|
2000
|
|
|
Aipatu ere ez zion egin Eiderrek Kilkennyn egona zenik. Eta
|
jakinaren
gainean zegoen Txemaren edaririk gogokoena Kilkenny zerbeza zela.
|
|
|
—Dagoeneko
|
jakinaren
gainean zagok eta hire jarraibideak espero ditik.
|
|
|
—Charly ere
|
jakinaren
gainean zagok. Gaztigua utzi zioat telefonoan hona sartu aitzin.
|
|
2001
|
|
|
Nire lehen lana, Pantxo Rey aktore gazteari elkarrizketa egitea zen. Estreinatu behar zuten antzerki obrarako entsaioak antzokian egiten zituzten eta bertara gerturatzeko esan zidan, Rey
|
jakinaren
gainean zegoela eta eguerdiko hamabiak alderako zain izango nuela. Kalera bota behar nindutela konbentzituta joan nintzen erredakziora eta ez naute, bada, kulturara pasatzen!
|
|
|
Pare bat aldiz deitu dio etxera paletarako hitzordua ezeztatzeko, baina amarekin hitz egin du bietan, eta ez dio Chiapaseko inolako konturik aipatu. Baina bueno, horrek ez du ezer esan nahi, konturatu da Tasio,
|
jakinaren
gainean nengoela pentsatuko zian seguruena.
|
|
|
‘Nik dakidanez, ’ esan zuen Urrutik, eta
|
jakinaren
gainean zegoela uste genuen, ‘bi baino ez dira, bata errubia eta bestea bel beltza, eta biak putak... ’
|
|
2002
|
|
|
Edo hamaiketan genuen ordu erdiko atsedenaldia erabili, bisitalditxo bat egiteko. Bigarren aukera hobetsirik, Sararen etxerantz abiatu nintzen,
|
jakinaren
gainean nengoen arren etxetik kanpo ere egon zitekeela, erosketak egiten, paseatzen, edo beste zereginen batean. Behin harako bidean, nola zetozkidan buru ezpainetara etengabe Sarak idatzitako gutunaren azkeneko hitzak:
|
|
2003
|
|
|
Batez ere horietako bat hiltzen denean, horiek izaten direlako erleen jabeak, etxeko jauna edo etxekoandrea. Hori esplikatu zidan Dimasek, abisua eman behar zaiela erleei,
|
jakinaren
gainean egoteko. Gero esan zidan berak, Dimasek, ez ziela abisurik eman erleei, aita hil zenean, horregatik hil zirela erle guztiak.
|
|
|
Ez du inolako arazorik. Baina etxera iritsi, afari legea egin, ohean sartu eta adiskidearen emaztea besarkatuko duelarik, espero ez bezala erantzun duela iruditu zaio, emakumea
|
jakinaren
gainean balego bezala. Maitasuna egingo dute eta biharamunean, ohean bakarrik esnatuko delarik, bere esku hutsei erreparatuko die, amets baten ondoren bezala, hain suharki laztandu berri duten gorputzaren aztarnarik ere ez dutela ohartuz.
|
|
|
Denek zekiten, nik izan ezik. Sekretuaren funtsa hori baita, denak
|
jakinaren
gainean egotea, denak bat izan ezik. Ni.
|
|
2004
|
|
|
Zalakainek argiro dioen moduan, inoizko elebitasun ametsen eremutik lurrera jaitsi behar izan du euskaltzaleak, baldin eta euskal mundutik euskal mundurako erreferentzialtasuna duen informazio eta iritzi sailari oinarririk ezarriko bazaio. Elebitasunaren eremuak, orain
|
jakinaren
gainean gaude, eta ez da gutxi, egungo gizartean merkatuaren logikak daraman dinamika berberera garamatza: hots, gauzen balio etikoa eta demokratikoa birrinduz, gauzen balio pragmatiko instrumentala gailentzen da, gainerako kontsiderazio guztiak hutsaren pareko bihurtuz.
