|
2000
|
|
|
Euskarak jasandako erasoak bildu zituen Joan Mari Torrealdaik" El libro Negro del Euskara"
|
lan
ezagunean. " Artaziak.
|
|
2001
|
|
|
Hamaika pauso k dituen testu arteko erreferentziok izugarri aberasten dute nobelaren horizonte literarioa eta palimpsesto harrigarria bihurtzen dute. Hortxe daude, ikuspuntu soziologikoz heriotzaz hitz egiten duten E. Morin-en edo P. Ariés en lanei egindako erreferentziak edo hainbat literaturgilek idatzitako
|
lan
ezagunak (besteak beste, Unamuno, Pavese, Camus edo Sartrerenak).
|
|
|
8 Nobelan aipatzen den Metonimia y goce (106) bezalako lan batek, L. Irigarayren Spéculum de l´autre femme (1974) bezalako
|
lan
ezaguna oroitaraz diezaguke arazo handiegirik gabe. kide izan zen Dante Gabriel Rossetti eta modelo izan zuen Elizabeth Eleanor Siddalekin ezkondu zen. Millas margolariak bere Ophelia ezagunerako modelo erabili zuenetik maite zuen Rossettik Siddal eta elkarrekin prometituta (10 urtez) egon ondoren, 1859an ezkondu omen ziren.
|
|
|
Hamaika pausok dituentestuarteko erreferentzia horiek izugarri aberasten dute nobelaren horizonte literarioa, eta palimpsesto harrigarria bihurtzen dute. Hortxe daude, ikuspuntu soziologikoz heriotzaz hitz egiten duten E. Morin-en edo P. Aries-en lanei egindako erreferentziak, edo hainbat literaturgilek idatzitako
|
lan
ezagunak (besteak beste, Unamuno, Pavese, Camus edo Sartre-renak).
|
|
2002
|
|
|
Cien metros, Ed. Nuestra Cultura, 1979], garaiko irakurlearen itxaropenak asetzeaz gain, gainditu ere egin zituen neurri handi batean. Eleberri hau, gaztelaniara, frantsesera, ingelesera eta italierara itzulia eta 1985ean Alfonso Ungría zuzendariak zinemara eramana, autorearen
|
lan
ezagunena da, eta euskarazko azterketa eta edizio gehien (hamargarrena 1997ko abenduan) izan dituena.
|
|
|
Has gaitezen ikuspuntu historiografikoa oinarri harturik euskal eleberrigintzaren aldiak zehazten ahalegindu diren ikerlanak aipatuz. Hauen artean, 1978an J. M. Lasagabaster irakasleak ezagutzera eman zuen
|
lan
ezaguna da nabarmentzekoa: " Euskal nobelaren gizarte kondairaren oinharriak" (ik.
|
|
|
Hurbilpen historiografikoekin batera, euskal eleberrigintzaz argitaratu diren lan kritikoak ere aipagarriak dira, besteak beste 1970eko hamarkadan argitaratu ziren zenbait
|
lan
ezagun: I. Sarasolaren Txillardegi eta Saizarbitoriaren nobelagintza (1975) edo K. Otegiren Pertsonaia euskal nobelagintzan (1976).
|
|
|
Solasaldietako batzuetan literatura kritikoaren lana egiten du, batik bat poeta zahar (Plauto, Katulo, Luzilio) eta berrien (Virgilio, Vario edo bera) artean soilik azken hauek defendatuz eta poetaren lanaren balioa eta garrantzia erakutsiz. Gai hau lantzen duen
|
lan
ezagunena II, 3 gutuna da, Ars poetica: literatura lana egiteko eta egituratzeko aholkuak eta idazlearen jokabideari buruzko oharrak eskaintzen ditu, antzerkiaren historia azaldu eta garrantzia azpimarratuz.
|
|
|
Kontxu hunkituta azaldu zen Azpeitiko Musika Eskolako 40 haurrek osatutako abesbatzak bere antzerki
|
lan
ezaguneneko abestia eskaintzean, Ama begira zazu antzezlanekoa. Hala ere, hau ez zen izan haurren emanaldi bakarra, omenaldiaren erdi aldera Goenkale telesaileko abestia entzun baitzen.
|
|
2004
|
|
|
Bestalde, heterodoxoetan gizarte aldeak duen pisua nabaria dela literatura zabaleanikus daiteke; har erakusle modura, adibidez, zientzia ekonomikoarentzat, ni gu? paradigma proposatzen duen Etzioniren (1988)
|
lan
ezaguna.
|
|
|
Erdozaintziren
|
lan
ezagunenak irakurtzen dituen edonor berehala ohartzen da zuhaitzak, amak, sorterriak edota euskal lurrak garrantzi handia izan dutela poetarengan eta pisuzko elementuak direla haren obran. Irudi horiek eta beste hainbat ez dira inolaz ere berriak, tradiziotik heldu zaizkigu eta hainbat kantu eta bertsoren iturri izan dira, euskal literaturan ez ezik, literatura unibertsalean ere bai; horiei loturik beste irudi berriago batzuk ere aurkitzen ditugu, gizarte hiritar eta moderno batetik datozenak.
|
|
2005
|
|
|
Proiektu honen ideia Googlek abenduan Sarean autore eskubiderik gabeko 15 milioi titulu jartzeko asmoa iragarri zuenean sortu zen, dozena erdi liburutegi estatubatuarretatik eta Oxfordeko Unibertsitate britainiarretik etorriak. Google Print ek, gaur egun,
|
lan
ezagunetarako sarbidea eskaintzen du: Charles Darwinen “Espezieen jatorria”; Charles Dickensen “Oliver Twist”; Mark Twainen “Tom Sawyer”, edo William Shakespeareren “Romeo eta Julieta”, besteak beste.
