|
2000
|
|
|
Ertzain autoa begien bistatik galdu zitzaionean, inguruetara begiratu zuen: etxe handiak, dendak, tabernak,
|
jendea
hara eta hona, autoak asfaltozko bide gainean... Autoen itxura bitxiak XXI. mendean egon zitekeela pentsarazi zion Lauaxetari; inguruak, berriz, zehazki zergatik ez bazekien ere, Gernika ekartzen zion gogora.
|
|
|
Isiltasun handi bat izan zen. Aditua zuten emakume zahar haiek dudagabe Motako berri; bazekiteken
|
jendea
hara zergatik eramaten zuten; harrituxe zeuden, ez biziki kontra, nahiz seguru aski partidarioak ez izan. Xani esana pixka bat damutu zitzaion.
|
|
2004
|
|
|
Horregatik aukeratzen zituzten junker abioiek egun eguzkitsuak euren bonbak jaurtitzeko: eguzkitan hobeto egiten delako hegaz, hobeto ikusten delako
|
jendea
hara eta hona korrika. Edozelan ere, eguzkitan mingarriagoa delako negar egitea eta, azken beltzean, negar egitekotan, hobe delako euria ari duenean egitea.
|
|
2005
|
|
|
Lehorteak eta azken hilabeteotako euri faltak agerian utzi zituen behiala urperatutako herriaren horma puskatuak, harrizko eskaileren zirriborro bihurtutako etxeak, elizako kanpandorrea bera. Egunkarietan irakurri nuenez, bertan bizi izandako
|
jendea
hara hurbildu zen azken asteetan, izpiritual edo nostalgiazko jo zitekeen jarrera harekin bere bizitza puska ahaztu eta erreskataezin hura, urtegia egin zenean galdutzat emandako bizitza puska hura berreskuratzera. Eskonbro haiek ikustearekin batera galdutako beste zenbait gauza berreskuratzeko itxaropen konfesaezinarekin, agian.
|
|
2007
|
|
|
Gerokoak geroko zioen Axularrek, gerokoikeria aldi berean gaitzetsiz. Bizkitartean, Guggenheimeko kafetegian
|
jendea
hara hona zihoan, hizkuntzak elkar joka ari zirela.
|
|
2008
|
|
|
2000 urteko urrian Soiuz ontzian iritsi ziren lehen gizakiak, William Sheperd estatubatuarra eta Juri Gidzenko eta Sergei Krikaliov errusiarrak. Orduz geroztik beste 17 bidaia egin dira
|
jendea
hara eramateko. Batzuek egun batzuk egin dituzte soilik, eta beste batzuek hilabeteak igaro dituzte han, Espazioko baldintza gogorretan, besteak beste, hain zuzen, hango baldintzek gizakiaren gorputzean dituzten eraginak ikertzeko.
|
|
|
Alpha Blondyren deiari erantzunez agian, edota aspaldiko partez euririk egin zuela beharbada baina arratsaldean giroa poliki baina etengabe joan zen berotzen. Kaleek gainezka egin barik etengabe zebilen
|
jendea
hara eta hona eta egun osoan eta egun guztietan egon da giroa.Etxean geratzeko aitzakia gutxi utzi ditu aurten egitarauak. Kale animazioaz gozatzeko besterik ez bazen ere, merezi izan zuen Bergarara gerturatzea.
|
|
2009
|
|
|
Orain ere jendea bizi den herrietan plaza beteta edukitzen dugu. Hori bai, bukatu dira
|
jendea
hara eta hona mugitzen zen eta lau etxeko auzoetan 5.000 lagun biltzen ziren sasoiak.
|
|
2010
|
|
|
Horixe zen gizartea:
|
jendea
hara eta hona (eta teatrora), indiferentziaz, bakoitza bereaz kexu. Eta haien artean:
|
|
2011
|
|
|
Behin jaitsita, bistakoa da alde zaharra atzean utzi dela: dendak,
|
jendea
hara eta hona, autoak...Eusko Gudarien kalearen ondoan Arrantzale kalea dago. Horrek Oria ibaia ikustera darama berriro bisitaria, herriko ikastola eta kiroldegia aurrean dituela.
