|
2019
|
|
|
psikoanalistek uste dute gizonaren aurreneko egia zera dela, bere gorputzarekin eta gizartean kideen gorputzarekin duen harremana; gizonak, ordea, badu oinarrizko interes bat inguratzen duen mundu naturalaren funtsaren inguruan, eta saiatzen da funts hori ezagutzen lanean, jokoan,, irudimen dinamikoaren? esperientzia guztietan; gizonak bat egiten du
|
modu
konkretuan existentziarekin, mundu guztiaren bitartez, zeina ahal den modu guztietan hautemana baita. Lurra moldatzea, zulo bat irekitzea jarduera originalak dira, besarkatzea eta koitoa egitea bezain:
|
|
|
Ugaztunetan, biziak forma konplexuagoak hartzen ditu, eta
|
modu
konkretuagoan indibidualizatzen da. Bi bizi uneen bereizketa, mantentzea eta sortzea?
|
|
|
Nomadak lurrari lotu eta nekazari egin zirenean sortu ziren erakundeak eta zuzenbidea. Gizonak, indar etsaien kontra gogor borrokatu ez ezik, besterik egiteari ere ekin zion; bere burua
|
modu
konkretu batean adierazten hasi zen munduari inposatzen zion irudiaren bitartez, eta mundu hori pentsatzen eta bere burua pentsatzen; garai hartan ispilatu zen sexu diferentziazioa kolektibitatearen egituran; berezitasun bat hartu zuen: emakumeak itzal handia izan ohi zuen nekazari komunitateetan.
|
|
|
Emakumearen mitoa luxu bat da. Mitoa ager dadin, ezinbestekoa da gizona bere beharrizanen premia urgentetik libre egotea; harremanak zenbat eta
|
modu
konkretuagoan bizi, orduan eta gutxiago idealizatzen dira. Antzinako Egiptoko fellah k, nekazari beduinoak, Erdi Aroko eskulangileak, gaur egungo obreroak premia batzuk dituzte lanari eta pobreziari dagozkienak, eta, horregatik, harreman definituegiak dituzte lagun duten emakume singular horrekin; definituegiak, emakumea halako aura onaz edo txarraz janzteko.
|
|
|
Oraingo emakumeak tronutik eraisten ari dira feminitatearen mitoa; hasiak dira
|
modu
konkretuan berresten beren independentzia, baina ez dute nekerik gabe lortzen beren gizaki kondizioa osoki bizitzea. Beste emakume batzuek hezi dituztenez, mundu femenino baten barrenean hezi ere, ezkontza dute destino normala, oraindik ere praktikan gizonaren mende jartzen duen ezkontza hori; gizontasunaren prestigioa ez da inondik ere apaldu:
|
|
|
Hasteko, nabarmentzekoa da haurra ez dagoela presente prozesuaren hasieran; irudimenezko existentzia bat baino ez du oraindik; amak amets egin dezake hilabete batzuen buruan jaioko den gizabanako txiki horrekin, eta sehaska eta jantziak prestatzen jardun daiteke:
|
modu
konkretuan, ordea, ez ditu atzematen barrenean gertatzen zaizkion fenomeno organiko nahasiak baino. Biziaren eta Emankortasunaren predikari batzuek esaten dute, mistikoki esan ere, emakumeak bere plazeraren nolakoan nabaritzen duela gizonak ama bihurtu berri duela:
|
|
|
egokitu ohi da. Bai emakumeak gizonei onartzen dien prestigioa dela kausa, eta bai gizonek
|
modu
konkretuan dituzten pribilegioei esker, emakume askok semeak eduki nahi izaten dituzte. –Zoragarria da gizon bat ekartzea mundura?, esaten dute; ikusia dugu, heroi?
|
|
|
gizonak ohean sar ditzake emakumezko esklaboak, pallakeak, konkubinak, maitaleak, prostitutak, baina emazte legitimoaren zenbait pribilegio errespetatzeko agintzen zaio. Emazteari tratu txarra eman edo kalte egin badio, hark badu aukera familiarekin itzultzeko?
|
modu
konkretuagoan edo lausoagoan bermatua?, bere kasa banantzeko edo dibortziatzeko. Ezkontza, beraz, aldi berean zama eta onura da bi ezkontideentzat, baina bataren egoera eta bestearena ez dira simetrikoak; neska gazteentzat, ezkontza da kolektibitatean txertatzeko modu bakarra, eta gizartearen hondar bihurtzen dira, neskazahar geratuz gero?.
