|
2006
|
|
|
Abbé Grégoire en helburua, patois deiturikoak suntsitzeaz gain, frantses hizkuntza unibertsalizatzea zen. Errepublikaren eskolak indar itzelak egin arren, ez da bere helburua erabat betetzera iritxi zeren eskualde askotan elkarteak eta erakundeak borrokatu dira hizkuntza gutxituak ezagupen ofiziala lortu eta bizirik
|
jarrai
dezaten.
|
|
2007
|
|
|
Datu hau oso ikusgarria iduritu zait. Egia da esaterako hain zuzen ere beste herrialdeetatik heldu den jende hori askotan kalean errazago ikusten dela etxean telebistari so dagoen euskalduna baino, baina ziurrenera poltsikuko soziologia egiten hasteko arriskuan erortzen ari naiz eta
|
jarrai
dezadan beste alde batetik.
|
|
|
Lekuak norberarenak direla adierazteko markak dira, batak adierazten du" etxea" bertan eraikiko dela, besteak, berriz, bidea norbanako baten jabetzapekoa dela erasotzen du. Eta horrela
|
jarrai
dezakegu beste hainbat erakunde juridikorekin, baina bego honetan.
|
|
2008
|
|
|
5,9 milioi biztanlek dute frantsesa ama hizkuntza, ia biztanleria osoaren %80k, eta 6 milioi pertsonak baino gehiagok erabiltzen dute frantsesa etxean, ia probintziako biztanleria osoaren %82k (2006ko errolda). Quebeceko gehiengo menderatzailearen zati direnez, Quebeceko herritarren %50ek baino gehiagok frantses elebakar izaten
|
jarrai
dezake probintzian; frantses/ ingeles elebitasunak, berriz, pixka bat gorantz egin du, eta 1971 urtean %26 izatetik 2006 urtean %36 izatera pasa da. Hizkuntza lege batzuek, esaterako, 101 legeak, gehiengo frankofonoari kontrol instituzionala bermatu diote; hortaz, esan daiteke gehiengo frankofonoak babes instituzional osoa duela probintziako administrazio publikoan, hezkuntzan, osasun— eta gizarte zerbitzuetan, botere judizialean eta negozio eta jarduera komertzialetan (Bourhis, 2001b; Bourhis eta Lepicq, 2004).
|
|
2009
|
|
|
Txillardegiren lehen nobela, egunkari moduan idatziak, zirrara handia piztu zuen euskal irakurleen artean, eta kontrako iritziak ere piztu zituen, bereziki elizgizonengan. ditzera datorrela Gandiaga kritika gogorregi, zurrunegi eta erabatekoetatik, horiek eragindako pitzatu eta guzti, zutik eta aurrera
|
jarrai
dezan idazten idazle berriak.
|
|
|
Irudi luke, beraz, idazle gaztea, defenditzera datorrela Gandiaga kritika gogorregi, zurrunegi eta erabatekoetatik, horiek eragindako pitzatu eta guzti, zutik eta aurrera
|
jarrai
dezan idazten idazle berriak. neure itxura osoa baizik. Betazpi ikaragarriak ditut, eta bi txinpart ematen dute nire.
|
|
2010
|
|
|
Egoera honetan enpresak gehiegizko produkzio ahalmena duela esaten da, oraindik ere kostu txikiagoz ekoizten
|
jarrai
dezakeelako. Orduan, enpresa horrek bere gehiegizko ahalmena erabil dezake hizkuntza gutxituko ondasunak ekoizten, behin hizkuntza nagusiko ondasunen eskaria ase eta gero.
|
|
2011
|
|
|
80 hamarkadan hasi zen punka euskaraz egiten... Adibideak jartzen luze
|
jarrai
genezake. Beraz, nire ustez inkestetan gazteek (%84) euskaraz egiten den musika ezagutzen dutela esan arren, ez da horrela gertatzen.
|
|
|
1) Identitatean erein gabe ezin diogu intimitateari eutsi, ez arnasguneetan eta ezta gainerakoetan ere; 2) Identitate autozentratuan ereindakook, ordea, intimitatean bizi ahal izanda bakarrik euskaraz, ez gara gustura bizi XXI. mendean: egungoa baino bidezidor zabalagoa behar dugu konpartimentazio sozio funtzionalean (K→B= K+ B eskeman den denok, bai!) ahalik eta garatuen bizitzeko gure identitate euskaldun eleaniztuna; 3) Ordainpeko autopista bakarrean ibili nahi ez badu gizateriak hiruzpalau belaunaldi barru, espabila gaitezen egungo di/ tri/ multi (poli) glosiko guztiok!, bizi bizirik
|
jarrai
dezagun etorri datorren hurrengo ziaboga aldi historikoan: deshazkundearena.