|
|
|
Koadroak eta argazkiak, dekorazioari nortasuna ematen dioten xehetasunak Badira estilo argi bat zehazten duten objektu batzuk. Horren adibide dira koadroak, bai jatorrizko piezak, bai
|
lan
ezagunen kopiak. Noski, betetzen duten tokiak ere eragina du sortzen duten efektuan:
|
|
2006
|
|
|
2001ean sortu zutenetik, komunikazio estrategia ez konbentzionalak, sormen estrategia berritzaileak, bitartekaritza kulturala, kultura urbanoa eta astinaldi soziokulturala jorratzen dute, besteak beste. Maider Lopez artistak Intza mendian auto ilarak irudikatuz egindako Ataskoa
|
lan
ezaguna, esaterako, beraiek antolatu zuten. Berezia da, halaber, komunikazioa eta marketina uztartzen dituen Harman enpresa.
|
|
2007
|
|
|
Itzulpen onenaren Euskadi saria irabazi berria da Fernando Rey, Antonio Tabucchiren Pereirak dioenez
|
lan
ezagunarekin. Orain baino lehen ere egin izan du itzulpen bikainik Bohumil Hrabal idazlearen Zorrotz begiratutako trenak, Yasar Kemal-en Ararat mendiaren sumina..., baina italiar idazlearen lan honexek jasoko du saria.
|
|
|
Jakina, Le> Réveilen idatzi zutenak errepublikazaleak ziren, hala nola, Jean Baptiste Elissamburu, hain zuzen ere, gorago aipatu dugun Michel Elissambururen lehengusua; Jean Baptistek Piarres> Adame>
|
lan
ezaguna argitaratu zuen Le> Réveilen, pasarteka, Michel lehengusuaren Errepublikaren kontrako salaketei dagokienez, aipatu Hirur> Errepubliken> ixtoria> liburuan, Le> Réveilek aurre egin zien akusazio horiei Errepublikaren historiaren bertsio errepublikazalea argitaratuz, artikuluka, Errepublikaren bertsio txarra gaitzesteko edo120
|
|
2008
|
|
|
Perfume laborategi batean lanean hasi ote zen pentsatu zuen hurrena. Jakina zen, ordea, Antonio lehengusuak ez zuela
|
lan
ezagunik, aitaren errentaren administratzaile bakarra zela, eta hura nahikoa hiri eder hartan ondo bizi ahal izateko.
|
|
|
«Sistema osoa egonkor bihurtzen duen antolaketa bat izan edo collage gisa lotutako elementu solteak izan, emaitza ez da berbera izango». Hori azaltzeko, Velazquez margolari barrokoaren Meninak
|
lan
ezaguna erabili du: «Oihal batean egindako hiru dimentsioko espazio fisikoaren irudikapenik bikainena».
|
|
2009
|
|
|
Tonino Carotonek berez ekin dio bide horri, Burgosen jaio eta Iruñean hazi zen musikari honek euskal rock erradikala indarrean zegoenean Kojon Prieto y los Huajalotes taldearekin harremana izan ondoren. Taldearen
|
lan
ezagunenetako bat (Insumisión) berak egin zuen.Lan horretan, sasoi hartan gizonezkoentzat nahitaezkoa zen soldadutza egiteari uko egiteagatik Antonio de la Cuestak kartzelan eman zuen urtebetean bizi izan zituenak kontatu zituen. Horiek bizi ostean hasi ei zen Tonino Carotone sortzen, 1998an Bartzelonara bizitzen joan zenetik landu duen pertsonaia.2000 urtean, Mondo Difficile kaleratu zuen.
|
|
|
Aste Santuko oporraldiko azken egunean, Madrilen, adiskideak ipuingintzan espezializatutako liburu denda batera joateko proposatu didanean, ez dut oraindik jakin ezusteen zirkulua ixten ari nintzela; horregatik abiatu naiz kezkarik gabe Tres Rosas Amarillas era. Raymond Carverren
|
lan
ezagun bati titulua ematen dion ipuinetik hartu du liburu dendak izena; izan ere, ipuin harekiko lotura berresteko, erakusleihoan hotelekoa izan daitekeen gau mahaitxo bat ikusten da, eta haren gainean bi kopa bete xanpain, eta, noski, hiru arrosa beilegi dituen loreontzi bat.
|
|
2010
|
|
|
) pentsarazi egiten digute: etxeparek aurreratu zigun zerbait euskara idatziaren alde egindakoaren bere harrotasunaz, eta orain, elizatik kanpo, Joan pz. lazarragaren (hilburukoa, 1605) lekukotasun praktikoa daukagu (Malon etxaide baino hogeiren bat urte gazteagoa zen idazle hau), eta XVi.eko bigarren erdi aldi hartan ezin ahantziak ditugu leizarraga (†1603) eta esteban garibai (†1599), beren euskal
|
lan
ezagunekin (1571, 1596); dena den, azkeneko honekin beti geratzen zaigu zintzilik itaun hau: zergatik ez zuen idatzi gehiago euskaraz arrasatearrak?
|
|
|
Oraingoan Daniel Veronese zuzendari eta antzerkigile argentinarraren ekoizpenarekin dator istorioa bueltan. Espainiako antzerki munduan izen handiko profesionala da Veronese, Mujeres soñaron caballos edo Un hombre que se ahoga
|
lan
ezagunen arrakastaren ondoren. Bizkaiko hiriburuan Glengarry Glen Ross antzezlanarekin izango dugu eta Arriaga Antzokiak berak gogoratu duenez testuak gaurkotasun kezkagarria du, gure munduan bizi dugun krisi ekonomiko eta finantzario zital honen ondorioz.
