|
2002
|
|
|
Nire ustez, eguneroko bizitzan kontzientzia hartze gisako bat ematen ari da. Paue eta Baionaren artean bizi den
|
jendea
ohartzen da garapen ardatzak ez direla berberak. Ipar Euskal Herriaren garapena Hegoaldeari begira egiten ari da, Baionako itsas portuaren bidez eta Eurohiriaren barne, batez ere.
|
|
|
Paue eta bere ingurua, berriz, Tarbes eta Aragoi aldera garatzen ari da. Beraz,
|
jendea
ohartzen da oraingo departamenduaren dirua gehiago erabiltzen dela Biarno aldeko garapenerako. Konturatu da, halaber, egitura multzo bikoitza bat dagoela:
|
|
2003
|
|
|
Udalaren diruarekin ateratzeari utzi zionetik asko galdu omen dute mistokoek. Hiru urte egin gero, hainbeste epaiketa eta istorioren ondoren, kanpoko
|
jendea
ohartu da Alardearena aitzakia besterik ez zela beretzat, diote «Betiko»ek. Hauen ustez, Alardeak ez du deus ikustekorik matxismoarekin ez agerraldi militarrekin, Alardea agerraldi historiko bat da, bakoitzak badu bere papera eta garrantzitsuena emakumeak dauka.
|
|
|
Eskaera bat ere egiten digu senitartekooi: mugitzeko eta egoera hau gizarteari azaltzeko,
|
jendea
ohartu dadin berarekin zer egiten diharduten.
|
|
2007
|
|
|
Bide beretik etorri zen. Zaldiko Maldiko ez da euskaltegia, ez dago haren menpe, baina helduen euskalduntze alfabetatzean ari zen
|
jendea
ohartu zen: " Eskolak bakarrik ez dira aski, jendeak besterik behar du", eta garai hartan oso aukera gutxi zegoen euskaltegi, eta ikastolez landa, euskaraz bizitzen laguntzeko.
|
|
|
Biodibertsitatea galtzea klima aldaketa bezain mehatxu garrantzitsua edo garrantzitsuagoa da, nahiz eta herritarrek ez duten arazoari buruzko kontzientziazio bera, aldaketak errazago antzematen baitira, esan zuen. “Normalean,
|
jendea
ohartzen da espezie handiak galtzen direla, hala nola ogiak edo elefanteak, baina kontuan hartu behar da desagertzen diren espezie asko ez ditugun mikroorganismoak direla, baina zerbitzu batzuk ematen dituztela, hala nola airea edo ura garbitzea”, esan zuen adituak. “Espezieen desagertze erritmoa iraganean baino ehun eta mila aldiz azkarrago ari da gertatzen”, adierazi zuen Loreauk, sinetsita baitago “mendearen amaieran biodibertsitatea galtzea klima aldaketa baino mehatxu handiagoa izango dela”.
|
|
2008
|
|
|
Hemen zailtasun handiak daude euskaraz ikasteko. Euskal munduaren aurka dagoen
|
jendea
ohartu litzateke, baina, euskarak ez duela ezeren errurik. Arazoa politikoki ematen zaion erabileran dago.
|
|
|
Urtero urtero horrelako ekimen bat eginez euskararen eta ikastolen munduan murgilduta dagoen jendea motibatzen da eta euren lanarekin jarraitzen laguntzen die. Halaber, honelako jaiei esker mundu honetan sartuta ez dagoen
|
jendea
ohartzen da gu hor gaudela, jende asko garela eta oso gauza politak antola ditzakegula. Gainera, festa irekia da eta hau oso garrantzitsua iruditzen zait.
|
|
|
Gobernuak gure herriari egiten dion guztia kantatzen dugu istorioen bidez eta herriak atseden hartzen du. Mexikoko zenbait estatutan ez dute gustuko guk istorio errealak hain garbi kantatzea, eta ez dute uzten gure istorioak irratian entzun daitezen, baina
|
jendea
ohartzen da horretaz, eta, debekaturik dagoena gustuko dutenez, CDa erosten dute.