|
|
|
–Edonon, edonor sekretura hurbiltzen bada, edota, are gehiago,
|
jakinaren
gainean egon eta jendarteratu nahi badu, hitz eman behar dugu gainontzekook haren lana belztuko, gutxietsiko eta erraustuko dugula. Prestigioa zapaldu diogu, beste inork haren lana kontuan har ez dezan.
|
|
|
Baina ez, hark ez ninduen bereziki harritu,
|
jakinaren
gainean bainengoen nola Bartzelonako hirian eta inguruetan ere, seme alabei izena jartzeko orduan, Enekoren aldeko hautua egiten ari ziren bikote batzuk, mutilen kasuan, jakina... baina baziren Eneka izeneko neskatxak ere, gero eta gehiago, baita biki bikote bat ere, Eneko batek eta Eneka batek osatua, behin esan zidatenez.
|
|
2007
|
|
|
|
jakinaren
gainean bahengo,
|
|
2008
|
|
|
–Bi aldiz esan didazu beltzen eta mulatoen kontu hori, baina nik ez dakit sinonimoak ote diren askatasuna eta naturaltasuna, esan zion markes jaunak, kontsularen joan etorriekin apur bat urduri,
|
jakinaren
gainean zegoen arren kontsul jauna halakoxea zela, bi punturen arteko ibilbidea hamaika punturen arteko bihurtzen zuena?. Eztabaida horrek, haatik, luze joko liguke, eta zure abentura hori nola bukatu zen jakiteko irrikarekin nago.
|
|
|
baita nola, ezkondu baino hiruzpalau hilabete lehenago, izeba Ursulari beste haginetako min bat nagusitu zitzaion ere. Izeba, baina, Nazarioren esperientziaren
|
jakinaren
gainean zegoen, eta berandu gabe eskatu zion laguntza:
|
|
|
Adiskideak, aditu al duzue hori? Zera, gauza bat esango dizuet; gizon hori
|
jakinaren
gainean zegoan hasiera hasieratik. Begira bere aurpegiari, eta bertan idatzita ikusiko duzue.
|
|
|
Ez baitzaigu inon zehazten, gelen kopurua gorabehera, aitaren etxeko kideak gauzak egiterakoan nola mintzatuko diren. Baina, jakina, hori ez dago esan beharrik,
|
jakinaren
gainean baikaude, batzuen errealismoak eta besteen utopiak erdal hitza dutela lantegi eta euskarri. Ondo asko dakigu balizko aitaren etxean arrotz izango ginatekeela berriz ere.
|
|
|
–Bi aldiz esan didazu beltzen eta mulatoen kontu hori, baina nik ez dakit sinonimoak ote diren askatasuna eta naturaltasuna –esan zion markes jaunak, kontsularen joan etorriekin apur bat urduri,
|
jakinaren
gainean zegoen arren kontsul jauna halakoxea zela, bi punturen arteko ibilbidea hamaika punturen arteko bihurtzen zuena– Eztabaida horrek, haatik, luze joko liguke, eta zure abentura hori nola bukatu zen jakiteko irrikarekin nago.
|
|
|
Nazariok, beraz, hura guztia oroit zezakeen... baita nola, ezkondu baino hiruzpalau hilabete lehenago, izeba Ursulari beste haginetako min bat nagusitu zitzaion ere. Izeba, baina, Nazarioren esperientziaren
|
jakinaren
gainean zegoen, eta berandu gabe eskatu zion laguntza:
|
|
2009
|
|
|
Gaur da Terryren bila bakarrik natorren lehenengo aldia. Terry
|
jakinaren
gainean egongo da. Ziur baduela sorpresaren bat niretzat.