|
|
|
Hogei bat eleberri idatzi ditu, eta horien artean aipatzekoak dira Los hijos muertos (1959) eta Los soldados lloran de noche. Kontakizunen artean ere, bereak ditu El país de la pizarra (1956) eta El polizón del Ulises
|
lan
ezagunak. Espainiako Hizkuntzaren Errege Akademiako kide da, eta hainbat sari irabazi ditu, tartean Planeta saria, Nadal saria eta Literatura Sari Nazionala.
|
|
|
Asteburu honetan Bilbon dugu
|
lan
ezaguna ikusgai, aurkezpen berritzaile eta original batekin. Oraingoan Alemaniako bazter hotzak albo batera utzi eta tropiko aldeko sumendi irla batera eramango gaitu lanak.
|
|
|
XII. mendetik XVII. mendera bitartean; alegia, Erdi Aroaren eta Barrokoaren artean. Hala ere, Antón Capitelek adierazitakoaren arabera, inork ez du jarraitu Vicente Lampérez y Romearen
|
lan
ezaguna; egiteke dago aro modernoko eta mundu garaikideko Espainiako eliz arkitekturari buruzko azterlan orokorra (Pérez de la peña, 2004: 11).
|
|
2011
|
|
|
Erakusketa ikusteko, inoizko eskaerarik handiena izango dela uste dute antolatzaileek. Gaur jarriko dira sarrerak salgai 16 liberatan (18 euro). Erakusketako harribitxietako bat Cecilia Gallenariren erretratua
|
lan
ezaguna izango da, 1488 eta 1490 urteen artean margotua. Bertan Ludovico Sforza Milango gobernadorearen maitale gazte bat ageri da.
|
|
|
Selektibitatea aldatuta, literaturari buruzko galderak erantzun behar dituzte: EHUn, literatur
|
lan
ezagun baten zati bat ematen diete, eta zein liburu den asmatu behar dute, eta egilearen eta idatzitako garaiaren testuinguruaren berri eman; NUPen, izenburua ematen diete. Euskara proban, ostera, EHUk ez du galdetzen literaturari buruz.Nafarroan, ereduaren araberaAlde horretatik erreparatuz gero, parekoagoak dira Gaztelania eta Euskara azterketak NUPen, euskal literaturaz galdetzen baitute.
|
|
|
Eta, beste eskala batean bada ere, Brancusiren zenbait lanetan ere antzeko mozketa eta zatiketa zorrotzak ageri direla erakutsi du Wickek.Brancusiren marmolezko bi gorputz enborri erakusketarako espresuki sortutako Ondorioaren ondorioa izeneko altzairuzko bi blokerekin erantzun die Serrak. Txoriak espazioan Brancusiren brontzezko
|
lan
ezaguna garaiera handiko euskarri baten gainean kokatu dute, erakusketaren ibilbidearen amaieran.Apirilaren 15era arte izango dira Serra eta Brancusiren lanak Guggenheimen.
|
|
|
Joan edozein liburu dendatara eta seguru errusiar estatubatuarraren zerbait badaukatela, baina beharbada ez zuk nahi duzun hori. Hala gertatu zait niri beraren fikzio
|
lan
ezagunenarekin: Fundazioen trilogia (Fundazioa, Fundazioa eta Inperioa eta Bigarren Fundazioa), baina azkenean lortu ditut, hirurak bolumen bakarrean.
|
|
|
Baina antzerkiaz ari garenean, ez dugu zehatz mehatz hori esan nahi". Hitz horiekin hasten du Peter Brook ek Espazio hutsa bere
|
lan
ezaguna. Jakina, hau hasiera besterik ez da, hortik aurrera antzerkigintzaz lezio ederra garatzen du.
|
|
|
Badira urte batzuk idazle ingelesak
|
lan
ezagun hori argitara eman zuela. Badira urteak ere Lete Arozena bikoteak ez deusetik irteteko bidaia eszenikoa proposatu zuenetik.
|
|
|
unibertsitate munduko profesionalek ere, batez ere zabalkunde handixeagoko artikulurik idazterakoan, diglosiaren gure arteko formulazio popular, zabalduenera jotzen dute maiz. Adibide bakar bat erantsiko diogu orain arte esandakoari, beste askoren erakuskari. honela zioen Jon kortazarrek, hain aspaldi ez dela, Antón Figueroaren 1988ko
|
lan
ezagunetik abiatuz diglosiaz eta euskal literaturaz ari zelarik (erdaraz): " pienso que los procesos literarios son históricos, de manera que en una literatura que va poco a poco normalizándose irá limitando los efectos que la diglosia produce dentro de su sistema" (kortazar, 2008). ekuazioa ezin argiagoa da:
|
|
|
Labur bilduz: datu biltze eta hipotesi lantze inpresionantea eskaini digu Alan hudson ek, 2002ko bere saioan. ordura arte, Britto ren 1986ko tesi
|
lan
ezaguna alde batera uzten bada, inoiz pareko neurrian egin gabekoa, nire ustez. zer ikasia ugari dago hudson en saio horretan eta, batez ere, hemengo datu soziolinguistikoak zerekin konparatu jakiteko mundu zabaleko balio indarra duten elementu ugari eskaini digu bertan. hudson en" benetako diglosia" hori bat dator ia erabat, baina ez osorik, Ferguson-en diglosia klasikoarekin. puntu ba... maisuarentzat diglosiaren ezaugarri definitzaile irmo den egonkortasuna, hizkuntza egoera berezi horren mendeetako iraupen indarra, erabat
|
|
|
Bob Marley izenarekin ezaguna, Jamaikako musikari eta konpositore ospetsuena izan zen Robert Nesta Marley (Jamaika, 1945eko otsailak 6 Miami, 1981eko maiatzak 11). I Shot the Sheriff, No Woman No Cry, Exodus, Could You Be Loved, Stir It Up, Jamming, Redemption Song, One Love eta Three Little Birds
|
lan
ezagunak bereak dira.
