|
2007
|
|
|
Geuri euskaltegioi dagokigu euskara ikastea erakargarri bilakatzea. Horretarako, derrigorrean eskolak ahalik eta kalitate handienean eskaintzeko konpromisoarekin
|
jarraitu
behar dugu. Baliabide eskasekin bada ere, irakasleen prestakuntzan ahaleginak egiten jarraitu, ikasmaterialen sorrera, ikasleak euskaltegira hurbiltzeko ahaleginak bikoiztu,...
|
|
|
Azken urteotan lan mundua euskalduntzeko ahalegin bereziak egiten ari da hainbat eragile pribatu zein publiko eta zalantzarik gabe lan hori egin beharrezkoa da. Edonola, Euskara Elkarteen ikuspegitik azpimarratu beharrean gaude" etxegiroa, auzo ingurua eta bizi esparru amankomunak (gertuko Komunitatea)" euskalduntzeak eragin beharreko lehentasunezko esparrua izaten
|
jarraitu
behar duela. Erabilerarako guneak irabazi behar ditugu gazteentzat ezezik helduentzat ere, hurbileko zerbitzugintza euskaldunduz, merkataritza arloan, elkartegintzan, aisialdiko kultur, kirol, elkarguneak euskaldunduz, euskarazko sormena garatzeko eremu berriak irabaziz, laburbilduz helduen aisialdian (zentzurik zabalenean ulertuta) eraginez.
|
|
|
Hasieran aipatu dugun modura, neurketek eragiten diguten irakurketa gazi gozoa da, baina batez ere, lanean jarraitzeko bide erakusle direla esan genezake. Kale hizkera (hizkera informala) sortu eta aisialdiko hizkuntza ohituretan eragiteko guneak sortzen eta ereduak lantzen
|
jarraitu
behar dela erakusten dute datuek. Horretarako tresnak sortzea dagokigu euskararen normalkuntzan ari garenoi.❚
|
|
2008
|
|
|
• Bizitza osoan ikasten
|
jarraitu
beharra.
|
|
|
Gauzak horrela, ikasle bakoitzak audioblog bat (ahozko mezuak edo podcastak grabatu ahal diren gune bereziak) sortu eta, gutxienez, 4 mezu grabatu behar ditu (minutu bateko mezuekin hasi eta 4 minutura arte). Horietako mezu bakoitzak aurretik aipatutako prozedura jakin bati
|
jarraitu
behar dio (sarrera, garapena, hitzuztea, eskema...).
|
|
|
Komunikabideek eta, oro har, kazetaritzak barietate bateratuak sortzeko edo laguntzeko orduan izan duten garrantziaz D� az Noci irakaslea ere aritu da (D� az Noci, 1994, 2002). Euskara batua sortu arte (Euskaltzaindiaren 1968ko bileran hasitako prozesua), eztabaidatu zen zer erdu
|
jarraitu
behar zen, ea euskalki literario bat aukeratu (Sarako eskolaren lapurtera klasikoa, Beterriko gipuzkera —Larramendirena, alegia—, beste batzuen artean)
|
|
|
Mundu osoan zehar bezalaxe, Interneten dauden komunikabide gehien gehienak paperezko egunkari zein aldizkarien bertsio elektronikoak dira. Horregatik, nahitaez
|
jarraitu
behar dugu betiko sailkapena, aldizkotasunaren eta motaren arabera. Hala ere, badirudi edizio fisikoaren ezaugarri hau desagertu dela ziberespazioan.
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, nire ustez, euskal kultura tradizionaletik heldu eta oraindik bizirik dauden errituak, jaialdiak, jarduera, osagai material guztiak bultzatzen
|
jarraitu
behar da. Horiek izan behar dira kulturgintzaren ardatz.
|
|
|
Hori horrela izanik ere, euskalduntze prozesuarekin
|
jarraitu
beharra dago, ezin baitugu erabilera ezagutza indartu gabe lortu. Ez dugu erabilera areagotzea lortuko komunikazio gaitasun ona duten hiztun dentsitate nahikoa lortzen ez dugun artean.
|
|
2010
|
|
|
Arazoak arazo, hilzorian dauden hizkuntzen egoerarekin ez du zerikusirik euskarak, oraindik ere indarberritzen
|
jarraitu
behar handia duen arren. kontuak bestelakoak izan dira, ordea, azken ia hogeita hamar urteotan. zorionez, gaur egun, euskararen bizi indarraren adierazleak ez datoz bat hilzorian dauden hizkuntzenekin, ezta gutxiagorik ere. esate baterako, munduan ezagutzen diren lege babes gorenetakoa du euskarak euskal autonomia erkidegoan —biztanleria gehien duen euskararen lurraldean—, nahiz eta arr... arazoak arazo, hilzorian dauden hizkuntzen egoerarekin ez du zerikusirik euskarak, oraindik ere indarberritzen jarraitu behar handia duen arren.
