|
2001
|
|
|
Telefónica ren garaietan egunean zehar hiru tarifa xedatuak bazeuden ere (puntakoa, arrunta eta murriztua), orain, konpainia gehientsuetan bi tarte besterik ez dago:
|
lan
ordutegia (astelehenetik ostiralera, goizeko zortzietatik ilunabarreko zortziak arte) eta asteburuko tarifa (gainerako egun eta orduetan).
|
|
2004
|
|
|
La hora de España”, Fundazio Independentearena, gizarte zibila indartzea helburu nagusi duen erakundea. Halaber, txosten horrek agerian uzten du Europako gainerako herrialdeetako
|
lan
ordutegiak ez direla gureen antzekoak. Hala, Espainian lanaldia zatitua izan ohi da, arratsaldeko zortzietan amaitzen da –edo gehiago–, eta bi eta hiru ordu artean izaten da bazkaltzeko.
|
|
|
Europako gainerako langileek 9:00etatik 15:00etara egiten dituzte lanaldi jarraituak, eta ordu bat 12:00etatik 14:00etara janari arina jateko. Hori dela eta, Fundazio Independenteak atzo eskatu zien parlamentuan ordezkaritza duten talde politikoei beren hauteskunde programetan
|
lan
ordutegiak Europako gainerako herrialdeetakoekin normalizatzea eta lanean emandako denbora oro har berrantolatzea. Erakunde horrek gutun bat bidali die alderdi politikoei —baita ministroei, komunitate guztietako lehendakariei, unibertsitateetako errektoreei eta fundazioetako eta GKEetako zuzendariei ere—, lan eta familia bizitza bateratzeko gero eta “premia larri” gero eta handiagoari erantzungo dioten irtenbide eraginkorrak eskaintzeko.
|
|
2005
|
|
|
Dietak emaitza onak erakutsiko baditu, pazienteak jakin behar du bere elikaduran eta bere pisuan faktore askok eragiten dutela, hala nola genetika, kultura, ohiturak, familia, egoera ekonomikoa, elikagaien moda,
|
lan
ordutegi eta erritmoa, etc.
|
|
|
Laura K. Barger Harvardeko Unibertsitateko lan-talde bateko ikertzailea da, eta segurtasunari, osasunari eta
|
lan
ordutegiari buruzko informazioa eman die AEBetako agintari federalei, laneko ordutegi aldaketek eta, bereziki, lanaldia luzatzeak duten arriskuaz, in itinere bide istripuetan duten eraginagatik. Ikertzaileek azterketa bat egin zuten nazio osoan, 2.737 langile errekrutatu zituzten, eta lan txandak, istripu edo distrakzio larriak eta loak eragindako geldialdiak zehaztu zituzten.
|
|
|
Langile horien %9, 1ek zirkulazio istripua izan zuten hilabeteko epean, eta %16, 2k, berriz, ia istripua eragin zuten distrazio larriak jakinarazi zituzten. Bildutako datuak kontuan hartuta, taldeak estatistikoki lortu zuen txanda aldaketak egitea eta lanaldia luzatzea gertakarien kasuistikarekin; hala,
|
lan
ordutegiaren aldaketen eraginpean zeuden langileek istripu arriskua %3, 69 handitu zuten. Gidatzea eta eritasuna Elkarren segidako 24 ordutan lo hartu ez izanak gidariak alkoholemia maila debekagarri baten pareko gidaritza izateko aukera ematen du.
|
|
|
Datu horiek ikusita, zentzuzkoa dirudi konbultsio krisiak izan dituzten gidariei ohartaraztea badaezpadako neurri batzuk, hala nola, gauez gidatzea saihestea, bidaia egin aurretik behar adina atseden hartzea, denbora luzez eta etenik gabe gidatzea saihestea, lo erritmo konstantean egitea, sendagaiek gidatzeko gaitasunean eragiten duten narriadura ezagutzea, tratamendu berri baten lehenengo astean edo dosia handitu ondoren gidatzea saihestea eta tratamendua bat batean ez etetea. Harvardeko lanaren egileen arabera, horri guztiari gehitu litzaioke lanaldien arteko atsedenaldia zailduko duen
|
lan
ordutegia izateko arriskua. Hipertentsioa Hipertentsioa edo bestelako arazo kardiobaskularrak, berez, zirkulazio istripuekin lotutako arrisku faktoreak diren ebidentziarik ez dago.
