|
2000
|
|
|
Legegileak, aginpidean baino, apaizgoan dihardu. ...za horietan; legea aldatu ordez, erabilgarriagoa da, ia beti, lege horiek estimu handiagotan jartzeko arrazoi berriak herritarrei aurkeztu; historiak berak ere, gizaldi batzuetan zehar, ozta ozta eskain dezake bizpahiru lege zuzenen argitalpena; azkenez ere, soil soilean dagozkiela lege aldaketok proposatzeko aukera izar onaren pean jaioei; hauek, bai, hauek dira gogo keinu eta bat bateko ongiketa
|
moduko
batez, Estatu baten egitura osoa iraularazteko gai direnak.
|
|
2001
|
|
|
Platonek amesten duen bizitza politikoa hiri estatuaren batasun
|
moduko
bat da. Hiri estatua bestelako antolamendu politiko ezberdin bat sortzeko pixkana pixkana nola eraldatzen ari zen ezagutu bazuen ere, ez zuen jakin antolamendu politiko berriari aurre hartzen edo greziar historiari uko egiten.
|
|
2002
|
|
|
Horren aurka egite aldera, hainbat oinarrizko printzipio argitzen saiatuko naiz ni hemen; izan ere, printzipio horiek aplikatzeari ekin diotenek antzutasuna eta ziurgabetasuna aurkitu dute ordainetan; beraz, erreforma kontuetan diharduten gizabanakoak elkar ulertzera eramango dituen programa
|
moduko
bat eskainiko dugu ondoko lerrootan.
|
|
|
Gogora ditzagun, ezer baino lehen, mota berezi honetako erakundeek nahitaez bete behar dituzten neurriak: zigorraren ereduaz krimenen imitazioa galarazi, presoak espetxean dauden bitartean okerrik egin ez dezaten zaindu, beren artean dezentzia
|
moduko
bat egon dadin ziurtatu, beren osasuna eta txukuntasuna mantendu, ihes egin ez dezaten ahal beste eragozpen eta oztopo ipini, giltzapetik irteten direnean presoek biziraun dezaten modua eta bitartekoak helarazi, agindu egokiak eman, ohitura bertutetsuenetara bultzatu, zilegi ez den tratu txarrik eman ez dakien arduratu, bete beharreko zigorra eragozten ez duen ongizate nahikoa eskaini, eta, tira,...
|
|
|
Zorroztasun araua, baina, gozotasunarena bezain oinarrizkoa da; errugabetasun egoeran leukakeen baino egoera hobea eskainiko balitzaio errudun bati espetxean, tentazio
|
moduko
bat litzateke hori gizabanako ahul eta zorigaiztokoentzat edo, behinik behin, ez luke zigor klase horrek okerren bat egitekotan dabilenarengan itxarotekoa den eraginik izango.
|
|
|
Neurri hauek guztiak eraginkorrak izango badira, ezinbestean jakinarazi ditu enpresaburuak bolada jakin baterako prestatu dituen aurrekontu eta egitasmo guztiak. Hitz bitan esateko, beharrezkoa da enpresaburuak espetxearen historia
|
moduko
bat noizean behin argitaratzea. Honek guztiak bilatzen den efektua izan dezan, enpresaburuak argitaratutakoaren gainean zin egin eta sakon eta arretaz aztertzera emango dio komisio bati, honek argi egin dezan.
|
|
|
Leotz bakoitza uharte
|
moduko
bat da eta presoak, berriz, lur bakartu batera utzitako marinel galdu eta zorigaiztokoen modukoak. Horixe dugu presoen egoera tamalgarria, gizarteak eskaintzen dituen plazeretatik aldenduta.
|
|
|
Halatan bada, presoak ongi garbitu ondoren bilduko ditugu leotzetan. Horren aurretik, ordea, komeni da zeremonia edo handios
|
moduko
bat egitea, presoen arima lotsagabeak hunki daitezen. Otoitz batek, musika pieza batek edo antzeko zerbaitek hizlari trebeenaren hamaika solasaldik baino eragin handiagoa dute presoengan.