|
|
|
Arazoak arazo, hilzorian dauden hizkuntzen egoerarekin ez du zerikusirik euskarak, oraindik ere indarberritzen jarraitu behar handia duen arren. kontuak bestelakoak izan dira, ordea, azken ia hogeita hamar urteotan. zorionez, gaur egun, euskararen bizi indarraren adierazleak ez datoz bat hilzorian dauden hizkuntzenekin, ezta gutxiagorik ere. esate baterako, munduan ezagutzen diren lege babes gorenetakoa du euskarak euskal autonomia erkidegoan —biztanleria gehien duen euskararen lurraldean—, nahiz eta arrunt apalagoa duen nafarroan, eta hutsala gaurdaino iparraldean. halaber, euskararen ezagutzaren adierazleak arrunt hazi dira urteotan, eta erabilerarenak ere hazi dira, guztiok dakigunez. orobat, estimu handitan dute herritarrek euskara. nola ulertu, bestela, milaka guraso erdaldun elebakarrek euskarazko irakaskuntzaren aukera hautatu izana beren seme alabentzako? arazoak arazo, hilzorian dauden hizkuntzen egoerarekin ez du zerikusirik euskarak, oraindik ere indarberritzen
|
jarraitu
behar handia duen arren.
|
|
|
euskaldun zaharren %86k etxean nagusiki erabiltzen dute euskara; euskaldun berrien %89k, ostera, gaztelania erabiltzen du. gune soziolinguistikoaren arabera ere alde nabarmenak daude, ezagutzari lotuak, euskararen erabileran: 1 eta 2 gune soziolinguistikoetan, elebidunetan gehiengo zabalak gaztelania erabili ohi du euskara baino gehiago bere eguneroko bizitzan; 3 gunean hasten dira nagusi izaten (%57tik aurrera) euskara gaztelania baino gehiago erabili ohi dutenak. erabileran eragiten duten faktore horien muga estrukturalak kontuan hartuz, beraz, hizkuntza politika eraginkorra egiten
|
jarraitu
beharra dago, euskararen erabilera arian arian esparru informaletan ere indar dadin. horretarako, beste hainbat gauzaren artean, nahitaezkoa da herri aginteek elebitasunaren aldeko sentsibilizazio lana etengabea egitea (herritarren borondatearen neurrian baina konplexurik eta aitzakiarik gabe), euskara erakargarritasunarekin uztartuz eta aberastasun pertsonala, kulturala eta soziala darizkion kom... beraiek bezala euskaraz bizi nahi duten herritarrek.
|
|
|
iparraldeko eta nafarroako herri aginteen jarrera aldatzea komenigarria ez ezik, beharrezkoa da. iparraldean azken urteetan herriaginteek ekin diote, apalki bada ere, eepren eskutik hizkuntza politika egiteari. nolanahi ere, lege babesa beharrezkoa da. nafarroan bada neurri bateko lege babesa, oso eztabaidatua eta mugatua, baina, kontuak kontu, legearaudi horrekin berarekin egin litzateke beste hizkuntza politika sustatzaileago bat, nafarren borondatea behartu gabe, baizik eta nafarren borondatearekin bat letorkeena eta bizikidetzarako positiboa izango litzatekeena. ondorioa bistan da, nire irudiko: herri aginteek
|
jarraitu
behar dute euskararen ezagutza bermatzeko neurriak hartzen eta euskararen erabilerarako aukera errealak sendotzen eta zabaltzen. ezinbestekoak dira herri aginteen hizkuntza politika eraginkorra eta legezko babesa. baina, kontuz! azken hitza, eta azken aurrekoa ere, herritarrak dauka:
|
|
2011
|
|
|
1984an, Txillardegiren Elebidun gizarteen azterketa matematikoa liburua argitaratu zen. Ikerketa hau mugarria eta berritzailea izan zen, nire ustez, matematiken bidez, euskararen biziberritzeak
|
jarraitu
behar zuen bideari buruzko gogoeta egiten zuelako. Ikerketa hau ere, paradigma positibistan kokatzen zen, baina oinarrizko ikerketa zen nagusiki.