|
|
2006
|
|
|
Badirudi bizimodu modernoa eta espazio eta
|
lan
ordutegi finkoak geroz eta nekezago uztartuko direla, egunetik egunera malgutasun handiagoa eskatzen baitu mundu horrek.
|
|
2007
|
|
|
Eguneroko egokierak dira (bidaia luzeak,
|
lan
ordutegiak, txandakako lanak, etab.) atseden edo loaldiari denbora ebatsi eta gorputzari estres egoerara bultzatzen diotenak, bizi erritmoaren biziak sortarazi eta tentsioa metaraziz.
|
|
2008
|
|
|
Adibidez,
|
lan
ordutegiko giroko tabako kea jasan behar duen taberna edo kafetegiko zerbitzari batek egunean hiru eta bost zigarro artean erretzen dituen pertsonak bezainbeste nikotina irensten du eta, horrenbestez, tabako dosi horien inhalatzeari dagozkion arriskuez ere kutsatzen da.
|
|
|
Nolanahi ere, lanorduen kopurua ordezkatutako langileak erabakitako lanaldi murrizketaren adinakoa izan da gutxienez, eta aldi berean %30 eta %70 bitartekoa. Txanda hartzen duen langilearen
|
lan
ordutegia ordezkatutako langilearena osatzen da edo aldi berean egiten da. Garrantzitsua da beste puntu bat kontuan hartzea:
|
|
|
Langilearen parte hartzea Adituek lantokian osasuna sustatzeko programak onuragarriak direla onartzen duten arren, egia da, halaber, abian jarri ondoren parte hartze txikia dutela, dela desegokiak direlako, dela langileek xede arriskuaren faktorearekiko sentikortasun txikia dutelako. Froga zientifikoen arabera, programa horiek onarpen handiagoa dute lan girotik eta
|
lan
ordutegiaren barruan egiten direnean, komunitatetik egiten direnean baino. Ikasketa handienak AEBetan egin dira. eta Europako iparraldea, batez ere minbiziarekin eta gaixotasun kardiobaskularrekin lotutako arrisku faktoreekin zerikusia dutenak.
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, langile askok,
|
lan
ordutegia halakoa dutelako, etxetik kanpo jan behar izaten dute, eta hemendik aurrerako asmoa da jantoki horietako menu eskaintza osasungarria izan dadila.
|
|
|
Teknikariaren eskulana, berriz, 55 euro izaten da, batez beste, eta ohiko
|
lan
ordutegitik kanpo, 70 euro.
|
|
|
Batez beste, ordu eta erdi baino zertxobait gehiago behar izaten dute enpresa horiek deia jaso eta teknikaria etortzeko (100 minutu inguru), hori egunez deituta, ohiko
|
lan
ordutegian; gauez deituz gero, ordubete igaro baino lehen azaldu ohi dira teknikariak etxean (55 minutu behar izaten dituzte).
|
|
|
Eta behin etorrita, ordaintzea beste aukerarik ez da izaten:
|
lan
ordutegian, 90 euro kostatzen da, batez beste, eta hortik kanpo, 20:00: 00etatik aurrera,% 45 gehiago.
|
|
|
Gainera, elikagai guztien defizitak oso handiak ziren. Entsegu edo sortze aldietan, goizeko hamarretatik arratsaldeko bostak arte egin daiteke
|
lan
ordutegia. Dantzarien artean praktika hedatua izan ohi da gosaria edo janaria alde batera uztea edo horietako batzuk barratxo energetikoekin edo snack ekin ordezkatzea, horrek dakarren arriskuarekin, jarduera fisiko handieneko orduei behar adinako energia erreserbarik gabe aurre egiten baitiete.