|
|
2009
|
|
|
Interneten igarri egiten da zer den egia eta zer ez. Beraz, tokian tokiko hainbeste proiektu egin ez balira, katalanezko hainbeste ekimen,
|
jendea
ohartu ez balitz hizkuntza bizirik dagoela sarean —gaur egun jende guztiak esaten du biziago dagoela sarean kalean baino—, bestea ez zen gertatuko, edo ez luke batere zentzurik izango.
|
|
|
Eta, ondoren, hamaika adibide, balorazio eta kritika eman zituzten. Eztabaida saioak bukatzean,
|
jendea
ohartzen zen uste zuen baino gehiago hitz egin zuela, eta uste zuen baino gehiago zekiela adierazi du Urteagak, EHUko soziologiako irakasleak. Alde horretatik, balorazio pertsonalak positiboak izan ziren.
|
|
|
Alor ekologikoa zaintzeko, plastikozko edalontziak saltzen dituzte. Hori dela eta,?
|
jendea
ohartu ez arren, txosnen gunea aurreko urteetan baino garbiago dago?, adierazi du.
|
|
|
Ni orduan sartu nintzen erresistentzian, 17 urterekin. Txekiarrek ez zuten onartu beraiek ere hil zitzaketela juduak bezala, eta
|
jendea
ohartu zen hortik libratzeko modu bakarra nazien kontra borrokatzea zela. Hasieran pentsatu genuen komunismoa ona zela, baina Stalinekin ohartu ginen hark ere izua besterik ez zekarrela.
|
|
2011
|
|
|
Euskaldunak atzematea geroz eta zailago da. Ez dakit
|
jendea
ohartzen den ikaragarriko xantza dela ukatea euskaraz hurbileko eta mundu zabaleko berriak eskaintzen dituen irrati bat eta tokiko telebista bat. Baina bai batarentzat eta bai bestearentzat biziki zaila da bizirik irautea, bereziki sos aldetik.Telebistarentzat zailago izanen da, garestiagoa dela kontuan hartuz.Bai, irratian kazetari bat aski da; telebistan, berriz, gutienez bi izan behar dira, hiru hobe litzatekeelarik soinua hartzeko, muntaketa aipatu gabe.
|
|
|
Bai Zapatero bai Aznarren gobernuak errealitate ekonomiko honekin ibili dira jolasean eta ez ziren konturatzen oinarri sendorik gabeko errealitatea ekonomikoa zela, eta horrek krisia nabarmendu du. Eta oso egoera konprometituan gaude, eta ez dakit
|
jendea
ohartu den krisia noraino doan. Krisiak errealitate ekonomikoa azalerazi du, barrukoa ikaragarria da, izan ere, erakundeen eta administrazioaren ahulezia ikaragarria da.
|
|
|
Lehenik eta behin, arau nagusi bat ezarri beharra dago jokabidean, bista bistakoa dirudien arren,
|
jendea
ohartzeke dagoela dirudi eta: energia aurrezteko modurik (eko) logikoena, energiarik ez kontsumitzea da, edo, gutxienez, zentzu pixka batekin egitea.
|
|
2012
|
|
|
Eta atez atekoak 15.000 milako boto galera horretan eragin handia izan badu, hurrengoan EH Bilduk Gipuzkoa gal lezake. Edo beste batzuek dioten moduan, behin atez atekoa jarrita,
|
jendea
ohartuko da orain arte egin den herrietan legez oso erraza dela, ahaztuko da eta beste gai batzuk izango dira garrantzitsuak.
|
|
2013
|
|
|
Euskararen munduak ez badio ongi erantzuten, ez baditu erdigunean herritarren (horiek baitira euskararen bezeroak) nahi, behar eta balioak jartzen, agian, General Motorsi bezala gerta lekioke. General Motorseko zuzendaritzan ohartuko ziren bezalaxe, euskararen munduan ere hasi da
|
jendea
ohartzen framing aldarrikatzailearen ohiko erantzunek mugak dituztela, Iñaki Mart� nez de Lunak (2012, 33 or.) jaso dituen" euskaltzale zintzoen" testigantzetan agertzen denez.
|
|
|
Euskararen munduan ere hasi da
|
jendea
ohartzen framing aldarrikatzailearen ohiko erantzunek mugak dituztela.