|
|
|
Mikel Zalbide – Diglosiaren purgatorioaz. Teoriatik tiraka sendorik gabeko hizkera molde jasoaz irakurtzen, idazten eta ikasten
|
jarraitu
behar al zuten greziarrek, XX. mendean? 1901eko hizkuntza borrokaren43 (eta, praktikan, 1976ra arteko hizkuntza istiluen) berri duenak badaki, nola ez, eztabaida gai eta antagonismo ideologiko, sozio-ekonomiko eta kultural zorrotzak zeudela tartean, diglosia44 hura zela medio. hasieran greziako bitxitasun (hainbaten esanean gaitz, arazo, drama,..) zirudien egoera berezi hura handik kanpora ere bazela planteatzen eta onartzen hasi zen zenbait gune akademiko eta administratibo; herrialde arabiarren hizkuntza egoera azaltzeko ere termino horretara jo zen une batetik aurrera:
|
|
|
reiten
|
jarraitu
behar dugu; ezin, bestela, purgatorioari eutsi!
|
|
|
• Hitz gakoak: Fishman, Txepetx, diglosia, intimitatea, identitatea. ulen Arexolaleiba – Ereiten
|
jarraitu
behar dugu; ezin, bestela, purgatorioari eutsi! eutsi eta erein, jarraidura eta irekidura, inmanencia y extracción, barrurantz eta kanporantz ari gara denok.
|
|
|
Ereiten
|
jarraitu
behar dugu; ezin, bestela, purgatorioari eutsi! – Julen Arexolaleiba
|
|
|
Bigarrena Fishmanek eman zuen, Fergusonen adiera (hizkuntza beraren barietateen artekoa) itxuraldatuz (bi hizkuntza ezberdinen arteko konpartimentazio soziofuntzionala). Fishmanen adiera horri ikusi dizkiote akatsak hudsonek, Brittok... ulen Arexolaleiba – Ereiten
|
jarraitu
behar dugu; ezin, bestela, purgatorioari eutsi! eta proposatu izan dute diglosiaz hitz egiterakoan Fergusonen 1959ko adieran erabiltzea. hala eta guztiz ere, Mikelek justifikatzen du:
|
|
|
Ereiten
|
jarraitu
behar dugu; ezin, bestela, purgatorioari eutsi! – Julen Arexolaleiba
|
|
|
Jaiotzatiko anglofono elebakarrak izatea, beste ezer ikasi gabe, mundu osoko berezko alfabetatu funtzional bakarrak ez zait niri iruditzen oso ekologikoa. " Aspiración maximalista" izan gabe ere, lortzeulen Arexolaleiba – Ereiten
|
jarraitu
behar dugu; ezin, bestela, purgatorioari eutsi! bidean da ingelesa nagusikeria hori?
|
|
|
eta gabeziak ere ikusten dizkiot rSL horri, inon ez baitut ikusten nabarmentzen denik norbanako euskaldunaren identitatea landu egin behar dela asmoz eta jakitez, erein egin behar dela identitatearen konpartimentazio psiko funtzionalean, intimitateari eutsiko badiogu. Izan ere, identitateari gagozkiola, euskara batua sortu aurretiko belaunaldikoak dira, tamalez, zorioneko betiko arnasgune erromantiko horietan (esan dezadan ulen Arexolaleiba – Ereiten
|
jarraitu
behar dugu; ezin, bestela, purgatorioari eutsi! neu ere halakoetatik natorrela) bizi diren Echave Ansoateguitarrak; eta oso gutxi dira, era berean, euskara batua sortu ondorengo irakasleak, ikasleen abizenak euskaraz ondo idazten eta ahoskatzen ahalegintzen direnak, esate baterako.
|
|
|
Ereiten
|
jarraitu
behar dugu; ezin, bestela, purgatorioari eutsi! – Julen Arexolaleiba zientifikoa ez da izango gandiagaren poema, baina ederra bai e!, Mikel?
|
|
|
Ereiten
|
jarraitu
behar dugu; ezin, bestela, purgatorioari eutsi! – Julen Arexolaleiba
|
|
2012
|
|
|
Gehiengoaren hizkuntza ez da soilik hiztun kopuru gehien duen hizkuntza, gehiengoaren hizkuntzak gizarte posizio bat adierazten du, hizkuntza horren legitimitatea indarrean jarriz. Gutxiengoaren hizkuntzak, aldiz, gizarte eredu denari
|
jarraitu
behar dio; horretaz gain, eredu propioak eratzeko definizio prozesu batean sartu beharra dauka.
|
|
2013
|
|
|
• Gaur egungo datu basea ustiatzen jarraitzea. Oso datu multzo interesgarria daukagu eta ustiatzen
|
jarraitu
beharra daukagu, ondorio gehiago aurkitzeko.