|
|
|
Beste puntu garrantzitsu bat da argi izatea zer lan mota onartuko litzatekeen ala ez, zenbait faktoreren arabera:
|
lan
ordutegia, zer ingurunetan litzatekeen lan egin (kanpoan, zarata handiarekin, usainekin, jendearekin, isolatuekin…), prestakuntzarekin, ordainketarekin eta abarrekin zerikusirik ez duen lanpostu batean lan egin nahi litzatekeen. Zer ikasi behar da?
|
|
2010
|
|
|
Dena den, egia da zenbait jenderi ez zaiola komeni siesta egitea, besteak beste, loezin arazo larriak dituztenei eta loaldi/ esna aldi zikloekin gorabeherak dituztenei (gaueko txandan lan egiten dutenei edo
|
lan
ordutegia maiz aldatzen dutenei).
|
|
|
lanaldia borondatez murriztea eskatzea. Eszedentziaren eta ohiko
|
lan
ordutegien arteko formula bat da. Eszedentziarekin, langilea aldi jakin batean lanetik kanpo geratzen da.
|
|
|
Matthew Beckler Uztailean eta abuztuan, Espainiako milaka haur eta gaztek aisialdirako hainbat proposamen egin dituzte. Udalekuak, hiriko udalekuak, auzolandegiak edo kanpaldiak antolatzen dira, esparru akademikotik urrun dauden bestelako jarduerak eskaintzeko eta familiei beren
|
lan
ordutegiak eta txikienek eskolako oporrak uztartzen laguntzeko. Espainiako Gazteriaren Institutuak (INJUVE) ‘Udako kanpalekuak, gazteen aisialdiko jardueren eredu’ izeneko azken azterlanaren arabera, urtean gutxienez 1.200.000 haur eta gaztek hartzen dute parte jarduera horietan.
|
|
|
ez zituzten erakusten eskulaneko tarifak (tailerren %66), ez zuten jakinarazten idatzizko aurrekontua jasotzeko eskubidea (%62), ez eta konponketek duten bermea ere (%59), ezta erreklamazio liburua ere (%47). Tailerreko
|
lan
ordutegia ere ez zuten adierazten(% 27), eta kanpoan ez zuten bereizgarririk(% 12). Prezioei dagokienez, eskulaneko 46 euroez gain (BEZa barne), egiaztatu zen autoko bateria aldatzea 99 euro kostatzen zela, batez beste; eta ibilgailuaren oinarrizko berrikuspena, 68 euro (nahiz eta aztertutako sei lantegitik batek doan egiten zuen, eskulana ere kobratu gabe).
|
|
|
Hori da Eskozian egindako ikerketa baten kasua, non erditzeko ordua hartzen baita kontuan. Lan horren arabera, ospitaleko erditze batean jaioberria hiltzeko arrisku maila nabarmen handitzen da ohiko
|
lan
ordutegitik kanpo egiten bada (gauak eta jaiegunak). Kontuan hartu beharreko beste aldagai bat ama lehen mailakoa izatea da.
|
|
|
Lokaletan, materialean edo agirietan kalteak eragitea eta zerbitzuari kalte larria egitea. Hutsegite arinak izango dira
|
lan
ordutegia arrazoirik gabe ez betetzea, baldin eta hutsegite larria ez bada, egun batean lanera ez joatea arrazoirik gabe, jendearekin, nagusiekin, lankideekin edo menpekoekin gaizki jokatzea, lanean arduragabekeriaz edo arduragabekeriaz aritzea edo larritzat edo oso larritzat jotzen ez diren betebeharrak ez betetzea.
|
|
2011
|
|
|
Erregaiaren gastua urtean zehar handia da arintzeko, bizilagunen beste gurasoekin txandak egin daitezke haurrak eramateko edo ibilgailua konpartitzeko, baita ibilgailua erabiltzeak dakartzan gastuak ere. 5 Jantokia Gurasoen
|
lan
ordutegiagatik edo erosotasun hutsagatik, haur asko eskolako jantokian geratzen dira. Haurrak etxean elikatzea edo eskolan elikatzea baino merkeagoa den aztertu behar da.
