|
2013
|
|
|
Adituarenak eginez, laburrean, hauxe esan neban haren nobelagintzaren gainean: uriko giroa ekarri ebala (bere garaikoen baserri girotik desbideratu) eta deskripziorako joera nabarmena eukala, dokumentaletako informazioa eskaintzerainokoa; kutsu didaktikoa edo ikasbide morala eriela haren
|
lanei
; umorez, ironiaz eta zorroztasunez janzten ebazala alkarrizketak, lirikarako isuria inoiz bazterrean laga barik; ahozko hizkerarenganako atxikimendu indartsua eta herri literaturaren eragin zuzena erakusten ebazala, testularitzaren teknika, esaera zaharrak, bertsoak eta kantak tartekatzeagaitik; literatura eta kultura garaikidearen eta unibertsalaren erreferentziak egiten ebazala?
|
|
|
Calderónen kasuan, ordea, guztiz pertinentea iruditzen zait itzulpenari berari buruz jardutea, zeren, jatorrizko hizkuntza gaztelania izanik, askorentzat oraindik burugabea baita halako
|
lanei
ekitea, horiek estilo ariketa hutsak balira bezala.
|
|
2014
|
|
|
1936ko gerrak moztu zuen Euskal Pizkunde labur hori, errotik moztu ere, hainbesteraino non hurrengo urteetan Hego Euskal Herrian apenas izan zen euskal kultur adierazpenik bizitza publikoan. Azkue izan zen basamortu hartan ureztatze
|
lanei
ekin zien lehenetarikoa, gerraoste betean Euskaltzaindia berriz martxan jartzeko lanei buru belarri lotuta (ikus horri buruz Zuberogoitia eta Zuberogoitia, 2008: 126 eta 139).
|
|
|
1936ko gerrak moztu zuen Euskal Pizkunde labur hori, errotik moztu ere, hainbesteraino non hurrengo urteetan Hego Euskal Herrian apenas izan zen euskal kultur adierazpenik bizitza publikoan. Azkue izan zen basamortu hartan ureztatze lanei ekin zien lehenetarikoa, gerraoste betean Euskaltzaindia berriz martxan jartzeko
|
lanei
buru belarri lotuta (ikus horri buruz Zuberogoitia eta Zuberogoitia, 2008: 126 eta 139).
|
|
2018
|
|
|
Egunero hasten delako (1969), Itsasoak ez du esperantzarik (1973) eta Elsa Schelen (1969) eleberriek zentsurarekin izandako harremana aztertzen da sakonki, garaiko beste lanen artean. Aipagarria da garai honetako literatur lanik zigortuenak poesiaren alorrekoak izatea eta txostenik xeheenak ondoko lirika
|
lanei
dagozkienak izatea: Joxanton Artzeren Isturitzetik Tolosan barru (1969) eta Laino guztien azpitik eta sasi guztien gainetik (1973), Joxe Azurmendiren Hitz berdeak (1971) eta Bitoriano Gandiagaren Hiru gizon bakarka (1974).
|
|
|
Honenbestez, gurean egun gizartean teatroarekiko den atxikimendu ez jendetsua ulertzeko, esanguratsua da XX. mendeko euskal teatroaren historia zatia. Horretaz jabetuta, azken aldian teatrogintzaren ikerketa esparruaz interesatu diren ikerlari berriak zeregin horri heldu diote, lehendik Patri Urkizu edota Eugenio Arozena bezalakoek utzitako
|
lanei
jarraipena emateko asmotan. Batik bat nabarmentzekoa da EHAZEk 2018an argitaratu zuen Ekin eta Joka liburua, euskarazko teatroaz burutu diren azken doktore tesien laburpenen bilduma txikia osatuz.
|
|
|
Bada, gerora, malgutasunedo irekitze aldi bat etorri zela esan daiteke, eta, atzerritik ekarritako
|
lanei
dagokienez, honela azaltzen du Lobejonek:
|
|
|
Eremuaren egitura izanik ere orain arte zentsuraren inguruan gehien edo xeheen aztertu den ikerketa esparrua, esango nuke itzulpen
|
lanei
arreta jarrita merezi duela espedienteen arakatze sistematikoa eta legediaren berrirakurtze sistematikoa egitea, zentsurak itzulpenarekin zehazki (edo zer itzulpenekin) nola jokatu zuen xeheago aztertzeko.
