|
2013
|
|
|
Mitologiaren zereginetako bat jokabide sozialaren ildo nagusiak kokatzea da, eta zentzu horretan Hartsuagaren begiratuan lanaren garrantzia azpimarratzen du euskal mitologiak. Gizaki neolitikoaren gakoa
|
lan
gaitasuna zen, horrek determinatzen zuen guztia: basoari hektarea bat irabaztea metroz metro, ekoizpena ziurtatzea.
|
|
2019
|
|
|
Modu horretara, kapitalistak langilearen lanerako gaitasunaren jabetza erosten du, eta haren lanaren produktu osoaz jabetzen da. Kapitalista
|
lan
gaitasunaren jabe legitimoa bilakatzen da, lanaren gaineko aginte boterea eskuratuz.
|
|
|
Efektiboki kapitala ez den hori lan bizia edo objektibatu gabeko lana izanik (hau da, gizakion lanerako gaitasuna, kapitalismoan lan abstrakturen objektibitate sozialaren baitan balorea sortzeko kualitatea adierazten duena), dirua kapital bilakatu dadin eman beharreko lehen pausuak balorea lan biziarekin trukatzean eta
|
lan
gaitasun hau aplikatzean datzate. Kapitalak langileen lan gaitasunaren bidez burutu dezakeen elkartrukearen ondorioz, zirkulazio sinplean balore zikloak ezaugarritzen zuen mugapen determinazio ekonomikoa iraungita azalduko zaigu.
|
|
|
Efektiboki kapitala ez den hori lan bizia edo objektibatu gabeko lana izanik (hau da, gizakion lanerako gaitasuna, kapitalismoan lan abstrakturen objektibitate sozialaren baitan balorea sortzeko kualitatea adierazten duena), dirua kapital bilakatu dadin eman beharreko lehen pausuak balorea lan biziarekin trukatzean eta lan gaitasun hau aplikatzean datzate. Kapitalak langileen
|
lan
gaitasunaren bidez burutu dezakeen elkartrukearen ondorioz, zirkulazio sinplean balore zikloak ezaugarritzen zuen mugapen determinazio ekonomikoa iraungita azalduko zaigu. Balorea sortzeko gaitasuna duen merkantziaren elkartruke zikloa ez baita zirkulazioko gainontzeko merkantziekin gertatzen den bezala hauen kontsumoan bukatzen; lan biziaren kontsumoak balorearen agerpena inplikatzen duen heinean, elkartruke ziklo honek merkantzien zirkulazioa desagerraraztetik urrun, zirkulazio sinplea abiarazi besterik ez du egiten (balorearen zirkulazioaren ikuspegitik).
|
|
|
Truke balorearen magnitude soziala, hala eta guztiz ere, ekoizpen prozesuan zehar agertzeaz gain merkantzien zirkulazioaren prozesuan ere erreproduzitu egiten da (salerosketen bitartez produktuen prezioak errealizatuz alegia). Pertsonon
|
lan
gaitasuna (lan abstraktu kategoriak denotatzen duen antolaketa sozialaren pean) balorea ekoizteko gai izan arren, balore magnitude zehatz horien eramaileak, hau da merkantziak, diruagatik elkartrukatzea beharrezkoa da, osterantzean merkantzien jabeak ez luke balore kantitate hori bere forma autonomoan (berari erabilgarri zaion forman) eskuratuko eta merkantziekin batera ekoiztutako balore magnitu... Kapitalak autobalorizatzeko beharraren poderioz, ekoizpena ez ezik, merkantzien zirkulazioa ere barnebiltzen du:
|
|
|
magnitude sozialen batasuna alegia. Lan biziaz, gizakion
|
lan
gaitasunaz edo Marxek deritzon lan indarraz trukatuz kontserbatzen eta areagotzen dira magnitude sozial hauek; kapitala, horrenbestez, iragandako, materializatutako eta pilatutako lanak lan indar bizia (langileria) menperatzean datza. Metatutako lana ez dago lan indarraren mesedetan, ekoizpen modu kapitalistan lan indar bizia da lan objektibatuaren menpeko dena, horrela, eta soilik horrela, lortzen du kapitalak balorea sortu eta kontserbatzea.
|
|
|
40. " Lan denbora sozialki ezinbestekoa horrela definitzen da: erabilera balio bat produzitzeko behar den lan denbora, kontuan hartuta gizarte jakin bateko produkzio baldintza normalak eta gizarte horretan nagusi den batez besteko
|
lan
gaitasuna eta intentsitatea". Marx, Capital, I. lib., 129.
|
|
2022
|
|
|
Zuntz psiko sozialak aipatzeak, horrela esanda, akademiakeria pedantea dirudi. Ez dut aurkitu modu hoberik, baina ari naiz jende multzoen balioez, haserreaz, inplikatzeko jarreraz,
|
lan
gaitasunaz, pasibitateaz, harrotasunaz, konplexu kolektiboez. Egia da pertsona bakoitza mundu bat dela psikologia aldetik, eta nonahi dagoela denetik.
|