|
2011
|
|
|
" sailkapen tekniko, akademiko, neutral, ia anglofono soil.. horiek" ez dute asebetetzen. zehatz adierazi du, orobat, desadostasun horren iturria non dagoen: " ez dut uste zientzia soziolinguistiko objektiborik egin litekeenik". zaila da, seguru asko, argitze saio honen orientazio nagusiari antipoda zorrotzagorik ezartzea. esan nahi duena gaizki
|
jaso
ez badut objektibotasunik gabeko zientzia esparru batean jardutera kondenaturik gaude hiztun elkarteen gizarte moldaeraz informazio zehatz eta eragingarririk eskuratu nahi dugunok. Interesa eta objektibotasuna (gizakion doai diren gogo nahia eta egia egarria) ezin dira uztartu.
|
|
2014
|
|
|
Baina herri handiagoetako transmisioa
|
jaso
ez duten gazte erabiltzaile hauek herri txikietako gazteekin hezkuntza eremuan izandako elkarrekintzan izan dute praktikoki lehen harremana hitanoarekin. Haserako ezagupen eta harridura moduko hori itsaskor bihurtu eta batzuen hizkera esperimentazioan bilakatzen da:
|
|
2015
|
|
|
Batzuk zoriontzeko izan direla aipatuko dugu(" Euskaraz eta ondo hartu naute beti"," Behar izan ditugunean, laguntzeko prest izan dira beti. Eskertzekoa"...) eta gehienak lehen hitza euskaraz
|
jaso
ez dituzten egoerak aipatzen dituztela("... batzuetan telefonoa gaztelaniaz hartzen dute"," langile batek gaztelania hutsean artatu nau bizpahiru aldiz (saiatzen naiz txanda aldatzen ahal izanez gero)"," Gaur, adibidez"," Euskaraz egiten dugu bertan dauden teknikarien arabera, bilerakide batek euskaraz ez badaki, gaztelaniaz egiten dugu bilera"...)....
|
|
|
— Ematen duenez ez zaie kexa guztiei erantzuten. Erantzunik
|
jaso
ez duen pertsonaren baten erreferentzia jaso dugu, esate baterako.
|
|
2016
|
|
|
65 Inork lortu ez duena edota, inork lortu baldin badu, aztertutako bibliografia teknikoaren argitan hizkuntza soziologiaren alorreko adituen ahobatezko onarpenik
|
jaso
ez duena.
|
|
2017
|
|
|
Hitanoaren bazterketaren inguruan Alberdik (1993) diosku hitanoa euskaldun askok historikoki baztertu dutela honek zekarren konnotazio eta ospe txarrarengatik. Badirudi gazteek ez dutela hitanoaren inguruko ospe edota konnzotazio txarrik
|
jaso
ez dituztelako aipatzenbaina beharbada helduagoa den belaunaldi horiek bai jaso dituzte auskalo.
|
|
2018
|
|
|
18 Hogei bertsolarietatik ba da etxean euskara
|
jaso
ez duen bakarra eta hogeitik hiru soilik gurasoetako bat euskalduna ez dutenak.
|
|
|
19 Txapelketetako datuei begiratzen badiegu, IEHko lurraldekakoan 2014an hartu zuen parte lehen aldiz euskara etxean
|
jaso
ez duen bertsolari batek (hemezortzitik bakarrak), Aitorrek, hain zuzen ere, eta bi izan ziren (2014ko parte hartzailea horietarik bat) 2016an parte hartu zutenak (hamabostetik bi), Aitor eta Nahia. Eskolarteko txapelketei begiratzen badiegu, proportzioa altuagoa da, eta baita haurren bertso eskoletako proportzioa ere.
|
|
|
Azken hamarkadetan, hizkuntza berreskuratzeko ahaleginaren ondorioz, euskara etxean
|
jaso
ez duten euskaldun kopuruak izugarri egin du gora. Ez da datu anekdotikoa:
|
|
2019
|
|
|
Mutil gehienentzat generoa irizpide erabakigarria da hika ala zuka hautatzeko. Nesken kasuan, gehienek ez dute hitanorik erabiltzen etxean eta eskolan nokarik
|
jaso
ez dutenez, ez dakitelako eta ez dutelako kalean ikasteko aukerarik izan. etxean noka ikasi dutenek jakin badakite, baina ez dute norekin erabili edo ahalegina egiten dutenean lotsa, segurtasunik eza, artifizialtasuna eta antzeko sentimenduak bizi dituzte. Gainera, testuinguruak ez die askorik laguntzen, ingurukoek ez dietelako noka egiten eta saiatzen direnean gutxietsi egiten dituztelako. hori dela eta, parte hartzaileetako neska gehienek hitanoa hizkuntza praktika jakin batzuetan bakarrik erabiltzen dute.
|
|
|
Soziolinguistikan eta hizkuntzaren antropologian orain arte modu bakarreko hizkuntza transmisioa soilik hartu izan da kontuan: goitik beherakoa eta norabide bakarrekoa. urte luzez euskararen transmisioa halakoa izan dela uste izan da, nolanahi ere, gaur gaurkoz, gazteen artean gehiago dira etxean euskara
|
jaso
ez duten hiztunak etxean jaso dutenak baino (Ortega et al., 2016, 16 or.). hori horrela, kasaresek (2015, 27 or.) zalantzan jarri zuen transmisioaren adiera hertsia eta haren ustetan, transmisioa bertikala zein horizontala izan daiteke (kasares, 2012, 45 or.). kode linguistikoarekin batera hiztunek kode horien inguruko arau sozialak, ohiturak, usteak eta balioak ere jasotzen dituzte hizkuntza pra... Sozializazioa, transmisioa bezala, ez da familiara eta gurasoen eta seme alaben harremanera soilik mugatzen, etxetik kanpo ere bai baitaude sozializazio esparruak (ingurukoak, harreman sareak, eskola, hedabideak...) (Beitia, 2017, 143 or.). hori dela eta, hiztun baten hizkuntza
|
|
2022
|
|
|
Hitanoa, etxeko giroan
|
jaso
ez dutenarentzat ez bada, –eta holakoentzat ere bere familia eta herriko ingurune konkretu horretan erabiltzen den modu berezian besterik ez– etengabeki zailduz, korapilatuz eta dialektalizatuz joan da, eta gaur egun praktikan ezin ikasizkoa gertatzen zaio zuka egiten ohiturik dagoen euskaldun zahar zein berriari.
|
|
|
Eta jasotzen ez badu eskakizunik, zergatik da? Egin ez zaiolako,
|
jaso
ez duelako, edo jasota ere ez diolako arretarik jarri?
|
|
2023
|
|
|
Ondorioz, euskara kosifikatuta hautematen dute askok, gauza bat balitz moduan, eta ez identitate kultural ireki eta garaikide baten oinarri moduan. Euskararen periferietan bizi diren ikasleen kasuan nabarmenagoa da kosifikazio hau euskaltasunarekiko bisioa gehienetan eskolan baino
|
jaso
ez dutelako. Azken hauek sarritan ez dute garatua talde pertenentzia sentimendurik euskararen inguruan eta euskara beraien errepertorio pertsonaleko osagai moduan ikusten dute bakarrik.
|