|
2008
|
|
|
Eta Ibarretxek eta bere laguntzaile guztiak hori horrela dela jakin badakite, guztiok dakigun bezalaxe. Beraz, lotsagarria iruditzen zait horrelako ekitaldi bat aprobetxatuz euskal kirolariek lortutako emaitza bikainei etekin politikoa atera nahian ibiltzea eta, errealitatea ezkutatuz, euskal gizartea engainatzea, finean, herri honek egia
|
jakiteko
eskubidea ere baduelako, galdetzeko eta pentsatzen duena esateko duen bezalaxe.
|
|
2009
|
|
|
Hori euskarari egiten zaion iruzur eta eraso garbia da, Redondoren ustez: Ikasleek euskaraz
|
jakiteko
eskubidea daukate, eta horretarako bidea euskara ardatz duen hizkuntza eredu bakarra aplikatzea da. Orain arte euskaraz eta gaztelaniaz jakiteko eskubidea bermatu duen eredu bakarra eredua izan da.
|
|
|
Ikasleek euskaraz jakiteko eskubidea daukate, eta horretarako bidea euskara ardatz duen hizkuntza eredu bakarra aplikatzea da. Orain arte euskaraz eta gaztelaniaz
|
jakiteko
eskubidea bermatu duen eredu bakarra eredua izan da. Hain zuzen ere, eredu desagertzeko arriskuan ikusten dute.
|
|
|
Euskaraz ez
|
jakiteko
eskubidea?
|
|
|
Ba al dago euskaraz ez
|
jakiteko
eskubidea Euskal Herrian. Eta gaztelania ez jakiteko Espainian?
|
|
|
Zer diote horiek beraiek, ordea, Euskal Herrian euskara
|
jakiteko
eskubideaz?
|
|
|
Munduan inon ez zaie aitortzen herritarrei bertako hizkuntza ez
|
jakiteko
eskubiderik. Ez, ezta?
|
|
|
Floren Aoiz da kanpoan geratu den bakarra edo ia; ezker abertzaletik zetorren ahots ezagun bakarra, nola diren gauzak... Irrati publikoa den heinean, zerrenda nork eta zein irizpidek osatu duten
|
jakiteko
eskubidea izan genuke entzuleok. Eta, bien bitartean, Aoizei betoa jarri ziotela ziotenei arrazoia ematera kondenatuta gaude.
|
|
2010
|
|
|
Azalpenak nahi dituzte, galdera asko erantzun gabe daudelako, eta daudenak, kontraesanez beterik daudelako. Egia
|
jakiteko
eskubidea dutelako, Jon Anzaren familiaren abokatuek jakinarazi dute edozein mehatxuren aurrean lanean jarraituko dutela, eta instrukzio epaile batek auzia bere gain hartu bezain pronto haiek parte zibil gisa jardungo dutela auzia ikertzen. Orain arte egindako guztia ezagutu nahi dugu, esandako guztia egia den edo ez jakiten hasteko.
|
|
2012
|
|
|
Guantanamoko presoak berriz ere justizia militarraren esku laga arren, aurrerapausoak egin zituela berretsi zuen Obamak: aurrerantzean ez dira onartuko torturapean lortutako aitorpenak, eta presoek euren kontrako karguak eta frogak zeintzuk diren
|
jakiteko
eskubidea izango dute, orain artean ez bezala. «Guantanamo eredua» AEBetara hedatu eta hango presoak berriz ere auzitegi militarretara bideratuta ere, epe luzean Kubako presondegia ixteko nahiari eusten diola adierazi du Etxe Zuriak behin eta berriz.
|
|
|
«Frantziarren aitzinean eztabaidatzea da orain kontua, nortasuna nortasunaren aurka, esperientzia esperientziaren aurka. Frantziarrek
|
jakiteko
eskubidea dute; Hollandek ez du ihes egin behar». Izan ere, Hollande 11 urtez izan da PSko idazkari nagusia(), eta hainbat kargu publiko eduki ditu, baina ez da inoiz ministro edo gobernuko kide izan, eta hortik eraso nahi dio Sarkozyk. PS boterean egon zen 1981etik 1995era?.
|
|
|
Uste du diskurtso horrekin iradoki duela euskaraz ez jakitea eskubide bat dela: «Euskaraz ez jakiteak ezin du eskubide izan, eta Euskaraz askatasunean horrekin ematen du ez
|
jakiteko
eskubidea bultzatu dela». Diskurtsoa aldatu behar horretan ados dira euskalgintzako ordezkariak, diskurtsoek, azkenean, ondorioak dituztelakoan.