|
|
|
Rasputinek ez zion zuzenean ezer erantzun. Besterik gabe mahai batera igo zen eta,
|
jendea
ohartu baino lehen, galtzetako brageta askatu zuen. Bat batean hantxe azaldu zen, zintzilik, bere zakil eskerga, jende askok halakorik inoiz ikusi gabea.
|
|
2014
|
|
|
Hau da, estatinak testatzeko egindako entsegu kliniko guztiak, arautegi berria baino lehen mirariz bezala denak positiboak zirenak, 2007tik aurrera sistematikoki negatibo azaldu dira. Orain profil apalagoko gerra batean gaude, industrialak atze goardiatik saiatzen dira botika horiei ahal duten denbora luzeenean etekina ateratzen, medikuak eta
|
jendea
ohartu aurretik engainatu egin dituztela.
|
|
|
Okzidenteko
|
jendea
ohartzen hasi da zerbait egin behar zuela. Obamak muntatu du koalizio bat 40 bat herri biltzen dituena, hoietan 10 herri arabiar.
|
|
2015
|
|
|
Ikusten dugulako lau urte oso gutxi direla aldaketa bat benetan sakontzeko. Beste lau urte behar dira
|
jendea
ohartu dadin modu desberdinak daudela politika egiteko, eta guk gurea zein den azaldu nahi dugu. Herritarrekin batera, herria eraikitzen jarraitu nahi dugu, eta lau urtetako aukera hau polita da ikusi dezaten.
|
|
|
Ikaragarriko aldaketa izan zen gero, duela hamabost edo hogoi mila urte, alimaleko izotzaldi batekin, eskualde frango hustu baitziren, jendeak ezin gehiago bizi, bainan gurea preseski hein bat begiratua izan zen. Beste aldaketa handia, duela zonbait mila urte,
|
jendea
ohartu zelarik laborantzari, ogia ereinez, abereak haziz eta hola... Oraino beste aldaketa ondoriotsu bat, aise geroztikakoa, Erromanoen denboran, mintzairaz eta kulturaz arras berezia zagon eskualdeak, Kantabriatik Tolosa alderainokoak, Garona eta Ebro ibaien artean, parte handi batean bere berezitasuna azkarki galdu baitzuen.
|
|
|
Hilabete huntako beste gertakari aipagarri bat, departamendu bozak. Iduri du azkenean
|
jendea
ohartzen ari dela hauteskunde horiek hor berean ditugula, martxoaren 22 an eta 29 an alabainan. Joanden asteko HERRIA n, lehen orrialdean oroitarazia izan da udaberri hasteko boz horiek frango bereziak direla.
|
|
2016
|
|
|
Idatziak ere egiten zituen garai hartan; adibidez, Zeruko Argian, “Gazte naiz” sailean. Hor hasi zen
|
jendea
ohartzen idazteko zuen gaitasunaz, eta Lete bera ere orduan hasi zen poesia lantzen; hori izan zuen ibilbide literarioaren abiapuntua. Ez dok Amairu taldean, berez, testuak lantzeko sartu zen; Lurdes Iriondo ezagutzeak eraman zuen kantura.
|
|
|
Ez da erreala Uxue Barkosek Nafarroa defenditu nahi izatea erreferendum hipotetiko batean Euskal Herriaren alde bozkatuko badu. Uste dut
|
jendea
ohartuko dela?.
|
|
|
Heziketa soziolinguistikoa falta dela sumatzen du: «Tailerrak egitean,
|
jendea
ohartzen da, adibidez, diglosiaren kontzeptuaz, nahiz eta euskaldunok egunero egunero bizi izan». Ikuspegi okerrak alboratzea ekarriko luke ezagutza soziolinguistikoa hedatzeak, Aireren esanetan:
|
|
|
Linea zonbaitek arrakasta pollita badute jadanik. Beste linea batzutan autobusak ikusten ditugu kasik hutsik ibilki bainan denbora poxi bat igurikatu behar dudarik gabe
|
jendea
ohartzeko eskainiak zaizkion errextasuneri. Hor ere funtsean, aldaketa batzu izanen dira behar orduak hurbiletik aztertu arau.
