|
2008
|
|
|
Auzi honetan, zuzen tasuna, egokitasuna eta beharra, hirurak elkarren eskutik ibili beharrean ikusten ditut, zorionez. Hauxe da, hortaz, nire epaia, inork entzun
|
nahi
balu ere: dabiltzala uztarri berean euskara batua eta euskalkiak; elkarren osagarri baitira, eta ez elkarren etsai.
|
|
|
Antzeko eraz moldatuak dira, esaldi osoa, laburtuz, frantsesezko amiral> edota erdarazko duende> ezagunak ere30 Guztiotan, etorki xelebrea gora behera, gauza horiei hasieratik, inolako desadostasunik gabe eta esangura zehatzaz, hala deitu zaienez, ez da inolako eragozpenik izaten halaxe edonon ezagunak izan daitezen, aldameneko hizkuntzetan berba kideek besterik esan
|
nahi
badute ere: eusk. arratoi>/ esp., ratón>, sagu?; eusk. pantaloi>, kuleroa?
|
|
|
Gauzak banan banan eta ondo egin nahian maiz besteak albo batera uzteko aukera egin zuen Azkuek. Adibidez, bere Europako bidaietan, musika eta hiztegia biak batera landu
|
nahi
bazituen ere, lehenengo eta behin, Tours-en zegoela, hiztegiari eskaini zion denbora gehiena musika ikasketak baztertuz, eta ondoren, aldiz, Bruselan eta Kolonian, hiztegia albo batera utzi zuen musikan aritu ahal izateko. Ongi jabetzen zen gauza biak ezin zituela batera egin eta kontzientzi kargua ere ematen zion batean espezializatzea bestea alboratzearen lepotik gertatzea:
|
|
|
Eta ez presezki Akademiak sustatu gura zuen eredua. Horregatik, Azkuek Euskaltzainditik euskara estandarra erdialdeko dialektoetan oinarritu
|
nahi
bazuen ere, eguneroko prentsan justu kontrako eredua izanik nagusi ezinezkoa zitzaion Akademiaren helburua gauzatzea.
|
|
|
Zentzu horretan Azkuek euskarazko eskolak sortu
|
nahi
bazituen ere, Europako nazio aurreratuenen ereduan inspiratuz egin gura zuen. Hau da, ez zuen euskara moduko hizkuntza minorizatu batentzat bigarren mailako irakaskuntza bat planteatzen, baizik lehen mailakoa, aleman eredukoa, Frantziako III. Errepublikak egin zuen bezala.
|
|
2010
|
|
|
Sarreran erran bezala, etorkinen eta herrikoen ezaugarrien bilakaera denboran zehar aztertu
|
nahi
genuke ere, ikuspegi diakronikoa izateko.
|
|
2012
|
|
|
Wilssen teoriak deskriptiboa izan
|
nahi
badu ere, oso nabaria da oro har unibertsalizaziorako joera, eta Chomskyren lana kritikatzen saiatzen den arren, teoriaren oinarrian dagoen egituraketa ez da gehiegi urruntzen hark proposatutako eskematik: Wilssek forma unibertsalez eta esperientzia komun batez osatutako hizkuntza unibertsal batean sinesten du, eta, prozesu generatibo baten bidez, hizkuntza bateko sakoneko egiturak azaleko egituretara bihurtu daitezkeela defendatzen.
|
|
|
ezinezkoa da ezerezetik sortzea; poeta bakoitzak lehenago irakurritako testuen oihartzun edo arrastoen gainean idazten du; nahiz eta oihartzun horiek nahita bilatuak ez izan, beti dago poetaren atzean eragin literarioak atxikitzen dituen itzal moduko bat, poetari guztiz originala izatea eragozten diona. Edozein idazlek, beraz, poema edo testu berri eta original bat idatzi
|
nahi
duenean ere, aldez aurretik egindako irakurketetan oinarritu behar du halabeharrez, eta aterako den emaitza ordura arte jaso duen literatura tradizioaren bihurpen edo itzulpen bat izango da ezinbestean.
|
|
|
Ez dut, gorago esan dudan bezala, sentimenduen jatortasuna ukatzen, inolaz ere, baina ez dut uste, nahiago nuke oker egon, zuzen baino? jatortasun bizi hori irakurleari aditzera emateko, entzungor egin
|
nahi
badu ere, biderik eta modurik aurkitu duenik beti. (LIB II:
|
|
|
Haren gogo erne, beratx eta irrikor, bare eta aldartetsuak, iguzki eta laino, eta hodei nabarrak zeruan barrena lasterka? opa zuen bizi eta heriotza hortxe dago, hitz gutxitan emana,. Urte giro, n azken bertsotan, eta ez luke inork, burniz eta tupikiz ondu
|
nahi
balu ere, irudi sendoagorik sortuko. (LIB I:
|
|
|
– Goiko adibideek erakusten digutenez, estilo zuzeneko diskurtsoa aditzera emateko ere ez du beti eta ezinbestean marretara jotzen; ildo beretik, besteren hitzak diren direnean bere diskurtsoan tartekatu
|
nahi
dituenean ere, kakotxez gain, marretara (%63.63) nahiz parentesietara (%36.36) jo ohi du:
|
|
|
Aipu honetatik ondoriozta dezakegu badela artean irakurle mota bat begiak, betiko gaietara? zuzenduak dituena, baina badela beste irakurle mota bat, gai horiekin nazkatuxea egonik, beste zerbait aurkitu
|
nahi
duena ere,, urragarri, gerta dakiokeen zerbait.
