|
2008
|
|
|
Portal, euskal idaz lea ez ote zen Urizaharrako semea izango eta bukatu Trebiñuko artzipreste Argantzonen? Jakingarria litzateke, jakiteko
|
modu
bakarra Kalahorran ikertzea. Patxi Salaberri Zaratiegi adiskideak, bere doktorego tesian, Eslaba> aldeko> euskararen> keta.> Toponimiaren> bidez> (Onomasticon Vasconiae, 11) argitaratuan, bide intes garria markatzen du euskara galdutako eremu baten ikerketa dialektologiko alorrean.
|
|
|
Baina gaur arte soluzionatu gabe daukagun dilema bat dakar Txillardegik plazara: euskaldun izateko
|
modu
bakarra dago ala iritsiko gara, patxadaz, gurean bi edo hiru hizkuntza izan zirela, direla (eta izango direla) onartzera?
|
|
|
Oraingoan ere, koska hori zenbatekoa den esateko
|
modu
bakarra konpa ratibo gisa ematea izango litzateke:
|
|
|
Barruak eliztarren ohiko zereginetatik kanpoko gauzak egitera bultza zezakeen («dentro de mí esta fuerza[...] me impelía á ser literato vasco y músico») eta sari eta ospe handia ere ekar ziezaizkioten («más condecoraciones que un diplomático»). Baina zoriona, egiazko zoriona, fedeak ematen zion («hubiera sido yo más feliz, si, así como la mayor parte de nuestros sacerdotes, no hubiera yo sentido dentro de mí esta fuerza»), hau da, debozio sakonik gabe «todo cuanto hagamos[...], todo es inútil para nuestra felicidad.» Hola bada, agian ez ziren Azkuerentzat soilik otoitzak eta elizkizunak Jainkoa maitatzeko
|
modu
bakarrak. Euskalgintzan edo musikan aritzea ere Jainkoagana gerturatzeko moduak izan zitezkeen.
|
|
|
EBAZ ez da orain arteko hizkeren ordezkotzat hartu behar, osagarritzat baizik. Ez da Euskara Batua ahoskatzeko
|
modu
bakarra eta are gutxiago, noski, euskalkiak ahoskatzeko era. Besteak beste, horrek esan nahi du EBAZ ingurukoaz edo irakaslearen ahoskera biziaz gainera irakatsi dela eta ez haren ordez.
|
|
2009
|
|
|
Daniel1 entzat, edoHouellebecq entzat? helmugara iristeko
|
modu
bakarra, bereobrabenetan ezagutu etaulertarazte kobidebakarra, denboraren higadurari erresistituko liokeenobraklasiko bihurtzeada. Baina hori lortzeko, Espazioa bertan behera utzi behar da
|
|
2010
|
|
|
Errepikapen hau irudia da, eta hortik irudikatua Fairclough en hitza erabiliz. Berau da guk kontuan hartuko dugun errepikapen
|
modu
bakarra.
|
|
2012
|
|
|
Intuizioz moldatutako hipotesi batzuk azterketa sakon eta egituratuen bidez frogatzen saiatu gara. Hala eta guztiz ere, ez genuke nahi hemen proposatutakoak Sarrionandiaren itzulpengintza interpretatzeko
|
modu
bakar eta itxitzat ulertzerik, episteme postmodernoak eta Sarrionandiak berak defendatzen duten testuaren irekitasun eta mugikortasunaren aurka egitea bailitzateke. Lan hau ez da Iurretako itzultzaile handiaren testuei emandako erantzun posible bat baino, eta irekita gelditzen da irakurleen interpretazio edo erantzun berrietara; erantzun baino gehiago, beraz, galdera izan nahi luke:
|
|
|
Zentzuaren ikuspegi platoniko hau ez zuen bere egin XIX. mendean agertutako positibismoak, arrazionaltasun zientifikoan oinarritzen zen mugimendua izanik, ezin baitzuen onartu egiaren bilaketarako ikuspegi metafisiko eta subjektiboak proposatzen zituen teoriarik. Hala eta guztiz ere, positibismoak proposatutako zentzuaren teoria ikuspegi platonikoak proposatutakoarena bezain unibertsalista eta totalizatzailea da, gertaera eta lege behagarri eta egiaztagarriak soilik jotzen baititu benetako zentzua aurkitzeko
|
modu
bakartzat:
|
|
2015
|
|
|
9.3 Testuei erantsitako sarrerak eta oin oharrak ez daude irakurketa bide edo
|
modu
bakarra, bertan adierazia, zedarritzeko asmoz jarriak; ez dira interpretazio pertsonalari jarritako muga zurrun edo murriztaileak. Batzuetan, bai, zehaztapen objektiboak baitira; besteetan, ordea, iradokizunak, proposamenak, ahalik eta egiaztatuenak, albait neurrira landuenak.