|
|
|
Hala, bada, lortu zuten lau langileek sindikatuetan infiltratzea. Eladio Orbegozo eta Venancio Laín UGTn, eta Luis Moraza eta Felipe Briones CNTn?, baita haietako bik halako pisu espezifiko bat izatea ere nork bere sindikatuaren barne eztabaidetan. Eladio Orbegozok UGTn, eta Luis Morazak, langile batzordeko kidea ere bazenak, CNTn?, eta orduan, Teofilo Mariari, Martin Belzunzek emandako datu guztiak eskuan zituela, azken kolpea ematea bururatu zitzaion, bi fasetan burutu beharrekoa: lehenengoan, Teofilo Mariak berak bultzatuko zuen greba bat, hartarako sindikatuetan infiltratutako langile asaldatzaileak erabiliz; sindikatuak
|
jakinaren
gainean zeuden, bestela ere, enpresak Renault etxearekin kontratu ezin hobeak egin zituela, orbetarrena Euskal Herrian eta penintsula osoan automobil industriarekin harremanak zituèn enpresa gutxitakoa zen, bakarra, beharbada?, eta irabazien apurra eskatzeko garaia zen, beraz, bi sindikatu nagusiek adostutako igoeraren arabera: % 6koa, soldatetan; enpresak, jakina, ezetz eta ezetz,% 3arekin aski zutela; harik eta langileek grebari ekin zioten arte:
|
|
|
arriskutsua izan zitekeen; baina sarjentua ere, hiriaren laguntzan etorritako miliziano zutabeko berrogei bat urteko gizona, Nikolai bizpahiru ordu lehenago ezagutu zuena?
|
jakinaren
gainean zegoen, antza, zer nolakoa zen azken hau, edo jakinaren gainean jarri zuten, nekez uler baitaiteke, bestela, nola hasieratik beretik estutu zuen Nikolai; hala, bada, bazirudien ezen patuak orbetarren etxea aukeratu zuela bi gizonen arteko elkargune gisa: liskargune gisa, alegia, handik zazpi zortzi egunera gertatuak ez zuen besterik berretsi?
|
|
|
Etxekoak
|
jakinaren
gainean zeuden eta, etxeko abokatuak aurreratu bezala, goiz erdian iritsi ziren Nazario eta Teofilo Maria Regina enera kamioi txiki batean, kanpoko atea, Damasok ireki zuena, zeharkatu ondoren; aurreko kabinan sarjentua eta gidaria zetozen; kutxan, berriz, Nikolai, Grigori eta beste lau soldadu, seiak ere aita semeak armaz zaintzen; lehenik, sarjentua eta gidaria irten ziren; gero, gidariak kutxa... sei soldaduak eta bi atxilotuak.
|
|
|
Mahaira jarri orduko, Chaunay hartako azken ahuntzainak ere bazekien Nafarroako erregina zendua zela. Den denak
|
jakinaren
gainean zeuden, Henrike eta biok salbu. Ohitura zenez, ministro bat genuen mahai ondoan, bazkal aitzin otoitzak irakur zitzan.
|
|
|
Ez Miossensek, ezta Aubignék ere, bistan dena. Armagnac bera, urte eta erdi lehenago Normandiara joan gabe nirekin Parisen gelditu zena,
|
jakinaren
gainean zegoen. Sinesteak lanak, baina ene begi parean froga.