|
|
|
Sevillako bizargina eta Figaroren ezteiak
|
lan
ezagunen sortzailearen bizitzan oinarritzen da lana. Hilaren 13ra arte izango dugu Bizkaiko hiriburuan.
|
|
|
1950ean idatzi zuen Pierre Augustin de Beaumarchais egilearen bizitzaren inguruko testua Sacha Guitryk. Politika kontuetan eta amodio nahaspiletan murgilduta kokatzen du lan honek Sevillako bizargina eta Figaroren ezteiak
|
lan
ezagunen egilea. Pierre Augustin de Beaumarchaisen auzi judizialak kontatzeaz gain, Estatu Batuetako Independentzia Gerran izan zuen paperaz ere hitz egiten digu.
|
|
|
Spencerrek, bere aldetik, taldearen
|
lan
ezagunaren azalean agertzeaz oso harro dagoela dio. Duela bi hamarkada atera zioten argazkia gazteari, eta horren truke, bere gurasoek 200 dolar jaso zituzten.
|
|
|
Aurten topologian, geometrian eta algebran aurkikuntza aitzindariak egiteagatik emango diote Abel saria. Esaldi horren atzean dauden
|
lan
ezagunenak Fary Milnor teorema eta esfera exotikoen ikerketa daude. Hiru dimentsio baino gehiagoko espazioen ikerketan sartzen dira bi lanak, topologiaren arloan.
|
|
2012
|
|
|
Sorgo Rojo da, beharbada, Mo Yan idazlearen
|
lan
ezagunenetako bat. Zhang Yimou zuzendari txinatarrak zinemarako moldatu zuen, eta Urrezko Hartza irabazi 1988ko Berlinalen.
|
|
|
Amadeo Vives() Kataluniako konpositoreak 70 zarzuela baino gehiago sortu zituen, tartean Doña Francisquita, Bohemios eta Maruxa
|
lan
ezagunak. Lanak haren bizitza du oinarri, eta, berau taularatzeko, rocka gustuko duen kazetari gazte baten istorioa kontatzen du.
|
|
|
Gonzalez Chirlaque Bergarako Udal Musika Bandaren zuzendariak kontzertu omenaldi honetarako egin duen programak jasotzen ditu bere aitaren lau
|
lan
ezagun (Campo de rosas pasodoblea, Mendia eta itsasoa sarrera sinfonikoa, Lorea zortzikoa eta ezpata dantza bat), eta Chirlaque beraren, Philip Sparkeren eta Bert Appermont konposatzailearen obrak jasotzen ditu.
|
|
2013
|
|
|
Garantia osoko jendea dago lehendik Zuzendaritza Batzordean, eta sartu den jende berria gaztea da, interesgarria, eta gogotsu dagoela uste dut. Literatura Unibertsala eta Urrezko Biblioteka bilduma kudeatzea eta argitaratzea da EIZIEren
|
lan
ezagunena, baita estimatuenetakoa ere. Zer egoeratan dago gaur egun bilduma?
|
|
|
Lan honen helburua Friedrich Nietzsche filosofoak idatzitako Honela mintzatu zen Zaratustra
|
lan
ezagunaren inguruko irakurketa bat egitea da. Aipatu lanak dituen irakurketa posible guztien artetik, irakurketa honek espektrologiaren alde egiten du; beste modu batean esanda, hemen defendatuko den tesiak zera dio, Honela mintzatu zen Zaratustraren oinarrian mamu bat dagoela; are gehiago, Nietzsche-k berak mamu edo espektro bat zuela xede.
|
|
2014
|
|
|
Ezagutzen ez duen zenbat jende dagoen pentsatzen ari da Iñaki, eta ezagutzeko gogo gutxi geratzen zaiola. Nahiko
|
lan
ezagun zaharren konplimendu eta berotasuna kudeatzen.
|
|
|
Teknologia digitalei esker, hainbat talde eta
|
lan
ezagun egin dira, eta bide oparoa egin ahal izan dute. Lizentzia ireki desberdinak erabiliz (copyleft, creative commons) autore bakoitzak bere lanaren hedapena eta moldaketak egitea ahalbidetzen da, eta, horrela, kultura denon eskura jartzea.
|
|
|
Pirateoaren bidez, nagusiki, talde eta
|
lan
ezagunak zabaltzen dira eta lan eta talde berrien hedatzea oztopatzen da. Izan ere, kulturaren industrien irabaziak murriztean ezin dute lan eta artista berrietan inbertitu.
|
|
2015
|
|
|
Bost minutuko harribitxi horren ondoren, musika eliztarraren beste adibide zoragarri bat dastatu genuen: Francis Poulenc en Gloria, konpositore frantziarraren
|
lan
ezagunenetakoa. Abesbatza eta sopranoarentzako egina dago obra hau, eta aldi honetan Olena Tokar soprano ukrainarrak bere ahots argitsua eta bere adierazkortasuna luzitu zituen lanean zehar, baina batez ere hirugarren mugimenduan, Domine deus, rex celestis izenekoan, non benetan kantu dramatiko eta sakona egin zuen.
|
|
|
Euskal soziolinguistikak ere badio Fishman irakasleari kitatzen zaila izango den zorra. Mende erdia joan da bere Language, maintenance and shift (1964)
|
lan
ezagun eta erabakigarria argitaratu zela, eta denbora tarte horretan euskararen biziberritze prozesuan bidelagun izan da lan horrekin batera, bere Reversing Language Shift (1991), besteak beste. Mundu mailako hizkuntza gutxiagotuen ordezte prozesuei itzulia emateko ahaleginetan, ekarpen horiek izan duten itzal eta eraginaren tamainako besterik aurkitzea ez da erraza izango.
