristeko kemenik gabe, pizzak parrilatik erortzen ez zitzaizkidala eta atzetik etor zitezkeen kotxeak zainduz begi batekin, besteak kaminoa zelatatzen zuen bitartean, euri artean begiak irekitzeko ere
|
nahiko
lan!, eta Nagoreren hitzak taladro, burua zulatzen:
|
|
|
Horixe behar genuen, banatzaile dohakabe hura ni nintzela gogoratzea, noren eta Esterren aurrean! Nahiz eta nire txima eta bekain asimetrikoekin
|
nahiko
lan izango zuen...
|
|
2022
|
|
|
Thomas ez dago balaztei emateko,
|
nahiko
lan du oreka mantentzen, aurrez aurre duen autoarekin talka ez egiten. Alemanen autoa gelditu egin da, Thomas ez.
|
|
|
Bakailaoa eta izokina arrantzatzen dituen barku batean egiten du lan irailera arte. Ikasturte berriarekin batera azaltzen da
|
nahiko
lan eta diru eginda, eta berriz itsasora bueltatu arte gurean egoten da. Otsailera arte ez dira ostegunetako kroketak itzuliko, eta tamalez azaroa da oraindik.
|
|
2023
|
|
|
Eta halaxe jardun zuten luzaz, bata bestearen atzetik segidan hitz eta pitz, bertsolariak puntuka aritzen diren antzera, gazteari buruzko argibide eta irudipenak kontatzen. Kottek eta Patxik hori guztia barneratzen
|
nahiko
lan zeukaten, eta Kamaka gizajoa, berriz, Itzalen Damaren azalpenak entzuten aritu zen, haurrek bukatu eta beste puska batean.
|
|
|
Kotte Zaharra eta Itzalen Dama bizkarrez bizkar zeuden, bakoitza bere makila sendoa parean, eta
|
nahiko
lan zuten arerioak urrun mantentzen. Makilek horretan asko laguntzen zieten, Patxiren ezpata baino askoz luzeagoak baitziren, baina ezin zuten ezer moztu, eta izerditan blai hasi ziren borroka luzatzen zihoan heinean.
|
|
|
Asko ziren zaurituak edo itsututa, baina beraien kideak berehala zituzten gainean laguntzeko prest, kementsu. Ez zuten horretarako asti handirik izan, ordea, zuloetatik itzal gris haietakoak ateratzen hasi ziren eta
|
nahiko
lan zeukaten haiei eusten. Hil ala biziko borroka uste baino lehen hasia zen.
|
|
|
Baina zuek ez al duzue honen beharrik izango? –Patxik benetan kezkaturik zirudien– Hemen ere
|
nahiko
lanekin zabiltzate.
|