|
2008
|
|
|
Egia da bakarren batzuk falta zaizkigula; baina ez gonbita faltaz: izan ere, hainbat jenderi deitu izan diogu, eta ezin zutelako edo
|
nahi
ez zutelako edo dena delakoagatik, ez zaizkigu eto rri. Jakizue, beraz, etorri nahi duenarentzat (hartarako gai izanik) ateak zabalik dau dela eta ongi hartua izango dela.
|
|
|
Baina gauza bik bul tzatu naute eskakizun hori egitera: bata, eskatzen dizuedan testua oso laburra ahal izatea (zuek laburra izaterik
|
nahi
ez baduzue askoz hobeki), eta bestea, B. Gandiagari merezitako ordaina eskaintzea.
|
|
|
Horrek, azken buruan, hika irakaskuntzatik erabat baztertu eta ikasleen artean, gure tradizioaren kontra? soilki zuka (murriztua berau ere, derradan bidenabar) erabiltzera behartzen du eta, hikako tratamendu osoaren suntsipena ekarriz.> > ut> sunt> aut> non> sint> esanda oraingo hika sistema bere ho rretan mantentzearen aldekoak, azken buruan, konturatu
|
nahi
ez badute ere, horren hiltze agiria sinatzen ari dira. Beste bidetik, gutxien gutxienez, singularreko bigarren pertsonari zuzenik dagozkion formak bederen salbatuko genituzke, eta, horien oinarritik abiaturik, aldizka bederen, maiztasun handiko formen alokutiboak ere bai (zegok, > > dinat, > etorri> dituk, > > zitunan...). > Ez dut uste, bestalde, hitanoa earki> gatxik> bezalako forma arrunt eta degradatuetan eskaintzeak horren erabilera bultzatzera asko lagunduko duenik.
|
|
|
Beraz Azkuek jeltzaleekin eta bereziki sektore sabindarrenarekin zituen diferentziak agertu arren, aldeak alde, haiekiko begirunez mintzatzen saiatzen zen. Horretan guztian, argi ikusten da Azkuek alderdi jeltzalearen jarraitzaile itsua izan
|
nahi
ez bazuen ere, bai gura zuela haiekin ondo konpondu eta elkarlana bilatu.
|
|
2010
|
|
|
Euskara molde hori gutxietsi eta ez ikusiarena egitea ez da bidea. Ia huts hutsik eskola giroan erabiliko litzatekeen eta onenean ere eskola bidez L2 gisa transmitituko genukeen euskara ederraren miresmenetan ito
|
nahi
ez badugu, Joan Argenter ek (2000: 111) katalanari begira iradokia duen gisa, atentzio handiagoa zor diogu euskañol modu horri.
|
|
|
Aski neurri fragmentario eta oro har periferikoan izanik ere, leku bat eskuratzen ari da euskara kontestu berri horretan. Horrekin guztiarekin kontatu beharra du eskolak, lekuz kanpo gelditu
|
nahi
ez badu.
|
|
|
240 Badakit, ondo asko, gure artean nagusi dabilen esaeraren guztiz kontrakoa dela esaldi hori. Datuen argitan ez dago ordea besterik esaterik, non eta trenari hegazkin eta hegazkinari tren esaten segitu
|
nahi
ez dugun.
|
|
|
Zertan zentratu luke eztabaidak, hortaz, euskara erdaren elkarbizitzan aurrera egin nahi bada? Benetako helburua elkarbizitza hori baldin bada, eta irtenbiderik gabeko zuloan erori
|
nahi
ez badugu, garbi dago galdera nagusiak zein izan behar duen: zein leku dagokio euskarari, eta zein gaztelaniari, begien bistako etorkizunean iritsi nahi genukeen gizarte bizitzan?
|
|
|
Haren esanetan,, ikastolentzako publikotasunerako berezko bidea irekiz gero, ikusten genuen inertzia geldiezin bat sortuko zela eskolak hizkuntza arrazoiengatik sailkatzeko. Hau da, ikastolak izango ziren eskola euskaldunak, eta beste eskola publikoak izango ziren euskaldun izan
|
nahi
ez zuten beste euskal herritarrentzako eskolak. Garai hartako eskola publikoetan maisu euskaldunak ez zirelako %5, eta %5 hartatik ere askok ez zutelako euskaraz irakasten?.