|
|
|
Hala, bada, lortu zuten lau langileek sindikatuetan infiltratzea –Eladio Orbegozo eta Venancio Laín UGTn, eta Luis Moraza eta Felipe Briones CNTn–, baita haietako bik halako pisu espezifiko bat izatea ere nork bere sindikatuaren barne eztabaidetan –Eladio Orbegozok UGTn, eta Luis Morazak, langile batzordeko kidea ere bazenak, CNTn–, eta orduan, Teofilo Mariari, Martin Belzunzek emandako datu guztiak eskuan zituela, azken kolpea ematea bururatu zitzaion, bi fasetan burutu beharrekoa: lehenengoan, Teofilo Mariak berak bultzatuko zuen greba bat, hartarako sindikatuetan infiltratutako langile asaldatzaileak erabiliz; sindikatuak
|
jakinaren
gainean zeuden, bestela ere, enpresak Renault etxearekin kontratu ezin hobeak egin zituela –orbetarrena Euskal Herrian eta penintsula osoan automobil industriarekin harremanak zituèn enpresa gutxitakoa zen, bakarra, beharbada–, eta irabazien apurra eskatzeko garaia zen, beraz, bi sindikatu nagusiek adostutako igoeraren arabera: % 6koa, soldatetan; enpresak, jakina, ezetz eta ezetz,% 3arekin aski zutela; harik eta langileek grebari ekin zioten arte:
|
|
|
Etxekoak
|
jakinaren
gainean zeuden eta, etxeko abokatuak aurreratu bezala, goiz erdian iritsi ziren Nazario eta Teofilo Maria Regina enera kamioi txiki batean, kanpoko atea, Damasok ireki zuena, zeharkatu ondoren; aurreko kabinan sarjentua eta gidaria zetozen; kutxan, berriz, Nikolai, Grigori eta beste lau soldadu, seiak ere aita semeak armaz zaintzen; lehenik, sarjentua eta gidaria irten ziren; gero, gidariak kutxa... sei soldaduak eta bi atxilotuak.
|
|
|
enpresari zein enpresarikumearen bahiketaren ganbarako zelataldian irabazi zuèn bereizgarria ere –ez ikurrik ez ezaugarri agerikorik ez zuen arren, Nikolairi eman zioten zainketaren ardura nagusia, Grigori baino maila bat gorago jartzen zuena– kendu egin baitzioten; han, izan ere, sarjentuaz aparte, maila berekoak ziren soldadu guztiak, lehenengoa eta bigarrena, hirugarrena eta laugarrena, Grigori eta Nikolai, Nikolai eta Grigori: ...ere!; Nikolai, beraz, behin zigortua izan zena –diziplina ezagatik bidali baitzuten ganbara zaintzera–, bi aldiz zigortua sentitu zen, eta bi aldiz zauritua, eta zauriturik zegoèn piztia –basurdea– arriskutsua izan zitekeen; baina sarjentua ere –hiriaren laguntzan etorritako miliziano zutabeko berrogei bat urteko gizona, Nikolai bizpahiru ordu lehenago ezagutu zuena–
|
jakinaren
gainean zegoen, antza, zer nolakoa zen azken hau, edo jakinaren gainean jarri zuten, nekez uler baitaiteke, bestela, nola hasieratik beretik estutu zuen Nikolai; hala, bada, bazirudien ezen patuak orbetarren etxea aukeratu zuela bi gizonen arteko elkargune gisa: liskargune gisa, alegia, handik zazpi zortzi egunera gertatuak ez zuen besterik berretsi...
|
|
2010
|
|
|
Orain hori esaten dut,
|
jakinaren
gainean bainago zer ibilbide egin zuen amaren gaitzak, baina une hartan, egia esan, amak ez zidala argibiderik eman nahi eta bakarrik egon nahiago zuela pentsatu nuen; hala, zutitu eta sofatik alde egiten nuela, bakarrik utzi nuen; gezurra esango nuke, hala ere, esango ez banizu orduantxe hasi nintzela pixka bat kezkatzen, Damaso, nahiz eta izeba Ernestinak garrantzia kentzen zion amaren ustezko arazoari;. Porrotak bere arnasguneak behar ditu:
|
|
|
larrialdi zerbitzuetatik atera eta gero eta biziago duguna: harritu ere, harritzen naiz nola arnasberritzen eta biziberritzen ari garen hizkuntza, nahiz eta
|
jakinaren
gainean nagoen egin dezakegun guztia ere urri bezain murritz gerta daitekeela, hain dira indartsuak inguratzen gaituztèn hizkuntzak, espainola eta frantsesa; gure jarduna nekagarria eta etsitzeko modukoa da, zinez: egon ere, hala egoten naiz batzuetan, nahiz eta, batez ere, baikor eta itxaropentsu nagoen, euskara bultzatzen dugunon munduak bai baitu bihotz bat, euskararen bihotzarekin bat egiten duena?