|
|
2003
|
|
|
pederastiaren maitasun fisikotik abiatuta edertasun fisikoaren ideal abstraktua maitatzera iragan behar da, eta hortik arimaren edertasuna maitatzera, ondoren bizimoduak eta jakintzak maitatuz edertasuna bera kontenplatzera iritsi arte, momentu horretan bakarrik dela gizakiaren bizitza baliotsua. Ez da garbi gelditzen edertasun hori jainkoa bera ote den, baina nabarmena da haren kontenplaziora iristeko bide mistiko bat proposatzen dela, bukaeran esperientzia erlijioso
|
moduko
bat dagoela.
|
|
2005
|
|
|
Hizkuntza bat, azken finean, berea duen herriaren energia espiritual guztia da: nolabait eta mirari
|
moduko
baten bitartez tonu jakin batzuetan gordetako energia, forma honetan eta soinu hauen barne loturari esker besteentzat ulergarria den energia eta, aldi berean, hauengan —eta bakoitzarengan era berezi batean— antzeko indar bat iratzartzen duen energia. Gizakiak, egiaz, bere hizkuntzatik alde egiten du:
|
|
|
Berau, bestetik, berez da ere interesgarria nazio saiatu, adoretsu eta azkar honen erdian sartzeko, alegia, hegoaldeko herri baten iparraldean eta kostaldeko mendietan bizi den —eta honengatik aldi berean mendi herri eta itsas herri den— nazio batean barneratzeko eta, gainera, bere karakterean bestela isolatuki aurkituko genituzkeen hainbat gauza batuta antzemateko. Nazio honek, halaber, nik berau ezagutu nuenean, konstituzio aske bat zuen eta udalerri txiki askotan banatutako estatu konfederatu
|
moduko
bat osatzen zuen, non udalerri horiek, berriz ere, lekuan lekuko ohituren arabera bereizita zeuden. Horrela, bada, bere konstituzio eta bere karakterearen bizitasunagatik edo, euskal nazioak askotan ekarri zidan gogora Grezia zaharra bere estatu aske txiki askorekin.
|
|
2006
|
|
|
Badago pasarte bat Odisea n oso esanguratsua dena zentzu horretan: iritsi da Odiseo Feazera, eta Altzinoo erregeak Biltzarrera deitu dituenez herritar, printze eta buruzagiak, jendez gainezkatu da agora; Odiseok eszena beldur
|
moduko
bat sentitu du hainbeste jenderen aurrean, batez ere bidaia luzean barrena zarpailduta iritsi dela dakielako. Baina Atena anderea etorri zaio laguntza eskaintzera eta itxuraldatu egin du itakar heroia:
|
|
|
• Ko ro te: alkate
|
moduko
bat izango zen funtzionarioa159.
|
|
2007
|
|
|
Beraz, sinposioa eta gimnasioa ezin dira ulertu politikatik bereizita: biltzar pribatu
|
moduko
bat osatzen zen janaren eta ariketaren inguruan, eta hain zuzen handik sortuko ziren politikan eragin handia izango zuten egitasmo asko eta asko605.
|
|
|
Horren lekuko da, adibidez," euskal" izenlagunaren beraren ohiko desitxuratze bat, non berori askotan eta bakarrik —aipamen linguistiko oro bazter utziz— Euskal Autonomia Erkidegoa den errealitate juridiko politikoari eta bertako edozeri —baina kanpoko ezeri— atxikitzen zaion. Azken batean, euskal" errealitate antropologikoa" ez dago instituzionalki antolatuta, eta horrek, nolabait esateko, euskal hizkuntz komunitatea" errealitate birtual"
|
moduko
batean bihurtzeko arriskua areagotzen du. Zailtasunak zailtasun, eta" euskal hezkuntzara" itzuliz, ezinbestekoa da hemen berori" euskal lurralde eleanitzaren" perspektibatik ere aztertzea.