|
|
|
Konponbidea: familiek, tutore akademikoari kontsulta egin ondoren, eguneroko
|
lan
ordutegia egin dezakete ikasleekin, beren maila akademikoari eta beharrei egokitutako denbora banatuz. Ordutegia errespetatu behar da, ikaslearengan errutina bat sortzeko eta markatutako denborak eta eskola agendaren bidez lortutako emaitzak betetzen direla gainbegiratzeko.
|
|
|
Espainiarrak 19:00etan hasi ziren lanean, batez beste, gainerako europarrak baino bi ordu geroago, 17:00etatik 18:00etara, Espainiako Ordutegiak Arrazionalizatzeko Batzorde Nazionalaren azterketa baten arabera. Batzorde hori 116 erakundek eta erakundek, ministerioek, autonomia erkidegoek, enpresaburuek, sindikatuek eta unibertsitatek osatzen dute, besteak beste, eta Europar Batasuneko (EB) hainbat herrialdetako
|
lan
ordutegiak aztertu ditu. Kontsultatutako herrialde batean ere ez da ageri ordutegi jarraitua edo lanaldi trinkoa, Espainian ez bezala; izan ere, Espainian ordutegi mota hori batez ere Administrazioan eta bankuan aplikatzen da, baita udako hilabeteetan administrazio eta zerbitzu enpresa jakin batzuetan ere.
|
|
2012
|
|
|
Ikasleei behar duten guztian laguntzen diete, enpresako egonaldia ahalik eta gehien aprobetxa dezaten. Ez dago kontratu harremanik, baina LHko ikasleek langileen
|
lan
ordutegiaren antzeko lanaldia betetzen dute Denboraldi horrek 400 orduko iraupena du, Hezkuntzari buruzko Lege Organikora (LOE) egokitutako tituluetarako. Bien bitartean, oraindik egokitu ez diren heziketa zikloak 350 ordutik 700 ordura bitartekoak dira.
|
|
|
Lehentasuna dute enplegu finkoa justifikatzen dutenek; aldiz, ez dira aldi baterako egoerak hartuko, hala nola praktikaldiko kontratuak edo urtebetetik beherako lankidetza bekak. Lan bizitzari buruzko txostena, lan kontratua eta
|
lan
ordutegiaren ziurtagiria aurkeztu behar dira; izendapena eta jardunean egotearen ziurtagiria, funtzionarioen kasuan; eta jarduera ekonomikoan alta emateko agiria edo autonomoen zergaren ordainagiria. Familiako arrazoi bat egiaztatzea.
|
|
|
Gurasoek hartzen dituzten erabakien eta adingabeen interes hobearen mende dago guztia, Fiskaltzaren eta familia epaileen balorazioaren arabera. Eta pisu handia dute bai gurasoen
|
lan
ordutegiek bai prestutasunak.
|
|
|
Zentro eta enpresen arteko lankidetza 1,8 Ikasleek prestakuntzarako eta ikaskuntzarako lan kontratua sinatu dute enpresan, eta tutore bat dute haien bilakaera gainbegiratzen duena Ikasleek prestakuntzarako eta ikaskuntzarako lan kontratua sinatzen dute, eta horren xehetasunak zehazten dira hura arautuko duen Errege Dekretua onartzeko. Hala, enpresak ikasleen prestakuntza errazteko konpromisoa hartzen du, betetzen duten zereginari egokitua, eta
|
lan
ordutegia zehazten die. Para garantizar la continuidad de este programa, es necesario que las compañías se sumen a esta iniciativa y firmen convenios de colaboración con los centros.
|
|
2014
|
|
|
Samson Loo Udan: aldaketak errutinan eta elikaduran Oro har,
|
lan
ordutegiek eta eskola ordutegiek baldintzatzen dute otorduen erritmoa. Udan seme alabak eskolara ez joateak eta lan ordutegiak malgutu egiten dira edo oporraldietan erabat hausten direnez, elikatzeko errutina aldatu egiten da.