|
|
|
Halako esperantzak etorkizun zalantzazko batean jartzen dira beti; bitartean, gaizkiak ongiari azpijana egiten segitzen du, eta, inguruan judurik, boltxebikerik edo masoirik ez duenez, emakumea erantzule bila ibiltzen da haren kontra
|
modu
konkretuagoan sumintzeko: senarra biktima ezin hobea da.
|
|
|
gainera joaten zaio gizonari, atzamarka egiten dio, baina keinuak baino ez dira. Gehienbat,
|
modu
konkretuan ezin mamitu ditzakeen ukoak irudikatzen ditu nerbio krisietan, gorputzaren bitartez. Konbultsiozko adierazpide horien eragileak ez dira fisiologikoak bakarrik:
|
|
|
Kontraesan berbera aurkitzen dugu emakumeari, niaren edo etxearen mugetan giltzapetu eta gero, nartzisismo eta berekoikeria aurpegiratzen zaionean, horren ondorio guztiekin batean: banitatea, minberakeria, gaiztakeria eta abar; besterekin
|
modu
konkretuan komunikatzeko aukera guztiak ukatzen zaizkio; bere esperientzian ez du sentitzen elkartasunaren deirik edo onurarik, familiari guztiz emana eta aparte dagoenez gero; beraz, ezin espero daiteke emakumeak bere buruaz harago egin eta interes orokorrera jotzea. Ezaguna zaion eremu bakarrean gotortzen da, egoskor, hor gauzak kontrola baititzake, eta subiranotasun kaskar bat berreskuratu.
|
|
|
emakumeak, harentzat ezinezkoa baita amore ematea, haragiz bakarrik bada ere. Bi sexuen berdintasuna
|
modu
konkretuan mamitua balego, halako trabarik ez legoke kasu askotan, baina gizona bere nagusitasunaz blai dago oraindik, eta uste sendo hori amorragarria da emakumearentzat ados ez baldin badago. Nabarmentzekoa da, hala ere, emakumerik kementsuenek eta menderatzaileenek ez dutela dudarik izaten gizonari aurre egiteko:
|
|
|
Emakume urguilutsuak bat egin dezake modu pertsonalean maita lagunaren banitatearekin, baina gorrotagarria irudituko zaio senar estimatuak harrokeria hori jasatea. Oso zaila da emakume bat gizonarekin berdinetik berdinera aritzea baldin eta berdintasun hori unibertsalki onartua eta
|
modu
konkretuan mamitua ez badago.
|
|
|
Eta emakume guztiei Emakumearen muin orokorra bizi zaienez barrenean, hau da, Amarena?, begi bistan dago Amarenganako jarrerak eragina izango duela emaztearekiko eta maitaleekiko harremanetan, baina ez askotan pentsatu ohi den bezain modu sinplean. Ama
|
modu
konkretuan, sentsualean desiratu duen nerabeak, beharbada, oro har emakumea desiratu du harengan: edozein emakumeren ondoan baretuko da nerabe horren tenperamentuaren sua; ez dago kondenatua intzestuaren nostalgiara.
|
|
|
Konplazentzia nartzisista horiekin batean, zenbait neska gaztek
|
modu
konkretuagoan sentitzen dute gidari baten, nagusi baten premia. Gurasoen eraginpetik alde egiten dutenean, deseroso aurkitzen dira autonomia dela kausa, ez baitaude ohituta; haren erabilera negatiboa baino ezin dute egin; apetan eta nabarmenkerian erortzen dira; deseatzen daude beren askatasuna alde batera uzteko ostera.
|
|
|
Maitale zein senar izan, gizonak eramaten du emakumea ohera, eta emakumeak ez du ezer egin beharrik, bere burua abandonatu eta obeditu besterik ez. Nahiz eta emakumeak buruan onartua izan autoritate hori, izuturik egoten da
|
modu
konkretuan pairatu behar duenean. Hasieran, beldur dio begirada horri, hartan galtzen baita.
|
|
|
Dena dela, mitoak esperientziatik edaten du nolabait ere. Hala, zehatza da esatea emakumea gizonaz beste dela, eta bestetasun hori
|
modu
konkretuan esperimentatzen da desiran, sexu harremanetan, amodioan; egiazko harremana, ordea, erreziprozitatezkoa da; halakoa denez, drama zinezkoak ekartzen ditu: bere burua esentzial nahi duten kontzientzien borroka bat da harreman hori, erotismoaren, amodioaren, adiskidetasunaren bitartez eta haien alternatiba diren etsipenaren, gorrotoaren, lehiaren bitartez egina; elkar berresten duten libertateen aitortza da; etsaitasunetik konplizitaterako pasaera zehaztugabe bat da.