|
|
|
Baina bere [Iraolaren] garaikide prosisten
|
lan
ezagunagoek, hala Txomin Agirreren baserritar eta arrantzaleek nola Pedro Miguel Urruzuno apaiz elgoibartarraren umore zarpail eta infantilak, nekez eskein liezagukete egungo narrazioak irrikiz behar dituen tradiziozko erreferentzi garbirik. Didaktisko moralismoak oro bazterturik (Peru Abarcarenean hasi eta Garoa edo Kresalaraino guztiz bizirik dirautenak), lirismo purtzil guztiak gaindituz (Arrese y Beitia-ren prosa poetikoa zeharo kutsatzen duena), Iraolak euskal giro urbano batek eskeintzen dituen hariaz josi zuen bere prosa labur eta zoragarria, hizkuntza kaletartu eta lotsagabe batek ematen zizkion ahalmenak sano profitatuz.
|
|
2016
|
|
|
Piarres Larzabalen antzerki
|
lan
ezagunak gerla ondotik hasi ziren. Noski, antzerki labur batzuk idatzi zituen:
|
|
|
Ibilbide luzea duen taldea da eta berritu egiten dena. Maiatzak 21La casa de Bernarda Alba Villafrancako Caricaturas antzerki taldeak Federico Garcia Lorcaren
|
lan
ezagunaren moldaketa dakar. Taldeko zuzendaria Jon Barbarin ihabardarra da eta muntaia honi bere ukitua eman dio.
|
|
|
Obra bera Luis Aranburuk txistulari bandarako egokitu zuen eta Tomas Araguesek txistu eta metaletarako. Pozuetak konposatutako beste
|
lan
ezagun batzuk Urbasa, Goierritarra edo Irimo dira. Sortzaile olaztiarra Urretxun hil zen, 1968ko apirilaren 13an.
|
|
|
Euskaltzain urgazlea, Gazte, Etchea zein Herria aldizkarietan argitaratu zuen hainbat kolaborazio. Gure Herria n agertu ostean, liburu gisa atera zuen Baionan eta 1950.ean Un grand souletine, le chanoine Inchauspe
|
lan
ezaguna.
|
|
|
Vinsonen laguna ere bazen Goienetxe alkatea; 1899 eko Parisko erakusketa unibertsalean egin eta Vinsonek berak zuzendu Euzko Ikasketen Kongresuaren antolatzaileetakoa izan zen. Hantxe hizkuntza, arraza, jantzia, heraldika, arkeologia, musika edota artea ikertu zen, La tradition basque izenburupeko
|
lan
ezagunean jasoko zena.
|
|
|
Duhaldebehere(" Madalen Larralde"), Marianna Hargain(" Ehun eta zenbait urthe"), Bettiri Ibarrart(" Madalen Sarako martirra"), Pedro Mari Otaño(" Larraldeko Madalena"), eta izenik gabe iritsi ziren beste lau lanen egileak(" Magdalena Larralde 1793an"," Aingeru maitia!"," Lili gorria" eta" Magdalena Larralde sarakoa"). Gure Santistebanen lana aipatu horiekin guztiekin iritsi zen Berara, eta guk dakigunez, bere
|
lan
ezagun bakarra da," 1793" izenburukoa hain zuzen ere. Badira berrogeita hamar laukote Maddalen Larralderen istorio ofiziala nola edo hala kontatzen digutenak:
|
|
|
Lesakako seme eta idazkari j ardun zuen Eladio Espartza Aginagak
|
lan
ezagun bakarra idatzi zuen euskaraz, Panpina izenburuko antzerki lana, 1932an saritu ziotena. Zoritxarrez, lan horren berri ez dugu batere.
|
|
|
Ignaziaren bi lan horiek liburuxka soiltzat ere agertu ziren Donostiako Martin, Mena eta Ziaren moldetegian 1913 urte bertsuan. Hirugarren
|
lan
ezaguna Hondarribian ospatu beharreko Euskal Jaietarako idatzi zuen, eta ospakizunak Europako gerratea zela bide bertan behera geratu ziren arren, literatur sariak bai banatu zirela, lanak epez barne emanak baitzeuden nonbait. 1914.eko esan aldizkarian agertu zen Gipuzkoaren lurrazalbena dugu II. saileko saritutakoa, Berako Erroman Dornaku Olaetxeak aurkeztu Lutelestia idazlanarekin batera eta Eugenio Urroz Erroren Gipuzkoako azalben laburra izenburukoaren ostean.
|
|
|
Haatik, Aznarren langintza ez zen arlo juridikoan garatu, kazetaritzarenean baizik. Bere lehenbiziko
|
lan
ezagunak Bilboko Euzkadi eguneroko jeltzalean agerrarazi zituen," Mis cronicas" sailean eta Imanol sinadurarekin. Lehenbiziko mundu gerratean, ordea, eta Gudalgai izenordearekin, alimaleko ospea bereganatu zioten kronikak idatzi zituen Frantziako zein Belgikako fronteetatik.
|
|
|
Bere burua 1907.ean eman zuen ezagutzera estreinakoz, Elgoibarren antolaturiko Euskal Jaietan, literatur lehiaketan irabazle suertatu zen Idartzako jauna akto bakarreko antzezlanarekin, eta handik bi urtetara, halaber akto bakarreko Ametz gozuak aurkeztu zuen Hernaniko ospakizunetan. Hirugarren
|
lan
ezaguna 1911.ean Bilboko gazteriak antolatu sariketan irabazle gertatu Txomin Arraio komedia izan zen; lan horrek bizkaierazko aldaera ere bazuen, Ebaristo Bustintzak egina, eta Alkate ona izenburuarekin.