|
|
|
zioen Barojak berak, eta horretan ere arrazoi du, nik uste, itxura egin nahi ez dugunean ere itxura egiten baitugu, batzuetan gehiago, besteetan gutxiago, baina ezinbestean beti?, gure baitan beti baitago zerbait ezkutua, ihes egiten diguna, hain da nahasia eta hain atzemanezina inkontzientearen eremua. Baina badakit neure mugen berri, eta,
|
jakinaren
gainean nagoelako hain zuzen ere, are gehiago jakin nahi nuke, eta horrek ez du atzerabueltarik jada.
|
|
|
Euskal Elizako hierarkia, beraz, eragile politikoak zertan ari ziren oso
|
jakinaren
gainean zegoen, hiru alderdi politiko nagusietako buruzagitzek Jesusen Lagundiko atea jo zutenean.
|
|
|
Gobernuak ETAri proposatu zion presoen gaiaz mintzatzea, baina erakunde armatuko ordezkariek erantzun zuten mahai politikoa aktibatzen ez zen bitartean, ETA ez zela horretaz hitz egiten hasiko. Horren
|
jakinaren
gainean zeudelarik, Batasunak ere negoziatu beharrik gabeko urratsak emateko proposatu zion PSOEri, Otegiren arabera: –Guk bageneukan gai horren inguruko ikuspuntua baina, beste mahaiko kontua zenez, PSOEri transmititzen genion, egoera samurtze aldera, legearen araberako urratsak egiteko.
|
|
|
Ezin zuen jakin ze ordu zen baina, eguzkiaren egoeragatik, amak altxatuta behar zuen jada. Beraz, aurreko gauean bere ihesaldiaz konturatu izan ez balitz ere,
|
jakinaren
gainean egongo zen orain. Jakinaren gainean eta oso arduratuta.
|
|
|
–Ez, izeba Aviniak pasako zien abisua,
|
jakinaren
gainean egongo dira. Oraindik aitonarekin nagoela pentsatuko dute.
|
|
|
Kafetegiko mahaiak jangelako jendez betetzen hasi ziren. Uda iragan ostean bi haien
|
jakinaren
gainean zeuden denak, eta bestela ere, han zegoen zuzendariaren itxura zalantzak uxatzeko, gauez dantzaldian ikusi bezalaxe, okerrago, hain begiratzeko erraz, doan, bere desgrazia.
|
|
|
SINATZEKO paper pila hori ekarri zidatenean bururatu zitzaidan lehenengoz. Ebakuntzarako baimena ematen nuela adierazi behar nuen, eta
|
jakinaren
gainean nengoela hau eta hau gerta zitekeela, halako eta halako ondorioak izan zitzakeela, endredoak eta konplikazioak. Hitzez hitz irakurriz gero, bizirik baino hilik irteteko aukera gehiago zegoela zirudien eta gogoa ematen zuen batere ebakuntzarik ez egiteko, gerokoak gero.
|
|
|
nik neuk ahal bezain ongi egin dut aita zenak utzi zidanarekin, eta badakit zeuk ere ondoen deritzozun moduan jokatuko duzuna; bestelakoak baitira garaiak, bestelakoak gu bion nortasunak ere. Idatzita eta finkatuta utzi ditut era berean,
|
jakinaren
gainean egongo zara honezkero, hil ostean egin beharrekoak: zer elizkizun eta ospakizun, zer egin gorpuarekin...
|
|
|
cuando habla uno de sí mismo, finge también" zioen Barojak berak, eta horretan ere arrazoi du, nik uste, itxura egin nahi ez dugunean ere itxura egiten baitugu —batzuetan gehiago, besteetan gutxiago, baina ezinbestean beti—, gure baitan beti baitago zerbait ezkutua, ihes egiten diguna, hain da nahasia eta hain atzemanezina inkontzientearen eremua. Baina badakit neure mugen berri, eta,
|
jakinaren
gainean nagoelako hain zuzen ere, are gehiago jakin nahi nuke... eta horrek ez du atzerabueltarik jada. Bizi dugun une bakoitzak, baina, zenbat aldagai ote ditu sorburuan, unearen nondik norakoan parte hartzen dutenak, aldagai fisiologikoetatik hasi eta psikologikoetaraino?
