|
2009
|
|
|
Ez dakit oso ados nagoen Azkueren eta Agirreren arteko enkontruari ematen diozu (e) n garrantziarekin, atal hori irakurri nuenean eleberriaren hari tematiko nagusitik ihes egiten zuen hausnarketa gisara ulertu bainuen neuk. Edo beste
|
modu
batera esateko, azken unean gai/ hari narratibo berri bat eransten zela iruditu zitzaidan, hausnarketa interesgarria iradoki arren, ordura arteko lerro eta koherentziatik aldentzen zena.
|
|
|
Hor, barrea eragin beharrean, ez ote da behazuna areagotzen? Parodia izan daiteke hurkoaz marmarka aritzeko zeharkako
|
modu
bat ere, norbere sormenerako mugak eta ezintasunak estaltzeko mozorro doilor bat.
|
|
2010
|
|
|
Kritikarien gaitasun profesional ezin txarragoak eta irakurle arruntaren gaitasun literario eskasak aldi berean uzten dute agerian badagoela irakurtzeko
|
modu
bat irakurtzeko ekintzaren betekizunei jarraitzen ez diena. Irakurtzeko ekintza konplexua baita (com plexus), aski korapilatsua, tolesez betea.
|
|
|
Sistema sozial eta kulturalak, hedabideetan literatura eta literariotasuna zer den legitimatzen duten zenbait kritikarik ordezkatua? ausartagoa izan luke, edo zintzoagoa, eta literaturaren merkantilizazioa salatu, horrek irakurtzeko
|
modu
bat baitakar berekin, Merkatuak gogorki inposatua, eta, ez dezagun ahaztu horretan elkar hartuta daudela argitaletxe eta idazle batzuk ere, haietako bakarren bat garrantzi handikoa, Cervantesen leinuaren pareko aurkezten duena bere burua.
|
|
|
Irakurtzeko beste
|
modu
baten erakusgarria izan behar luke kritika literarioak. Eta hori ere ez du lortzen.
|
|
|
Nolanahi ere, gure idazle handienetako batzuek oso erreakzio gogorra izan dute idazketa modu horren kontra. Bai James Joyceri, bai Samuel Becketti, batere idazten jarraitzekotan, beharrezkoa gertatu zitzaien borondatezko erbeste
|
modu
batera jotzea, hain aurkitzen zuten itogarria Irlanda independenteko giroa, bere sexu errepresioarekin eta nortasun nazionalaren gaineko obsesio politikoarekin. Eta Yeatsen lanak, auzi politikoa erruz mahairatzen duen arren, barren barrenean ukitzen gaitu gai unibertsalak lantzen dituenean, izan zahartzaroa eta heriotza hurbil hurbila, edo, eta ez osorik paradoxaz, bizitzaren eta sexu oparotasunaren irrika eta gose bizia, edo, lasaiago, maitasun platonikoagoa edo etxeko eta familiako maitasuna; edo, agian oroz gain, mendebaldeko paisaiei erreparatzen dienean, haiek, beren goibeltasun euritsuagatik ere, edo horrexegatik agian, «gizakien begiak atsegintzen» jarraitzen baitute.
|
|
|
Oraindik nintzelarik, oso maite nuen John Keats en «Udazkenari» oda, hizkuntzaren eta sentsazioaren arteko itunaren kutxa zelako; nerabea izanik, Gerard Manley Hopkins maite nuen, bere oihuen indarrarengatik, oihu haiek aldi berean baitziren lilura eta oinaze baten ekuazioak, eta haren obra irakurri nuen arte ez nuen jakin nik lehendik ere ezagutzen nituela; Robert Frost maite nuen, bere baserritar egokitasunagatik eta bere errealismo praktikoarengatik; eta baita Chaucer ere, gutxi asko arrazoi berberengatik. Denbora pasatuta, bestelako egokitasun
|
modu
bat aurkituko nuen, orduan eta baita gerora ere erantzun sakona eragin didan halako errealismo moral bat, Wilfred Owen-en gerrako poesian, zeinean Testamentu Berriko sentikortasun batek mende berriko basakeriaren eragin bortitza sufritzen eta beretzen baitu. Eta geroago ere, Elizabeth Bishop-en estiloaren zintzotasunean, Robert Lowell en erabateko egoskorkerian eta Patrick Kavanagh en konfrontazio lotsagabean, are arrazoi gehiago aurkitu nuen sinesteko poesiak duen gaitasunean, eta erantzukizunean?
|
|
|
Jainkoaren presentzia guztizko eta itzalezinaren sentimenduaren haritik, Charles de Foucauldek erlijioa bizitzeko
|
modu
bat garatu zuen. Norberaren ukazioaren bidea proposatzen zuen, kontzientziara heltzeko.
|
|
2011
|
|
|
Gero, laurogeita hamarreko hamarkadan jada, ulertu ez nuen
|
modu
batean, baina bai errespetatu, Mikel baitzen txoferra eta erabiltzaile nagusia?, Opelaren garaia iritsi zen. Bizkorragoa, seguruagoa, indartsuagoa zela esaten zuen Mikelek.