|
|
|
Horregatik, eta euskarari begira, zera dio San Martinek: " Hizkuntza oro, eskubide naturalez, hiztunen komunitatearena da, eta ez luke inongo estatuk bere erabilera iraindu behar, baizik eta bere subsistentziarako beharrezko bitartekoak bere eskura jarri" 257 Honetara iritsita, eta etenaldi
|
moduko
bat eginez, interesgarria dirudi aztergai honetaz nazioarteko hainbat txostenek diotena gogora ekartzea. Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsalean, adibidez, zera aurkitzen dugu:
|
|
|
Horren baitan, lehenik," euskal hizkuntz komunitatea eta hezkuntza" kontsideratu dugu: euskaldunek edo euskaraz hitz egiten dutenek gertakari antropologiko propioa osatzen dute, edo, bestela esanda, euskal errealitate linguistiko kulturala gizadiaren berezko aniztasunaren fenomeno natural
|
moduko
bat da, zeina orokorrean" nazio" bezala ezaugarritu dezakegun. Euskal hezkuntzak, bada, egiaztapen horretan kokatu behar du bere abiapuntua —bestela bere oinarrizko zentzua galduko luke" euskal" izenlagunak— eta, horrekin, kontuan hartu behar du ere zeregin eta erantzukizun berezia duela bere erreferentziazko hizkuntz komunitatearekiko.
|
|
|
38. " Gizakiaren inguruko galdera", autore horren ustetan," ideia erregulatzaile"
|
moduko
bat da, eta horrexek lotura ematen die ahalegin antropologiko guztiei, nahiz eta antropologiaren beraren kokapen epistemologikoa oso eztabaidatua izan den eta den.
|
|
|
horrela ezean ez luke zentzurik edukiko —edo ez bederen berdina—" euskal" zerbaitetaz hitz egiteak. Kontua da, euskal giza errealitatea —gainontzeko giza errealitateak bezala— gizadiaren berezko aniztasunaren fenomeno natural
|
moduko
bat dela, hots, euskal errealitate linguistiko kulturala —besteak bezala— gizatasuna bera konkretatzen deneko gertaera historiko sozial bat dela. Horrek guztiak ez du esan nahi, jakina," euskal" partikula beti zentzu horretan erabiltzen denik —horren kontrako adibideak ugariak dira—, baina bai hitz horren bestelako esanahiak edo erabilerak —nola edo hala— nahitaez daudela aipatutako jatorrizko adierari lotuta.
|
|
|
behar hori, alabaina, ez da beste giza beharren parekoa, baizik eta, Sussmuth en hitzak erabiliz," espezifikoki gizatiarra den beharra" 13 Gizakia —animalia arrunta ez bezala— berez da ens educandum bat, alegia, bere senezko egitura pultsionala erabat zehaztua ez duenez, hezkuntzaren bidez joan behar du osatuz bere burua. Zentzu honetan," giza formazioa" —honela Jaspers—" gizakiaren bigarren natura
|
moduko
batean bihurtzen da" 14 Horren haritik ulertu behar dira, ere, giza animaliaren hainbat definizio deigarri eta ezagun: " izaki organiko urria" (Gehlen)," naturaren umerik utziena" (Herder)," erditze fisiologiko goiztiarra" (Portmann) edota" finkatu gabeko animalia" (Nietzsche).
|
|
2009
|
|
|
Genealogiaren ikuspegitik," egia", erlazio zirkular
|
moduko
batean, bera ekoizten eta iraunarazten duten botere sistemekin eta bera hedarazten duten botere efektuekin loturik dago. Horri egiaren" erregimena" esan lekioke.