|
|
|
Gauzak horrela, Eusko Jaurlaritzak itunpeko ikastetxeen babesa lortu eta gero, ikastolak bakarrik gelditu ziren; eskola publikoetan aldaketak
|
nahi
ez zituztenak nagusi izanez, eta ikastetxe pribatuek epe laburreko beren interesak zainduta, ikastolek defendatu zuten Euskal Eskola hezkuntza sistema propiorako betarik ez zegoen. J. Iñaki Etxezarretaren hitzak gogorrak bezain argiak dira:
|
|
2012
|
|
|
Itzulpen horiei begiratuta, badirudi aldizkarietan askatasun handiagoa hartzen zutela itzultzaileek kanonetik kanpoko autoreen lanak plazaratzeko. Askotan gertatzen zen itzultzailearen izena ez aipatzea edota ezizenez ematea, itzultzaileak bere itzulpenaren erantzukizuna hartu
|
nahi
ez balu bezala. Bestalde, esanguratsua da poesiaren nagusitasuna.
|
|
|
gaztelania, frantsesa edo ingelesa? ez du normalean aipatu ere egiten; alde batetik, ziurrenik, gaztelaniaren bitartekaritza ezinbesteko hori aitortu
|
nahi
ez duelako, eta, bestetik, Sarrionandiak ez duelako bere itzulpenetan zehaztasuna, fideltasuna edota zientifikotasuna bilatzen; literatura eta hizkuntza desberdinak harremanetan jartzea da bere itzulpenen helburua, eta gustuko izan dituen testuak euskal irakurleei euskaraz eskaintzea, literaturen eta hizkuntzen artean bidaiatzen duten testuei bere hondar alea gehituaz....
|
|
|
Ulysseri, zergatik, ordea?? halako Luzifer airetxo bat erantsi diote, edo Prometheu airea, Greziatik aldegin
|
nahi
ez badugu. –Ulysseren ibilerek, adierazi nahi digute ia irudi bakoitzean?
|
|
|
Mitxelenak berak aitortzen du maiz ibili behar izaten duela zehar esanetan eta itzulinguruka, aitortu
|
nahi
ez duena nolabait, zuzenean esan gabe, adierazi edo inplikatu nahian:
|
|
|
Ulysseri, zergatik ordea?? halako Luzifer airetxo bat erantsi diote, edo Prometheu airea, Greziatik aldegin
|
nahi
ez badugu. (ZIN:
|
|
|
Ulysseri, zergatik, ordea?? halako Luzifer airetxo bat erantsi diote, edo Prometheu airea Greziatik aldegin
|
nahi
ez badugu. (ZIN:
|
|
|
– Halako Luzifer airetxo bat erantsi diote, edo Prometheu airea, Greziatik aldegin
|
nahi
ez badugu. (ZIN:
|
|
2013
|
|
|
Beraz, zergatik inplikatu zen Eskualduna Frantziaren alde? Ez zezakeelako bestela egin, Frantziaren aldeko propaganda berriak zirelako zituzten informazio bakarrak, Frantziako Gobernuak argitaratzea
|
nahi
ez zuena ez zezakeelako argitara. Horrez gain, Eskualduna ko berriketariak berak ere gerlan zeuden soldaduak ziren, Frantziako armadakoak ziren, eta hori horrela izanez, zuzenean inplikatuak ziren.
|
|
|
Gerlan ziren euskaldunentzat garrantzitsua zen mezara joatea, Eskualduna ren arabera, baina fedea ez zen gerlako egoerara mugatua edo egoera haren ondotik berpiztua, euskaldunen kasuan, astekariko artikuluak irakurriz. Fedea barna sartua bide zuten, eta horren seinale zen Euskal Herrian ere praktika giristinoek segitzen zutelako kontu hori. beste gisa batez errateko, behin mezara joan
|
nahi
ez zuen soldadu zahar baten jarrera kritikatu zuen Jean Saint Pierrek, erranez soldadu hark «bereak eta asto beltxarenak» entzun zituela.
|
|
2016
|
|
|
Literatura nazionala, nazionala izan
|
nahi
ez duen idazlea, literaturaren inguruko debatea elikatzen duten gaiak dira. Lehenago hertsitasun literaturaren kontzeptua aipatu dugu, hizkuntza gutxituetako idazleek ezagutzen dituzten oztopoak, ikusi ditugu eta definitu.
|
|
2017
|
|
|
Badirudi gaur egun Iparraldean erakundeen arteko loturen gaia dela erronkarik nagusiena, baldin eta eraginkortasunik galdu
|
nahi
ez badugu; aldi berean, euroeskualdeko eta Europako testuinguruan aukera bikaina izan daiteke.
