|
2018
|
|
|
Aspektu ideologikoek eta erlijiosoek ere bataren edo bestearen aldeko hautua baldintzatzen zuten, baina argi dago orokorrean karlismoaren alde agertu zirenek erreforma kapitalista eta liberala geldiarazi nahi zutela, eta horretarako arrazoi asko zuten nekazari txikiek (ondasun komunalen pribatizazioaren aurka), artisau txikiek (tokian tokiko ekoizpenaren defentsan), noble txikiek (eremu lokaletan pribilegioei eusteko), edota komentuetako eliz gizonek (desamortizazioaren aurka beren etxeak eta lurrak defendatzeko). Erregimen feudaleko goi klasea, noblezia handia, berriz, aspaldi zegoen erreformen alde, bere kapital nagusia, lurra,
|
modu
askean kudeatu ahal izateko.
|
|
|
Monoteismo erlijiosoetan halaxe gertatzen zen, Jainkoa gurtzeko askatasuna zenuen, eta gainerakoa badaezpadakoa zen. Estalinismoak ere antzera planteatzen zituen gauzak, komunismoan omen zegoen askatasun guztia bildurik, eta jendeak ez zuen zer askatasun nahi zuen
|
modu
askean erabakitzeko askatasunik.
|
|
2019
|
|
|
Askatasunarekin lotura duen jendarte mota berri bat asmatzen du ere: Marxek jendartea beste
|
modu
askeago batean antolatzeko erantzun eta aukera zehatzez hitz egiten du. Marxek, forman tratatu filosofikorik gabe, baina esentzian filosofiaren izaera hausnartzaile deskribatzaile kritikotik eta filosofia politikoaren izaera normatibotik hausnarketa eta erantzun filosofiko asko garatu zituen.
|
|
|
dei kantitatea, luzera, emaitza, elkarrizketaren grabazioa, tonua, erabilitako hitzak... Prozesu hau ez da ematen
|
modu
askean, baizik eta formulen estandarizazio handi batekin.3
|
|
2021
|
|
|
Gidaririk gabeko eskolaren irudiak gidaririk nahi ez duen kultura batean ditu erroak; hitz gutxian, irakasle artista ez da beharrezkoa, kaltegarria izatera ere hel daiteke, ume eta gazteak baitira benetan artista izan behar dutenak, eraginetatik libre diren artistak. Modu horretan, kultura hipermodernoak, eskola hipermodernoarekin batera, bere egiten du maxima nietzschetar ezaguna edo, hobe, ideia horren irudi grotesko bat, zeinen arabera nork bere buruaren jaun eta jabe izan behar duen, artista eta artelana aldi berean; bestela esanda, irakasleak ez du ikaslearen garapen askea oztopatu behar, edo horretan eragin, nork bere burua
|
modu
aske eta autonomoan zizelkatu dezan. " Askea zara!
|
|
|
Orain, analogiari jarraituz, benetan kezkatzekoa ez da egungo gizabanakoak horrenbeste ebakuntza estetiko, kirol ordu, dieta miragarri eta terapia mordoaren ostean beraiek izaten jarraitzen duten edo ez, aldaketarako edo optimizaziorako hautua benetan askea izan den edo ez baizik. Izan ere, Onfray k dioen bezala, aipatu gomendio nietzschetarraren atzean zera ezkutatzen da, aldi berean inpultso, bide eta helmuga izatea, bere burua
|
modu
aske eta autonomoan gidatzen duen artista, zentzu sortzailea. Horrelakoak al dira gure ikasleak?
|
|
|
Egungo eskola hipermodernoaren arazoa da eredu ilustratuari jarraitzen diola saltzen digula, ume eta nerabeak beren kabuz garatzen laguntzen duela, benetan ilusio bat gehiago baino ez denean; hau da, forma eta diskurtsoa aldatuta ere, egungo heziketa eredua (ezkutuko) doktrinamendua da, dudarik gabe. Paradigma berriaren eskutik, eskolak auto esplotazioaren bidez ekoizten dituen gizabanakoen optimizazioa bilatzen du; eta, bere helburua lortu ohi du gizabanakoek kanpo eraginik denik ere nabaritu barik,
|
modu
aske eta autonomoan beren buruak produzitzen dituztela sinesten duten bitartean. Bereziak, bereiziak, apartak eta artistak direla sinestarazten zaie maizegi, dena hasten dela beraiekin, historian paper garrantzitsua betetzera izan direla deituak, pentsatzen edo desiratzen duten guztia lortuko dutela, benetan dagokiena edo egokitu zaiena baino ez dutenean egiten.
|
|
|
Alabaina, hausnartze prozesu horretan murgildurik gauden bitartean, ezinbestekoa baita hausnarketa hori, uste dut badagoela etorkizun posible guztietan ikuspegi ilustratu batetik erabat erabilgarria den diziplina bat, diziplina jakin bat goratzea gustuko ez dudan arren; paradoxikoki, baztertuta eta zokoratuta egon ohi den diziplina bat: ..., uste dut irakasle guztiek izan luketela moduren batean edo bestean filosofo, edukiak transmititzeaz gain ume eta gazteak dena zalantzan jartzera bultzatu ere egin lituzketelako horretarako, noski, irakasleen formakuntzan presentzia izan luke filosofiak— Filosofiak, Horkheimerren hitzetan, funtzio sozial ezinbestekoa du, ezarria dagoenaren kritika egitea; edo, Kantek zioen moduan, filosofiak
|
modu
aske eta pertsonalean arrazoitzeko gai diren pentsalari autonomoak sortzen ditu, ez imitatzaile subordinatuak. Deleuzek ere, beste zentzu batean, filosofiak zentzu berriak sortzeko balio digula dio.
|