|
|
|
Euskaratik beste hizkuntza batzuetara itzulitako
|
lanei
dagokienez, 3 lan baino ez dira ageri Nor da Nor datu basean7 aztergai dugun garairako: Buenos Airesko Ekin argitaletxean Jorge Riezuren Flor de canciones populares vascas, batetik, eta Rene Lafonek frantsesez emandako La jeunesse d’Oihenart en vers basques (Arnaud Oihenart) eta Les premices de la langue des basques (Bernard Etxepare), biak ere Euskalerriaren Adiskideen Elkarteak argitaratuak.
|
|
2020
|
|
|
Dena den, zer dira partikula modalak eta zer kategoria osatzen dute? Beste hizkuntza batzuetako gramatika
|
lanei
begiratuz gero, ez dago argi termino horren barruan taldekatu diren osagaiak eta euren ezaugarriak zeintzuk diren; hots, oso kategoria lausoa da. Egia esan, aurreko atalean (§ 1) aditzera eman dut euskararen eta gainerako hizkuntzen artean desberdintasun argi bat dagoela:
|
|
|
Funtzio ezberdinetako osagaiak izateaz gain, gramatika
|
lanei
begira argi geratzen da partikulak ez daudela eremu sintaktiko bakar bati lotuta; aitzitik, hainbat eremutan kokatu izan dira, e.g., Aditz Sintagman, Denbora(/ Inflexio) Sintagman eta Konplementatzaile Sintagman. Horrelako banaketa ebidentzia jakin batzuetan oinarrituz proposatu da, esaterako:
|
|
|
Horrek asko erraztu zituen gauzak: edo, erraztu beharrean, esan dezagun garantia eta berme handiagoa eman ziela batzordearen
|
lanei
. 1993an argitaratu zen Euskal Gramatika:
|
|
2022
|
|
|
Lasarteko Andres Artesarrik Azpeitikoari zuzendutakoan," quinque talenta" (214) dio, Azpeitikoak Emeterio Olazarretari helarazitakoan," Intelliginti pauca" (232)," recipe" (234) eta" accipe" (234). Belauntzako Agustin Basaldek Siglo Futuro egunkarian maiz irakurtzen zuen" Bonum ex integra causa" (252) sartzen du Azpeitikoari idatzitakoan; Aita Mendirik Leaburuko misio
|
lanei
buruz Aita probintzialarentzat egindako txostenean," gloria" (290)," alleluya" (290)," gloriarik" (292)," alleluia" (293)," Alleluya, alleluya" (292, 296)," alleluyak" (292)," Alleluya, alleluya, alleluya!!" (300)," Deo gratias" (296) eta Fr. Gabriel Batizek Leaburuko Olazarreta aita semeei bidalitakoan," Pater P...
|
|
2023
|
|
|
Horiek ez dira gogoan izan ditudan erreferentzia bakarrak. Informazioaren ibilbideaz jabetzen ahalegintzeko, hau da, kronologiaren baldintza indartzeko –eta, bide batez, ahozko eta idatzizko erregistroen arteko aldeaz gehixeago ikasteko– Zaldibiako denbora joanetako zenbait euskalariren
|
lanei
so egin diet, alegia, Joan Ignazio Iztueta(), Frantzisko Ignazio Lardizabal() eta Jose Frantzisko Erauskinen() oinatzetan ibili naiz, haien liburuak leitu ditut. Era berean, ezaugarrien munta eta sistematikotasuna egiaztatzeko, Pilar Etxeberria (1990) nahiz Karmele Etxabe eta Larraitz Garmendia (2003, 2008) zaldibiarrek herriko euskaraz atondutako lanak aintzat hartu ditut.
|
|
|
Otaegiren lanari egin zaizkion aipamenetan literaturaren eta dialektologiaren arloan egindako lanak nabarmendu izan zaizkio batez ere, besteak beste bere olerkien bildumen sarreretan (Azurmendi 1991, Urkizu 1991, Hiriart 2004), prentsa artikuluetan (Bidador 1991), eta literaturari buruzko lan orokorretan (Onaindia 1973). Aranburuk eta beste hainbat egilek Otaegiren lan arlo guztiei buruz egindako ikerketa da salbuespena, bertan atal bat eskaintzen baitzaio haren kazetari
|
lanei
(Aranburu et al. 1993).
|