|
|
|
okupatzaileen kontrako bortizkeriara ez jotzea ezta probokazioren bat zegoenean ere: objektu bihurtuak izan zitezkeen, besteren apetaren arabera; ez zuten modurik beren subjektibitatea
|
modu
konkretuan adierazteko; bigarren mailako fenomeno bat besterik ez zen haien subjektibitatea. Hala, unibertsoak begitarte bat du bere burua indar biziz adieraztea libre duen mutil nerabearentzat, eta beste begitarte bat, guztiz bestelakoa, efikazia immediatoaz gabeturiko sentimenduak dituen neska nerabearentzat.
|
|
|
Izateduna gorputz bat da, eta horrek ematen dio balioa freudismoari: gorputz gisa beste gorputz batzuen aurrean nola sentitzen den, horrek
|
modu
konkretuan ispilatzen du haren egoera existentziala. Orobat, tesi marxistan egia da izatedunaren nahikari ontologikoek molde jakin bat hartzen dutela hari eskaintzen zaizkion aukera materialen arabera; bereziki, teknikek ematen dizkioten aukeren arabera.
|
|
|
Historiak erakutsi digu gizonek izan dituztela beti botere konkretu guztiak; patriarkatuaren lehenbiziko garaietatik, gizonek pentsatu izan dute baliagarria zitzaiela emakumea mendean edukitzea; haien kodeak emakumearen kontra ezarri ziren; halaxe bihurtu dute emakumea Bestea,
|
modu
konkretu batean. Gizonen interes ekonomikoen mesederako zen kondizio hori, baina komenigarria zitzaien, orobat, beren asmo ontologiko eta moraletarako ere.
|
|
|
Drama gaindi liteke norbanako bakoitzak libreki bere burua bestearen baitan ikusiz gero, bakoitzak objektu eta subjektu gisa hartuz gero bere burua eta bestea, elkarrenganako mugimendu batean. Baina adiskidetasuna eta eskuzabaltasuna, zeinek libertateak onartzen baitituzte
|
modu
konkretu batean, ez dira bertute errazak; segur aski, horiexek dira gizonaren lorpenik behinenak, eta haien bitartez aurkitzen du bere egia: egia hori, ordea, borroka beti hasi berri baten egia da, borroka beti abolitu baten egia; eskatzen du gizonak bere burua gaindi dezala une oro.
|
|
|
batera zein bestera, ia ezinezkoa zitzaion ezer egitea. Zuzenbidea eta usadioak ez zetozen beti bat, eta bien arteko oreka halako moldez ezartzen zen, non emakumea ez zen inoiz libre
|
modu
konkretu batean. Antzinako Erromako errepublikan, egoera ekonomikoak botere konkretu batzuk ematen zizkion matronari, baina ez zuen batere independentziarik lege aldetik; beste hainbeste gertatu ohi da nekazari zibilizazioetan eta burgesia txiki merkatarian; etxe barrenean etxekoandrea eta neskamea izanik, gizartean adingabea da emakumea.
|
|
|
bat kexu zen gorputzarengatik bakarrik maite zutelako, kontuan hartu gabe zeinen argia zen; beste bat, berriz, soilik adimena estimatzen ziotelako, haragizko erakarmena sekula aintzat hartu gabe. Kasu horretan ere, emakumeak modua izango badu gizona bezala maitemintzeko, hau da, bere izate bera auzitan jarri gabe eta aske, ezinbestekoa da emakumeak pentsatzea gizonaren berdina dela, eta halaxe izatea
|
modu
konkretuan: ezinbestekoa da emakumea kemen berberarekin engaiatzea bere ekinetan, eta hori, ikusiko dugun bezala, oso gutxitan gertatzen da.
|
|
|
bezala. Zenbait misoginok,
|
modu
konkretuxeagoan, baieztaten dute emakumea neurotikoa dela, eta, hortaz, ezin duela baliozko ezer sortu: baina, oro har, horiexek berek esaten dute jenialtasuna neurosi bat dela.