|
|
|
Baina argitalpen ugarien egile zein kudeatzaile bakarra izan genuen pertsona ezin dugu eite eta piura barregarria besterik gabe zezakeen inozotzat hartu. Egin zuen lehenbiziko
|
lan
ezaguna 1862.ean agertu zen: La cartera de Perico:
|
|
|
28 orrialdeko lana, aurreko urteko urriaren 15ean Euskal Esnalea Bazkunean ogutzi hitzaldia genuke besterik gabe. Xabiertxo
|
lan
ezagunaren sortzailea zen Lopez Mendizabal tolosarrak bazituen erlategi franko, erlezaintza zaletasun handiaren konprenigarri. Bere txostenean idazle ugariren berri eman zuen, eta guztien artean, gpk ere aipatu izan dugun Joakin Santa Barbararena.
|
|
|
1878 urteaz geroztik alkatetza bere gain hartu zuenetik ordea, errepublikanoekin beti ere, ez zuen behar bezalako oniritzia jaso. Beste lan batzuen egilea ere izan bazen, besteak beste, hiztegigintza kontuak, herri medikuntzari buruzko zirkinen bat, eta agoteei buruzko
|
lan
ezaguna. Euskaltzaindia sortu aurretik antolatu bileretan genuen, Campion, Manterola edota Broussainen laguna.
|
|
2017
|
|
|
Baina ez da autoreak auzo horretan jartzen duen eleberri bakarra. El carrer de les camèlies du idazpuru Rodoredaren beste
|
lan
ezagun batek, Gràciako kale egun gatzik gabearen izena atxikita. Mirall trencat eta Aloma k, ezagunen artean beste bik ere, gaur zapaltzen ari garen hiria hartzen dute geografia.
|
|
|
Gaur egungo aktore laudatuenetakoa da Close, eta horren erakusle da Oscar saria eskuratzeko sei alditan izan dela hautagaia. Haren lehenengo filma The World According to Garp (1982) izan zen, eta, orduz geroztik, hamaika
|
lan
ezagun egin ditu: The Big Chill (Lawrence Kasdan, 1983), The Natural (Barry Levinson, 1984), Fatal Attraction (Adrian Lyne, 1987), Dangerous Liaisons (Stephen Frears, 1988), Meeting Venus (Istvan Szabo, 1991), Cookie' s Fortune (Robert Altman, 1999)... eta baita The Shield (2005) eta Damages() telesailak ere.Jonathan Pryce, bestalde, Royal Shakespeare Companyko antzezlea da, eta hainbat filmetan parte hartu du:
|
|
|
Asko kostata konbentzitu zuten eskultorea berriro Arantzazura joateko, eta han egin zituen bederatzi hilabeteak sonatuak izan ziren, Euskal Herri osotik jendea joaten baitzitzaion bisitan. Batzuek bere
|
lan
ezagunenaren, Quosque tandem liburuaren, eskaintza bat eskatzen zioten, baina Oteizak ez zekien lerro bakarreko eskaintzarik idazten eta orrialde osoak betetzen zizkien aholkuak emanez.
|
|
|
Sabin Mantzisidor Aranagoiti, azpi euskaltzain urgazleren
|
lan
ezaguna ekarri digute Tartariarrek umore saio honetan. Egile honen Datrinkagun egitasmoaren berri ere eman digute.
|
|
|
Horrexegatik sortua da Urrutia apelidoa, gure artean betidanik halako fama izan duena. Oroit Koldo Mitxelenak berak zertsu esaten duen honetaz, bildurka bada ere, Apellidos Vascos
|
lan
ezagunean.
|
|
2018
|
|
|
historia hurbila izan du ardatz, ez ditu obrak ordena kronologikoan aurkeztu, arte-lanak ez dira lotu kate logiko bakarrean, diziplina artistiko anitzen berri eman du (argazkigintza, instalazio eta interbentzio artistikoak, bideogintza, eskultura, performantzea, pintura eta abar). Arte-lanen artean izan badira oso
|
lan
ezagunak, imajinario kolektibora jauzi egin dutenak (esaterako, Jose Luis Zumetaren Gernika); eta izan badira hain ezagun ez direnak (adibidez, Nora Aurrekoetxea eta Laura Ruizen Katalepsis). Kanonaren ertzak ere lausotu ditu, beraz.
|
|
|
Laborda, k esan didanez, Seminario barruan berak artuko daula arpidedunak idorotzeko ardura». (Eleizaldek Azkueri,)* 6 RAMON INTZAGARAI (Donostia, 1878 1947) Euskal idazle eta apaiza, bere
|
lan
ezagunenak Ipuyak (1922) eta Historia eclesiástica de San Sebastián (1951) dira. Arazo praktikoen artean ezinbestean aipatu beharrekoa da Bidasoako muga, beti izan baita eragozpen bat Euskaltzaindiaren ibilbidean, Intzagarairen aipu luze honetan ederki ilustratzen den bezala:
|
|
|
6 RAMON INTZAGARAI (Donostia, 1878 1947) Euskal idazle eta apaiza, bere
|
lan
ezagunenak Ipuyak (1922) eta Historia eclesiástica de San Sebastián (1951) dira. Arazo praktikoen artean ezinbestean aipatu beharrekoa da Bidasoako muga, beti izan baita eragozpen bat Euskaltzaindiaren ibilbidean, Intzagarairen aipu luze honetan ederki ilustratzen den bezala:
|
|
|
Beste
|
lan
ezagun bat da Martzelo Zelaietaren liburu baten itzulpena, Tolosan agertu zena:
|
|
2019
|
|
|
Kode alternantziak, hau da, bi hizkuntza edo gehiagoren erabilerak hizketa jardunean, hizkuntzalariaskoren arreta piztu du azken hamarkadetan. Kode alternantzia (KA, hemendik aurrera) aztergai zutenlehen
|
lan
ezagunak 1980 hasieran agertu ziren (Poplack, 1980; Polack eta Sankoff, 1981) eta ingelesaeta gaztelania zituzten ardatz kasu gehienetan. Hasierako azterlan hauetan alternantzia patroiakdeskribatu eta hizkuntza aldaketa posible ez zen testuinguruak ere aztertu zituzten, corpusetanagertzen ziren egiturak azaltzeko, mugak?