|
|
2017
|
|
|
Preseski, Angela Davis-en, Askatasuna etengabeko borroka bat liburuan aipu hori irakurri berria dut hortaz: " Funtsezkoa da banako heroiak goraipatzeko joera historikoari aurre egitea,
|
jendea
ohartu dadin gaur egun ere zeresan handia dugula denok, borroka komunitate gero eta hedatuago bateko kide garen heinean". Indibidualismoaren logika segituz, ardura eta eginbide kolektiboak bazterrera uzteko arriskua da.
|
|
|
Besteak beste baratzezaingoaz. Bai eta erakustea gatik nola neolitikoa deitu denboraldian
|
jendea
ohartu zen laborantzari eta abere hazkuntzari, azpimarratuz horrek nolako aldakuntza handiak ekarri dituen.
|
|
2019
|
|
|
Inoiz ez omen zen eliza hura hainbeste bete. Une batean hala ere
|
jendea
ohartu zen zerbaitez. Jendea atzera begira zegoen.
|
|
|
Hortik behera, eskailera kiribil bat jaisten da arrapalaren hondoraino. Baina, halako batean,
|
jendea
ohartu da ontziolako langile gazte bat ere asmo berberarekin dabilela, hau da, soka batetik behera irristatzen ari dela, disimuluan bezala. Eta lehengo poza erabat kamustu zaie.
|
|
|
Pilotariei egiten zaizkien elkarrizketak gordetzen ditut, argazki eta guzti, haien beharrean nagoenerako. Argi daukat egunen batean liburuetan bilduko direla eta
|
jendea
ohartzen hasiko dela zenbat jakinduria dagoen eta zer oharkabean igaro den, kirol sailean gorderik. Sukaldariek goi pentsalari eta poeten tokia hartu duten honetan, ez dut ikusten zergatik pilotariak ezin ditugun filosofo eta autolaguntzaren guru gisan hartu.
|
|
|
Mugatu edo debekatu egin litzateke ospitaleetan eta ikastetxeetan saltzea? Agian, leku horietan egitea neurri sinboliko eraginkorra izan zitekeen
|
jendea
ohartu zedin beste edari batzuen kontsumoa lehenetsi behar dela, freskagarri azukretsuen ordez. Publizitatearen erregulazioa aldatu litzateke?
|
|
2020
|
|
|
Maskuriko minbiziak kezkatzen bazaitu, utzi erretzeari, ez iturriko ura edateari”. Eta Miguel Ángel Lurueña Elikagaien Zientzian eta Teknologian doktoreak dioenez, “garrantzitsua da
|
jendea
ohartzea minbiziarekin zerikusia duten faktore askoz garrantzitsuagoak daudela (tabakoa, alkohola, sedentarismoa, dieta txarra…), ura arazorik gabe edatea eta kloroa erabiltzeak ekar ditzakeen arriskuak aise gainditzen dituela”.
|
|
|
Eta
|
jendea
ohartuko da sendagileak, erizainak, zaintzaileak direla egiazko heroiak (eta ez futbolariak) eta hurrengoan horren araberan bozkatuko al du! Eta gurasoek haurrekin denbora gehiago iragaten dute.
|
|
|
“Ikaragarri eskertzen dugu. Zeren
|
jendea
ohartu da oso egoera zailean gaudela, enpatia hori ikusten eta sentitzen dugu eta eskertu nahi dugu, jasotzen ari garen keinuak izugarriak direlako”. Lizarragatarrari denak galdetzen diote taberna noiz zabalduko duen.
|
|
2021
|
|
|
Garai hartako ekaitzei ihes egitea lortu zuten itsasontzi apurrak durduzaturik eta abaildurik etorri ziren, bidea tentu handiz bilatuz lehen ezagunak zituzten portuetako marken eta harea baxen artetik. Eta ekaitzak baretu zirenean,
|
jendea
ohartu zen egunak lehen baino beroagoak zirela non nahi, eta eguzkia handiagoa, eta ilargiak, lehengo tamainaren heren batera uzkurtua, laurogei egun behar zituela ilberritik ilberrira.