|
|
|
besteei buruz, haien zaletasunei buruz, benetan eta egiatan gertatu denari buruz ari direnean, zein eskubidez sartuko dute jokoan beren gustua? Baina, egia egiatan, gustu falta erabatekoa eta nolabaiteko arrunkeria da gorena denarekin gertuko eta senitarteko gisa egin nahi izatea eta behekoa denarekin atsegin
|
moduko
bat bilatzen saiatzea. Historialariari ezerk ez dio nazkarik ematen:
|
|
|
Ortodoxiaren nostalgia? Eta teoriaren beraren izaerari balegokio aseezintasun iraunkor
|
moduko
bat, bere burua kritikatzea eta azken muturreraino kritikatzea?
|
|
|
Descartes Erdi Aroaren aurka, Kant Descartes eta enpirista ingelesen aurka, Nietzsche Descartes eta Kanten aurka... Guk ere horiek egin zuten gauza bera egin nahi dugu, aurrekoaren kritika bat, eta horretarako historia
|
moduko
bat proposatuko dugu liburu honetan.
|
|
|
Egia bada ez dagoela hostorik beste baten berdina denik, egia da, halaber, hostoaren kontzeptua diferentzia indibidualak arbitrarioki abandonatzean osatzen dela; nota bereizgarriak ahanztean, alegia. Horrela, errepresentazioa sorrarazten da, naturan, hostoengandik bereizita," hostoa" bezalako zerbait egongo bailitzan, jatorrizko arketipo
|
moduko
bat, hartatik hosto guztiak direlarik ehundu, diseinatu, neurtu, koloreztatu, ondulatu eta margotu.77
|
|
2010
|
|
|
horrentzat gizakia" psikologikoki betea" jaiotzen da," errealitate mota ezberdinak" existitzen dira eta horiek" adimenarekin" atzematen dira. Hizkuntz jabekuntza, horrenbestez," innatismoan" eta" hizkuntz unibertsaletan" oinarritzen den" mekanismo"
|
moduko
baten ondorio litzateke227 Eta hirugarrenik, egun nagusi den Vygotskyren" interakzionismoa" dugu: horrek, aldiz, Skinnerren soziologismoa eta Chomskyren psikologismoa lotu beharra ikusten du.
|
|
2011
|
|
|
Bizimunduan, aldiz, gauzak esanahi edo erreferentziaz beteak ematen zaizkigu: sukaldeko mahaiak ogia, soroaren goldaketa, ereintza, afaltzera etorriko den aita, ekartzen dizkigu gogora; mailuak iltzea, horman eseki nahi genuen laukia, etab. Erreminta bat kontadizo
|
moduko
bat dugu, istorio antzeko bat, erremintak euren artean eta, azkenean, tresnak eta Daseinaren interesak eta asmoak sarean lotzen dituena. Ez gara, beraz, gauza soilen artean bizi, esanahien artean baizik.
|
|
|
Liburu eta fotokopia batzuk hartu eta pelegrinazio
|
moduko
bat egitea pentsatu genuen, hilobiz hilobi: Walter Benjamin Port Boun, Antonio Machado Colliouren, Paul Valery Seten.
|
|
|
Berri bat asmatu bila(" Jainkoaren bilaketa" erromantikoa), gizarte burgesaren katastrofearen aurrean orain, autore guztiok garaiko Bizi Filosofiaren eta Positibismoaren aurka, baina positibismo gisakoa bilakaturiko Alderdien marxismo determinista dogmatikoaren aurka orobat, metafisika
|
moduko
bat xerkatzen dute historiari eta ekintzari zentzu positibo bat sumatzeko (egoera berean beste batzuek existentzialismotik edo absurdoaren filosofiatik joko dute). Erromantizismoa, ekintzak materialki huts egin duenean Iraultzaren proiektua nolabait pentsamenduan eta espirituan salbatzeko ahalegina baizik ez da.