|
|
|
Marguerite Yourcenarrek grekotik itzuli zuen (laguntzarekin), eta En attendant barbares izenburua eman zion frantsesezko itzulpenari. Samuel Beckettek En attendant Godot izena jarri zion bere antzerki
|
lan
ezagunenari, eta Beckettek berak itzuli zuen ingelesera, Waiting for Godot izenburuarekin.
|
|
|
Juan Mari Lekuonak azterketa ugari egin zituen bere bizitzan zehar.Jakina denez, bere lanak esparru nagusi bat izan zuen: ahozko euskal literatura, eta horrela deitu zuen bere
|
lan
ezagunena, Ahozko euskal literatura, eta arlo nagusi horren barrenean landu zuen bertsolaritza. Honela deskribatu zuen lana Ana Toledok:
|
|
|
kasu, Tarteanek taularatutako Zergatik Jamil? (2015) lanean arrazakeria eta eutanasiari buruzko hitzak ekarri zizkigun Mikel Martinezek eta Eneko Sagardoyk bikain gorpuzturik, Vaivenek taularatutako Treblinkara azken trena (2016)
|
lan
ezagunean, berriz, Bigarren Mundu Gerra eta judutarren sufrikarioa izan zituen taulagai. Azken honen erdarazko bertsioagatik egile onenari saria jaso berri du Telleriak Toledoko Rojas Teatroaren eskutik.
|
|
|
Benetako iturria beste hau da: gask. edo gazt. zah./ h/" dio; laket zait irizkideak izatea, ez bainuen Lakarra 2015a baino lehen, gutxienez, horrelako baieztapenik idatziz aurkitu, are hori esateko aukera edo arrazoirik zuten
|
lan
ezagunetan ikuskatu arren; cf." Ez litzateke harritzekoa talde honetara ekarri beharra Mitxelenaren 2 taldeko (lat. errom. f> eusk. h) hainbat edo ia guztiak: hots, lat.errom. f> eusk. b (gero p, f), errom. h> eusk. h (gero 0edo (t) x> z)" eta horri egindako oharrean" 97 Baliteke euskarak inguruko hizkuntzen hasperenen bilakabidean izan omen zuen egitekoa berpentsatu beharra datu hauen aurrean; cf. Quilis (1996) eta han aipatu lehenagoko bibliografia eta oraintsuago Igartua (2011)" (Lakarra 2018a:
|
|
2020
|
|
|
Pentsalari independente, ezein kategoria klasikotan sartzen ez zena, etengabeko mugimenduan beti, pluraltasuna defendatu zuen, judutarrak palestinarrekin nahastu behar zirela, boterea komunean aritzea, jardutea, ekitea dela, egiten dugunaren gainean idatzi beharra dagoela. Horrek guztiak kitzikatuta hasi naiz irakurtzen Vita activa
|
lan
ezaguna. Nahiz izenburuak egiten duen talka frontalki nire bizi proiektuarekin, gehiago baita vita contemplativa.
|
|
|
Artistaren ia ibilbide osoa erakusten duen 53 margolan baino gehiagoko erakusketa bat prestatu dute. Haren
|
lan
ezagunenez harago artista handi bat dagoela azaldu dute komisarioek
|
|
|
Biak aritu dira komisario lanetan horregatik, eta artistaren alderik ezezagunenak ikusteko aukera ona dela argudiatu du Alzurik. «Okerra da Ameztoiren
|
lan
ezagunenak ikusi izanagatik pentsatzea artista ezagutzen dugula. Oraindik ere Ameztoi asko dago ezagutzeko, baita hura hil zenetik ia hogei urte joan diren arren ere».
|
|
|
Segituan hartu zuen Erromarako bidea; 1876az geroztik han izan zuen egoitza, eta Erroman bertan hil zen 1912an. Rossettiren adiskide egin zen arren, prerrafaeliten moldeak baino gehiago erakartzen zuen erromantizismo garaiko nazaretarrenak; Bibliako eta bereziki Jesukristoren bizitzako gaiak maite zituen, eta horrelakoetan gailendu zen, Sanson eta Dalila edo Kristo Golgotan
|
lan
ezagunek erakusten duten bezala. Ez zuen Euskal Herriarekin zuen lotura galdu, eta behin baino gehiagotan hartu zuen parte Lore Jokoetan; enkargu garrantzitsuak jaso zituen, gainera, Bizkaiko eta Gipuzkoako Aldundietatik, bataren jauregiko sabaiak margotzeko eta erregearen foru zinaren irudia egiteko bestearen beirateetarako.
|
|
|
Euskal Herriko eskultore famatuenetarik da orain ere. Haren
|
lan
ezagunetarik bat Donostian dagoen Haizearen orrazia da.
|
|
|
• haren
|
lan
ezagunetarik bat
|
|
2021
|
|
|
Bilboko Orkestrak oparitu zigun bigarren obra Francis Poulenc en Sinfonietta ederra izan zen. Ez da oso
|
lan
ezaguna, baina bai zirraragarria, publikoarengana oso modu zuzenean iristen dena. Sinfonietta 1947an konposatu zen eta hurrengo urtean Londresen estreinatu zen Roger Desormiere ren gidaritzapean.
