|
2004
|
|
|
Politi karen aldetik begiratuta, biak dira fueristak, biak atzerrikoak, nahiz alderdi desberdinekoak diren (93). Irizpide soilki literarioaren arabera bakarrik des berdintzen dira, zeren Kanpionentzat, Elizondoko
|
lehen
Lore Jokoetan Arre se Beitia sari irabazlearekin gertatu bezala, poesía euskaldunak elkartzeko bi de eragingarria euskaldunen baitan kontzientzia politikoa sortzeko bide
|
|
2009
|
|
|
Neguari, izotzari eta hotzari agur esatearekin batera
|
lehen
loreak jaio dira. Geranio, huntz eta alegriek pipiletatik eztanda egiten dute inguruak kolorez josiz.
|
|
2012
|
|
|
Kanbok, udako ospe hezean, bere aterbe samurra alde guzietarik horrat heldu zirenei eskaintzen zien. Magnolia haundiek, mende hortan hor zirenek, beren
|
lehen
lore zuriak, esku ahur idekiak iduri, zabaltzen ari ziren goiko adarretan, enbor zakartsu bati lotu sasi tinkoa zirudien hosto perde luzeen multzo dirdiratsua noiztenka argituz. Bazter inguruko azau orlegia, belar, haritz, zuhar, gaztain ondo, ezki, urritza eta hortensia sortak, nunbaiteko fantesia xuriarekin pizten ziren, harandiko sentinela zerbaiten nota xuriarekin. Herrialde perdea, zinez titulu pollita zen.
|
|
2014
|
|
|
Infloreszentziako
|
lehen
lorea irekitzen da.
|
|
|
...C azpitiko tenperaturarekin izoztea gertatzen da eta izozte horrek zenbat irauten duen, tenperatura negatiboa norainokoa den eta loratzearen egoera fenologikoa nolakoa den, uzta gehiago edo gutxiago galduko da.Egoera fenologikoa inportantea da, loreen eboluzio fase guztiek ez dute-eta sentiberatasun bera hotzarekiko.Hala, gerta liteke ordubeteko edo bi orduko 1º edo 2ºC ko izozte batek irekitako
|
lehen
loreak izoztea; ez ordea petaloak oraindik itxirik dituztenak. Beraz, ez da uzta osoa izoztuko.Dena den, irekitzen diren lehen loreek fruitu bikainenak ematen dituzte.
|
|
|
Ezaugarri klimatikoak dira, printzipioz, loratze prozesuan eragin handiena dutenak, eta tenperatura da elementu klimatikorik kritikoena.0ºC azpitiko tenperaturarekin izoztea gertatzen da eta izozte horrek zenbat irauten duen, tenperatura negatiboa norainokoa den eta loratzearen egoera fenologikoa nolakoa den, uzta gehiago edo gutxiago galduko da.Egoera fenologikoa inportantea da, loreen eboluzio fase guztiek ez dute-eta sentiberatasun bera hotzarekiko.Hala, gerta liteke ordubeteko edo bi orduko 1º edo 2ºC ko izozte batek irekitako lehen loreak izoztea; ez ordea petaloak oraindik itxirik dituztenak. Beraz, ez da uzta osoa izoztuko.Dena den, irekitzen diren
|
lehen
loreek fruitu bikainenak ematen dituzte.
|
|
|
Euskararen Eguna Bernat Etxepare lizeoko
|
lehen
Lore Jokoak
|
|
|
Nahiz euskarak 365 egun dituen, abenduaren 3ko Euskararen Eguna gisa berezi batez markatu dute Baionako Bernat Etxepare lizeoan. Karia horretarat, 1853an Antton Abbadiak abiatu bidetik, Bernat Etxepare lizeoko
|
lehen
Lore Jokoak antolatu dituzte. Hiru aste lehenago aurkeztua izana zitzaien ideia ikasleeri.
|
|
2015
|
|
|
Udaberria aurreikusten dut,
|
lehen
lore txikiak izotza hautsirik.
