|
2003
|
|
|
Idazlantto honen helburua ez da, hala ere,
|
lan
sistematiko baten osatzea izanen, ez tesi berezi berri baten aurkeztea, nahiz klasikoak diren ene argudioak, Erromako teologo edo Pariseko antropologo batzuen irakaspenetarik ateraiak, bai eta ere berdin, elekatzeko zortea izan dudan idazle ezagun zenbaiten solasei edekiak.
|
|
2015
|
|
|
Gidoigile eskola bat zegoen han, faktoria ere bilakatu zena azkenerako. Gidoigileak bulegoan fitxatzen duten funtzionarioen parekoak ziren, ustiatu egiten zituzten, sekula burutuko ez ziren egitasmoak idazten zituzten, goragoko gidoigileek berrikusi eta aldatuko zituztenak, lan indibiduala difuminatu eta kate lana ezartzen zen
|
lan
sistema industrial gisara. Berezko sena zuten gidoilari horien artean, Charles Brackett edota I. A. Diamond aipa genitzake, beren ofizioaren zirrikitu oro ezagutzen zutenak.
|
|
|
Garai haietako
|
lan
sistemak bazituen alde baikorrak ere: gidoigileak bazuen halako estatus bat, onartzen zen hark egindako lanaren garrantzia44 Billy Wilder bezalako zuzendari ezagunek beti lan egiten zuten gidoigile bat alboan zutela (lehen aipatutako Brackett edo Diamond, besteak beste), harekin etengabe liskarrean aritzeko besterik ez bazen ere.
|
|
2017
|
|
|
Pauso horren bidez, soldata altuak eta hirietako gremioen boterea saihesten ahalegindu ziren merkatariak. Horrela sortu zen etxeko
|
lan
sistema edo putting out sistema: berorren bidez, merkatari kapitalistek artilea eta kotoia banatzen zizkieten landa inguruetako familiei iruteko edo ehotzeko, eta lanabesak ere bai askotan.
|
|
|
Ondoren, amaitutako lana biltzen zuten. Etxeko
|
lan
sistemak edo eskulangintza industriak britainiar industriaren garapenean izan zuen garrantzia ikusteko, nahikoa da jabetzea ehungintza industria osoa, garapen kapitalistaren lehen fasean sektorerik garrantzitsuena, egitura horren arabera antolatu zela. Eskulangintza industriak bi abantaila nagusi zituen enplegatzaileentzat:
|
|
|
Horren erakusgarri garbia izan zen ehungintzaren industria: landa inguruko eskulangintza industria gisa berrantolatu zen, eta, etxeko
|
lan
sistema (putting out sistema, gaur egungo, ekonomia informalaren, aurrekaria) oinarri hartuta, emakumeen eta umeen lana baliatuz.32 Baina ez zen soilik ehungintzako langileen lana merkatu.
|
|
|
Joera horren adibidetzat har daiteke etxeko
|
lan
sistemako (putting out sistema) eskulangileen familia. Ezkontzari eta familia bat osatzeari helduta, etxeko sistema hartan lan egiten zuen gizonezko langilea emaztearen mende zegoen askotan, merkatarientzat egin behar zuen lanean, lagunduko?
|
|
2022
|
|
|
Ez da erraza zazpiehun eurorekin bizitzea. Egungo
|
lan
sistema hazierarekin bateraezina da, eta kontziliatzen saiatzen bazara, zigortu egiten zaituzte. Kultura judu kristauan zalantza beti jartzen da biktimarengan, eta horrek errua dakar.
|
|
2023
|
|
|
" Etxetik kanpora" lan egiten hasten naizenean, ikustekoa izango da zer gertatzen den baldin eta iradokitzen badiot, eta soilik iradoki, nik ere gustura hartuko nituzkeela berak exijitzen dituen pribilegio horiek. Arrazoi zuen ordea, hura jada ez zen lehengo bizitza, bera
|
lan
sisteman harrapatuta zegoen zortzietatik hamabietara eta ordu bietatik seietara, gehi aparteko orduak, jo eta su bere postuan, erakusteko langile ezinbestekoa dela, trebeetan trebeena," punta puntako exekutiboa". Ordena hartan, ez zegoen lekurik Txikiari ahia emateko, are gutxiago komuneko konketa garbitzeko.
|