|
2013
|
|
|
Hori da behintzat Roelkerrek eskaintzen digun irudia, kasu batzuetan apur bat groteskoa suertatzen dena; honela, ez du arazorik biarnesa edo euskara patois gisa aipatzeko (egiten dizkien aipu bakanetan) edo Biarnoko separatismoa modu aski displizentean tratatzeko (xelebrekeriatzat); edo garaiko testuetan testualki agertzen denean jendea Biarnotik. Frantziara?
|
joaten
zela aipatzen denean,. Frantzia, hori kakotx artean emateko, hots, xelebrekeriatzat hartuz.
|
|
|
Pertsonaien barne solasa testu atzekoa, zehar estiloa eta zehar estilo askea darabiltza narratzaileak, gehienetan aditza ezabatuz eta erritmo arinari eutsiz. Baina Olaziregik dio guztiarekin ere amatasunaren alderdi fisikoaz nahiz psikologikoaz haratago
|
joaten
ahalegintzen dela nobela hau, eta amatasunaren alderdi soziala edo politikoa ere azaleratzen saiatzen dela (Olaziregi, 2002: 107).
|
|
|
1898an Bermeora
|
joaten
da eta handik hilabete gutxira Arantzazura. Han filosofia ikasten du, eta orduan hasten da kulturaren esparruan mugitzen.
|
|
|
Garai honetan ez du euskararik lantzen frantziskotarren artean, eta zeharo galtzen ez badu ere, hizkuntza klasikoak eta gaztelania ikasiz, bazterturik geratzen zaio euskara. 1902an Erriberrira
|
joaten
da: sei urtez egongo da bertan ikasle, eta garai honetan bereganatutako literatur jakintza bere gaztelerazko poesian islatuko da zuzenean.
|
|
|
1909an, fraide eskolako gazte eruditu bilakaturik, Erromara
|
joaten
da goi ikasketak egitera. Hiru urte pasatzen ditu bertan eta Teologiako titulu gorena eskuratzen du; bestalde, Erroman dagoelarik pizten zaio Arrutiri lehenago ez bezala sorterriaren falta.
|
|
|
1914an, Zarautzen pare bat hilabete pasa ondoren, Forura
|
joaten
da, non euskal giro kulturala gertuagotik ezagutzeko aukera duen. Arrutiren itsumena gero eta larriagoa da, ordea:
|
|
|
irakasteko ez ezik, irakurtzeko eta idazteko ere lan handiak izan bide zituen. Foruan hiru urte baino gehiagoz bizi ondoren, 1918an, hobekuntza txiki bat medio, Arruti Zarautza
|
joaten
da. Lau hilabete eta erdi bakarrik pasatzen ditu han, ordea; urrian, gripe espainiarrak jotakoei laguntzera bidaltzen dute Tolosara, eta gripe horrexek jota hiltzen da hogeita hamasei urterekin, 1919ko urtarrilean.
|
|
2015
|
|
|
/ i/: arestikoaren aldaera goxoagoa, hersketarik ez duena, i transkriba daiteke; eman dezagun, Arberoako Mehainen entzun ioaiten, joaiten,
|
joaten
–
|
|
|
Mehaineko eta Behauzeko ene lekukoek maite zuten katiximako euskara, hori izan zen hein batez arauturik ezagutu zuketen bakarra, eta Baionako apezpikutegitik etorri ohi ziren liburuetan mintzamolde hori ageri da, Lapurdiko euskararen kutsua duten liburuetan. Bestalde, duela ez aspaldi arte misionestak herririk herri ibiltzen ziren kristau fedea hedarazten eta sendotzen; dakigunez, eskualdean misioak egiten zituzten apez edo fraideak Hazparneko egoitzatik
|
joaten
ziren eta horixe da egun Amikuze alderdian euskaldunek gehien estimatzen duten euskal mintzoa, Hazparne alderdikoa; iduri luke mintzoen estimuaren gaian arrazoiek eta ondorioek elkar elikatzen dutela.
|
|
|
ehintzün juten, ez gintuzun
|
joaten
–(Gabadi), non ezg?
|
|
|
Marte eta Genare eskuetara ere etorriko dira Agaton dela eta. Geroago, Agaton Ameriketatik itzuli ondoren, Marte gaztak erostera
|
joaten
denean Agaton eta Genareren etxera, Genarek senarra defendatuko du, Marteri egotziz lehenaldiko gorabeheren errua.
|
|
|
Hau, gerla baino lehen, gure bigarren gerla, 1939an hasi zena, ez Hegoaldekoek ezagutzen duten 1936ko gerla. Azken hau, haatik, ezagutzen joan zen seminarioan zegoelarik, bertara errefuxiatzera
|
joaten
baitziren Hegoaldeko apezak. Hauek desberdinak ziren.