|
|
|
aldaketak errutinan eta elikaduran Oro har, lan ordutegiek eta eskola ordutegiek baldintzatzen dute otorduen erritmoa. Udan seme alabak eskolara ez joateak eta
|
lan
ordutegiak malgutu egiten dira edo oporraldietan erabat hausten direnez, elikatzeko errutina aldatu egiten da. Etxetik kanpo jateko gehiago izaten dira, eta maiz erabiltzen dira ohiko dietan sartzen ez diren produktuak kontsumitzeko.
|
|
|
herritarrak eta lagunak lanerako iturri izan daitezke, besteak beste, koadroak zintzilikatzea, pertsiana bat konpontzea, gelak pintatzea, etab. Haurrak zaindu:
|
lan
ordutegiak uzten badu, oso erraza da beren lanaldia betetzeko egin ezin duten gurasoen seme alabei laguntzea. Ongi baino hobeto antolatu behar dira, eta bereziki atsegin izan behar dute haurrek (lehenago egin dutelako erreferentziak badira, hobe).
|
|
|
Jarduera pertsonalik egin behar bada (medikuarengana joan, kutxazainean dirua atera…), hobe da aisialdian egitea. Ez da inoiz egin behar
|
lan
ordutegian, errespetatu egin behar baita. 9 Helburuak zehaztea:
|
|
2015
|
|
|
funtsezkoa da jaiek eskatzen dituzten eskari guztien artean lehentasuna ematea, bakoitzaren maila ekonomikoari egokitzea eta opariak arrazionalizatzea. Horrez gain, egun hauetan beste jarduera batzuk egiteko ere aprobetxatu behar da,
|
lan
ordutegietan lan egitea zailagoa delako: Gabonetako gaikako kultur bisita batetik, eskulanak eginez arratsalde bat pasatzera edo familiako mahai jokoez gozatzera, izan ere… nork ez du gogoratzen neguko arratsalde luzeak partxisean edo antzarara jolasten?
|
|
2016
|
|
|
Familia eta lana bateratzea lortzeko gakoa
|
lan
ordutegiak arrazionalizatzea da, helburuen araberako lana eta malgutasuna
|
|
|
allenran 917 Zaragozako Unibertsitatearen azterketa baten arabera, familia eta lana bateratzeko zailtasunek absentismo handia eragiten dute familia arazoengatik, eta errendimendu edo produktibitate txikiagoa, familiarekin lotutako kezkengatik. Horregatik,
|
lan
ordutegiak arrazionalizatzearen, malgutasunaren eta helburuen araberako lanaren alde egin behar da. Saiatu behar da bulegoan gutxienez zortzi ordu igaro behar ez izatea, baizik eta lana eginda egotea.
|
|
|
Premia horrek hainbat arrazoi izan ditzake: haurraren eta amaren arteko tartea(
|
lan
ordutegien arabera, ospitaleratzea, etab.).), edoskitzeko zailtasunak (haurrak ez du ondo xurgatzen, bularra ez du oratzen, etab.).) erditzearen ondoren, haurtxoaren pisua normala baino handiagoa izatea… Edoskitzaroan adituak diren adituek gomendatzen dute gehigarri horiek, ahal den guztietan, koilarak, katiluak, edalontziak, xiringak edo bestelakoak erabiliz administratzea. Baliabide hauetako edozein biberoia baino gomendagarriagoa da.
|
|
|
Etxez etxeko negozio negozio horiek imajina ditzaketen zerbitzu guztiak eskaintzen dituzte. Bere
|
lan
ordutegia onartzen ez duen guztia egiten du bezeroak, eta kudeaketa egiteko baimen edo egun librerik eskatu beharrik ez du. Gainera, ezinezkoa da ilara amaigabeetan denbora galtzea, eta denbora librerik ez izatea, lanak egiten aritu beharrean.