|
|
|
– Erabileran eragin dezaketen aldagai berriak ere neurtzeko probak egiten
|
jarraitu
behar dugu, bestelako aldagairen batek pisu esanguratsua izango duen jakiteko.
|
|
2015
|
|
|
Naiara Berasategi, Jone Goirigolzarri, Ibon Manterola, Gorka Salces eta Xabier Landabidea – Euskararen hiztun eta erabiltzaile berriak: normalizaziorako gakoak sektore horren ikuspegiak eta bizipenak txertatzen
|
jarraitu
behar dute euskarazko komunikabideek, geografikoki (eta ondorioz, kulturalki) trinkoa ez den hiztun taldearen pluraltasuna islatuko badute.
|
|
2016
|
|
|
Jakina, batzuetan helburu sinbolikoetarako sortzen diren hizkuntza irizpideak oso arruntak dira. Beraz, argudiatu daiteke hiztun konprometituek eta gizarte zibiletik sortutako hizkuntza ekintzaileek (edo" hizkuntzazaindariek") hizkuntza menperatu ahal izateko ikasten
|
jarraitu
behar dutela estatus sinbolikoa ere lortzeko. Jarrerak aldatu daitezke, eta Man uhartean erakutsi den bezala, Kornualles eta mundu osoko testuinguruetan, grabaketa nahikoak badaude, ez da inoiz beranduegi hizkuntza bat biziberritzeko.
|
|
|
Euskararen bermea Gipuzkoako tamaina erdiko udalerrietan eta Donostian dago momentuz. Bitartean eskolak euskaradunak egiten
|
jarraitu
behar du eta horren guztiaren ondorioz euskararen aldeko dekantazio prozesu berriak sortuko dira.
|
|
2017
|
|
|
Argi dagoena da, eta Ozaitaren (2014) ondorioarekin bat nator honetan, hitanoak
|
jarraitu
behar baldin badu hau beronek funtzio bat betetzen duelako dela. Gazte askok dute gustuko eta ez dute nahi galtzea hala ere" hitanora gazte berriak gehitu badira berarekin bilatzen duten funtzio ezberdinduagatik da, hots, egoera informaletarako aurkitzen dioten baliagarriatasunagatik besteak beste" (Ozaita, 2014, 100 orr.).
|
|
|
Ez naiz aditua eta ezin dut esan zein jarrera den egokiena etorkizunera begira azken gai honekin ea" betiko" arauekin
|
jarraitu
behar den hala
|
|
2018
|
|
|
Nabarmentzekoa da udaleko Euskara zerbitzuak egiten duen lana euskararen normalizazioan. Bide hori jorratzen
|
jarraitu
behar da, baina euskara zerbitzuetatik egiten den lanaz harago zeregin handia dago. Euskararen gaia zeharkakoa dela ondorioztatu ahal izan dugu lan honetan; izan ere, erabileran eragiten duten faktoreak askotarikoak dira eta horien ardura ez dago Euskara Sailaren esku soilik.
|
|
2019
|
|
|
kopuruaren parametroari men eginez gero gutxieneko partaiderik egon ezean, bertan behera utzi genituzke aurrekoak bezalako beste hainbeste ekitaldi. Beraz, premiazkoa da beste irizpide batzuk eskura edukitzea egitasmo hau edo bestea egiten
|
jarraitu
behar dugula zuritzeko. eta, zorionez, egon badaude: batzuk agerikoagoak; eta besteak, berriz, ezkutuago edo inkontzienteagoak.
|
|
|
Ca iritziz, hitanoak ez du bat egiten gaur egungo aurrerapenekin eta mundu ikuskerarekin, nolabait zaharkituta gelditu da, eta ezinbestean mantentzea tradizioan erortzea litzateke. horregatik, zalantzan jarri du ea
|
jarraitu
behar duen ala ez, ea zenbateraino merezi duen mantentzeak eta berreskuratzeko ahaleginak egiteak. horren aurrean zer egin, indartu ala galtzen utzi, kontua ez dago hain argi.
|
|
2020
|
|
|
Frogak egin behar dira, behin eta berriro, asmatu arte. Eta asmatu ondoren ere frogatzen
|
jarraitu
behar da, gaur balio duenak bihar agian ez duelako balioko. Lan egiteko era hori komunikazio egitasmoen ohiko jardunean txertatu behar da.
|
|
2021
|
|
|
Eta orduan galdetuko dute: " Denek jakinda erabiltzen ez badute, zertarako
|
jarraitu
behar dugu euskaraz ikasten?""