|
|
2012
|
|
|
Habermas, kutsu hegeliarreko marxismo batetik abiatuta (bere lehen aldian defendatu zuena), benetako proposamenak joera kantiarra duen pragmatismo batera murrizten zituen formalismo kantiarrerantz zihoan atzerako bidea eginez joan zen. Urte dezenteren buruan, ezkerreko teorialari batzuk programa komun
|
moduko
bat egiten saiatu zirenean, euren arteko urruntze handiagoa ekarri zuten desadostasunak azalaraztea baino ez zuten lortu; baina sarreran, aldiz, ados daudela dirudi: ez dute Habermasen planteamendua baliozkotzat jotzen ezkerraldea aglutinatuko duen diskurtso berri bat egituratzeko.
|
|
|
ez dute Habermasen planteamendua baliozkotzat jotzen ezkerraldea aglutinatuko duen diskurtso berri bat egituratzeko. Mende berri baterako programa berri
|
moduko
bat izan nahi zuen, neoliberalismoaren aurrerapen suntsigarriaren aurrean ezkerraldeari adorea eman ziezaion: Laclau, Butler eta Zizekek idatzitako Contingency, Hegemony, Universality.
|
|
|
Zenbait prozedura eta zenbait jarrera normaltzat zein naturaltzat hartuak izatea ahalbidetzen duen, kasik sen gisa har daitekeen gailu
|
moduko
bat: politikoki zuzena mito bat da.
|
|
2013
|
|
|
(Esan beharra dago bizi barnekoaz aritzean ez naizela biologia kategoria edo antzekorik proposatzen ari. Ezta Azurmendik (166) bikain deskribatzen duen biziaz, hain zuzen ere, Jainko kristau probidentearen ordezko
|
moduko
bat den biziaz (167). Bizi barneko horren barruan giza ekintza, giza adimena, giza sentimendua, giza emozioa eta, haien eskutik, giza ibilbidea eta giza balioak (etikoak, estetikoak, erlijiosoak, politikoak...) sartzen ditut.
|
|
2014
|
|
|
Baina horri ere amaitzen erakutsi behar zaio; edo behintzat atseden bat egiten erakutsi. Istorio bat kontatzen dugunean, beti ahazten zaigu zerbait bidean; eta amaitzeko unean, damu
|
moduko
bat dabilkizu, gehituko zenukeen zerbait, agian ahaztu duguna...
|
|
|
Hemen dagoen gatazka Jaunarekiko dagoen gatazkaren eta geure eguneroko betebehar moralen artean dago: Hagenek moraltasunaren suspentsio teleologiko
|
moduko
bat ordezkatzen du, fideltasunaren alde; bera da azken ‘Gefolgsmann’ a.
|
|
|
Jarrera hori arima ederraren ispiluzko alderantzikatze
|
moduko
bat da, eskuak zikindu nahi ez dituena, bere itxura puruenean aurkitzen dugu lan zikin beharrezkoa egin nahi duten heroi eskuindarrak miresten dituztenengan; erraza da norberaren herrialdearen alde zerbait prestua egitea, norberaren bizitza sakrifikatzeraino; askoz zailagoa da krimen bat egitea norberaren herrialdeak behar duenean... Hitlerrek bazekien oso ongi nola joka zezakeen joko bikoitz horrekin Holokaustoaren gaian, Himmler izan zen bere Hagen.
|
|
|
Irudia konplikatzen duena, beraz, duen figura zirkularra da: ‘juduaren’ figura Wagnerrek botere eta aberastasun goseari egiten dion kondenaren erreferente kodetua den bitartean, ‘juduaren’ figura zifraren eduki soziala, berriz ere, aberastasun gose kapitalista da (‘konspirazio juduari’ egindako erreferentzia kapitalismoaren genealogia faltsu naturalizatu
|
moduko
bat da). Ez da, beraz, beste eduki ‘sakonagorik’ bilatu behar ‘juduaren’ figuraren azpian:
|
|
|
ez al du gertaera horrek frogatzen Wagnerrek berak ere Eraztunaren amaierako apoteosiaren ‘esanahia’ ez zuela ezagutzen? Seguru ez zegoenez, ‘aurrerako jauzi’
|
moduko
bat eman zuen eta gai guztiak batu zituen... Beraz, ‘Maitasunaren bidezko erredentzioaren’ gai gorenak (linea melodiko eder eta pasionatu hori Walkiria ko III. ekitaldian soilik agertu da lehenago) gogorarazten digu Joseph Kerman-ek Pucciniren Tosca ko azken notei buruz esan zuena, orkestrak errekapitulazio leherkor bat egiten du Cavaradossiren" E lucevan le stelle" ren linea melodiko patetiko eta ‘ederrarekin’ Puccini segurtasunik gabe balego bezala, desesperazioz aurrez agertutako melodia ‘eraginkorrena’ errepikatuko balu bezala, logika narratibo edo emozional oro kontuan hartu gabe8 Eta Wagnerrek zehazki gauza bera egin izan balu Jainkoen ilunabarra ren amaieran?