|
|
2021
|
|
|
Bere merkantzien prezio merkea da Txinako harresi guztiak eraisteko, tribu barbaroen atzerritarrarenganako gorroto setatiena errendiarazteko erabiltzen duen artilleria astuna. Behartu egiten ditu nazio guztiak burgesiaren produkzio modua berenganatzera, hondoa jo
|
nahi
ez badute; behartu egiten ditu beren baitan zibilizazioa onartzera, hau da, burges izatera. Hitz batean, mundu bat sortzen du bere irudi propiora (X. Mendiguren Bereziartu).
|
|
|
Areago, Euskaltzaindiak (25 araua) esan bezala, elkartu mota honek" Aukera paregabea eskaintzen du, orobat, erdal" izen+ adjektibo erreferentzial" egiturak ordezkatzeko: eskulan (trabajo manual/ travail manuel), aho literatura (literatura oral/ littérature orale), ekonomia teoria (teoría económica/ théorie économique), etab. Bide honi eutsi behar litzaioke orain ere, ahal den guztian, erdal hitz moldaera arrotzen menpekoegi bihurtu
|
nahi
ez badugu". Egia da izen elkartua hautatu dela askotan lexiko beharrak sortu direnean (izenlagun+ izen egiturak ere bai), baina ez dira falta adjektiboa maileguz hartu dugun kasuak ere, corpusek erakusten digutenez:
|
|
|
—Eta?... —Hala hala... bihotzak ez du ongi erantzuten eta egunetan bakarrik hartu
|
nahi
ez duela, asko ahuldu da (Etxaniz).
|
|
|
p → q erlazioa p → q’ bilakatzea). Hori adierazi
|
nahi
ez badugu (eta ez dirudi hala denik), egokitasunaren mugan legoke eman dugun adibidea. Egitura hori erabiliz adierazi nahi dena badirudi honelako zerbait dela:
|
|
|
Bestelako adibideak oso bakanak dira, eta autore berarenak: Gu guztiona da, nerea ez ezik, nahi badugu eta
|
nahi
ez badugu (Mitxelena). ‘x ez ezik’ koma arte batean, tarteki moduan txertatzen da, harekin erlaziokidetasunean den mintzagaia ezkerrean delarik.
|
|
|
Eta kontseiluko hiru gizonek erran zutela goraki eta paperean ezarri (J. B. Elizanburu); Bihotz honek obeditu
|
nahi
ez badu, lau edo bortz gizonek makila mehetto batekin... (J.
|
|
|
Batzuetan adjektiboen aurrean ageri da: Ipuin ez garbiak (Astarloa); Badirela zenbait ez euskaldun horrelakorik aditu
|
nahi
ez dutenak (Mitxelena); Badira zenbait ez gizon horrelakorik aditu nahi ez dutenak.
|
|
|
Batzuetan adjektiboen aurrean ageri da: Ipuin ez garbiak (Astarloa); Badirela zenbait ez euskaldun horrelakorik aditu nahi ez dutenak (Mitxelena); Badira zenbait ez gizon horrelakorik aditu
|
nahi
ez dutenak.
|
|
|
Baietz eta ezetz ere izan daitezke perpaus osagarrien ordain, perpausa osorik eman
|
nahi
ez dugunean. Sarritan gertatzen da hori, adibidez, elkarrizketan ari garenean, galde erantzunka:
|
|
2023
|
|
|
Herbehereetako lau probintzietatik, Gante izan zen zerga berriak baztertu zituen bakarra. Beste probintziek Gante lagun du
|
nahi
ez zutenez, Gantek bere leialtasuna eskaintzen zion Frantzisko I.a erregeari Karlos V.a enperadorearen aurkako babesaren truke. Frantzisko I.ak baztertu egin zuen Ganten eskaria, zeren Karlos V.ak garbi adierazi baitzion Milango eskualdea utziko ziola abdikatuko zuelarik (eta hori ez da ger tatu ko), eta Frantziako erregeak enperadorearekiko harremana zaindu nahi zuen ez momen tu horretan, Gante eskualdea laguntzarik gabe utzi zuen.
|
|
|
Zure Pan eztia, min eta penatik kanpo Bere omena negarretan egotea
|
nahi
ez duena.
|
|
|
A ereduko itunpeko ikastetxeak, historikoki, auzo eta herrietan kokatutakoak izan dira, eta horiek dira matrikula gehien igotzen ari direnak. Eliteko itunpeko ikastetxe batzuek A eredua sartzea planteatu dute, gutxienera joan
|
nahi
ez badute. Euskararen ofizialtasunak gauzak asko erraztuko lituzke Nafarroa osoan, A eredua derrigorrezko gutxienekoa izango litzatekeelako, eta G eredua desagertuko litzatekeelako, prozesua asko merkatuz, euskara irakatsiko denean gelak bitan banatu beharrik ez zegoelako.
|