|
|
|
Kontatu dizut lehen nola egin nintzen nerabezaroan euskaltzale, baita nola hartu nuen, berandu gabe, euskara euskaldunon altxor eta monumentutzat; gurea, gainera —Machu Pichu, Taj Mahal eta Piramideak ez bezala—, haragizkoa da, egun batean hilzorian egon zena —frankismoa euskararen desertuko zeharkaldia izan zen—, baina gaur —ikastolena eta euskaltegiena ez da lan makala izan! — larrialdi zerbitzuetatik atera eta gero eta biziago duguna: harritu ere, harritzen naiz nola arnasberritzen eta biziberritzen ari garen hizkuntza, nahiz eta
|
jakinaren
gainean nagoen egin dezakegun guztia ere urri bezain murritz gerta daitekeela, hain dira indartsuak inguratzen gaituztèn hizkuntzak, espainola eta frantsesa; gure jarduna nekagarria eta etsitzeko modukoa da, zinez: egon ere, hala egoten naiz batzuetan, nahiz eta, batez ere, baikor eta itxaropentsu nagoen, euskara bultzatzen dugunon munduak bai baitu bihotz bat, euskararen bihotzarekin bat egiten duena... zeren gurea, azken batean, maitasun istorio bat baita, amorante askoren artekoa, nekez egin dezakeena porrot, amorante bat etsi edo hil orduko sortzen baita beste bat, etsitakoaren edo hildakoaren tokia hartzeko.
|
|
|
Orain hori esaten dut,
|
jakinaren
gainean bainago zer ibilbide egin zuen amaren gaitzak, baina une hartan, egia esan, amak ez zidala argibiderik eman nahi eta bakarrik egon nahiago zuela pentsatu nuen; hala, zutitu eta sofatik alde egiten nuela, bakarrik utzi nuen; gezurra esango nuke, hala ere, esango ez banizu orduantxe hasi nintzela pixka bat kezkatzen, Damaso... nahiz eta izeba Ernestinak garrantzia kentzen zion amaren ustezk... bere haserrealdiak, alegia, baina gero eta hobeto jarriko da, ikusiko duzue" esaten zuen; eta esaten zuen:
|
|
2011
|
|
|
etxeko atea ireki; elizako idazkaritzara joan, non baitzegoen apeza; honi jakinarazi? eta don Urbanok, irri zuri bat eginik?
|
jakinaren
gainean zegoen ordurako apeza, Atilano Onofreri bisitan joan zitzaiola?, erran zuen:
|
|
|
–Zer bertze froga behar duk hik, baldin eta
|
jakinaren
gainean bahago Eliz Ama Sainduak dioena egia dela, eta baldin eta ni neu banaiz Eliz Ama Sainduak herri honetan duen boza?. Deabrua tentatzea duk hori!
|
|
|
–Gero, berrekin dio Leonek?, bi gizonak bide erdian ezinbertzean topatu eta hantxe gelditu zituan, bizpahiru segundotan elkarri begira? zeren nik, oharturik nola zeuden gauzak, Atilanori abisatu, eta
|
jakinaren
gainean baitzegoen hura ordurako elizan gertatutakoaz eta bertze guztiaz, eta zeren hura ere Onofreren bila abiatua baitzen, ondorioz?