|
|
|
B. U. Bai, euskara atxikirik izan arren, kultura transmisioa galdu izanaren kontzientzia bada gure inguruan. Transmisiorekin jarraituz, hizkuntzaren transmisioan zeregin garrantzizkoa duen beste eragile taldearekin
|
jarrai
dezakegu. hitz egin dezagun pixka bat irakasleen paperaz. nola motibatu genuke irakaslea transmisio horretan duen garrantziaz jabetzeko?
|
|
|
Beraz, datorkidan gogoeta honakoa da: euskaraz argitaratzen
|
jarrai
dezagun, eta gure komunikabideei eman beharrekoak euskaraz eman ondoren, zabal gaitezen beste hizkuntza batzuetara. Alde horretatik, Arkaitz Zarraga – Lanparak eta ispiluak soziolinguistika ezagutza zabaltzeko
|
|
|
...daukadala parametro horietan euskaratik lehiatzeko moduan ote gauden. edo hemen egiten ditugunak egiten ditugula ere, zenbateraino aurreratuko dugun, baina hala eta guztiz ere uste dut ahalegin hori egin, egin behar dugula. esan nahi dut badaudela eskakizun akademiko eta burokratiko batzuk eramango gaituztenak ingelesez publikatzera, munduan zehar leku gehientsuenetan gertatzen ari den eran, baina
|
jarrai
dezagun euskaraz argitaratzen. BAT horretarako oso plaza polita da, eta BATek baliokidetza horiek lortzea denentzat onuragarria litzateke.
|
|
|
Beraz, hizkuntza bat salbatzeko, ez da hizkuntza bera salbatu behar, baizik eta haren habitata; hau da, haren garapen eremua, existentziaren testuingurua. hori dela eta, gutxieneko ekosistema egokiak eraiki behar ditugu, hizkuntza gordetzeko eta garatzeko. hauxe da erronka: ekosistema soziopolitikoak eta kulturalak eraikitzea gizakiok hizkuntza kodea erabiltzen
|
jarrai
dezagun. hortaz, hizkuntzak berak baino garrantzi handiago du testuinguruak, hots, hizkuntzaren habitatak. zer egiTen dugu BiodiBerTSiTaTearen arloan?
|
|
2012
|
|
|
gazte euskaldun guztiek misioetan eman lukete urte pare bat. horrela ikasiko lukete ondo nola konbentzitu behar duten beste inor jarrera edo portaera alda dezan. Benetako beste hori haiek beraiek dira, jakina. ez da broma. euskalduntzea jendearen portaera aldatzea ez denean (euskaraz egin dezaten), kontrakarrean doazen portaerak sustatzea deEduardo Apodaka – Euskaltasuna, hiritik begiratuta lako (euskaraz egiten
|
jarrai
dezaten) edota objektu sinboliko huts bat portaera praktiko positiboa dela sinestaraztea delako (euskara ikasi edota erabil dezaten harro). kasu guzietan motibazio lana. Motibaziotresna eraginkorrena habitus delakoa da.
|
|
|
Azken urteetan, 1996tik aurrera bereziki, egoera horri buelta eman nahian, herri horietan etxebizitzak eraikitzeari ekin zitzaion, lehen unean bertako seme alabek bertan
|
jarrai
zezaten bizitzen, beste herrietara joan behar izan gabe. Gerora, urbanizazio horrek, besteak beste, immigrazioa ekarri du herri horietara.
|
|
2014
|
|
|
Taldeetan aritzen denak egiten duen horrekin ondo pasatzea ezinbestekoa du horretan
|
jarrai
dezan. Emozioak landu behar dira, gozamenaren bila aritu, eta jardunaldiak, jaiak eta antzekoak egiterakoan herriko taldeei eta sortzaileei tokia egitea garrantzitsua da.
