|
2006
|
|
|
Bestalde, ume horrek ez du bere guraso genetikoa nor den
|
jakiteko
eskubiderik. Zuzenbide konparatuari begiratzen badiogu, ordea, Suedia, Suitza etaAustriako legeek dohaintza egilearen nortasuna ezagutzeko eskubidea ematendiote jaioari.
|
|
2009
|
|
|
Deuseztatzeak frankismo garaiko legediaren «ilegaltasuna»baieztatzeko balioko luke, nazioarteko arauei begira ilegalki sortu den erregimenbaten legedia baita, eta bere edukiak nazioarteko zuzenbidearen aurka joaten zirelako. Horregatik, 2007ko Memoria Historikoaren Legean aipatzen diren bi neurriak (eta egia
|
jakiteko
eskubidean azalduak izan direnak) benetan eskasak dira aldehorretatik: 2 artikuluan agertzen den gertatutakoaren bidegabekeriaren aitorpenorokorrak eta 4 artikuluan pentsatutako Konponketa eta Ezagupen PertsonalerakoAdierazpenak ez diete justizia eskubidearen eskaerei erantzuten, inongo ondoriojuridikorik ez dakarten aitorpen formalak direlako.
|
|
|
Diru-laguntza hauek lortzeko, biktimen gain uzten da egoera eta gertatutakoen froga ekartzeko betebeharra. Ikusita egia
|
jakiteko
eskubidea bermatzeko dauden hutsuneak, askotan eskatutako frogagiri eta egiaztapenak aurkeztea oso zailaegiten da biktimentzat. Alde horretatik, gorago aipatu dugun Eusko Jaurlaritzatikantolatutako web zerbitzu bereziak biktimei lana errazten die, informazio iturrirajotzeko bideak argituz.
|
|
|
Lehendabizi, justizia eskubideak biktimen eskubideen urraketak ikertzeko eta epaitzeko beharrezkoa den sistema judiziala moldatzeko erantzukizuna jartzen du Estatuaren gain.Zigorgabetasuna ekiditeko balio duen sistema bat eta amnistia eta preskripziokasuak murriztuko dituen legedi bat diseinatu ditu. Betebehar hori gero etaargiago azaltzen da nazioarteko printzipio bezala, jurisprudentzian eta nazioartekoebazpen ezberdinetan32 Horrez gain, giza eskubideen urraketa larrien ikerketanbereizitako fiskaltza bat sortzea gomendatzen dute nazioarteko tresna gehienek, biktimen salaketarik ezean ere, urraketa larrienen kasuan, ofiziozko ikerketakeramango lituzkeena, bide batez egia
|
jakiteko
eskubidea ere bermatuz.
|
|
|
9.3.1 Egia
|
jakiteko
eskubidea
|
|
|
Egiaren edo egia
|
jakiteko
eskubidea nazioartean pixkanaka aldarrikatzen joanden eskubidea da. Erakunde garrantzitsuenek adostutako gomendio eta ebazpenakoinarritzat hartuta, giza eskubideen babeserako sortutako auzitegi eta komiteezberdinen eskutik jaso dira aurrerapen handienak18:
|
|
|
Eskubide hau bi mailatan uler daiteke19: alde batetik, biktimaren ikuspuntuindibidualetik, gertatutakoaren inguruko egia
|
jakiteko
eskubidea da, eta ofizialkierakunde publikoek onartu beharreko egia. Ofizialtasunetik etorriko da aitorpenaren lehen urratsa, eta biktimen konponketarako bidea hortik ireki behar da.
|
|
|
Alde batetik, artxiboen kontserbatzearen arazoa dago: Espainiako aginteak luzaz gauzak zeuden bezala utzi ditu, artxiboak egoera kaskarrean, dokumentuak mantentzeko baldintzak egokitu gabe, artxibo militar zaharkituetan, eta informazioa zentralizatzeko eta sailkatzeko indarrik egin gabe, bitartean biktimen
|
jakiteko
eskubidea laguntzeko dokumentuak betiko galdu direlarik22 Nahastutakofitxak, galdutakoak, faltsifikatuak... denetarik dago. Utzikeria horri gehitu beharzaio biktimentzat informazioa lortzeko administrazioak jarritako oztopoak, askotanarbitrarioak eta lege oinarri gabekoak.
|