|
|
|
Sinatu gabe agertu ziren lelook hiriko hormetan, jendearen arreta esaldien esanahian pausa zedin, eta ez egilearengan. Jenny Holzer (1950, Ohio, AEB) artistaren
|
lan
ezagunenetakoa da Truisms, eta ordutik hona hainbat artelanetan baliatu ditu orain dela berrogei urte bildutako esaldietako batzuk. Garai hartan irakurri zituen filosofia eta literatura lanetatik kondentsatutako esaldiak dira gehienak, egia jakintzat jo daitezkeenak batzuk; hortik izenburua:
|
|
|
XVIII. mende bukaeratik hasita, mugimendu Erromantikoa Europa guztian zehar zabaldu zen, kultura popularrarekiko interes berri bat ekarri zuen mugimendua. 1760an James Macphersonek argitaratu zuen Fragments of Ancient Poetry izan zen lehen bilduma
|
lan
ezaguna, Ossian Mc Finn izeneko antzinako bardo gaelikoak sortutako baladen itzulpena, eta Alemanian biderkatuko zen mugimenduaren oihartzuna, Johan Gottfried Herderren Volkslieder (1778) herri kanten bildumarekin hasi eta Grimm anaien ipuingintza tradizionalaren lanketarekin jarraituz. Kultura popularra nazioaren sustraien eta, ondorioz, bere izpirituaren isla ei zen.
|
|
|
Elenak jarraitu zuen zehaztasun batzuk ematen. Agertutako margo faltsu haiek ez ziren hildako margolari famatuen
|
lan
ezagunak edota jatorri garbikoak. Margo garaikide haiek inpresionistak, post inpresionistak, fauvistak, modernistak, abstraktuak, kubistak eta futuristak ziren, ziurrenez artelanik garestienak.
|
|
|
Estilo aldetik, The Wheel of Time telesailak HBOren 2019ko His Dark Materials ekar lezake gogora. Fantasiazko literatur
|
lan
ezagun baten egokitzapena da hau ere, eta indar ilunei aurre egin behar dieten gaztetxoak ditu protagonista. Tamalez, The Wheel of Time telesailean, His Dark Materials interesgarri egin zuten elementuen falta sumatzen da, besteak beste, erritmo bizia, entretenimendurako abilezia eta berezitasun estetikoa.
|
|
|
73 Manuel Larramendi(), idazle jesuita. Haren
|
lan
ezagunena hauxe da: El imposible vencido.
|
|
|
bistan dena, inongo komando ez zen legezkoa... " Legal" da poliziak ezagutzen ez zituen partaideek osatzen zutena; gehienak etxean bizi ziren eta, zergatik ez,
|
lan
ezaguna bazuten. " Ilegalak", berriz, gehienetan poliziak ezagutzen zituen militante ‘erreek’ osatzen zituzten, eta klandestinitatean bizi ziren, erregabeak zirenean ere, ‘liberatuak’ (hots, Erakundeak diruztatuak).
|
|
|
Txema Auzmendi, in Egunkariaren itxiera, Manu Robles Arangiz fundazioa, 2003 Txema Auzmendi jesuita atxilotu zuen poliziak, ETAren zerbitzuko egunkari baten sortzaile gisa; beste inplikatu guztiak bezala, zuritua izan zen handik zazpi urtera. Herri Irratian
|
lan
ezaguna egin zuen.
|
|
2022
|
|
|
Sorginkeriaren aferari dagokionez, Brujeria, frontera y poder (Bilduma, 13, 1999), 1610 urtea. Nafarroako sorginkeriaren mitifikazio maltzurrari buruz (Uztaro, 43, 2002) eta El aquelarre, una invencion afortunada (Geronimo de Uztariz, 23, 2008) ditu
|
lan
ezagunenak.
|
|
|
Bederatzigarren sinfonia da Beethovenen
|
lan
ezagunenetarikoa. Hamar urte igaro ziren zortzigarrena egin zuenetik bederatzigarrenera bitartean.
|
|
|
Kontuak kontu, Beethoven eta bederatzi puntukoa lotuz, ikuskizun bat osatu genuen Xabier Lizasok eta biok. Emanaldian zehar, Xabierrek Beethovenen
|
lan
ezagun batzuk eskaintzen ditu: Claro de luna, Waldstein sonataren lehen, bigarren eta hirugarren mugimenduak, Elisarentzat, Ekaitza… pieza bakoitzaren nondik norakoak azalduz.
|
|
|
Eta egiten dugunaren gainean idatzi beharra dagoela. Horrek guztiak kitzikatuta hasi naiz irakurtzen Vita activa
|
lan
ezaguna. Nahiz izenburuak egiten duen talka frontalki nire bizi proiektuarekin, gehiago baita vita contemplativa.
|
|
2023
|
|
|
1760an James Macphersonek argitaratu zuen Fragments of Ancient Poetry izan zen mugimendu honen lehen bilduma
|
lan
ezaguna, Ossian Mc Finn izeneko antzinako bardo gaelikoak sortutako baladen itzulpena. Ondoren, Alemanian biderkatu zen mugimenduaren oihartzuna, Herderren Volkslieder (1778) herri kanten bildumarekin hasi eta Grimm anaien ipuingintza tradizionalaren lanketarekin jarraituz.
|
|
|
Arnaut Oihenart (Maule, 1592–Donapaleu, Nafarroa Beherea, 1668), idazlea, abokatua, historialaria eta politikaria izan zen, euskal idazle klasikoen artean elizgizona izan ez zen bakarrenetakoa. Haren
|
lan
ezagunen artean, Notitia Utriusque Vasconiae, tum Ibericae, tum Aquitanicae (1638) historia liburua eta Les proverbes Basques (1657) literatur lana daude —azken hori, bi partetan banatua: atsotitz bilduma, batetik, eta poemak, bestetik:
|
|
|
Jarraian, Barrualdeko paisaiak izeneko atalean, Donostia inguruak ageri diren bi mihise daude, zeinak Siesta (1911) haren
|
lan
ezagunaren oinarri diren, komisarioak zehaztu duenez.
|