|
|
|
Zeren, Wagnerrek ez du ikusten maitasunaren natura bortitza bera: maitasuna dela biolentziaren jatorrizko ekintza, dauden objektu guztien artean pribilegio ekidinezina duena, maitalea larrialdi egoera
|
moduko
batean jartzen duena?
|
|
|
Imajina dezakegu Lohengrin Holandarraren paralelo gisa: ez al dago linbo
|
moduko
batean Monsalvaten, Holandarraren erromesaldiarekin hain ezberdina ez den egoera batean, desesperazioz zain zailtasunak dauzkan damisela batek dei dezan Monsalvateko monotoniatik alde egin ahal izateko. Erraz imajina dezakegu Holandarraren" Die Frist ist um..." en bere bertsio propioa abesten, bere patuarekiko atsekabez eta galdera zorigaiztokoa egiten ez dion emakumea faltan.
|
|
|
Ez da harritzekoa Rhineko urrea jainkoen, munstroen eta ipotxen artean gertatzea, gizakirik gabe (eta, Wagnerren nozio feuerbachiarraren arabera garai hartan, gizateria da errealitate bakarra): Rhineko urrea antzerki aurreontologiko birtual
|
moduko
bat da, potentzialtasun puruen erakustaldi bat (jainkotiarra dena, munstroen munduarekin zerikusia duena...), benetako gizakien munduaren sorkuntzaren aurrekoa14 Tetralogia guztiak jarraitzen du, beraz, barruko logika zehatz bat: Siegfried maitagarrien ipuinen magia inozentera itzultzen da, Jainkoen ilunabarra k ordea intriga politikoen eta botere jokoen unibertso arruntera jaurtitzen gaitu.
|
|
|
Siegfried maitagarrien ipuinen magia inozentera itzultzen da, Jainkoen ilunabarra k ordea intriga politikoen eta botere jokoen unibertso arruntera jaurtitzen gaitu. Lauki greimasiar
|
moduko
bat dago: ardatz batek Rhineko urrea eta Siegfried Walkiria eta Jainkoen ilunabarra ren kontra jartzen ditu.
|
|
|
Harry Kupferrek arrazoi zuen Klingsorren lorategi magikoa bideo areto bat bezala irudikatzean, telebista pantaila sakabanatuetan agertzen diren Lore Neskatxak emakumeen gorputz pusketetara murriztu dituzte (bisaiak, zangoak...). Ez al da Klingsor Matrixen Nagusi
|
moduko
bat errealitate birtuala manipulatzen duena, Rupert Murdochen eta Bill Gatesen konbinazio bat. Eta bigarren ekitalditik hirugarrenera igarotzean, ez al gara errealitate birtual faltsutik ‘errealaren basamortura’ pasatzen, naturaren funtzionamendu ‘arrunta’ desegin duen hondamendi ekologikoak utzitako ‘mortuaren’ ondorioetara?
|
|
|
Eta giza miseriaren, sufrimenduaren eta zapalkuntzaren kontzientzia jaso bazuen soilik? Eta kolektibo berria alderdi iraultzaile
|
moduko
bat balitz. Eta Parsifal Brechten Lehrstucke ak bezala irakurtzeko arriskua balego?