|
|
2016
|
|
|
Euskararena gurasoek aukeratutako kontua dute. Eskolako kontua.Erdara nagusi izan den eta oraindik nagusitasun hori galdu ez duen egoera soziolinguistiko baten seme alabak dira, gaztelania nagusi den basamortuko euskararen
|
lehen
loreak. Suediako unibertsitate batean egindako ikerketa batek egiaztatu duenez, guraso bihurtzen direnean,% 73k euskaraz hitz egiten diete seme alabei, eta% 23k bi hizkuntzetan; gaztelaniaz% 4k besterik ez.Beraz, guraso bihurtutakoan euskararen zubigile bihurtzen dira, belaunaldien arteko zubigile.
|
|
|
Pasilloan zehar lore gehiago daudela ikusten du HAIZEAk, ilara bat osatzen dutela eskaileretan behera. HAIZEAk loreei jarraitzen die hartu duen
|
lehen
lorea eskuan duela.
|
|
|
Zunkuren jefealdian erabaki zen denen artean, ez errege dekretuzordura arte ez bezala zahar jendea ez abandonatzea, alegia" inutilak" elikatzea. Inguru ezin latzago hartan, errukitasunaren
|
lehen
loreak.
|
|
|
|
lehen
loreen lurrinean,
|
|
2018
|
|
|
Lehena 23 urterekin, 1878an, Orreaga edo Altabizkarko kantorea, Garay de Monglave izeneko Baionako semeak egindako faltsifikazio bitxian oinarrituta dagoena; bi orrialdekoa. Bigarrena, Agintza izena duen elezahar laburra, Elizondon 1879an egin ziren Hegoaldeko
|
lehen
Lore Jokoetara aurkeztu zuena; bi orrialde ditu. Hirugarrena ere elezahar labur bat da, Denbora antxiñakoen ondo esanak izenekoa; hamar orrialde ditu eta Irungo 1881eko Lore Jokoetara aurkeztu zuen.
|
|
2020
|
|
|
Elurra ikustera ohituta dauden zenbait lekutan ez dute zuririk ikusi martxora arte. Udaberriko
|
lehen
loreak urtarrilean hasi ziren loratzen, eta orain, martxoko hormak denak erre ditu (Xalbadorren bertso ederretan amodioa bezala). Zeru grisak badu mundua zuri beltzean jartzeko joera, eta udaberri honetan, odola piztu ordez, itzali egin behar zaigula dirudi.
|
|
2021
|
|
|
Duvoisin azaltzen da berriro eskutitz bidez batzuei eta besteei hainbat ideia helaraziz. Elizondon, 1879an jokatu ziren Hegoaldeko
|
lehen
Lore Jokoetan lankide izan zuten Nafarroako Euskara Elkarteko buru zen Arturo Campioni urte hartako maiatzaren 1eko datarekin bidalitako eskutitzean Jokoen antolaketarako bere esperientzia eskaintzen zion, eta Jokoak" propaganda nazionalerako" bitarteko bikaina zirela seinalatu (Daranatz, 1928c: 348).
|
|
|
Edota jende jasoaren poesiaren eta inprobisazio popularraren elkarbizitza
|
lehen
Lore Jokoetatik gertatu zela ere bistaratzen du testuak:
|
|
|
Zerrendan bigarren agertzen den Agosti Xahoren inguruan luze eta zabal hitz egin da euskal kazetaritzaren eta bertsolaritzaren irudikapen modernoaren aitzindari gisa. Manterolak Diario de San Sebastiánen eta batez ere Euskal Erria aldizkariaren zuzendari gisa eginiko ekarpena, Hegoaldeko
|
lehen
Lore Jokoen eragiletzan jokatutako papera eta bertso kronika finkatu zuen kazetari gisa izan zuen garrantzia ere azaldu dira nahikoa.
