|
2004
|
|
|
Arizmendiarrietak, honako adierazpena egiten du: «lan kontratua eta lankidetza kontratuaren arteko desberdintasunak, elkarte kooperatiben baitan egon ahal diren nahasmen kaltegarriak ekiditeko balio du». Dudarikgabe,
|
lan
bazkideek izan ditzaketen jarrera erreibindikatzaileak ezereztu nahi ditu (Arizmendiarrieta 1969).
|
|
2005
|
|
|
Arizmendi Proiektu osoaren koordinazioa eta kudeaketa Kudeatzaile Orokorrak du beregain, berarekin diharduen Kudeaketa Taldearekin batera. Azkenik, Kudeaketa Unitate bakoitzak bere Partaidetza Sozialeko Organoa du,
|
lan
bazkideek, gurasoek eta laguntzaileek Kudeaketa Unitatearen ildo nagusiak eta kontrol soziala gauzatzeko. Arizmendi osoaren partaidetza soziala, berriz, Kooperatibaren Errektore Kontseiluaren eta Batzar Nagusiaren bitartez gauzatzen da.
|
|
2008
|
|
|
Ikuspegi orokor batetik, jardunik gabeko bazkideen araupenaren helburu funtsezkoa errealitatean sortzen diren zenbait kasu berezi bideratzea da. Kooperatiba mota bakoitzean ohikoak diren bazkide motak, bazkide kooperatzailea,
|
lan
bazkideak, bazkide erabiltzaileak, etab, ez dira nahiko kasu berezi horiek bideratzeko eta bazkide izaera behar duten norbanako zein erakundeen sozietate kokapena konpontzeko.
|
|
|
Azken finean, kooperatiba mota ezberdinak arautzeak ez du oinarririk bazkide motaren kontzeptuan ez bada oinarritzen. Horra hor zergatik den beharrezkoa bazkide mota hauek(
|
lan
bazkidea, bezero hornitzailea, diru ezarlea) arautzea, oraingo kooperatiba moten sailkapen bitxi hori gaindituz.
|
|
|
enpresa sustatzaileek ez badute sortzen kooperatiba, horren arrazoiak argi daude. Kooperatibak sortzeak elkarte aginteari eta etekinei etengabe uko egitera derrigortzen ditu sortzaileak enpresara sartzen diren bazkide berriekin bananduta(
|
lan
bazkideak, bazkide kontsumitzaileak, etab.).
|
|
|
11.Joera hau igartzen hasi da ere
|
lan
bazkideak ez zituzten kooperatiba motetan; menpeko langileen gero eta aktiboagoa den inplikazioaren beharra aztertzen ari direla. «Edozein motatako enpresaren kudeaketa, eta batez ere kooperatibetan, erakundeko langileekiko baterako jabetzan oinarritu litzateke.
|
|
|
Beste kooperatibetan, bezero eta hornitzaileekiko harremanari ematen zaio kooperatiba izaera eta, kooperatiba integralen kasuan, botoen gehiengoa bezero edo erabiltzaile horien esku egonda,
|
lan
bazkideen partaidetza ere onartzen da, gutxiengoaren botoarekin.
|
|
|
b.Kooperatibaren jardueran parte hartzeak interes multzo konplexu bat dakar berarekin. Adibidez,
|
lan
bazkideen kasuan, lanpostuaren ezaugarriak, ordutegia, egutegia, lanerako bidaiak egin beharra, etab.
|
|
|
Beste ikuspegitik, betiko jarduerak gordez gero, sozietate egitura berregiteko balizko aukerak aztertu lituzkete kooperatibok. Gure inguruan landutako aukera
|
lan
bazkidearen figura sortzea izan da68 Horren bidez, enpresako langileek botoen ehuneko garrantzitsua lortzen dute, agintea bazkide kontsumitzaileekin konpartituz69 (kooperatibaren bitariko egitura honek beste arazo batzuk sortzen ditu, jakina, baina, hori bai, enpresa mota guztiek epe luzera duten oinarrizko erronkari aurre egiteko gai da: jardueran benetako interesa duten bazkideak izatea) 70.
|
|
|
Ballestero ere irtenbide honen aldekoa zen: «Kooperatiba kontsumo eta elkarturiko laneko bitariko eran antolatuz gero,
|
lan
bazkideen etengabeko jarraipenak, eta enpresaren arrakastagatik duten interesak, honekin estu estu loturik baitaude?
|
|
|
«Hauxe da gure gomendioa:
|
lan
bazkideak, lankidetzako stakeholderrak izanda, kooperatibako bazkide bihurtzeko ahaleginak egin lirateke, bai eta lan bazkideei gordetako erabaki-gune berezia gorde ere, horren bidez langilea (k) d (ir) en batzordekidea (k) izendatzeko aukera izanik.