|
|
|
Lausengatu zuten. Lavignac ek Pelerinage a Bayreuth1 idatzi zuen, erlijio
|
moduko
batek aldareak jarri ditu Europa guztian; eta Erik Satie trufatu zen Wagnerie Kaldeenne bat idatzita, figura ilun eta groteskoek jauzi egiten dute kadentzian. Bi irakurketak egiazkoak dira.
|
|
|
Pertsona gizajoak madarikazioarentzako tresna osagarriak dira; gainera, jainkoen amaierarekin, sorginkeria balitz bezala desagertzen dira, ez dagokien heriotza batek gaindituta. Beste historiaurre arkaiko
|
moduko
batean gaude, lainotsua da, bizitzaren gauzak ez daude oraindik dagokien lekuan. Bere lekuan kokatzeko, munduak desagertu luke.
|
|
|
Entzungo zenituen, Tetralogia ren edozein erauzketan, ezagutzen dituzun esaldi musikalak. Esaldi horiek bakarka istorio bat osatzen dute, abian dagoen gertakizunaren belarri
|
moduko
bat dira. Hitza konplikatzen dute, menturazko dimentsio bat berrezartzen diote, itxuran ausazkoa dena, gertutik begiratzen badugu konbinazioekin dago eraikia.
|
|
|
Edipo, badakizu, bere amarekin ezkondu zena, bere aita hil zuena, eta Holderlin poetaren ustez" begi bat gehiago" zuen hura. Istorio horietan bada gaizki kokatutako buru-argitasun
|
moduko
bat: Wotanek eta Edipok lehenago jakin nahi dituzte gauzak.
|
|
|
30 Gauza bera egin daiteke Tristan-ekin: imajina dezagun ekintza Sizilian gertatzen dela gangster arrantzaleak diren bi familia patriarkalen artean, Cavalleria rusticana ra aldatutako Tristan
|
moduko
bat. Familia bateko capo ak (Marke) bere iloba (Tristan) beste familiarekin topa dadin bidaltzen du, badiaren beste aldean bizi dira, eta Isolde ekarri behar du:
|
|
|
Desberdintze sotila da, baina oso garrantzitsua. Gauza bat da esatea Wagnerren musikan aurki dezakegula desberdintasunen antolaketa immanente eta berritzaile bat, eta beste bat da esatea diferentziazioaren ‘pathos’
|
moduko
batek ukitua dagoela zeina, funtsean, amaiera bat itxaronarazten ari den, asko atzeratuagatik azkenean iritsiko dena, eta ez da gauza bera. Bestela esanda, desberdintasunaren trataera geroratutako edo atzeratutako amaiera baldin bada soilik, kromatismoa erresoluzio diatonikoa itxaronarazteko erabiltzen baldin bada soilik, orduan Wagnerren desberdintasunaren trataeraren benetako esentzia daukan diskurtso diferentziatutik haraindisinplifikatu egiten da azkenean, nahiz eta itxiera askoz bukatuagoa dagoen luzaroagoan itxaron delako.
|
|
2017
|
|
|
Hirugarren ek stasiaren kasuan, urrunago doan erdibiketa erreflexibo
|
moduko
baten aurrean gaude. Ondorioek harritu egin gaitzakete.
|
|
|
Hori ez da inola ere kanpoko ezerez batek jatorrian bereizi lituzkeelako, baizik eta bere baitakoak bata bestearen arabera berratzemango lukeelako bakoitza, hain soilik bata ez delako bestea baina ez izateko beharrik ere ez duelarik. Bere baitarakoaren muga
|
moduko
bat dago hemen bere baitarakotik bertatik datorrena, baina muga den heinean bere baitarakoaren desberdina dena. Faktikotasuna bezalako zerbait aurkitzen dugu eta ezin irudika dezakegu nola ekoiztuko zuen bere izatean arestian aipatzen genuen osotasunak, desitsaste erabatekoenean izanik ere, inondik ere izateko ez duen ezerez bat.