|
|
|
Heriotza artikulatzeko era ezberdin bi, beraz: euskalduna lurretik lurrera
|
joaten
omen da, jaiotzetik heriotzara, eta indoeuroparrak beste ezertan itxaropena dauka. Horregatik, indoeuroparren ortzia jainkoz beteta dagoen bitartean, euskal mitologian Mariren antzeztokia baino ez da, lurpetik eragindako fenomeno meteorologikoentzako lekua.
|
|
|
1983 urtean jasoa,. Anbotoko Señorea eta eguzkia?: «Anbotoko Señorea esataudien e kueba batera
|
joaten
sala orrastuten. D, orrastute gero urten d, egoskiek urteitauela.
|
|
|
«Beraren gana izkutuko gauzen batzuek jakiteko eta eto, kizuna azaltzeko lenago
|
joaten
ziran entzutea oraindik bada. Lagun asko bere mendekoak zituala; bere bizitokira sartzen zana, sartu bezela irten bea?
|
|
2016
|
|
|
(Izena) mimoti, bere mimoekin, ohera
|
joaten
da amatxorekin/ aitatxorekin aitatxok/ amatxok erantzi, amatxok/ aitatxok abestu, gure neska/ mutil motza betiko kontentu (1) Anai xanti, anai xanti. Lo zaude, lo zaude, Kanpaia jotzen du, kanpaia jotzen du.Din, dan, don.
|
|
|
(bufanda) (1) Gona luzea du mihia motza, urrutitik entzuten da haren kantu hotsa. (kanpaia) (1) Zuri zuri eta biribil, iluntasunean beti (ilargia) (2) Goizean etorri eta gauean
|
joaten
da eta zeruan ikusten dugu (eguzkia) (1) (N) Ikusi makusi. Zer ikusi?
|
|
|
(erderaz orduan halan deitzen ziran, nahiz eta bene tako katezismoak ez izan) euskeratzeari ekin geuntsanean. Mikel eta biok hamabostero
|
joaten
ginan Donostiako Semi nariora, eta han ekiten geuntsan, goiz eta arratsalde, jo eta ke.
|
|
2018
|
|
|
Arestik hipotestu gisa hautatu zuen kantu errepublikanoa, Luis Diaz Vianak dioenez (1981: 24), 1920 Rif-eko gerraren testuinguruan erabili zen lehenago, modu ironikoan gerla hartara
|
joaten
zirenak izango zuten bizimodua deskribatzeko. Abdelkrim en matxinadako kopla arrakastatsuak gurutzatu egin ziren Luis Diaz Vianak berak Zamorako Sanabria herrian jasotako beste kopla zaharrago batzuekin, zeinetan maitaleen arteko gutun trukaketaren estiloan, emaztegaiak irmotasun faltaren akusazioa egiten dion maitaleari:
|
|
2019
|
|
|
Fonetikalari hori Higgins irakaslea da, eta Eliza Doolittle i esaten dio sei hilabetetan erakutsiko diola jende dotoreak bezala hitz egiten eta, hartara, lanpostu hobeago bat lortu ahal izango duela. Neska
|
joaten
da Higgins irakaslearen etxera eta han irakasten dio ahoskera, ahoskatzen. Oso polita da hori, ahoskera irakasteko tramankulu desberdinak, tresna desberdinak agertzen baitira.
|
|
|
obra idazten da, edo itzulpena egiten da, euskarazko bertsioa idazten duzu eta gehienez ere egiten da irakurraldi bat, mahai baten inguruan aktore guztiak eta zuzendaria bertan direla, eta hor batzuetan aktorea hizketan hasi, eta hitzek ez diote balio berak irudikatzen duen emozioa jartzeko, eta konturatzen zara aldaketa batzuk egin behar direla testuan. Irakurraldi hori aprobetxatzen da aldaketa horiek egiteko, hori da itun moduko bat, aktorea
|
joaten
da etxera testu horrekin, eta hori da Jaungoikoaren hitza! Hurrengo entsegu egunerako buruz ikasita ekarri behar du.
|
|
|
" Ene irudiko, euskalkiak indar handia du, eta atxikia izanen da gazteak haien herrietan gelditzen direno. Pertsonok ingurumenari eta kultura bati lotuak gara, tokitik atera ezkero, beste eremuetako kulturekin funditzen
|
joaten
dela iruditzen zait. (...) hori nehork ez daki nola bilakatuko den, guhaurk ere ez baitakigu zer eragin jasoko eta sortuko dugun".
|
|
|
" Ez dut uste euskara batua baliatzen dutanik, nahiz hizkuntza pixka bat landu, nahasketak egiten segitzen dut, burura heldu dena naturaltasunez erabiliz. Saiatzen naiz leku publikoetan egiten dituztan animazioetan euskara batutik hurbil den hizkuntzan aritzea menturaz ere Hegoaldera
|
joaten
naizelarik, Hegoaldeko hedabideetan hitza hartzen dutalarik?" Bigarren mailako irakasle batek dio: " Kasik nehorrekin.
