|
2008
|
|
|
1) Literaturako
|
lan
nagusiak bildu arren, badira bere garaian ezin izan zelako corpusean sartu gabe geratu ziren idatziak. Besteak beste, Xarrittonek hainbestetan gogorarazten dizkigun Etxepare medikuaren idazlan guztiak, adibide bat ematearren.
|
|
|
1 J. B Etxeberri-ren
|
lan
nagusia Almanaka izan zen, baina bestelako idazlanik ere eman zuen. Horietan mardulena, Testament> zaharreco> eta> berrico> istoria> (1874 eta 1877:
|
|
|
Euskal Esnalea Elkartearen ekimenak historia honetan azpimarragarria den alde jakin bat gogoraraztera garamatza: euskal egutegi eta almanakak aldizkari eta elkarteen emaitza izan dira sarritan, eta batzuetan egutegi horixe gertatu izan da taldearen urteko
|
lan
nagusiena ere.
|
|
|
Kritika mailan hiru
|
lan
nagusi utzi ditu P. Lhande-k eta banan banan har tuko ditugu.
|
|
|
Sorkuntza arloan 1890eko hamarkadan, Azkueren lehen
|
lan
nagusiak euskal kutsuko zarzuela elebidunak izan ziren. Garai hartan zarzuela ikuskizun musiko teatral nagusia zen Espainia osoan, espainiar musika nazionalaren eredu izanik.
|
|
|
Proiektu hau bere garaian paperetik irten ez bazen ere, 1919an Euskaltzaindiaren sorrera eta lehen pausoak gertatzean hein batez bide honen antzekoa segitu zen: Diputazioen babespean sortu zen Euskaltzaindia, bere proiektu nagusiak ortografia eta hiztegia izan ziren, eta elkarte haren baitan Azkuek gramatika
|
lan
nagusi bat (Morfología, vasca) idatzi zuen. Hori guztia abiatzeko, ordea, hogei urte baino gehiago falta ziren oraindik.
|
|
2009
|
|
|
liturgia testu berriak euskaratzeko eginkizunean idazkari orokorra izan zen. 1975ean jaioterrira itzuli zenez geroztik, Idazlan Guztiak prestatu eta argitaratzea izan zuen
|
lan
nagusia. 11 liburukitan bildu zituen idazlan guztiak, eta Kardaberaz Bazkunak argitaratu zituen, Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntzarekin.
|
|
|
Euskaltzaindia gizartera zabaldu eta hurbildu egin zuen, euskaltzain ez zirenei Akademiaren atea ireki baitzitzaien, batzordetan lan egiteko aukera emanda. Egitura berri honen eskutik ekin zien Euskaltzaindiak azken urteotako
|
lan
nagusiei, hala nola Orotariko Euskal Hiztegiari, Hizkuntz Atlasari edota gramatikaren azterketari.
|
|
|
Orotariko Euskal Hiztegia bideratu eta argitaratzen hasia zenean, hiztegigintzaren arloko beste
|
lan
nagusiari ekin zion Euskaltzaindiak: euskara batuaren oinarrizko hiztegiari, Hiztegi Batuari, alegia.
|
|
|
1986tik 1991ra bitartean, EEBSk bi milioi hitzeko corpusa bildu zuen. 1991n azpibatzordeak
|
lan
nagusia amaitutzat eman zuen, baina corpus estatistikoa etengabe eguneratzen jarraitzen du Euskaltzaindiak, UZEIrekin lankidetzan. Gaur egun, XX. Mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa izena du, eta eskuragai dago Euskaltzaindiaren webgunean.
|
|
|
EGLU bilduma izan da batzordearen
|
lan
nagusia urte hauetan guztietan, baina besterik ere egin izan du. Esaterako, Euskaltzaindiko XIII. Biltzarrak eskatuta, euskararen batasunerako araugaiak proposatzen hasi zen Gramatika batzordea, euskaltzainek batzarrean eztabaida eta onar zitzaten.
|
|
|
Gramatika batzordearen etorkizuneko
|
lan
nagusia da EGO (Euskal Gramatika Orokorra). 2005eko maiatzean aurkeztu zituen Pello Salaburuk, Argomaizen egindako Barne Jardunaldietan, egitasmoaren nondik norako funtsezkoenak.
|
|
|
Literatura batzordearen ardurarekin batera, azpibatzordearen ardura ere hartu zuen Juan Mari Lekuonak. Beste hainbat ikerketa, jardunaldi, omenaldi eta urteurren egin eta antolatu ditu Ikerketa Batzordeak urte hauetan guztietan, baina
|
lan
nagusia Literatura Terminoen Hiztegia egitea izan du. Lanaren helburua:
|
|
|
Herri Literatura azpibatzordearen
|
lan
nagusia, urte haietan eta ondorengoetan, herri literaturari buruzko jardunaldiak antolatzea izan zen. 1989an Billabonan egin zituzten I. Jardunaldiak, kontapoesia gaitzat hartuta, eta geroztik beste zazpi edizio egin dituzte.
|
|
|
Administraziotik, hedabideetatik eta beste hainbat arloetatik heltzen zaizkion galderei, zalantzei eta irizpen eskaerei erantzutea da batzordearen
|
lan
nagusia. Lan horri erantzun egokia emate aldera sortu zituen, esate batera, komunikabideen lantaldea eta euskalkien lantaldea 2001ean.
