|
2003
|
|
|
Lan ezintasunen, amatasunaren eta haurdunaldiko arriskuaren prozeduretarako epeen berariazko zehaztapena besterik ez zegoen. Araudi berriaren arabera, 180 eguneko epea dago Europar Batasuneko araudian edo aldebiko hitzarmenetan, nazioarteko itunetan edo akordioetan
|
jasotako
prestazioak onartu eta ebazteko. Ezintasun iraunkorreko prestazioak, haien berrikuspenak, baliaezintasunik gabeko lesio iraunkorrak eta SOVI baliaezintasuna, lan istripuaren eta lanbide gaixotasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoen errekarguak eta eskubideak deklaratzeko egintzak ofizioz berrikusteko epea 135 egunekoa izango da.
|
|
2004
|
|
|
Abantaila fiskal garrantzitsuena da egindako ekarpenak Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergan (PFEZ) ken daitezkeela, zerga oinarria murriztuz. Egia esan, tratamendu fiskal horrek ekarpen aldian zergak atzeratzea besterik ez du esan nahi; izan ere, erretiro unea iristen denean, Ogasunari erantzun zaio
|
jasotako
prestazioagatik. Kasu jakin batzuetan kenkari fiskala badago ere, baliteke karga tasa, hau da, Ogasunari ordaintzen dion errenta portzentajea, txikiagoa izatea erretiroa hartzen denean, eta, beraz, gutxiago ordainduko du.
|
|
2007
|
|
|
Aurreko idatz zatietan xedatutakoa gorabehera, kotizatzeko betebeharra azken dadin, interesdunek froga dezakete, zuzenbidean onartutako edozein bide erabilita, jarduera ez zela hasi alta eskatzerakoan jakinarazitako datan, edo beste data batean utzi zitzaiola jarduerari, zerbitzu emateari edo kasuan kasuko egoeran izateari. Hori frogatzedutako kuotak berreskuratzearen inguak, ordea, ez die kalterik egingo sortu beharreko ondoreei, bidegabe ordainruan edo bidegabe
|
jasotako
prestazioak itzultzearen inguruan, salbu eta, preskripzioa aplikatzeagatik ezin denean eskatu kuotak berreskuratzea eta prestazioak itzultzea.
|
|
|
Subjektu horiek ez dute eskubide hori izango, kuotak maltzurkeriaz ordaindu direnean. Edozein kasutan ere, itzuli beharreko kuoten zenbatekotik kenduko da bidegabe
|
jasotako
prestazioen zenbatekoa, betiere, kuota eta prestazio horiek ez badira azken bost urteak baino lehenagokoak.
|
|
2009
|
|
|
Urtero bezala, Fiskalari kontuak emateko ordua iristen da, eta erabiltzaile askok dute pentsio plan edo funts bat kontratatuta, eta ez dituzte ezagutzen beren ekarpenen onura fiskalak, edo nola ordaintzen dituzten
|
jasotako
prestazioak. Arau orokor gisa, 35/ 2006 Legeak ezartzen du partaide berak eta urte berean pentsio plan batera ekarritako zenbatekoek ezin dutela 10.000 euroko muga gainditu.
|
|
|
Hasteko, alderdi horiek guztiak (pentsioak edo prestazioak) lan etekintzat hartzen dira. Ogasunak, atxikipen horiekin batera, finantza produktuengatik
|
jasotako
prestazioak ere jasotzen ditu, hala nola pentsio planak, aseguratutako aurreikuspen planak, mendekotasun aseguruen prestazioak edo gizarte aurreikuspeneko mutualitateekin itundutako aseguruek lortutakoak, baldin eta haien ekarpenen zati bat, gutxienez, gastu kengarria izan bada jarduera ekonomikoen etekin garbia zehazteko edo zergaren zerga oinarrian murriztu beharreko etekin garbia zehazteko.... Pentsio planen sustatzaileek ordaindutako ekarpenek edo pentsioak kanporatzearen ondorioz enpresaburuek hartutako konpromisoek, prestazioak lotzen zaizkien pertsonei egozten zaizkienean, lan etekinen tratamendua ere jasotzen dute.
|
|
2010
|
|
|
Horren zati bat familien ustiapen eta errenta mistoko soberakinaren igoeragatik konpentsatu da (1,8). Errentaren bigarren mailako banaketari dagokionez, errentaren eta ondarearen gaineko zergen igoera(% 7,1) eta familiek ordaindutako gizarte kotizazioen igoera(% 1) eta jasotako transferentzia arrunten murrizketa(% 8)
|
jasotako
prestazioen bolumenaren igoeragatik konpentsatu ziren(% 4,9). Errenta erabilgarriaren erabilerari dagokionez, EINek nabarmendu du etxeetako azken kontsumoko gastua eta ISFLSH %5, 9 igo zirela bigarren hiruhilekoan, eta, horren ondorioz, 32.487 milioi euro aurreztu zirela, hau da, 2009ko hiruhileko berean baino 11.433 milioi gutxiago.