|
|
|
lan bazkideak, lankidetzako stakeholderrak izanda? kooperatibako bazkide bihurtzeko ahaleginak egin lirateke, bai eta
|
lan
bazkideei gordetako erabaki-gune berezia gorde ere, horren bidez langilea (k) d (ir) en batzordekidea (k) izendatzeko aukera izanik. Aldaketa hau tresna interesgarria izango litzateke langileek kooperatiben ekonomia eraginkortasuna sustatzeko duten kokapena eta jokabidea indartzeko.
|
|
|
Kataluniako Mutualitateen Lege berria) barneko sozietate prozesuetan erakunde publikoen interbentziorako neurri gogorrak ere hartu dira, bazkideen geldotasunak bazkide kopuru handietako mutualitateen korporazio agintean sortzen diren arazoei aurre egiteko. Beraien izaeragatik, oso zaila da mutualitatean erakundearen jarduera esparrua birbideratzea eta, bestaldetik,
|
lan
bazkideak edo kooperatiben berezko beste tresnak ere ez dira erabilgarriak. Hauxe da beste arrazoi bat Gizarte Ekonomia delakoaren esparruak arautzen dituzten lege esparruak koordinatzen hasteko (mutualitateak, kooperatibak, aurrezki kutxak, enpresa helburuak dituzten elkarteak, etab.).
|
|
|
Bitariko kooperatibetako bazkide kapitalistak bertako
|
lan
bazkideen aurrean izango duen jarrera, kapital sozietateetako bazkide kapitalistek bertako menpeko langileekin duten berbera izango da, ondoko esparruotan:
|
|
|
Kooperatiban epe luzera inplikatzen diren bazkideak enpresa zaintzeko gai dira eta, beraz, garrantzi handikoa da kooperatibaren partaidetzat hartzea, bai eta informaziorako erraztasuna, zuzendaritzan eragina eta batzordean ordezkaritza izatea ere80 Hausnarketa hau81, kapital korporazioen diru ezarle instituzionalen kasurako garatua, kooperatiben zenbait bazkideren kasuan ere erabilgarria da, kooperatiban epe luzera inplikatu ohi direlako:
|
lan
bazkideak edo nekazaritza arloko bazkideak, adibidez.
|
|
|
lan kooperatibetan, bazkideek jardueran duten inplikazio eta interesa askoz handiagoa delako. Hori dela-eta,
|
lan
bazkideak Batzar Nagusietara ez joatea, askoz larriagotzat hartu behar da.
|
|
|
– Estatutuen bidez bazkide mota ezberdinak onartzea(
|
lan
bazkideak, erabiltzaileak, laguntzaileak, jardunik gabekoak, diru ezarleak?). Ohikoa da, orobat, legean aurreikusitako mota horien barruan, estatutuek boto eskubide esparru ezberdinak onartzea, mota bakoitzean bazkide multzo ezberdinei egokiturik.
|
|
|
bazkide multzo bakoitzak Batzar Nagusian duen boto eskubidearen zatikiaren eta multzo horren balizko bertaratuen arteko desoreka handiegiak konpontzea, desoreka hori batzuetan handiegia zelako eztabaida modu egokian prozesatzeko batzarrean. Horrela gertatzen zen, adibidez, hezkuntza kooperatiba integraletan; non,
|
lan
bazkideek eta bazkide erabiltzaileek boto eskubidearen antzeko portzentajeak izan ohi zituzten; Ordezkarien Batzarraren bitartez, boto eskubidearen portzentaje horien araberako ordezkari kopurua izendatzen zuen bazkide multzo bakoitzak Batzar Nagusirako.
|
|
2010
|
|
|
Gazte gehienak lanean ari ziren, baina
|
lan
bazkidea edota lan kontratu finkoa ez zutenez jadanik, enpresetatik kanpora irteten lehenak izan dira. %40 arteko langabezia omen dago gazteen artean eta badirudi urte luzez joango dela egoera txakal hau.
|
|
2012
|
|
|
Euskadiko Kutxak 21.536 milioi euro ditu aktiboan, 364 sukurtsal, 1.200.000 bezero eta 1.887
|
lan
bazkide. EAEn, Nafarroan, Aragoin, Errioxan, Gaztela eta Leonen, Asturiasen eta Madrilen.
|
|
|
Egun, komunikazio kooperatibaren indarra oinarritzen da berau osatzen duten hiru agenteetan: euskara elkarteak, udalak eta
|
lan
bazkideak. Lehenengo bietan, ordea, ahuldadeak sumatzen dira:
|
|
|
2 Goiena Komunikazio Taldeko
|
lan
bazkide bat: Iban Arantzabal, Goiena Komunikazio Taldeko bazkidea eta erakunde horren antolaketa zuzendaria (Elgeta, 37 urte).