|
|
|
Taldeetan aritzen denak egiten duen horrekin ondo pasatzea ezinbestekoa du horretan
|
jarrai
dezan. Emozioak landu behar dira, gozamenaren bila aritu, eta jardunaldiak, jaiak eta antzekoak egiterakoan herriko taldeei eta sortzaileei tokia egitea garrantzitsua da.
|
|
|
Zumaian eta beste hainbat tokitan denon artean iturria urez hornitzen
|
jarrai
dezagula, gure kultura bizitzen eta biziarazten lagunduko digun hura eskura jartzeko: EUSKURA.
|
|
|
Zumaian eta beste hainbat tokitan denon artean iturria urez hornitzen
|
jarrai
dezagula, gure kultura bizitzen eta biziarazten lagunduko digun hura eskura jartzeko: EUSKURA.
|
|
2015
|
|
|
Dinamika sozialak, politikoak, akademikoak eta juridikoak abiatu dira, euskararen arnasguneak zaintzen, sustatzen, indartzen eta hedatzen laguntzeko. Izan ere, udalerri euskaldunek euskaraz bizirik irauteko, soziolinguistikoki diren modukoak izaten
|
jarrai
dezaten, beharrezkoa da, besteren artean:
|
|
2016
|
|
|
" Pobble ak" hizkuntza mugimenduetan jarduten diren horiek mezua zabaltzen
|
jarrai
dezaten eta dagoeneko lortutakoan oinarritu daitezen lagunduko du. Man uharteko gobernuari meritua aitortu behar zaio bere konpromisoarengatik; hala ere, manxerako biziberritzea beti gizabanakoen eta jarraitzaileen talde txikiei esker izan da, lan asko egin baitute manxerari ehusteko eta hizkuntza zaintzeko, bereziki komunitatean laguntza gutxi zegoen momentuetan.
|
|
|
" Pobble ak" hizkuntzamugimenduetan jarduten diren horiek mezua zabaltzen
|
jarrai
dezaten eta dagoeneko lortutakoan oinarritu daitezen lagunduko du. Man uharteko gobernuari meritua aitortu behar zaio bere konpromisoareng atik; hala ere, manxerako biziberritzea beti gizabanakoen eta jarraitzaileen talde txikiei esker izan da, lan asko egin baitute manxerari ehusteko eta hizkuntza zaintzeko, bereziki komunitatean laguntza gutxi zegoen momentuetan.
|
|
|
1) instituzionala, eskualde hauetan gizarte prozesuek euskara eta bere erabilera elikatzen
|
jarrai
dezaten, eta
|
|
2017
|
|
|
Babes ditzagun. Euskaraz osorik bizitzeko abagunea duten horiek
|
jarrai
dezatela berdin bizitzen. Har bitez horretarako hartu beharreko neurriak.
|
|
|
Gazte askok dute gustuko eta ez dute nahi galtzea hala ere" hitanora gazte berriak gehitu badira berarekin bilatzen duten funtzio ezberdinduagatik da, hots, egoera informaletarako aurkitzen dioten baliagarriatasunagatik besteak beste" (Ozaita, 2014, 100 orr.). Batzuk hurbil daitezke erromantikoki berarengana eta askok gustuko dute bere soinua etab.baina hau seguru aski ez da nahikoa izango
|
jarrai
dezan.
|
|
2018
|
|
|
Espazio horiek irabaztea izango da gakoa, baina, horretarako, Ondarroa bezalako arnasgune indartsuak zaintzeko politiken beharra aldarrikatu nahiko genuke azken lerrootan. Egiten diren politika guztietan euskara kontuan izatea premiazkoa da, arnasguneetan atzerakadarik gerta ez dadin eta euskarak eremuak irabazten
|
jarrai
dezan. •
|
|
|
Bestalde, zerbitzu hizkuntzaren bermea betetzeko garrantzitsua da langile publikoak herritarrari lehen hitza euskaraz egitea, horrela gonbitea eginez, nahi izanez gero, herritarrak elkarrizketa euskaraz
|
jarrai
dezan.