|
|
2018
|
|
|
Nire sufrimendua eta beste batena bera da; hau ez da nork sufritu duen gehiago». Etxabek irudikatzen duenak «egia
|
jakiteko
eskubidea bermatu» behar du, «ez soilik biktimok egia jakiteko, gizarteak baizik».
|
|
|
Estatutu berria lantzeko prozesua martxan da Eusko Legebiltzarrean, eta, proposamenean euskara kontuan har dezaten, dokumentu bat bidaliko die Kontseiluak legebiltzarrari berari eta talde politikoei. Hizkuntza eskubideak bermatzeko printzipioak estatutuan sartzea proposatuko die, eta euskaraz
|
jakiteko
eskubidea eta betebeharra ere jaso dezatela. Eusko Ikaskuntza egiten ari den gogoeta prozesuan ere txertatuko da gaia.Hizkuntza politikan aldaketak egiteko garaia iritsi dela esaten ari da euskalgintza:
|
|
|
Besteak beste, jaso du euskara erabili ahal izatea «bermatu» egingo dela instituzio publikoetan, neurriak hartuko direla horretarako, euskaraz egiteak ez duela atzerapenik ekarriko, eta kontsumitzaileen eskubideak aitortuko direla. Langile publikoek euskara egiaztatzea ere aipatu dute dokumentuan, eta tartean sartu dituzte Espainiako Estatukoak eta epaileak.Proposamenaren bigarren ardatza da euskaraz
|
jakiteko
eskubidea eta betebeharra ezartzea estatutuan; Kataluniakoan ere jaso zuten. Helburu hori lortzeko, bi bide aipatu dituzte:
|
|
|
Administrazioko langileek euskararen ezagutza maila egokia egiaztatzea.Euskara ezagutzeko eskubidea eta betebeharra. Herritar guztiei aitortzea euskaraz
|
jakiteko
eskubidea eta betebeharra. Derrigorrezko hezkuntza amaitzen dutenean euskararen ahozko zein idatzizko ezagutza egokia izateko eskubidea eta betebeharra izatea.
|
|
2019
|
|
|
jartzen segituko dute. Behartutako desagertzeen kasuan egia
|
jakiteko
eskubideak, berebiziko garrantzia, duela nabarmendu du Altzelaik:
|
|
|
Hala adierazi digute, behin baino gehiagotan, desagerrarazitako pertsonen senideek?. Argi dute egia
|
jakiteko
eskubidea, oinarrizkoa, dela, eta azpimarratu dute biktimei eta haien senideei egia esatea, ezinbestekoa?
|
|
2020
|
|
|
Jaurlaritzari eskatu dio «erantzukizunez« jokatzeko eta enpresen egoera erreala jakiteko lan egin dezan: «Zer gertatzen ari den
|
jakiteko
eskubidea dugu». Arauak hautsi dituzten enpresetan zer gertatzen den ere jakin nahi du sindikatuak.
|
|
2021
|
|
|
«Egia, justizia, erreparazioa, berriz ez gertatzeko bermea eta balio demokratikoak» dira lege egitasmoaren ardatzak. Han jasotzen denez, gizarte osoak, eta bereziki biktimek, 1936ko gerran eta ondorengo diktaduran gertatutakoaren egia
|
jakiteko
eskubidea dute.
|
|
2022
|
|
|
Azken hitzartzean, Sorzabalen abokatu Aiert Larrartek Guardia Zibilaren jarrera deitoratu du: «Uste dugu biktimei errespetua zor zaiela, eta egia
|
jakiteko
eskubidea dutela. Baina beharrezkoa al zen Guardia Zibila hona etortzea Iratxe Sorzabal, Unai Romano edo [Igor] Portu eta [Mattin] Sarasola torturatu ez zituztela esatera?».
|
|
|
«Uste dugu biktimei errespetua zor zaiela, eta egia
|
jakiteko
eskubidea dutela. Baina beharrezkoa al zen Guardia Zibila hona ekartzea Iratxe Sorzabal, Unai Romano eta [Igor] Portu eta [Mattin] Sarasola torturatu ez zituztela esatera?».
|
|
|
«Hori guztia ez da etorriko, ikasleak hizkuntzaren arabera bereizten jarraitzen bada». Horrenbestez, alderdiei eskatu die itunean lehentasuna emateko euskaraz
|
jakiteko
eskubidea bermatzeari.
