|
2002
|
|
|
Alde horretatik, azterlanak bereziki azpimarratzen du nola baldintzatzen duen herritarren osasuna haien errenta mailak, sexuak eta lanbideak. Hala, baliabide gutxiko emakumeak dira ahulenak,
|
lan
ordaindurik gabeak eta familia karga handikoak. Espainiako emakumeek gizonek baino bizi itxaropen handiagoa duten arren, adituek diotenez, haien osasun egoera okerragoa da, “beren sexuaren araberako gizarte rol jakin batzuk onartu baitituzte, eta horiek kaltegarriak dira”.
|
|
2012
|
|
|
izozmendiaren punta da, ugalketa lanean oinarritzen dena eta, desagertzekotan, sistema osoa hondoratuko lukeena. Argi eta garbi esan behar dugu, emakumeok bizitza eta planeta daramagu gure sorbalden gainean; merkatua eta ekonomia ofiziala existitzen badira, ugalketa lanari esker besterik ez da; noski,
|
lan
ordaindu gabea edo prekarioa. Baina horrela izan arren, lan horri balioa eman beharrean, baztertu egiten da krisi errealaren parte izango ez balitz bezala.
|
|
2017
|
|
|
Esklaboak herritar bilakatzeko
|
lan
ordaindu gabea ez du merkatuak ez eta moral patriarkal unibertsalak egiten; aitzitik, nire tesietan esan bezala, borroka politikoak eta egitura publikoek bilakatzen dituzte esklaboak herritar. Herrialde batean ala bestean, emakumeek ez dute ordaindu gabeko lana neurri berean egiten:
|
|
2019
|
|
|
Lan indarraren erreprodukzioa produkzio kapitalistaren erdigunean kokatzean, gizarte harremanen mundu oso bat azaleratzen da, Marxen obran agerikoa ez bada ere funtsezkoa dena lanaren esplotazioa arautzen duten mekanismoak bistaratzeko. Agerian jartzen du kapitalak langile klasetik ateratzen duen
|
lan
ordaindu gabea Marxek sekula imajinatu zuena baino askoz handiagoa dela eta bi alderdi dituela: bata, emakumeek egitea espero izan den etxeko lana; bestea, mundu kapitalistak koloniekiko eta periferiekiko egin duen esplotazioa.
|
|
|
Bi kasuetan, lan moldeak eta indarkeria naturalizatu egin dira, eta, gainera, soldatapeko langileen erreprodukzio kostua murrizteko diseinatutako muntaketa kate globalaren parte bihurtu dira. Ildo horretatik, emakumeen patu naturaltzat jotzen den etxeko
|
lan
ordaindu gabeak bat egiten du iraupen laborariak diren milioika" campesin" ekin eta eskala txikiko langile ez arautuek egiten duten lanarekin, huskeria baten truke soldatapeko langileek kontsumitzen dituzten salgaiak hazten eta produzitzen dituztenak eta haien erreprodukziorako ezinbestekoak diren zerbitzuak kostu txikienean eskaintzen dituztenak. Horra hor ideologia sexista eta arrazistak hainbestetan justifikatzen dituen lan hierarkiak, erakusten dutenak klase kapitalistak zeharkako aginte sistema bat erabili duela botereari eusteko, langile klasea modu eraginkorrean banatuz eta soldata erabiliz gizon langile soldatapekoei soldatarik gabekoen gaineko boterea emateko; hasteko, emakumeen gorputzen eta lanaren gaineko kontrola.
|
|
2020
|
|
|
" Kontzientzia falta zaio; eta, horrekin batera, buruzagiak eta barne antolaketa". Duranek badu, oraindik ere, zer ikertu eta zer aztertu
|
lan
ordaindu gabeari buruz.
|
|
2022
|
|
|
Haurren eta bestelako
|
lan
ordaindu gabearen kargak behera egin ez badu ere, emakumeek lan ordainduan daukaten presentzia handitu egin da. «Denbora aurrekontuen inkestek erakusten digute lana bere osotasunean hartuz gero [lan ordaindua eta ordaindu gabea gehituta], 1993tik 2018ra bitartean, emakumeek denbora gehiago eskaini diotela lanari, beren buruari edo aisialdiari baino, eta gizonengan alderantziz gertatu dela.
|
|
|
Hala ere, denbora aurrekontuen inkestek zenbait hutsune dituztela azaldu du: «Zaila da emakumeek planifikatzeko eta
|
lan
ordaindu gabea kudeatzeko hartzen duten karga mental hori inkestetan kontabilizatzea». Izan ere, Legarretaren hitzetan, «etxeko eta zaintzaren arloko lanen zati handi bat» da zama mental hori:
|
|
|
Aldaketa «sakonak» proposatu ditu Lujanbiok,
|
lan
ordaindu gabea errotik eraldatzeko. «Ez ditugu zaintza lanak pentsatu behar lan ordaindura joateko; horren beharrik gabe ere sozializatu genituzke, eta ordaindutako lanean ere aldaketak egin:
|
|
|
Baino are larriagoa da egoera: emakume gehienak
|
lan
ordaindu gabeak egitera behartuta daude. Etxeko lanak, zaintza lanak, bizitza garatu ahal izateko lana debalde egitera de facto behartuta daude emakume gehienak.
|