|
|
|
Sareak bizitza aldatu du alderdi askotan, eta horietako bat prestakuntza izan da. Munduko edozein txokotatik online edukira sartzeko aukerak, edozein unetan, ikasteko aukerak ugaritu egiten ditu, bai irakaskuntza erakunde batetik hurbil ez, bai
|
lan
ordutegiak egokitu ezin izateagatik. Online formazioarekin, Interneteko konexioa duen edozein pertsonak eskura dezake interesatzen zaizun ezagutza, ondoen datorkion unean.
|
|
2017
|
|
|
Truco4 Lanik astunenak, bero gutxien egiten duen orduetan Lana eramangarriagoa izango da, eta ez da arazorik izango, ahalegin handiagoa eskatzen duten zereginak bero gutxien egiten duen orduetan egiten badira. Beharrezkoa bada,
|
lan
ordutegiak egokitu behar dira, Enplegu eta Gizarte Segurantza Ministerioaren gomendioen arabera. Gainera, bideo honetako aholkuak ere har daitezke kontuan bero kolpea saihesteko:
|
|
2018
|
|
|
Dezente gehiago aurrezten dute
|
lan
ordutegi luzeenak dituzten enpresek, argi naturalik gabeko orduetan ere lan egiten dutenek.
|
|
|
Espainiako
|
lan
ordutegiak ez du egiten batere mesederik: berandu afaltzen da, eta hori txarra da digestiorako; arratsaldeetan, berriz, berandu arte lan egiten da, eta horrek eragin izugarria du haurrei arreta eskaintzeko garaian eta pertsonarik ahulenak zaintzeko orduan.
|
|
2019
|
|
|
Alderdi hori funtsezkoa da, adituak azaltzen duenez, ordutegiak arrazionalizatzea sektore guztien (merkataritza, hezkuntza, turismoa, administrazioa, enpresa…) antolaketa aldaketa koordinatua eragitea. Espainiako
|
lan
ordutegiak «ez dira eraginkorrak eta oso kaltegarriak dira gizarte osoarentzat».
|
|
|
Imagen: rawpixel Abantaila asko eta eragozpen handi bat Jobsharing aren abantaila nagusia lan malgutasun handiagoa da,
|
lan
ordutegiak aukeratu behar baitira, eta horrek aukera ematen die bi langileei beren bizitza profesionalak eta familiakoak errazago bateratzeko. Adibidez, asteak txandakatzen ari diren erabaki dezakete.
|
|
2020
|
|
|
10:00etatik 18:00etara? Jarraitu zure
|
lan
ordutegiari. Ez duzu zure lan erritmoa aldatu behar, ezta zure kontzentrazioa ere.
|
|
|
Hala, normala da galiziar batek (geroago ilunduko den Espainiako eskualdean bizi denak) levantino baten ikuspegia ez izatea (lehen eguna argitzen duen tokian), eta ordutegi bati edo besteari jartzeak alde handia eragin dezake. Gainera, gure
|
lan
ordutegiek, saltokiak eta tabernak ixteko orduek eta abarrek baldintzatzen gaituzte. Eta, azkenik, gure ohitura pertsonal eta biorritmoengatik.
|
|
2021
|
|
|
TXARRENA. “Bulegoko menuak” deiturikoek akonpainamendua behar dute (“entsalada edo fruta pieza”, erabiltzailearen iritziz); beraz, kontrol dietetikoa eta
|
lan
ordutegi hipotetiko horretan janaria erabat ahazteko erosotasuna galtzen dira. Ez dut gehiago egiten Prezioa.
|
|
2023
|
|
|
‘Genero desberdintasuna ordaindutako eta ordaindu gabeko lanean, pandemiaren ondoren’ da ikerketaren izenburua. Horren arabera, lanpostuan egon beharra murrizteak eta familia erantzukizunekin bateragarriak diren
|
lan
ordutegiak sustatzeak genero berdintasuna ekar lezake etxe barruan eta kanpoan. Nola?
|