|
|
2019
|
|
|
V.1 Erronka demolinguistikoa: ...aur gutxi jaiotzen bada arnasgunean, erdaldun edo erdal elebidun asko herrira etortzen bada bizi izatera edota bertako gazte asko kanpora joaten, kopuruz eta kontzentrazioz ahuldu ahala gero eta zailagoa izango da arnasguneak arnasgune izaten segitu ahal izatea. euskaldun aktibo izaten segitu behar dute arnasguneko biztanleek (guztiek edo gehien gehienek), euskarak bertako mintzabide nagusi izaten
|
jarrai
dezan. hiru ertzeko erronka atal hauei egin behar diete aurre, horretarako:
|
|
|
jakin izan duelako bere burua birziklatzen. aisialdian ongi pasa araziz eta euskaraz, Txepetxek arestian definitzen duen hiztun osoari begira: " se siente a gusto en su lengua", etengabeko sorkuntza akuilatuz eta euskarazko liderrak ekarriz. gure zirkuak ematen duen eredua ere ez da gutxiestekoa. eta, ororen buru, Larreategik (2012) laburbilduko lituzke euskal Jakileak
|
jarrai
ditzakeen urrats psikologikoak, autozentratzerako norabidea hartu nahi badu:
|
|
|
Izan ere, amatxik (axamak) beti praktikatzen baitzuen euskara, bere biloba ororekin hala ari baitzen beti. hori bai, politikoki frantses eskuindarra zen arrunt. hala, jarrera, ulertu daitekeenez, euskaraz mintzatzeari garrantzia ematen bazion ere, Jakilearen traumatismotik landa, ez zirudien arras abantailatsua Jakileak euskaraz berarekin
|
jarrai
zezan, inguruko mekanismo guzia frantsesaren aldekoa baitzen (eskola eta gurasoak). alta, amatxi da beti izan Jakilearen euskararekiko ebaki ez den hari bakarra, baina inplizituki. esplizituki, sekula ez baititu ez gurasoak ez eta axama ere euskararen kontra edo alde mintzatzen entzun. hala, peko lerroek behagarria den portaera eta hala ez dena ederki bereizten dute:
|
|
2021
|
|
|
Ameriketatik datozenen kasuan, uste dugu gaztelania dutela hizkuntza nagusi, eta horietako asko kontinente horretako jatorrizko hizkuntzetan mintzo dira. Eta horrela
|
jarrai
genezake kataluniar herritaren hizkuntzak bata bestearen atzetik aipatzen.
|
|
2022
|
|
|
Baina jakina da ikasleek ikasketak amaitzean ez dutela euren arrazoibidea garatuta, eta datuetan ikus daitekeen moduan, euskararen erabilera ere ez dela bermatzen. Beraz, ahalegin handiagoa egin litzateke irakasleek euren testuliburuei jarraitu baino, curriculumari ere
|
jarrai
diezaioten.
|
|
2023
|
|
|
Hortaz,
|
jarrai
dezagun ikerketetan kulturari zentzu bikoitzeko izaera hori aitortzen, arlo guztietan duen presentzia nabarmentzen, eta subjektuei eragile izateko duten gaitasuna agerian jartzen. •
|
|
|
Azkenik, Administrazio Publikoak du bailaran (eta ez bailaran bakarrik) euskararen erabileraren zamarik handiena, urtez urte sektore hau euskalduntzeko hartu diren neurrien emaitza da hori. Lan horrekin jarraitu behar da horrela izaten
|
jarrai
dezan, baina gainerako sektoreei begirako lanketa behar dela nabarmena da, euskara lan hizkuntza izan dadin, batik bat Industrian, bertan jaso baitira euskarari dagozkion daturik txarrenak. Euskararen egoera ona ez bada ere, ikusi da badirela historikoki euskara plana urte luzez izan duten enpresak bailaran eta horiek egindako lanetik ikasteko aukera dute bailarako enpresek.
|
|
|
ekimen gehiago behar ditugu, eragile gehiagok eta anitzek antolatuak (bakoitzak bere proposamena, bere modura, bere eremuan eragiteko), eta gehiagotan eragingo dutenak (arau sozialak bi urtez behin soilik zalantzan jar ez ditzagun). Ezagutza soziolinguistikoa hedatu, arau sozialak euskarara hurbildu, herritar euskaltzaleak ahaldundu, entitateen lorpenak bultzatu, gaitasuna indartu eta gizarte ilusioa pizteko gai diren txinpartak sortzen
|
jarrai
dezagun. Guk geuk sinistu behar dugu, beste inork baino gehiago, Euskal Herrian euskaraz bizitzeko urrats sendoak eman ditzakegula.
|