|
|
|
5) Norentzakoek zer espero duten edo zer
|
nahi
duten ere badaki
|
|
|
eta nahiago nuke oker egon, zuzen baino? jatortasun bizi hori irakurleari aditzera emateko, entzungor egin
|
nahi
badu ere, biderik eta modurik aurkitu duenik beti. (1965 (1), LUIS MARI MUJIKA).
|
|
|
Ez dut, gorago esan dudan bezala, sentimenduen jatortasuna ukatzen, inolaz ere, baina ez dut uste, nahiago nuke oker egon, zuzen baino? jatortasun bizi hori irakurleari aditzera emateko, entzungor egin
|
nahi
badu ere, biderik eta modurik aurkitu duenik beti. (LIB II:
|
|
2013
|
|
|
Baina Frantziako batasun politikoa bultzatu
|
nahi
zutenek ere ikusi zuten denek frantsesa ikasteko eta erabiltzeko premia. Weberrekdio gehiengoak frantsesa ez jakitea ez zela arazoa batasun administratiborako, baina bai, ordea, batasun politikorako.
|
|
|
Azken bi horien kasuan, gainera, apaizak ziren propaganda egiten zutenak. Zenbateraino ez ote zuten idazten irakurleek irakurri
|
nahi
zutena ere. Galdera hori egiten du Annette Beckerrek, kasu hori bere orokortasunean hartuz.
|
|
|
Nehork ez zuen edozein preziotan izenpetu nahi bakea, eta Eskualduna ere ez zen bakea nolanahika egitearen aldekoa, nahiz eta Vatikanoak Frantziaren gustukoak ez ziren proposamenak egitean, ez zuen halako jarrera kritikoa agertzen. Dena den, gerlaren bukaera iragarpenak maiz egin bazituzten ere, bakea zein egoeratan
|
nahi
zuten ere maiz azaldu zuten. Baldintzetariko bat zen Alemaniak Alsazia Lorrena eskualdea itzultzea, eta alde horretatik, frantsesek ez zuten onartu Aita Santuak eskualde hari buruzko elkarrizketak hastea proposatzea:
|
|
|
Pasarte horretan zauritu gutxi zutela kontatzen bazuen ere, ohar gaitezke oro har euskaldunek odol anitz isuri izana aipatu zuela, atsekabe puntu batekin. Beraz, zaurituak erlatibizatu
|
nahi
bazituen ere, ez zen hain modu itsuan ibili. Baina beste aldeko zauriak eta odola ere aipatu zituen, beste batzuetan, poz gehiagoz:
|
|
|
Garbiki aitortu zuen ez zela euria baino zailagorik, lubakietan zirenentzat, baina hala ere haien artean gutxi eritzen zirela eta eritzen zirenak ere ez larriki, zehaztu zuen, ongi artatzen zituztela azpimarratuz. Aro txarraren kalteak gutxietsi
|
nahi
bazituen ere, euriaren gogortasuna onartu zuen. Euria, hotza eta harria gogor zirela ere aitortzen zuen batzuetan, bereziki ezin zutenean surik egin, alemanek ez zitzaten ikus. Hala ere, soldaduek ez zutela kemena galtzen segurtatu zuen.
|
|
|
Testua biziki argi mintzo zen: lubakietan bizi zuten lohia jasangaitza zen, eta osasun arazoak sortzen zituen, epe luzeko ondorioak gutxietsi
|
nahi
bazituen ere. Oro har, lohiaren gaia modu biziki ezkorrean aipatu zuen Zerbitzari k, Saint Pierrek bezala.
|
|
|
Eskertu
|
nahi
dut ere Nagore Rodriguez, eman didan laguntza preziatuarentzat. Gisa batez edo bestez lagundu nauten hauek ere eskertu nahi ditut:
|
|
2014
|
|
|
orduan kendu zizkiguten harmak. orduan eman zizkiguten Fueroak. orduan hasi zen gure malda behera, egoera triste eta larri honetara heldu arte, non ez dakigun euskaldunaren izenak zer esan
|
nahi
duen ere. 9
|
|
2015
|
|
|
Horregatik, gerta liteke, antologian jaso gabe gelditu diren aldi jakin bateko testuak, berez edo gaurko ikuspegitik, literarioki bikainagoak izatea egiatan jasoak izan diren lehenagoko edo geroagoko aldi bateko beste zenbait testu baino. Izan ere, Antologia honek euskal testu literario onenen hautapena izan
|
nahi
badu ere, ez du hori beti modu erabatekoz bilatzen, baita garaien arabera ere baizik, hau da, testu onenak bai, baina aldi bakoitzekoak. Aldi bakoitzeko onena, adierazgarriena biltzea da helburua:
|
|
2016
|
|
|
hogei aktore pasa. Ni kopuruari egokitzen naiz honi antzerkia idaztean eta beste herri batek hauetarik bat arra hartu
|
nahi
balu ere, zaila da hain beste presunetako taldeen osatzea! 427
|
|
2021
|
|
|
Aitzindari Sanatuaren sortzeari, noiz hasten baita agertzen Jesukristoren ogia (Belapeire). Tradizioan ‘noizbait’ adierazi
|
nahi
duela ere aurki dezakegu: Hobe da noiz, ezen ez inoiz (Larramendi).
|
|
|
Adibidez, honako kasu honetan: Eta baldin ungiz oraino baino rigoroskiago eta gogorkiago punitu
|
nahi
bagintuk ere: eta plaga baten lekhuan ehun rezebitzeko gintuen orduan ere:
|