|
|
|
Unamunok ere, hainbatetan euskal kulturarekin hain gordina izandakoak berak, eskaini zion keinua: " La rudeza tosca de Iparraguirre, la ligera gracia de Vilinch, el donaire del platero de Durango, gustarán siempre más que esas soporíferas leyendas, muy buenas, sin duda, muy bien hechas, pero que no cuadran a nuestro carácter" (El Noticiero Bilbaíno, 1889/XI/18) 111 Hegoaldeko
|
lehen
Lore Jokoekin egin zen gailurraren ondotik, ordea, bertsolarien estimuaren gainbehera hasi zen Zavalak azaltzen duen bezala:
|
|
|
Eta esanguratsua da baita txapelketaren protagonismo mediatikoaren hazkundea erakusten duen datua: Iparraldeko
|
lehen
Lore Jokoen inguruan gehienez prentsako bizpahiru testu topa daitezke; aldiz, azken txapelketako finalari buruz, esan bezala, 148 testu argitaratu dira. Prentsak bertsolaritzaren inguruan jorratzen dituen gaien inguruan ez dago horrelako hazkundea izan duen beste bat.
|
|
|
ez uda betean baizik eta
|
lehen
lorea
|
|
2022
|
|
|
sar primaderako
|
lehen
loreetarik!
|
|
|
Lehen pauso garrantzitsu bat 1879an gertatuko da, Asociación Euskara k Hegoaldeko
|
lehen
Lore Jokoak antolatzen dituenean (Amezaga, 1994). Aurretik, 1851an, Antoine Abbadie-k" ekimen partikular gisa" (Agirre, 2019, 88 orr.) Iparraldean Lore Jokoak antolatuko ditu eta hauek gerora etorriko diren jokoen aurrekari eta eredu nagusi bilakatuko dira.
|
|
|
Orain dela bi urte sortu zen Euskal Herria Batera ekinbidea, COVID eragindako pandemia garaian, herritar guziak konfinatuak zeudelarik. Bi urte geroago Urruñan elkartu dira, Antton Abadiak 1851n bultzatutako
|
lehen
Lore Jokoak ospatu ziren herri berean. Lore Jokoek euskal pizkunde kulturala ekarri zutela oroitarazi, eta hizkuntzak eta kulturak «komunitatearen indartze integratzailean egindako ekarpenaren balioa aitortzeko» ekitaldia egin nahi izan dutela esplikatu dute Maitena Diribarne eta Mattin Rafu Ruiz de Alda Laaksonen ekinaldiaren sustatzaileek.
|
|
|
Gorroño alkateari egokitu zitzaion
|
lehen
lore sorta jartzea, Gernikako herriaren izenean. Iñigo Urkullu lehendakariak eta Ukrainako enbaxadako lehen idazkari Sergii Soloveyk elkarrekin eraman zituzten euren lore sortak.
|
|
2023
|
|
|
Bestalde, Le Messager de Bayonneren testu berean ikus daiteke jende jasoaren poesiaren eta inprobisazio popularraren elkarbizitza
|
lehen
Lore Jokoetatik gertatu zela:
|
|
|
“La rudeza tosca de Iparraguirre, la ligera gracia de Vilinch, el donaire del platero de Durango, gustarán siempre más que esas soporíferas leyendas, muy buenas, sin duda, muy bien hechas, pero que no cuadran a nuestro carácter” (El Noticiero Bilbaíno, 1889/XI/18) [1]. Hegoaldeko
|
lehen
Lore Jokoekin egin zen gailurraren ondotik, ordea, bertsolarien estimuaren gainbehera hasi zen.
|
|
|
Esanguratsua da baita ere Txapelketaren protagonismo mediatikoaren hazkundea erakusten duen datua: Iparraldeko
|
lehen
Lore Jokoen inguruan gehienez prentsako bizpahiru testu topa daitezke; aldiz, azken hamarkadetan, Txapelketa Nagusiko finalari buruz, 150 eta 200 artean topa daitezke. Prentsak bertsolaritzaren inguruan jorratzen dituen gaien inguruan ez dago horrelako hazkundea izan duen beste bat.
|
|
|
Bere maiteari
|
lehen
lore sorta eskaintzean, gizaki primitiboa piztiaren mailatik goratzen da; naturaren premia arruntetatik gora eginez, gizaki bilakatzen da; alferrikakoaren balio sotilaz jabeturik, artearen erresuman sartzen da.
|
|
|
Txori hori udaberriaren
|
lehen
loreekin batera agertzen da.
|