|
|
2020
|
|
|
Horrez gain, gerrako bidegabekerien lekuko izateak adiera bikoitzean: gertatutakoaren testigu, eta ikusitakoaren kontalarigerratean genero rolak oso bereiziak zirela adierazten du, gizonak lubakira
|
joaten
ziren bezala, emakumeek gerra ikusi, sentitu eta bizi izan zutela azaltzen baitu:
|
|
|
" Baina igandeetan ez zen bertan aizto eta guraizerik izaten. Igandeetan emakumeak
|
joaten
ziren Artzapeko gainera(...)" (15). Itsasoari begira josten zituzten galtzerdiak emakumeek igandero, arrantzaleen zain dauden Penelopeak bailiran.
|
|
|
" Herrian, erreketeek bortxatu nindutela zabaldu zen lehenengo. Etxean zigor modura josten nituen jertseak soldaduei eramatera
|
joaten
nintzenetan haiekin lardaskan ibili ohi nintzela gero. Birekin eta hirurekin ere bai ziurtatzen zuten" (9).
|
|
|
Nik bueno, nahi dudanean, batzutan
|
joaten
naiz e... hori e... a nadar, joe!, igeri egitera! Beste batzuetan ba korrika, joaten naiz bizikletaz...
|
|
|
Nik bueno, nahi dudanean, batzutan joaten naiz e... hori e... a nadar, joe!, igeri egitera! Beste batzuetan ba korrika,
|
joaten
naiz bizikletaz... Igual Pagasarrira eta, eta bai kirol asko egiten dut, jeneralen.
|
|
|
Ez dut bakarrik saskibaloia... Bueno, saskibaloira
|
joaten
naiz, baina joaten naiz astearte eta asteazkenetan, baina beste kirol batzuetara ez noa a unos das exactos, cuando pueda. (Gazte kirolaria, neska, Padura)
|
|
|
Ez dut bakarrik saskibaloia... Bueno, saskibaloira joaten naiz, baina
|
joaten
naiz astearte eta asteazkenetan, baina beste kirol batzuetara ez noa a unos das exactos, cuando pueda. (Gazte kirolaria, neska, Padura)
|
|
|
Praktikan ez zegoen, hala ere, espero zitekeen bezala eratua: batzordekide ofizial batzuk ez ziren modu sistematikoan
|
joaten
bileretara eta, kontrakoa, kideak ez ziren beste batzuk agertzen ziren anitzetan: Lino Akesolo, Miren Azkarate, Pello Salaburu, Ibon Sarasola, Jose M. Larrarte, Pello Salaburu, Jesus Uranga, Adolfo Arejita...
|
|
2022
|
|
|
Zaletasun horiek direla eta, asko landu zituenez, bazuen gaitasunik eta irizpiderik alor horiei buruz. Bi kontakizunetan daude erbesteratzen diren pertsonaiak, indianoez gain, halakotzat jotzen ez den Ardi galduako Medel eta Latsibin musika ikasketak hobetzera Milanera
|
joaten
dena. Idazleak Ardi galduako pertsonaia nagusia bidaltzen du Kaliforniara zehazteko euskaldunarentzat ingelesa dela bigarren hizkuntzarik probetxuzkoena, eta bestelako zioarengatik igortzen du Anton Imaz Milanera, ez italierarengatik, baizik eta musikarengatik.
|
|
2023
|
|
|
Zaldibiarrek, ataundarrek bezala, izan dute harremana Sakanako sartaldearekin eta, ondorioz, euskara nafarrerarekin. Berriemailearen aita (JEEE), adibidez, (astoa hartuta) Arbizura
|
joaten
zen zenbait garaitan baba eta beste jaki batzuen bila. Zernahi gisaz, ematen du Nafarroakoak mendebaleko euskarak baino itzal laburragoa izan duela Goierrin.
|
|
|
– Baina nola gauzatu ahal izanen dute euskaldunek eskubide hori herrietara
|
joaten
diren apezek ez badute euskaraz egiteko gaitasunik, hots, seminarioko ikasketa guziak latinez eta erdaraz egin badituzte, euskara ez badakite edo, jakinda ere, hizkuntza bera eta euskal kultura eta literatura landu ez badituzte?
|
|
|
Errate baterako, gaur prestatzen diren apez berriei ez zaie euskara jakitea eskatzen, ez dira elebidun egiten elizbarrutiko izaera kulturalari erantzuteko. Mali edo Nigeriara misio lanetara
|
joaten
den Europako apezaren lehenengo lana hango hizkuntza ikastea izaten bada, zergatik ez zaie arduradunei bururatzen Nafarroan apez egiten denak euskara ikasi behar duela? (785 or.)
|