|
|
|
Izate edukitzaileak eta izate edukiak barne erlazio sintetiko bat gordetzen dute: " Edukitzeko desira erreduzi daiteke, funtsean, objektu jakin baten harira izateko desirara izatezko erlazio
|
moduko
batean". 66 Sartrek erlazio magikoa ikusten du jabetza horretan. Nolabait ere," nik daukat"" ni naiz" bihurtzen da; azken batean:
|
|
|
Nire begiradak erlazio bat adierazten du bakarrik, munduaren barruan, objektu niaren eta objektu begiratuaren artean, bi masak elkar erakartzen duten bezala distantzian, nolabait esateko. Begirada horren inguruan, alde batetik, objektuak antolatzen dira distantzia existitzen da orain nigandik begiratuenganaino, baina nire begiradak itxia, zedarritua eta konprimitua; ‘distantzia objektuak’ multzoa atzealde
|
moduko
bat da eta begirada nabarmendu egiten da mundua atzeko planoan duen ‘hori’ bat bezala; eta, beste alde batetik, nire jarrerak agertzen dira, begirada ‘mantentzeko’ bitartekoak balira bezala. Horren arabera, nik osotasun antolatu bat osatzen dut, hain zuzen ere, begirada dena; ni objektu begirada bat naiz, hau da, tresna sare bat barne jomuga bat duena eta bere kabuz antola daitekeena, bitarteko jomuga moduko erlazio batean, distantziaz harago presentzia bat gauzatzeko beste objektu jakin bati buruz.
|
|
|
Lehenengo obran (La transcendence de l' Ego, 1936) azpimarratzen duenez, intentzionalitateak definitzen du kontzientzia. Kontzientzia transzendentzia hutsa da, ez da edukiontzi
|
moduko
bat nia objektu edota subjektu moduan gordeko lukeena, baizik eta bat batekotasun eta bizipen intentzional hutsa," kontzientziaren existentzia absolutua da, kontzientzia beraren kontzientzia baita[...] ez da posiziozkoa, alegia, kontzientzia ez da bere objektua". 12 Ildo horretatik, Sartrek irudimenaren fenomenologiari heltzen dio (L' imagination, 1936; L' imaginaire, 1940):... kontzientzia eta irudia ez dira bi gauza bereizi, kontzientzia irudi kontzientzia da.
|
|
|
Emozioa eta kontzientzia batera doaz: emozioa ez da traba
|
moduko
bat kontzientzian leku hartzen duena, emozioa emozio kontzientzia da, eta, beraz, giza errealitatea bat batean eta bere osotasunean jartzen du agerian. Horrez gain, aipagarriak dira 1939ko bi artikulu ere:
|
|
|
Solipsismoan erortzea litzateke, adibidez, Bestearen begiradatik ni objektua ondorioztatzea objektibotasun hori gero Beste gisa hipostasiatzeko. Baina, nire burua objektu gisa ikusi banu ere, Sartrek dioenez, objektu hori ez nintzateke ni, kontzientzia degradatu bat baizik, Ni Beste
|
moduko
bat. Sartrerentzat, ni objektua atzemanezin eta, haatik, banaizen limitea da.
|
|
2021
|
|
|
Kontratu soziala heterosexualitatea da[...] Esan gabe doa erabat[...] instituzio horretaz ez da hitz egiten, ez da idazten. Haien iritziz, badago ‘jadanik hor dago’
|
moduko
bat, ordena sozialetik kanpoko zerbaiten ondorioz, bi talderi dagokienez: gizonak eta emakumeak.
|
|
2022
|
|
|
Kasu partikular bat da; ez du biltzen definizio unibertsalik. " Hildako gizon zurien" hegemoniaren aurkako matxinadak badu filosofia nozioa bera berriz definitzeko indarra, baina multikulturalismo filosofiko
|
moduko
bat sortzen du, zalantzan jartzen ez duena oinarrian dagoen identitate kulturalaren ikusmoldea.
|