|
|
|
Gure
|
jendea
hara hona eramango duen norbait behar diagu, batere kutsatu gabeko bat aurkitu behar diagu lehenbailehen. Gaur ez bada bihar, horrelako premiaren bat suertatuko zaiguk, eta ez gaituk ba barregarri geldituko...
|
|
|
Eta nigandik lortu nahi zuena zen, itzulingururik gabe esango dut? nik
|
jendea
hara hona eramatea. Bazekien ni motor indartsuko auto baten jabe nintzela, horra egiaren beste ertz mingarri bat.
|
|
|
inguruko
|
jendea
hara eta hona dabil,
|
|
2012
|
|
|
kaleetan
|
jendea
hara hona,
|
|
2013
|
|
|
Wadi Abyaden lauzpabortz egun zeramatzaten argirik gabe, sare elektrikoan matxura bat izan zelako, ekaitz batek eraginda edo, baina ñabardura hark ez zituen asaldatzen. Ilargiaz gain, etxeko hormei itsatsita zeudèn zuzi batzuek argitzen zuten ataria,
|
jendea
hara eta hona hasi zenean, begiak, ilargi zuzien argipean gero eta distiratsuago, sukaldariek prestatutako mokaduetan iltzatzen zituztela.
|
|
|
Wadi Abyaden lauzpabortz egun zeramatzaten argirik gabe, sare elektrikoan matxura bat izan zelako, ekaitz batek eraginda edo, baina ñabardura hark ez zituen asaldatzen. Ilargiaz gain, etxeko hormei itsatsita zeudèn zuzi batzuek argitzen zuten ataria,
|
jendea
hara eta hona hasi zenean, begiak –ilargi zuzien argipean gero eta distiratsuago– sukaldariek prestatutako mokaduetan iltzatzen zituztela. Jendea pozik zegoen, eta are pozikago jarri zen, jatekoa bukatu eta lau musikari –haietarik bi Raissaren osabak– beren tresnak jotzen hasi zirenean –batek rabela jotzen zuen, bertze batek santurra, hirugarrenak xirula moduko bat eta laugarrenak derbakea–, baita, haiekin batera, gizon emakume batzuek dantzari ekin ere.
|
|
|
Gure jaioterriko kanposantua muino baten gainean dago. Aspaldiko urteetan, meza latinez izaten zen garaietan, bizkarrean hartuta eramaten zen hilkutxa hilobiraino, eta elizkizunera hurbildutako
|
jendea
haren atzetik joaten zen poliki poliki. Segizioak huntzez eta goroldioz jositako leku ospel bat zeharkatzen zuen lehenbizi, elizari erantsitako karrika; gero, baserri artetik jarraitzen zuen koskaz betetako aldapa batean behera, eta bazirudien hala iruditzen zitzaidan niri zazpi edo zortzi urte nitueneansakan baten hondora gindoazela, hilkutxa buru; hurrengo tartean, ordea, aldapa gora hasi orduko, belaze zabalak eta artasoroak azaltzen ziren, eta segidan mendiak, mendi berdeak jira guztian; baita urrunenak ere, Frantzia aldean Le Roi des Trois Couronnes esaten diotena eta beste batzuk; mendi urdinak, haiek;" anil kolorekoak", behin Cabanas pintoreak esan bezala.
|
|
2014
|
|
|
San Juan SUA bertan egiten da, dantzariekin jai berezia ere bai, eta esanahi berezia du herritarrentzat. Garai batean kalean zeuden iturriak, eta etxeetan ez zegoen urik;
|
jendea
hara joaten zen ur bila, han elkartzen
|
|
|
Etxalarren eta ondoko herri frantses euskaldunen arteko harremanak handiak dira. Etxalarreko bizilagun gehienek senideak dituzte Frantziako aldean,
|
jendea
hara eta hona baitabil fronteraren bi aldeetan ere, eta usu dira ezkontzak ere. Kontrabandoak, batere ez txikia Etxalarren, fronteraren bi aldeetako laguntza behar du.