|
|
2010
|
|
|
Hona,
|
lan
nagusiak, alez ale:
|
|
|
Ingurumen horretan eratu eta zabaldu zen hizkuntza bien arteko modus vivendi berria, behinolako diglosia egonkorra gero eta alborago uzten ari zena. Tirabira horretan euskaldunek egin behar izan zuten, oro har, soziolinguistikazko egokitze
|
lan
nagusia. Lehendik zetorren joera indartuz eta zabalduz, EAEko euskaldun gehienak (ia guztiak) elebidun bihurtu ziren une batetik aurrera31 Erdaldun gehien gehienak, aldiz, ez ziren euskaldundu:
|
|
|
izenburua dauka, atalak, berriz, hona hemen: . Ume ikastolak eta beste ikastolak?,. Gure
|
lan
nagusia?,. Nai dogun ikastola?,. Gurasoen batzak?,. Ikastola barriak?,. Diputaziño ta udalen egitekoa?,. Eskola liburuak eta Euskaltzaindia" eta. Auzo ikastolak? (Lenengo euskalegunetako itzaldiak, Euskaltzaindia, Bilbo, 1922).
|
|
2012
|
|
|
Alkarrizketa lagüntzen düe, bai eta kontairaren aitzinatzea, honek ez beitü behar moztü. Idazlanaren heina holatan etxek dezakee,
|
lan
nausi bat idazlariaren lümatik jalgi dadin. Egiaren erraitera, egün osoa iraüten züelarik, pastoral zaharretan ez zen hamarrez goiti kantore emaiten.
|
|
|
Pastoral baten idaztea ederlan bat beita, idazlearen helbürüa da
|
lan
nausi baten eraikitzea. Horra zergatik sail bat hasten düalarik, lanari arrotz zaitzon ekeiak saihesten dütüan, haütatü dütüanak ontsa antolatzen eta argitarzün araberakoak emaiten.
|
|
2013
|
|
|
kazetaritza, euskara eta historia. Eskualduna astekariak Lehen Mundu Gerra nola aipatu zuen lantzearen ideia franko aspaldi piztu zen, 1999an, Baionako Fakultateko Euskal Ikasketetako gaur egungo Master 1en pareko
|
lan
nagusia egitean. Orduko gaia hauxe zen:
|
|
2016
|
|
|
Ikerketa xumeak dira, baina beti oinarrituak. Zoritxarrez, ez ditu askotan erreferentziak ematen, horrek seriotasun eskasia iradoki lezake, baina erran genezake bereziki ikerketa lana ez zela bere
|
lan
nagusia, beraz metodologia oso sinplea, zorroztasun ahulekoa erabiltzen zuen. Elementu objektu batzuen gainean oinarrituz, gogoeta bat eraman eta horren ondorioa azaltzea zen bere helburu nagusia.
|
|
2019
|
|
|
Hiztegigintza Batzordearen
|
lan
nagusia Orotariko Euskal Hiztegia izan zen. 1987ko abenduan argitaratu zen lehen liburukia eta 2005eko azaroan azkena, hamaseigarrena.
|
|
|
Mitxelenak, ordea, lan hartan aurrera jarraitu zuen, 1982tik aurrera Ibon Sarasola laguntzaile nagusitzat hartuta. 1983an, Villasantek akademiaren egitura berritu eta batzordeak sortu zirenean, Mitxelena izendatu zuen Hiztegigintza Batzordeko buru eta batzorde horren
|
lan
nagusia Orotariko Euskal Hiztegia izan zen. Mitxelena 1987ko urriaren 11n hil zen, eta Sarasolak hartu zuen haren lekukoa.
|
|
|
Gramatika Batzordearen
|
lan
nagusia, Euskal Gramatika. Lehen Urratsak (EGLU) izeneko egitasmo erraldoiari jarraipena ematea izan zen.
|
|
|
Dialektologia Batzordearen
|
lan
nagusia Euskararen Herri Hizkeren Atlasa egitasmoa izan zen, hori ere aurretik egindako hainbat lanen jarraipen sistematiko gisa pentsatu eta sortua. Azkuek 1920ko hamarkadan abiarazitako Erizkizundi Irukoitza zen aurrekari nagusietako bat.
|
|
|
1983an, Villasantek akademiaren egitura berritu eta batzordeak sortu zirenean, Koldo Mitxelena izendatu zuen Hiztegigintza Batzordeko buru eta batzorde horren
|
lan
nagusia Orotariko Euskal Hiztegia izan zen. Mitxelena 1987ko urrian hil zen, Orotariko Euskal Hiztegiaren lehen liburukia argitaratu baino bi hilabete lehenago, eta Ibon Sarasolak hartu zuen haren lekukoa.
|
|
2021
|
|
|
Hargatik, mugaz honaindiratu bezain laster gozatu zaidala[...] (J. Etxepare); Aita galdu genuen arte[...] artzantza izan zen ene
|
lan
nagusia, handik goiti, hargatik, denetarik zerbait egin behartu zitzaidan (Xalbador); Maianak ez zuen nitaz jeloskor izateko arrazoirik alabaina. Hotz nerraikan.
|