|
|
|
Legean ez dira sartzen beren borondatez jarduera utzi edo eteten dutenak, ez eta ekonomikoki mendeko diren langile autonomoak ere, baldin eta, bezeroarekiko harremana eten eta jarduera uzteagatiko prestazioa jaso ondoren, bezero berarekin berriro kontratatzen badira urtebeteko epean, prestazioa iraungitzen den unetik kontatzen hasita. Egiten badute,
|
jasotako
prestazioa itzuli dute. Hala ere, arrazoi hauengatik jarduera uzten duten langile autonomo guztiak hartzen ditu kontuan, behar bezala egiaztatzen badute:
|
|
|
Lau milioi pertsona baino gehiago langabezian daude. Bere egoera konplexuari beste kezka batzuk gehitzen zaizkio, hala nola,
|
jasotako
prestazioengatik Errenta Aitorpena egiteko betebeharra duten ala ez. Urtean zehar kobratutako zenbatekoen eta ordaintzaileen kopuruaren arabera, Ogasunarekin kontuak kitatzea borondatezko egintza edo saihestezina izanen da.
|
|
2011
|
|
|
Une horretan bertan ere, autonomoak bere konturako lana eten duela frogatzeko aukera du, baina zeregin horrek arazo larriak sortzen ditu, Gizarte Segurantzari frogatzeko moduan adieraziko duten frogak eduki behar baitira, jarduera beste data batean utzi zela kotizatzeko betebeharraren ondorioetarako. Langileak hori froga badezake ere, ezin izango du bere gain hartu behar ez bezala
|
jasotako
prestazioen itzulketa (adibidez, RETAk zenbait jardueratarako ematen dituen laguntza edo laguntza batzuk). Gizarte Segurantzak gaizki jakinarazitako eta “ofizioz” egindako baja baten aurrean, alta egoerak indarrean jarraitzen du kotizatzeko betebeharrari dagokionez, baina ez prestazioetarako eskubideari dagokionez.
|
|
2012
|
|
|
Etxeetako eta ISFLSH zentroetako errenta erabilgarririk txikienari dagokionez, soldatapekoen ordainsaria %3, 2 jaitsi da, eta jasotako jabetza errenten saldo garbia %4, 4 Jabetzaren errenten saldoan behera egitea (interesak, dibidenduak, etab.) EINek azaldu zuenez, jasotako errentek igoera txikiagoa izan dute(% 2,2) ordaindutakoek baino(% 12,6). Errentaren bigarren mailako banaketari dagokionez, 2012ko bigarren hiruhilekoan,
|
jasotako
prestazio bolumena ordaindutako gizarte kotizazioena baino handiagoa izan zen (lehenengoek %3, 6 egin zuten gora, eta bigarrenek %2, 2), bai eta jasotako transferentzia arrunten saldo positiboa ere, errentaren, ondarearen eta abarren gaineko zergen %5, 8ko igoera konpentsatu ez zuena. etxeengatik ordainduak. Aipatutako elementu guztiak batera hartuta, etxeetako errenta erabilgarriaren urtetik urterako jaitsiera %1, 3koa izan da.
|
|
2015
|
|
|
Hala ere, lan etekin gisa 22.000 euro gordineko muga 12.000 eurora jaisten da, baldin eta jasotako etekinak Gizarte Segurantzako pentsioetatik bakarrik badatoz – eta, prozedura bereziak zehazten ez badu, eta zergadunak ezkontidearen konpentsazio pentsio bat jasotzen badu, edo epaileen erabakiz zehaztutako elikagaiak. Halaber, ez dute aitorpena aurkeztu beharrik urtean 12.000 euroko diru sarrera esklusiboak lortzen dituztenek, hala nola, Gizarte Segurantzaren pentsioak eta hartzeko pasiboak, funtzionarioen derrigorrezko mutualitateen onuradunek
|
jasotako
prestazioak, umezurtzen elkargoak eta antzekoak. Era berean, lan etekinen ordaintzaileak inolako kopururik atxikitzera behartuta ez dagoenean, ordaintzaile horren 12.000 eurotik beherako diru sarrerak jasotzen dituen zergadunak ere libre geratzen da Ogasunaren aurrean.
|
|
2023
|
|
|
Enpresaburuaren erabakiaren aurka langileak erreklamazioa egin ahal izango du jurisdikzio sozialean JSALren 138 artikuluan araututako prozedura bereziarekin bat etorriz (20 egun balioduneko iraungitze epea). Epaiak adieraziko du neurria justifikatua ala justifikatu gabea den; azken kasu horretan, epaiak adieraziko du lan kontratuak berehala berriro ere ondorioak sortzea, eta enpresaburua kondenatuko du, kontratua berriro ere ondorioak sortzen hasi arte langileak kobratu gabe zituen alokairuak ordaintzera edo, hala denean, etenaldian zehar langabeziaren ondorioz
|
jasotako
prestazioei begira dauden kasuan kasuko diferentziak ordaintzera, kalterik egin gabe enpresaburuak prestazio horien zenbatekoa itzuli behar izateari, hain zuzen, prestazio horiek ordaindu dituen erakunde kudeatzaileari, bai eta kotizazioei dagokienez izandako diferentziak Gizarte Segurantzan sartzeari ere. Enpresaburuaren erabakiak ukitzen duenean kaleratze kolektiborako ezarri langile kopurua edo gehiago (infra 3.3.3), gatazka kolektiboaren bidez egin ahal izango da erreklamazioa, JSALren 153 artikuluek araututako prozedura bereziarekin bat etorriz (20 egun balioduneko iraungitze epea), kalterik egin gabe banakako akzioari.
|