|
2015
|
|
|
ELBren lana" errespetuz eta arretaz" jarraitu duen ELAk, bat egiten du hura bultzatzen ari den lurraren eta jendartearen antolakuntza ereduarekin: bidezkoa, solidarioa, jasangarria; balio handiko jarraibidetzat dauka, halaber, nekazal sindikatuak garatu duen
|
lan
molde burutsu bezain irmoa. Azken urteetan harreman sarriak izan dituzte ELAko arduradunek ELBkoekin, nekazal sindikalgintzan egindako ibilbidea ezagutzeko aukera izan dute, eta zinez mirestera iritsi dira Berhocoirigoin eta bere taldearen sen estrategikoa, konbikzioekiko zintzotasuna eta ekimenerako kemena.
|
|
|
Arrapaladako inflazioa eta langabezia eragiten ari ziren egoera sozial makurraren aurrean, soldaten izoztea bezalako neurriak arbuiatu egiten zituen ELAk; aitzitik, eros-ahalmena hobetu, lanaldia laburtu, lanerako eskubidea egikaritu eta despidoa kentzea eskatzen zuen, xede kualitatiboagoak ahaztu gabe: Euskaditik egindako ekonomiaren plangintza, eta" indarren arteko erlazioa bikaintzea", langilea soldatapeko bihurtzen duen
|
lan
moldea suntsitzeko.
|
|
|
Negoziazio kolektiboari dagokionean, hobetzen ari dira hitzarmenak prestatzeko eta negoziazioa eramateko
|
lan
moldeak; greba kutxaren babesa ere handitu du sindikatuak, ordainsaria lanbide arteko gutxieneko soldataren mailara eramanda. Hitzarmenen edukien aldetik, indarra hartzen ari dira klase solidaritatean oinarritutako aldarrikapenak, hala nola soldata eskala bikoitzen aurkakoak edota Aldi Baterako Lan Enpresetako langileen baldintzak haiek darabiltzaten enpresako langileenekin homologatzea eskatzen dutenak.
|
|
|
Premia horren harira, zuzendaritza organoen bileretan ohikoa bihurtu zen abagunearen azterketa, eta azterketok jasotzen zituzten txostenak koadro eta militanteen bileretan erabiltzen hasi ziren. 1991ko 2000rako sindikalismoa eta 1992ko Euskadi aurrerapen eta askatasun bidetik txostenek erakusten digute nola aztertzen zuen ELAk biziki aldatzen ari zen egoera ekonomiko, sozial eta politiko eta, batez ere, nola kokatzen zuen bere burua etorkizunera begira, zer nolako helburuak eta
|
lan
moldeak jartzen zizkion bere eginbideari eta, azken batean, nolako sindikalismoa egin nahi zuen eraldaketa sozialerako tresna izan nahi zuen langile erakunde abertzaleak.
|
|
|
Lan hitzarmenen gabeziak zuzentze aldera, enplegua eta bereizkerien ezabaketa bezalako helburu" kualitatiboak" gehitzen hasia zitzaion ELA negoziazio kolektiboari 90ko hamarraldian. Helburu berriek, ordea, jarrera eta
|
lan
molde berriak eskatzen zizkieten koadro eta militanteei, eta horretara zuzendu zituen sindikatuak bere ahaleginak, kontzientzia hartzearen eta antolaketa doikuntzaren bitartez. Zailtasunak zailtasun, erabakimen osoz heldu zion ELAk negoziazio kolektiboa berritzeko erronkari.959
|
|
|
2000ko" trantsizio urtea" tirabirez josia gertatu zen negoziazio kolektiboan, beste alorretan bezala. 2001eko negoziazioari begira, errebindikazioak eta
|
lan
moldeak jasotzen zituen akordioa egin zuten ELAk eta LABek, ESKrekin batera; berariaz jaso zen bertan ELArentzat funtsezkoa zen gehiengorik gabeko hitzarmenik ez sinatzeko konpromisoa. Baina akordioak ez zuen luze iraungo:
|
|
2018
|
|
|
Finlandiar hezkuntza sistemak, beraz, ikasleen ongizatean oinarritzen du eskola sistema, eta gizarteak erabateko sostengua ematen dio eskolaren ezaugarri horri. Ibilbide libreetan antolaturiko sistemari esker, eta metodologiak eta
|
lan
moldeak hautatzeko ikastetxeek duten autonomiari esker, arindu egiten dira edukien memorizazioan oinarrituriko hezkuntza tradizionalaren ajeak.