|
|
2021
|
|
|
Pasibo osoa bazterreko aukera da gaur egun gaztelaniaz, haren premiarik ez den seinale. Ingelesez, aldiz,
|
modu
bakarra da objektua aditzaren aurrera ekartzeko, eta horregatik baliatzen da erruz.
|
|
|
Eta euskalkietan agertzen diren mugak bazterrean uzten badira (argi da, adibidez, euskalki batzuetan ekarri aditzaren jokabide sintetikoa ez dela erabiltzen, alegialdian bereziki, edo, beste euskalki batzuetan,* ezan laguntzailea ezin jokaraz daitekeela baldintzazko perpausetan), ez dirudi lau aukera horietako bihi batez aurreko adibidean gaizki erabilia dela esan daitekeela. Beraz, alegialdiko baldintza burutuen ezaugarria
|
modu
bakarrean bil daiteke(+ burutua) direla esanez, eta burutuak ez diren alegialdiko baldintzetan aniztasuna aurkituko dugu, euskalkiek adizki desberdinak garatu baitituzte: [t (z) en+ izan/* edun (etortzen balitz)] ekialde zabalean, [tuko+ izan/* edun (etorriko balitz)] erdialde eta mendebaldean, garai zaharrenetan denek erabiltzen zuten [aditzoina+* edin/* ezan (etor baledi)] adizkia emeki emeki ordezkatuz.
|
|
|
Azkenik, kontuan izan behar dugu zerrendako aditzen artean biziki guti direla paradigma osoak, hau da, pertsona, denbora eta modu guztietan forma sintetikoak dauzkatenak; multzo horretakoak dira egon, etorri, izan, joan, ukan aditzak. Hauen ondoan, pertsona bakar batzuekin, aldi eta
|
modu
bakar batzuetan erabiltzen diren sintetikoak ugariagoak dira: adibidez, iraun eta jario aditzen forma sintetikoek 3 pertsonako subjektua dute beti, eta orainekoak edo iraganekoak baizik ez daitezke izan —hau da, ez dute aginterazko ezta ahalerazko formarik ere— Bistan dena, edozein euskalduni erraza zaio desagertuak —eta lekukotugabe— diren paradigmen berrosatzea, eta hala egin genuen EGLU II liburukian iraun, atxiki, entzun, ezagutu, jardun, iharduki, ikusi, irudi aditzen paradigma osatuak aurkeztu genituenean.
|
|
|
Hala gertatzen da, esaterako, uste izan aditzarekin: [ela] osagarri jokatua da barne argumentua, zer, adierazteko
|
modu
bakarra. Edo ausartu aditzarekin:
|
|
2023
|
|
|
Horregatik eta horretarako, ikastetxeetan eta komunitate osoan, lehentasuna eman behar zaio gutxitua den hizkuntzari, euskarari hain zuzen ere. Hau izanen baita eleaniztasun aberasgarri, positibo eta gehitzailea lortzeko
|
modu
bakarra.
|