|
|
|
Era berean, azaldu dute 1968ko Sekretu Ofizialen Legeak ez duela eraginik Kongresuaren eta Senatuaren eskaerei dagokienez, eta erakunde horiek «sarbidea» izan behar dutela eskatu dezaketen edozein informazio jasotzeko. «Mikelen familiak egia
|
jakiteko
eskubidea du, eta beharrezkoa da, 36 urteren ostean, estatuko aparatuek ETArekin zerikusirik ez zuen pertsona baten heriotza estaltzeko ehundu zuten faltsukeria estalkia altxatzea», azaldu du Martinezek.
|
|
|
Erabakia «oso larria» da, eta «nafarren arteko berdintasunaren aurkako kolpea», Bilbaoren arabera, eta euskarak hezkuntzan duen lekuarekin alderatu zuen: «Egungo hezkuntza ereduak milaka haur eta gazteri ukatzen dio euskaraz
|
jakiteko
eskubidea, eta euskararen gutxieneko noziorik gabe uzten ditu». Izan ere, euskarazko irakaskuntza jasotzeko eskubiderik eza itxurazko eskubideekin estali nahi izatea egotzi dio Kontseiluak Nafarroako Gobernuari:
|
|
|
Hernan Larrain Txileko Justizia ministro izandakoak iragarri zuen plan pilotu bat abiaraziko zutela zazpiehun adopzio ilegalen biktimei beren familia biologikoa aurkitzen laguntzeko. Otsailean, arau proposamen bat aurkeztu zen jatorrizko identitatea
|
jakiteko
eskubidea konstituzio berrian sartzeko, baina bozketan, duela egun batzuk, botoen ia erdiak kontrakoak izan ziren, eta bertan behera geratu zen. Alfarok espero du arau berri hori sortu dela giza eskubideekin lotuta aurrez onartuak izan diren eta konstituzio berriaren parte izango diren beste arau konstituzional batzuetatik abiatuta, eta Gabriel Boricen gobernu berriak esperantza piztu dio, adierazi duelako lehentasun izango duela giza eskubideen auzia.
|
|
|
Tesi horretatik abiatuta, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunaren atarian, hausnarketa nagusi bat gizarteratu nahi du Foro Sozialak txosten baten bidez: «Egia
|
jakiteko
eskubidea funtsezko osagaia da giza eskubideen urraketen biktimei erreparazioa emateko». Foroak dio «nazioarteko estandar bat» dela, eta azpimarratu du «adostasun sozial, instituzional eta politiko bat» dagoela horren inguruan, baina egia ezagutzeko «zailtasun handiak» daudela, «ETAren nahiz Estatuaren biktimen oinarrizko eskaera bat» den arren.
|
|
|
Egia
|
jakiteko
eskubidea «gainditu gabeko irakasgai handia da», Foro Sozialarentzat. Zailtasun ugari ikusten ditu:
|
|
2023
|
|
|
Bakartxo Ruiz EH Bilduko legebiltzarkidearen arabera, txostena «mugarri bat» izan da egia
|
jakiteko
eskubidean: «Erakusten du Nafarroako herritarrek pairatu duten tortura noraino iritsi den, eta horren dimentsioa norainokoa izan den.
|
|
|
Ertzainek ongi ikusi dute agentearen jarrera agresibo eta autoritarioa, lekuz kanpokoa, eta egoeraren inozokeria. Ertzainek berek esan didate agentearen identifikazio plakaren zenbakia
|
jakiteko
eskubidea dudala. Azkenean Prosegurreko agenteak, ez dakit bere egoeraren larritasunaz jabetuta edo, bere identifikazio plakaren zenbakia eman dit:
|
|
|
Egiaz ari garenean, norberaren egiaz ari gara, zer gertatu zen
|
jakiteko
eskubideaz, baina gizarte mailako egiaz ere ari gara. Gertatutakoaren larritasuna ulertzea eta onartzea, zenbaitetan gizarte moduan ikusi nahi izan ez badugu ere.
|
|
|
Nor dira elebakarrak Eusko Legebiltzarrean?». Haren ustez, «gezur handi bat» gizarteratzen ari dira, «euskaraz ez dakienaren ez
|
jakiteko
eskubidea babesten ari baitira». Estatuek «inposizioz» ezarri dituzte euren hizkuntzak, Arzallusek azaldu duenez, eta euskarari eskatzen diote orain «sedukzioz» aritzeko.
|
|
|
Nor dira elebakarrak Eusko Legebiltzarrean?». Haren ustez, «gezur handi bat» gizarteratzen ari dira, «euskaraz ez dakienaren ez
|
jakiteko
eskubidea babesten ari baitira». Estatuek «inposizioz» ezarri dituzte euren hizkuntzak, Arzallusek azaldu zuenez, eta euskarari eskatzen diote orain «sedukzioz» aritzeko.
|