|
|
|
Espainian, aldiz, adituen taldeak izendatu ziren goitik beherako erreforma ezartzeko, eta ondoren, autonomietan delegatu zen erreforma obligazioz exekutatzeko gestio ekonomikoa, malgutasun minimo batekin. Aurrerago ikusiko dugunez,
|
lan
molde horrek XIX mendeko tradizioari jarraitzen dio, eta ez da askorik aldatu 120 urtean.
|
|
2019
|
|
|
Laburbilduz, lan kapitalistaren antolaketan izandako berregituraketak (1970eko urteetako langile borroken ondorioz sortuak) oinarriak jarriko zituzkeen soldatapeko lanaren molde historikoak gainditzeko, eta osaera hori berregiteko aukerak zabaltzeko osaera teknikoaren mailanlan molde berri horiei immanenteak baitira horiek. Iraultzaileen rola, beraz, osaera tekniko berriaren (ez materiala, fordismoaren ostekoa) potentzialtasun immanenteak ikertzea litzateke, eta amankomuna eraikitzeko eta lankidetza soziala adierazteko guneak indartzea, bai lanaren esferan —soldatapekoak ez diren beste
|
lan
molde batzuk martxan jarriz, hala nola lan kooperatiboa, autonomoa... —, bai gobernantzaren esferan — erakunde berriak, costituent governance delakoa (Negri eta Hardt, 2010; Negri eta Cocco, 2006) eta konstituzionalismo sozietala eraikiz (Allegri eta Negri, 2009).
|
|
|
Izan ere, jarraitutasun bat dago etxean egiten den lan indarraren erreprodukzioaren balio gutxitzearen eta kapitalismoak eremu kolonizatuetan eraiki dituen lantegi ugarietan —bai eta industrializazioaren gune nagusietan ere— egiten den lan ordainduaren balio gutxitzearen artean. Bi kasuetan,
|
lan
moldeak eta indarkeria naturalizatu egin dira, eta, gainera, soldatapeko langileen erreprodukzio kostua murrizteko diseinatutako muntaketa kate globalaren parte bihurtu dira. Ildo horretatik, emakumeen patu naturaltzat jotzen den etxeko lan ordaindu gabeak bat egiten du iraupen laborariak diren milioika" campesin" ekin eta eskala txikiko langile ez arautuek egiten duten lanarekin, huskeria baten truke soldatapeko langileek kontsumitzen dituzten salgaiak hazten eta produzitzen dituztenak eta haien erreprodukziorako ezinbestekoak diren zerbitzuak kostu txikienean eskaintzen dituztenak.
|
|
|
Izan ere, lan indarra izango duten pertsonak erreproduzitzeak elkarreraginean oinarritutako zerbitzu emozional eta fisiko asko eskatzen ditu, eta, beraz, lan gogorra da. Horretaz ohartu garenean, are gehiago hankazgoratu zaigu Marxen marko teoriko eta politikoa, eta haren teoria iraultzailearen printzipio nagusietako bat berriz hausnartu beharrean aurkitu gara; hain justu ere, esaten duena kapitalismoaren garapenarekin
|
lan
molde guztiak industrializatu egingo direla eta, are garrantzitsuagoa dena, kapitalismoa eta industria modernoa ezinbesteko aurrebaldintzak direla gizakia esplotaziotik askatzeko.
|
|
|
Kapitalismoak ez zituen asmatu ez gizarte lankidetza ez eskala handiko harremanak.62 Alderantziz, kapitalismoaren etorrerak suntsitu egin zituen jabetza harreman komunalen eta
|
lan
molde kooperatiboen bidez saretuta zeuden gizarteak, bai eta merkataritza sare zabalak ere. Kolonizazioaren aurretik, kooperazio maila handiko lan sistemak ziren ohikoenak, hasi Indiako Ozeanotik eta Andeetaraino.
|