|
|
|
Praktika onenen trukearekin
|
jarraitu
behar da. Horretan, zalantzarik gabe, lan ona egin da
|
|
|
Praktika onenen trukearekin
|
jarraitu
behar da. Horretan, zalantzarik gabe, lan ona egin da Sarean.
|
|
2022
|
|
|
Bigarren multzo nagusiak(% 22,4) uste du euskarak presentzia irabazi duela eta dagoen bezala ondo dagoela. Hirugarren eta laugarren multzoek uste dute euskara beti egon den bezala dagoela, baina hauen artean bitan banatzen dira horrela
|
jarraitu
behar duela(% 12,1a) eta presentzia handiagoa lukeela(% 10,8) uste dutenak. Kontrako muturrean, geroz eta presentzia txikiagoa duela eta izan lukeela uste dutenak oso gutxi dira% 2,4 dira.
|
|
|
Prozesu luze eta gorabeheratsu baten ondoren EEL Eredua gauzatua geratu bada ere, bere ibilbideak aurrera
|
jarraitu
behar duela pentsatzen dugu. Batetik, enpresek eredua ezagutzearekin batera zein nolako harrera egiten dioten eta inplementatzeko zein aukera ikusten dituzten aztertu beharra dago.
|
|
|
Biziberritze prozesurako interes estrategikoa dute euskaldun dentsitate handiko eremuek, bertan euskara modu naturalean transmititu, birsortu eta elikatzen baita. Arretaz
|
jarraitu
beharrekoak dira udalerri horietan hizkuntzaren bizi indarrari eragiten dioten faktoreetan gertatzen diren aldaketak: ingurunean bertan bizi proiektu bideragarriak garatzeko aukerak, hirigintza proiektuen eragina, barne eta kanpo migrazio fenomenoak...
|
|
2023
|
|
|
Azkenik, Administrazio Publikoak du bailaran (eta ez bailaran bakarrik) euskararen erabileraren zamarik handiena, urtez urte sektore hau euskalduntzeko hartu diren neurrien emaitza da hori. Lan horrekin
|
jarraitu
behar da horrela izaten jarrai dezan, baina gainerako sektoreei begirako lanketa behar dela nabarmena da, euskara lan hizkuntza izan dadin, batik bat Industrian, bertan jaso baitira euskarari dagozkion daturik txarrenak. Euskararen egoera ona ez bada ere, ikusi da badirela historikoki euskara plana urte luzez izan duten enpresak bailaran eta horiek egindako lanetik ikasteko aukera dute bailarako enpresek.
|
|
|
Oinarriparrak idatzi zirenetik, harreman bide horiek olioztatzeko hainbat erabaki hartu dira. Baina, bistakoa da, lanketa honetan
|
jarraitu
behar dugula:
|
|
|
Topaguneak (elkarteek eta federazioak) zer daukagu ikasteko ibilbide honetatik? Zer
|
jarraitu
behar dugu egiten. Zer utzi behar diogu egiteari?
|
|
|
Gizarte presioa antolatzeko modu ugari daude eta euskara elkarteen mugimenduak jakin izan du horiek behar bezala eta modu eraginkorrean erabiltzen. Eragite lanean
|
jarraitu
behar dugu, ezin baita guztia erakundeen esku utzi.
|
|
|
Ariketa eraginkorra dela frogatuta gelditu dela azpimarratu dute, alegia, erabileran jauzia eman eta hizkuntza ohiturak aldatzeko baliagarria izan dela. Aldi berean, ordea, ariketa horren ondorioak egonkorrak bihurtzeko, errepikatzen
|
jarraitu
behar dela ere azpimarratu dute egileek.
|
|
|
6 Nenqayni ch’ih Columbia Britaniarreko hizkuntza bizitasunik handiena duen arren, oraindik galtzeko arriskuan dago, eta hizkuntza biziberritzeko lanean
|
jarraitu
behar da komunitateetan hizkuntza erabilera berreskuratzeko. Aurrera begirakoei dagokienez, interesgarria izango litzateke antzeko ikerketaren bat egitea beste komunitate Tŝilhqot’in batzuetan ere; nahiz eta sei komunitateek hizkuntza partekatzen duten, zenbait aldaera daude, eta komunitate bakoitzak dituen azpiegiturak eta baliabideak ere desberdinak dira; beraz, komunitateko kideek behar linguistikoei eta biziberritzeko estrategiei buruzko ikuspuntu desberdinak eduki ditzakete, hein batean.
|
|
|
HIGAko lan-taldea sinetsita dago HIGA proiektua bultzatzen
|
jarraitu
beharra dagoela, mundu mailan bakarra den ekimena delako. Dena dela, hainbat hobekuntza gomendatzen ditugu:
|