|
|
|
Izan ere, poliziak ez zuen Ivan Ogareffen arrastoa aurkitu artean. Traidore hori, atzerrira joaz bere gorrotoak mendekatzeko, elkartua ote zen Feofar Khanekin, edo matxinada sustatu nahi ote zuen Nizhni Novgorod probintzian, urte sasoi honetan mota guztietako
|
jendea
hara biltzen zela aprobetxatuz. Ez ote zebilen inor sator lanean merkatu handira zihoazen persiarren, armeniarren edo kalmuken artetik, inperioaren barnealdean mugimendua bultzatzeko?
|
|
|
ro Modernoak mundu berri batera hurbiltzeko aukera ekarri zuen, esplorazioei esker mundu ikuskera zabaldu egin zen,
|
jendea
hara hona ibiltzea gero eta ohikoagoa zen, mundu mailako gertaerak ugaritu egin ziren; alegia, globalizazioaren hastapenak agertu ziren. Unitatearen atal honetan, narrazio digitala egiten laguntzeko, Aro Modernoko mundua eta garai hartako gertaeren kausak eta ondorioak landuko ditugu, baita gertaera horien protagonistei buruzko informazioa bildu eta azaldu ere.
|
|
2015
|
|
|
" Gure jaioterriko kanposantua muino baten gainean dago. Aspaldiko urteetan, meza latinez izaten zen garaietan, bizkarrean hartuta eramaten zen hilkutxa hilobiraino, eta elizkizunera hurbildutako
|
jendea
haren atzetik joaten zen poliki poliki. Segizioak huntzez eta goroldioz jositako leku ospel bat zeharkatzen zuen lehenbizi, elizari erantsitako karrika; gero, baserri artetik jarraitzen zuen koskaz betetako aldapa batean behera, eta bazirudien —hala iruditzen zitzaidan niri zazpi edo zortzi urte nituenean— sakan baten hondora gindoazela, hilkutxa buru; hurrengo tartean, ordea, aldapa gora hasi orduko, belaze zabalak eta artasoroak azaltzen ziren, eta segidan mendiak, mendi berdeak jira guztian; baita urrunenak ere, Frantzia aldean Le Roi des Trois Couronnes esaten diotena eta beste batzuk; mendi urdinak, haiek;" anil kolorekoak", behin Cabanas pintoreak esan bezala.
|
|
2016
|
|
|
Kantauriko kostaldea gune turistikoa zela, eta zentrala ez zela bateragarria izaera horrekin. Gainera, eskualde industriala zela, eta
|
jendea
hara joaten zela naturaz gozatzera.
|
|
2018
|
|
|
Andia mendilerroan dagoen Zuhaizpe Osasun Zentroa darama Bizkarrak. Fisikoki eta emozionalki sendatzeko eta gaixotasunak aurreikusteko hurbiltzen da
|
jendea
hara. Pertsona bakoitzak astebeteko egonaldia egiten du gutxienez, eta helburua" norberak bere bizitza berreskuratzea" da.
|
|
|
Ohatila baten gainean dago. Inguruan
|
jendea
hara eta hona bata jantzita.
|
|
2019
|
|
|
Astean bitan egiten dituzte afari kolektiboak, eta, janaria ongi dagoen arren, ez dugu beste munduko menu txundigarririk irudikatu behar. Lorategia bizikletaz betea dago, eta beti dabil
|
jendea
hara eta hona bertan.
|
|
2020
|
|
|
Kar kar kar! Establezimenduak dauka alboan harategia eta estankoa, eta
|
jendea
hara eta hona dabilenez, ile apaindegira sartzen da. Beraz, bezero aldetik, ondo funtzionatu du lekualdaketak.
|
|
|
Bost bat urte zituenean, Torreburu jaiotetxetik gertuen dagoen Epaltze auzoko jaietara joan zen anaia zaharragoaren atzetik San Antolin egunean. Ilunarekin bukatu zen erromeria, eta landa bazterrean zegoen taberna txosnara gerturatu zen ikusmiran,
|
jendea
hara bildu baitzen, eta, berak nola ez dakiela, korru baten erdian Kartzelas izeneko sasi bertsolari baten magalean aurkitu zen. Kartzelas bertsotan hasi zen, Torreburuko mutikoa tentatu behar zuela esanez.
