|
2009
|
|
|
Bigarren jai eguna, astean zehar izango zuen larunbatean lan egiten zuenak. Andoni Alvarez EKTko langile batzordeko kidearen iritziz, sei eguneko
|
lan
astea izatetik 5 eguneko lan asterako jauzia urrats erabakigarria eta mugarria izan zen lan baldintzei dagokienez. «Langileengan onerako eragina izan zuen, jendeak asko igarri zuen eta enpresak erabaki hori hartzeko orduan izugarrizko esfortzu ekonomikoa egin zuen.
|
|
|
Bigarren jai eguna, astean zehar izango zuen larunbatean lan egiten zuenak. Andoni Alvarez EKTko langile batzordeko kidearen iritziz, sei eguneko lan astea izatetik 5 eguneko
|
lan
asterako jauzia urrats erabakigarria eta mugarria izan zen lan baldintzei dagokienez. «Langileengan onerako eragina izan zuen, jendeak asko igarri zuen eta enpresak erabaki hori hartzeko orduan izugarrizko esfortzu ekonomikoa egin zuen.
|
|
|
Euskal Telebista, Euskadi Irratia: horko kazetariek 35 orduko
|
lan
astea dute, jai egunetan lan egiteagatik egun bi libre hartzeko aukera, soldata ondo horniturikoa, aparteko ordainsari bi, sindikazio eskubidea, bajak hartzeko eskubide praktikoa. Gainera, eguneko eginkizuna ondo zehazturik dago eta, normalean, ez du lan handirik eskatzen:
|
|
2022
|
|
|
Esperientzia horiek aztertu ostean, ondorioztatu da kapitalistek eta langileek lanegunaren iraupenari dagokionez kontrajarritako bi ikuspegi adierazten dituztela, eta interesen arteko lehia horretan laneguna noraino luzatuko den indarrak erabakitzen duela. Marxek zioen lanaren intentsifikazioaren eta makineriaren perfekzionamenduaren ondorioz puntu kritiko batetik gertuago egongo zela kapitala, eta lanegunaren beste murrizketa bat ekarriko zuela; artikuluan, puntu kritiko horren aurrean sortzen ari diren erreakzioetan kokatzen da
|
lan
astea 32 ordura murrizteko proposamena.
|
|
|
Euskal Herriko kasuan, LAB sindikatuak denbora luzea darama 35 orduko lanaldia eta 1.200 euroko gutxieneko soldata defendatzen (Garcia, 2016), baina 2021eko otsailean eskaeretan" beste urrats bat" egin eta" haratago begiratzeko garaia" dela adierazi zuen: 30 orduko
|
lan
astea eta 1.400 euroko soldata aldarrikatzearen aldeko apustua egin zuen (Magro, 2021).
|
|
|
Espainia 8 orduko laneguna ezarri zuen munduko lehen herrialdeetako bat izan zen, 1919an, Bartzelonan CNT sindikatuak aurrera eramandako borrokaren ondorioz (Tejero, 2021). Hala ere, ez zuen denbora luzean iraun, Gerra Zibilaren ostean bertan behera geratu baitzen langile mugimenduaren lorpen hori, beste hainbaten artean, 1983an 40 orduko
|
lan
astea ezartzea lortu zen arte (Jodar, 2021).
|
|
|
Urte batzuk geroago, ordea, 1970eko hamarkadako krisiak eraginda lanaldi murrizketaren aldarria berreskuratzen hasi ziren sindikatuak, lana banatzearen proposamenarekin batera; garai horretakoa da, zehazki," lavorare meno, lavorare tutti" lema famatua (Jodar, 2021). Besteak beste, IG Metall sindikatu alemaniarraren borroka aipa dezakegu; izan ere, 1978an 35 orduko lanaldia eskatzen hasi zen eta," Bigarren Mundu Gerra ondorengo greba luzeenari esker", metalgintzako sektorearentzat sei asteko oporrak eta 38,5 orduko
|
lan
astea lortu zituen 1984an (Imaz, 2007).
|
|
|
Orain arte azaldu dugun bezala, lanaldia murriztearen aldeko borroka ez da berria. Duela mende bat inguru 8 orduko laneguna eta 40 orduko
|
lan
astea onartu ziren, langile mugimenduaren baitako hainbat eztabaidaren emaitza izan ziren aldarrikapenen ondorioz. Burgesia, alde batetik, laneguna modu neurrigabean luzatzen ahalegindu zen kapitalismoaren sorreran, hau da, plusbalio absolutua handitzen.
|
|
|
193). Errejonek Espainiako Diputatuen Kongresuan egindako prentsaurreko batean zioen duela 100 urte 40 orduko lanaldiaren aurka zeudenak(" ezerk aurrera ez egitea nahi dutenak") direla gaur 32 orduko
|
lan
astearen kontra daudenak (Mas Pas, 2021). Baieztapen horrekin, ez dago dudarik, burgesiari edo, jerga populista erabiliz," oligarkia handiei" egin nahi die aipamena politikari espainiarrak, baina Luxemburgoren hitzak aztertzen baditugu ohartuko gara kasu batzuetan horrela izan zen arren, beste kasu askotan enpresariek sustatutako neurria izan zela lanaldiaren murrizketarena (Luxemburgo, 1974:
|
|
|
Esan genezake puntu kritiko horretara heltzen ari garela eta, horren aurrean, erreakzioak sortzen ari direla gizartean. Horietako bat, dudarik gabe,
|
lan
astea 32 ordura murrizteko proposamena izango litzateke, zeina esperimentaziorako proiektu pilotu gisa identifika daitekeen.
|
|
|
Reducir la jornada para ensanchar el futuro erreportajean azaltzen denez, Islandian
|
lan
astea lau egunera eta gehienez 35 ordura murrizteko egindako esperimentuaren emaitzen arabera," produktibitatea askoz ere handiagoa da, langileak motibatuago daude beren lanpostuekin eta langabeziak nabarmen egin du behera". Bestetik, aipatzen da Microsoftek lanaldia lau egunetara mugatu zuela bere egoitza japoniarrean, eta bere langileen produktibitatea% 40 igo zela baieztatu zuela, energia kontsumoa% 25 murrizteaz gain.
|
|
|
Neurri berbera, aplikatzen den moduaren edo aplikatzen duenaren arabera, neurri iraultzailea edo erreakzionarioa izan daiteke, begirada batean diferentziarik antzeman ez dezakegun arren (El Salariado, 2021). Esaterako, 90eko hamarkadaren amaieran 35 orduko
|
lan
astea aldarrikatzen zuten alderdi sozialdemokratak eta sindikatuak inperialismoaren" lekaio leial" gisa kalifikatu zituen PCRk (Partido Comunista Revolucionario) eta haiengan ezin zela" itsuki fidatu" adierazi zuen. Gainera, zenbait exigentzia egiten zituen, esaterako, lanegunaren murrizketak soldataren jaitsierarik edo lanaren intentsifikaziorik ez zezala ekar.
|