|
|
|
Kooperatiba berezia gainera, bitarikoa. Izan ere, aginte organoetan tokia dute,
|
lan
bazkideetatik aparte (ohiko formula), Debagoieneko udalek eta euskara taldeetako ordezkariek. Horrela, Errektore Kontseilua osatzen dute hurrengo ordezkariek:
|
|
|
Lantaldeak duen tamaina ere aipagarria da: Goiena Komunikazio Taldeak 47 langile (30 emakumezko eta 17 gizonezko) ditu; horietatik 31
|
lan
bazkideak dira eta 16 langile kontratatuak (Agurtzane Gainzarain. Komunikazio pertsonala, 2012ko martxoaren 1ean).
|
|
2013
|
|
|
Produkzio kooperatibak Brasilen
|
lan
bazkideen esku egon izan dira. Lanbazkideak autonomoak dira eta karga sozial eta erantzukizunetatik libre daude.
|
|
|
Erabilera txar hori izan da Brasilen kooperatiben irudia kaltetu duena. Bai
|
lan
bazkideek bai soldatapeko langileek baldintza ez duinetan eskaintzen dute euren lana eta makilak izan dira, nagusiki.
|
|
|
Fagor Etxetresnetako Kontseilu Sozialak galdutzat ematen ditu
|
lan
bazkideen diru ekarpen guztiak
|
|
2015
|
|
|
Gaurko batzar orokorrera 500 bazkide ordezkari zeuden deituta,
|
lan
bazkide eta bazkide kontsumitzaileen ordezkariak, hain zuzen ere. Eroskiko presidente Agustin Markaidek martxan dauden planen maisu lerroak azaldu ditu, eta plan estrategikoaren" hobetsitako helburuak" ere.
|
|
|
Markaidek esan duenez, Eroski bere" transformazioa azkartzen" ari da negozio eredu" lehiakorragoa, kalitate prezio erlazio hobearengatik diferentziatzen diren dendekin, arreta pertsonalizatuarekin eta freskoetan espezializatua" izateko. Gaineratu duenez, Eroskiren" lehia posizioa" hobetzeko plan bat da, eta horretan parte hartuko dute
|
lan
bazkide berriek. Orain, 7.892 dira.
|
|
|
Ez munduan gehien zabaldua dagoen kooperatibismo light a; kooperatibismo gogorra:
|
lan
bazkideak dira eta kapitala jarri dute gehienek beren poltsiko aski hutsetatik.
|
|
2016
|
|
|
Enplegua sustatzeko neurri hori oso interesgarria da, batez ere «autoenpleguaren aldeko apustua egiten dutenentzat, etorkizunean epe ertainean lan egiteko modu gisa», azaldu du Eduardo de Mesa Manrique de La Mesa eta Verz Consultores talde fiskaleko arduradunak. Autoenpleguko ekimenen artean, norberaren konturako langile gisa hasi behar da lanean, edo bazkide langile edo
|
lan
bazkide gisa hasi behar da lanean kooperatibetan edo martxan edo sortu berri diren lan sozietateetan edo sozietateetan. Irudia:
|
|
|
Besteak beste, langabeziagatik jasotzen den prestazio bakarrari dagokion salbuespenean, orain ez da exijitzen jarduerari bost urtean eustea, baldin eta epe hori ez bada betetzen enpresa konkurtso prozedura baten ondorioz likidatzeagatik. Salbuespen horretan sartzen dira desegin diren kooperatibetako bazkide langileei eta
|
lan
bazkideei onartu zaizkien diru-laguntzak, haien helburua langileak behin betiko birkokatzea baldin bada. Aldaketa hori 2014ko urtarrilaren 1etik aurrerako ondorioekin sartu da, hau da, atzera begirako eragina du.
|
|
2021
|
|
|
Berpizkunde garaiko testuak hartuko bagenitu, Eguna egunkariko testuak hustu, lehen Eusko Jaurlaritzaren Aldizkari Ofizialeko terminoak aztertu, edo Orotariko Euskal Hiztegia eta horren atzean dagoen corpusa osatzera etorri diren administrazioeta lege testuak arakatu, berehala jabetuko ginateke zenbat eta zenbat izen elkartu dagoen hor, hemen aztertuko ditugunen egitura dutenak; adibide gutxi batzuk ematearren: auzi sari, diru etxe, diru sarrera, herri ogasun,
|
lan
bazkide, lan legedi, lege hausle, lege adin, ogasun paper edo zigortze legedi.
|
|
2022
|
|
|
Kooperatibako
|
lan
bazkide izateko aukera.
|
|
|
Kooperatibako
|
lan
bazkide izateko aukera.
|
|
|
Irabazi asmorik gabekoa izango da, eta, herritarron behar komun bati erantzuteko proiektu kolektiboa izango denez, irabaziak etorkizunean sortuko diren beste proiektu batzuetan erabiliko dira. Bazkide erabiltzaileak,
|
lan
bazkideak eta bazkide laguntzaileak izango ditu kooperatibak. Alet, Bergarako Udala eta Fagor Taldea prest agertu dira bazkide laguntzaile izateko.
|