|
|
|
Espetxeko egonaldiaren latza gogotik ezin kendurik, inondik ere elkarren beharra nabaritzen genuen. Hartara, turista
|
jendea
ohartzen ez bazen ere, Reda niregandik hamar bat metrora edo joaten zen, eta hark ohartarazten zidan polizia edo gidari ofizialen arrastorik antzemanez gero. Eta gure ohiko ikustaldia eginik, hainbat dendatan sartu irten bat egin ostean, turistei txokolatea eskaintzen genien.
|
|
|
Inperioaren lehen garaian, norbaitek esklaboak uniformea eramatera behartzeko ideia paregabea izan zuenean, senatuak, ikaraz, neurria errefusatu zuen: inork ez zuen nahi esklabo
|
jendea
ohartzea zenbat eta zenbat ziren.
|
|
2022
|
|
|
Duela 30 urte, anitzek buruberotzat zeuzkaten Sagartzea elkartekoak, fruitu arbolekin abiatzen ikusirik. Aldatu da mundua, eta"
|
jendea
ohartzen ari da ez dela batere zozokeria Iparraldean fruituen landatzea eta fruitugintzatik bizitzen dela pentsatzea". Gehiago dena, lekuan lekuko jateko fruituen ekoizle guti badenez, mementoko, Maitiak oroitarazi du galde azkarra badela AMAPetan, merkatuetan eta ekoizle saltegietan.
|
|
|
Ezin du esplikatu, erabakia erabat politikoa izan delako! Baina injustizia ho rretaz
|
jendea
ohartzen ari da, eta Frantzia bere buruaren kontra doa. Bidegabekeria horretaz abertzaleak baliatu behar dira.
|
|
|
Ordubete behar omen duk kilometro bat egiteko, 400 m ko desnibela, halere, kontuz ibili beharrekoa omen, sasoi onean egon ezean ez ekin... leku guztietan tankerako oharrak, Parkeko bulegoan zein Turismokoan, hoteletan zein tabernetan (istripuak ere izan omen dituk, izan ere). Ondo zegok
|
jendea
ohartzea, aldapa pikoa duk, pendiz handikoa... eta, egia esan, mendian batere ohiturarik ez duen jendea ere sartzen duk horrelakoetan, halako fama dik goitik ikusten den ikuspegiak: Laguna de los Tres, Chaltén edo Fitz Roy mitikoaren barren aldean dagoen aintziratxoa.
|
|
|
─Nahi nuke
|
jendea
ohartuko balitz boli faltsuak egiazkoa dirudiela eta animaliak bakean utziko balitu ─esan zuen.
|
|
|
Esan dezakegu Euskal Herria gure izaera eta horrek guztiak biltzen duena nolakoa den jakitera heldu dela. Azken finean, hedapen bat egon da, eta
|
jendea
ohartu da horretaz: sortzeko modu ezberdinak daudela eta gu horren parte garela.
|
|
|
Azkuek nahiko luke haien ekintzek balio izatea herritarrak Iñurritzaren garrantziaz ohartzeko. “Azkenean, balioa eman behar diegu herrian geratzen diren padura eremu gutxi horiei, eta
|
jendea
ohartu dadin nahi dugu oso toki gutxitan topatzen den ekosistema hauskor bat daukagula etxe ondoan”.
|
|
2023
|
|
|
Batzuk kexatu zitzaizkien beren hizkuntzan ari zirenei, itzulpena eskatuz. «Emeki emeki,
|
jendea
ohartu da euskarak zuela dinamika hori sortuko. Beraz, edo pikoan jarri behar zuten lehen urratsak eginez, edo kanpoan utziko zuten beren burua», erran du Bizkaixipik.
|
|
|
Batez ere, feminismoren barruan azaleratzen dira kontaketa horiek, baita elkarte eta erakundeen antikapitalisten barruan ere. Beraz, identifikatzeko erraztasunak emateaz gain, gura duguna da
|
jendea
ohartzea erretorika mota horiek gure espazioen barnean daudela, eta pertsona horiek botatzea ezinbestekoa dela.
|