|
|
|
Horietako bat zen, gero Konpainikale esaten ziotena; beste aldea, orain Etxe Aitz, Ttakun eta dauden aldea, Izarraitz kalea zen", azaldu du Mendizabalek XIX. mende hasieran orain Plaza Berria denak zuen itxura. " Izarraitz kalean hutsuneak zeuden; sute batek erre zituen etxe batzuk, itxura denez, eta hutsune horiek bete zituzten, bota zuten etxe ilaran bizi zen
|
jendea
hara pasatzeko", gaineratu du. Horrela jaio zen Peñaflorida zumardia, Azkoitiko alameda.
|
|
|
Berastegi, Eldua, Berrobi eta Ibarra pasatu ondoren, halako batean osaba ailegatu zen Tolosara. Hango jendetzarekin harrituta eta beldurtuta gelditu omen zen, zalaparta eta zarata izugarria zen,
|
jendea
hara eta hona, bere gurdi eta mandoekin. Azkenean ikusi zuen zubi handi bat, Napar zubia.
|
|
|
Donostiako San Telmo Museoko kafetegian geratuta nago, eguerdiko hamabietan. Kafetegiaren terraza parean nago,
|
jendea
hara eta hona, turistak, langileak, pasianteak. Gizon argal bat ikusten dut nigana hurbiltzen.
|
|
2021
|
|
|
Ariketa fisikoa egin osteko ongizate eta poz horrek kirola egiten jarraitzeko motibazioan laguntzen ei du. Horregatik dabil
|
jendea
hara eta hona korrika, bizikletan eta igerian. Batzuk lasterketa eta erlojupekoen erronkari helduta ibiltzen dira euren markak hobetu nahian; eta beste batzuk lehiaren beharrik gabe ekiten diote kirolari.
|
|
|
Harreman estua izan dut hango arduradunekin. Nire lehen irudipena da pixka bat desitxuratuta dagoela COVID; sartu izan naizenean ikusten duzu
|
jendea
hara eta hona; asteartean ez zen horrelakorik ikusten. Bestalde, nahiz eta espetxe bat izan, arrunt samar ikusten da bizitza han; batzuk tailerrean lanean, beste batzuk medikuarekin, beste batzuk ziegan...
|
|
|
Gris, urdin ilun eta beltzaren hainbat tonuz osatuta guztiak, zuloak, zurrunbiloak, amildegiak, arrakalak, arroilak, labarrak antzeman uste izan nituen, baina auskalo hala ziren. Arreta handirik gabe zebilen
|
jendea
hara eta hona, artelanen behaketan baino gehiago pintxoen eta ardoen peskizan. Ez Frida, ez Marlon, ez beste ezein ezagun ez zen ageri, eta ospa egin nuen.
|
|
|
Aspaldi elkartu gabeko lagunak ikusi nituen elkar besarkatzen; beste haiek bina musurekin agurtzen; bidegorria astopista bihurtua; trumilka
|
jendea
hara eta hona. Loretope, Ondarreta, Haizearen Orrazia.
|
|
|
–Baina nola konpontzen da
|
jendea
hara joateko?
|
|
2022
|
|
|
Izenean bertan darama erromatarren oharkabeko lorratza hiriak —ilun hitz protoeuskarakotik edo iberikotik eratorria ei da Irun—, eta gaur gaurko
|
jendea
hara hona dabilen zoruaren azpian dira iragan haren aztarna behinenak. Duela 2.000 urte inguru atzera, Oiasso izendatutako hiri bat izan baitzen bertan, Erromako Inperioaren eremu atlantikoan estrategikoki kokatua eta itsas portu garrantzitsua zuena.
|
|
|
Mugimendu handiagoa. Barazkiz zamaturiko
|
jendea
hara eta hona, orgetan pilatuta hainbat eta hainbat arrain, beren begi espresio gabeak izotz pusken artetik agertuz. Ordu erdi eskas barru, bezeroak iristen hasiko dira, eta prest eduki behar da dena irekierarako.
|
|
|
Errotaren trangak euriaren zarata itotzen zuen, eta presa dardarka zegoen. Gurdien inguruan zaldi blaituak zeuden burumakur, eta
|
jendea
hara eta hona zebilen, euritik zakuekin babestuz. Giroa hezea, lohitsua eta ezatsegina zen, eta putzuak itxura hotza, gaiztoa zuen.
|