|
|
|
Era horretan, gure presentean bizi da iragana, minutu batzuetan eterno bihurtzen dugu. Ez hori bakarrik, iraganaren pisua hala nola eramateko
|
modu
bat ere bada gomutarena, eta, gauza guztien gainetik, ikasketa prozesu baten adierazle.
|
|
|
Musikaz ari zen lan batean idatzi zuen hori! Intelektualak horretan, baina beste
|
modu
batean zen Etxahun herrian. Haren kantuak kantatzen segitu du beti.
|
|
|
Pio Barojak esaten zuen narrazioa (nobela, kasu honetan) zaku handi bat dela, non edozein gauza sar daitekeen. Beste
|
modu
batera esango dut nik. Suposa dezagun narrazioa dela Akilesen ezkutu hura, non mundu osoa grabaturik geratzen zen metal distiratsuan.
|
|
|
Ez zen hori berria erromantizismotik aurrera, artea krisian egon baita beti modernitatean. Beste
|
modu
batera esanda, krisi egoera horixe izan zen modernitatearen muina, eta abangoardiak izan ziren krisi horren historian azkeneko kapitulua.
|
|
|
Eta arazo bat dago orain, zer egin diruaren eztia dastatu eta gero? Aita zenak lan duin baten bidez ezin lortu zuena, beste
|
modu
batez eskuratu nahi izango du gazteak. Polizia arinago ibiliko da.
|
|
2012
|
|
|
Borroka horretan jainkoak eta jainkosak etengabe desagertu, itxuraldatu eta berpizten dira1 Ustezko anabasa horretan ez dago ezer sobera, ordea. Denak dira beharrezko kosmosaren orekan, eta ezinezko zaie mundua ulertzea beste
|
modu
batez. Errealitatea era magiko horretan azaltzea belaunaldiz belaunaldi eta ahoz aho iragan da Mexikoko kulturan.
|
|
|
hartu nian ederra edo eman zidan latza. Justizia
|
modu
bat zen.
|
|
2013
|
|
|
Kontzientzia garbia egon da nork agintzen duen eta nork ez, nork erraztuko dizun bizitza eta nork zailduko. Eta horrek, mozorroak mozorro,
|
modu
bateko egiten zaitu. Gogoratzeak gauzak konplikatuko badizkizu, ba ez dituzu gauzak gogoratu nahi.
|
|
2015
|
|
|
Testuan dauden hainbat xehetasun ere ezin zitezkeenbeste
|
modu
batera zerrendatu. Ez da denboraren joanaren talaiatik ondutakoa, idazleak alemanen erasoa haragi bizian pairatzen duen unean idatzitakoa baizik.Ohartu besterik ez dago testua nola bukatzen den.Frantses zirenak Xarlemañeren garaian. Prusianoeta Otrichianoak?
|
|
2016
|
|
|
Garaian garaikoa. Baina orain horrelako zerbait helduko balitzait beste
|
modu
batean biziko nukeela uste dut. Edo agian ez.
|
|
|
Eta pixka bat konplexuagoa. Kontua da herri gosetu eta txiro hartan bizitzeko dagoen
|
modu
bat gobernuko funtzionarioak engainatzea dela. Gobernuak familiei laguntza ematen die seme alaben kopuruaren arabera.
|
|
|
Ez dut esango erraza denik, baina niretzat zoragarria da, eta nik aukeratutakoa, gainera! Azken finean, gure lana bizitza ulertzeko
|
modu
bat da, eta pertsonaien bitartez esperientzia asko eta asko bizitzen dituzu. Lan berri bakoitzarekin berriro hasten ari zaren sentsazioa duzu.
|
|
2017
|
|
|
Zenbat diru daukazun,
|
modu
bat edo bestea aukeratuko duzu. Dirurik baldin baduzu, airez etortzen zara.
|
|
|
«Berdin hezi gintuztela diote gurasoek, baina inoiz eta ezer ez da berdin», 25 or.), eta istorio bat eta bakoitza soluziobide diferentearekin bukatu arren (luze gabe etxea modu onean, baina sorpresarekin, hau da, bertan bizi eta hil arte biziko den agure batekin erosi duen emakume gaztea: «Ezetz esateko arrazoi gehiegi ditu eskaintzak baiezkoari uko egiteko», 44 or), guztiek ere partekatzen dute bizitzari aurre egiteko jarrera bat, orain eta hemen egoteko planta bat, munduari begiratzeko
|
modu
bat (ez onena agian, ez ederrena agian, zaharregia, txikiegia agiaZzzzz). Deitu genioke eszeptikoa?
|
|
2018
|
|
|
Aberri egun batean, EAJk Gasteizera joateko deia egin zuen, eta ETAk, berriz, Irunen biltzekoa. Mikelek marrazki bat egin zuen, halako
|
modu
batean non aldizkaria buruz behera jarri eta «Irun» irakurtzen zen. Gaiztakeria horixe!
|