|
2004
|
|
|
Antonio Tardiniren
|
lehen
teoriak
|
|
2006
|
|
|
Hainbat, ugari, kontaezin esateko hamaika esaten genuela euskaldunok. Ea zergatik igarri nahi eta bere
|
lehen
teoria hatzamarrak izan ziren. Hamar kontatzen dira bi eskuekin.
|
|
2008
|
|
|
Baina arraza hobetzeko asmoa zuen legeak dezente urte lehenago eta beste kontinente batean ditu sustraiak. Arraza «higieneari» loturiko
|
lehen
teoriak Charles Darwinenak, Alfred Russel Wallacerenak edo Francis Waltonenak izan ziren. Eta haietan oinarritutako legeak martxan jarri zituen herrialdea, berriz, AEBak.
|
|
2009
|
|
|
Ehunetik gora daudela diote ondare arkeologikoa aztertzen ibilitako ikerlariek. Aranzadik, Egurenek eta Barandiaranek osatutako hirukotearen eskutik iritsi zitzaizkigun barrunbeoi buruzko
|
lehen
teoriak. Gero, datu horietan oinarrituta, Armando Llanosek eta ikerlari talde batek Arabako haitzulo artifizialak katalogatzeari ekin zioten 60ko hamarkadan.
|
|
2012
|
|
|
Gerra garaiko giro hori kontuan hartuta, ez da harritzekoa itzulpengintzaren diskurtsoan aldaketa nabarmenak gertatu izana 1950eko hamarkadatik aurrera, itzulpenaren praktikan ez ezik, baita diziplinaren kontzeptualizazio eta teorizazioan ere. Garai horretan agertzen dira itzulpengintzaren
|
lehen
teoria linguistikoak, itzulpengintza zientzia gisa definitu eta aztertzeko lehen saiakerak. Halere, bigarren mundu gerrak itzulpengintza ulertzeko modua nabarmen aldatu bazuen ere, esan beharra dago gerra ondoko hamarkada haietan garatu ziren itzulpen teoria gehienak XVIII. mendeaz geroztik Mendebaldean nagusi ziren arrazionalismo eta humanismoan sustraitutako epistemologia moderno batean oinarritzen zirela, eta, beraz, metodologian eta sistematikotasunean berritzaileak gertatu baziren ere, ez zutela asmatu itzulpengintzaren hainbat kontraesan eta arazo konpontzen.
|
|
2013
|
|
|
Aipagarriak dira ere Hallen ekarpen teorikoak. Izan ere, nerabezaroari buruz plazaratutako
|
lehen
teoriaren sortzailea izan zen Hall. Besteak beste Haeckel eta Darwinen ekarpenetan oinarrituz, ontogenesia filogenesiaren laburbilketa dela aldarrikatu zuen, hau da, gizakien garapen psikologikoak haurtzarotik nerabezarora giza espeziearen garapen prozesua errepikatzen zuela.
|
|
2017
|
|
|
Lanbide bat maskulinizatua dela esateko zenbait irizpide eta definiziotara jo daiteke. Gaia jorratzen hastean zabaldu zen
|
lehen
teoria organizazio guziak genero aldetik markatuak daudela esatean oinarritu zen, generoa organizazioen logikaren elementu osagarri bezala ulertuaz eta «genero neutralitate arrazional»aren pean kontrol egiturak ezkutatzen direla erakutsiaz (Acker, 1990; Britton, 2000).
|
|
2019
|
|
|
Baina zergatik joan ziren Baionako gaskoiak Gipuzkoako itsas bazterreko herrietara? Kristobal Gamon izan zen gaskoiek Gipuzkoako kostaldean izan zuten indarraz hitz egin zuen lehenengoetakoa, baina zalantzarik gabe, Serapio Mujika izan zen migrazio hori hobekien aztertu zuena eta gaskoien hedatzeari buruz
|
lehen
teoria plazaratu zuena. Lapurdi Nafarroako Erresumaren eta Frantziako Erresumaren artean kokatu zen luzaz, garai zaharreko lotura feudalei jarraituz.
|
|
2021
|
|
|
Errepaso zabal bat eginaz
|
lehen
teoriek, XVI. mendean, hizkuntzen jatorria arakatzen zutela dio, norberarena hizkuntza biblikoekin (latina, hebreera eta greziera) ahaidetzeko eta, ondorioz, gainerako herri hizkuntzen gainetik jartzeko asmoz30 Hurrengoek, XVII. mendean, Ilustrazioak aldarrikatzen dituen irizpide unibertsalen arabera sailkatu nahiko dituzte hizkuntzak, norberarena, noski, arrazionalagoa eta logikoagoa dela ondori... Edota hirugarren labekada batek, XVIII. mendean, teoria ebolutiboa aplikatuko dio hizkuntzalaritzari, pentsamendu garatuenak eskaintzeko gai den hizkuntza, alegia, norberarena, eboluzionatuagoa eta, ondorioz, hobea dela argudiatuz.
|
|
|
Odol taldeak badu eraginik koronabirusak harrapatzeko? New England Journal of Medicine aldizkarian joan den urteko ekainean aurkeztu ziren pazienteen odol taldearen eta kovid bidez kutsatzeko probabilitate handiagoaren edo txikiagoaren arteko harremanari buruzko
|
lehen
teoriak. Argitalpenean, Australiako eta Europako ikertzaile talde batek ondorioztatu zuen A odol taldea zuten pertsonek gaixotzeko aukera gehiago zituztela, eta 0 taldekoek, berriz, babes handiagoa.
|