|
|
|
Emakume jopuaren madarikazioa zera da, ez zaiola uzten ezertxo ere egiten: orduan, izatearen bila tematzen da alferrikako saio batean, nartzisismoaren, amodioaren, erlijioaren bitartez; emakume ekoizleak, emakume aktiboak transzendentzia berreskuratzen du; egitasmoetan, subjektu gisa berresten du bere burua,
|
modu
konkretuan; erantzule dela sentitzen du, lotura bat baitauka lortu nahi duen helburuarekin, diruarekin eta eskuratzen dituen eskubideekin. Emakume asko ohartzen dira onura horietaz, baita lanbiderik apalenak dituztenen artean ere.
|
|
|
Proposatu izan baliete aukera zezaten non nahiago zuten berrogei orduko lan astea, fabrikan ala etxean, bestelakoak izango ziren erantzunak, dudarik gabe; eta, beharbada, pozik ere onartuko lituzkete bi egitekoak metatzea baldin eta berena luketen mundu batean txertatuko balira obrero gisa, modua balute gustura eta harro parte hartzeko mundu hori eratzen. Oraintxe bertan, emakumezko nekazariak alde batera utzita ere, lan egiten duten emakume gehienek ez diote ihes egiten mundu femenino tradizionalari; ez gizarteak eta ez senarrak ematen diete gizonen berdinak
|
modu
konkretuan izateko behar luketen laguntza. Ideal politikoren bat dutenek, sindikatu batean militatzen dutenek, etorkizunean konfiantza dutenek bakarrik eman diezaiekete zentzu etikorik eguneroko zeregin esker txarrekoei; dena dela, aisialdirik gabeak eta sumisiozko tradizio baten ondorengoak izanik, normala da emakumeak apenas hasi izana zentzu politiko eta soziala garatzen.
|
|
|
Konpromisoak hartu, ardurak izan eta munduaren erresistentzien kontrako borroka zein gogorra den dakien emakumeari premiazkoa zaio, gizasemeari bezala?, desira fisikoak asebetetzea ez ezik, jakitea ere nolako atsedena, nolako dibertsioa ekartzen duten sexu abentura atseginek. Dena dela, giro batzuetan oraindik ez zaio
|
modu
konkretuan onartzen askatasun hori; hartaz baliatuz gero, izena eta karrera kolokan jartzeko arriskua hartzen du; gutxienez, zama bihurtzen zaion zurikeria bat eskatzen zaio. Emakumea zenbat eta gehiago sendotu gizartean, orduan eta gehiago egingo dute ez ikusiarena; baina zorrotz zelatatuko dute gehienetan, probintzietan bereziki.
|
|
|
emakumeari. Nahiago du aurrerantzean ere bera izan subjektu subiranoa, nagusi absolutua, izaki esentziala; uko egiten dio
|
modu
konkretuan berdintzat jotzeari emakumezko kidea; emakumeak, berriz, jarrera oldarkor batez erantzuten dio mesfidantza horri. Kontua jadanik ez da gerra bat, nor bere eremuan giltzapetutako gizabanako batzuen artekoa:
|
|
|
Halako praktika guztietan, Erredentorea imitatu besterik ez dute egiten, hark ere haragia salbatu zuen bere haragia doilortuz: emakumeei askoz ere
|
modu
konkretuagoan eragiten die misterio handi horrek gizonei baino.
|
|
|
–Batera landatu behar da baso guztia?. Kontrara, gizarte bat imajinatzen badugu sexuen arteko berdintasuna
|
modu
konkretuan mamituko lukeena, orduan berdintasun hori norbanako bakoitzarengan berretsiko litzateke.
|
|
2022
|
|
|
Ironikoki, baliteke gehien balioesten den harreman mota (epe luzeko bikotea) ezartzeko zailtasunak berebat elkarrekikotasunaren gainean presio egitea kultura sexualaren baitan. Azkenik, gorputza sexu praktikari lotzeko
|
modu
konkretu bat dago: Dean Carringtonek herabe baina indarrez adierazi bezala, maitale eta maitatuaren ispilu jolasean, bestearen gorputza esploratzea norbere gorputzaren esplorazio bihurtzen da.
|
|
|
Gure kezka handienetako bat generoaren esklabotza da. Pertsona bat, genital konkretu batzuk izateagatik, berdin intersexa,
|
modu
konkretu batean jardutera behartuta egotea. Gure semearekin ikusi dugu gizakiak ez dakiela ezer horri buruz, eta nola matxismoak eta sexismoak kastratzen gaituzten.
|
|
2023
|
|
|
–Maitasuna ulertzeko
|
modu
konkretu batez ari zara –esan diot gaur, berriz ere.
|