|
|
|
Anastasia
|
jakinaren
gainean zegoen ordurako, haurraz erditzen zirèn ezkongabeko hainbat eta hainbat amak uko egin behar izaten ziotela beren sabeleko fruituari, batzuetan, beren borondatez, haurra gobernatzeko posibilitaterik ez zutelako, eta bertze batzuetan, epaitegiek hala erabakita?: halakoetan, bietan bat:
|
|
|
Guretzat dibertigarria izan zen. Zu zoriontsu zinen bizimodu bikoitz horrekin, eta ni bederen ez nintzen ausartzen
|
jakinaren
gainean geundela esaten, esan zuen, eta samurtasun handiz begiratu zidan. Nik ere leihatila jaitsi nuen pitin bat, ea kresalaren usainak burua baretzen zidan.
|
|
|
Sentitzen nuenaren laurdena sentitzeko gai ote naizen probatu nahi dut, besterik ez; maitasunaren errautsen azpian zer geratzen den ikusi, iraganak zer indar duen neurtu, esan zuen. Laborategiko esperimentu bat zirudiela erantzun nion eta ondorioen berri
|
jakinaren
gainean egotea eskertuko niola.
|
|
|
Galderei beldurrik ez izateaz gain,
|
jakinaren
gainean egon behar dugu XXI. mende honetako utopia handia giza duintasunaren aldekoa dela. Eta utopia hori egia bihurtzeko diren aldaketa sakonek, edozein herri aldatzeko egin behar direnek bezalaxe, denbora tarte luzea behar dutela.
|
|
|
Kale labur honen bi muturren artean bizitzako urte gehienak. Ez baitakit zuek
|
jakinaren
gainean zaudeten, baina ni Salbide kale honen beste muturrean bizitakoa bainaiz txikitan. Bidearen beste muturrean eta herriaren muga zen azkeneko etxean.
|
|
|
Are gehiago: bere hizkuntza xumearekiko erabilera leialtasun sutsua daukan hizkuntz militantea bera ere sumisioaren aldera lerratuko da egoeraren ezinak hartaraturik, nahiz eta bidegabekeriaren handiaz
|
jakinaren
gainean egon. De facto, beraz, indarrean dagoen erabilera soziolinguistikoaren dinamikak bere botere logika ezarri ohi du, eta, ondorioz, erabilera dinamika horri gain hartzea ezinezkoa da.
|
|
2012
|
|
|
Hilabete pasatu zuten gure artean, Intxaurrondo auzoko antzoki txiki batean, grabatu behar zuten disko berrirako eta ondorengo birarako kantuak ontzen. Euskal Herriko komunikabideak
|
jakinaren
gainean zeuden eta hainbat elkarrizketa eman behar izan zituzten. Radio San Sebastian irratian izan zen horietako bat.
|
|
|
–Galdetzen nizun zeren eta, ez dakit
|
jakinaren
gainean zauden, Gurasoen Elkartekook kanpaina bat egiten ari gara auzoko eskola publikora euskaldunak erakartzeko, eta zuk?
|
|
|
–Baina niri ordea, berriro Charlesek haren sorbalda gainera makurturik?,
|
jakinaren
gainean egotea gustatzen baitzait, hori badakizu.
|
|
2013
|
|
|
Koldo
|
jakinaren
gainean zegoen antzez kolpe bat eman behar zuela: eman ere eman zuen, itxura batean, taldekideak isil isilik geratu ziren behintzat, harriduraren harriduraz.
|
|
|
–Omarrek deitu zidak telefonoz, juxtu ni etorri aitzin, eta erran zidak
|
jakinaren
gainean egon nahi duela. Etortzeko ere prest zagok nahi izanez gero?
|
|
|
–Segi segi. Nik ez ditiat hire etxekoak ezagutzen, eta
|
jakinaren
gainean egotea ona duk, badaezpada. Baina Raissaz ari hintzaidan, oker ez banago:
|
|
|
Etxeko guztiak
|
jakinaren
gainean zeuden ordurako. Raissak Omarri erran zion lehenik, amari gero; amak aitari eta aitak bere anaia Ubaydi?. Abdel Haqqi eta Raissari gertatutakoaz:
|
|
|
sufrimenduari zentzu bat ikustera baitzeroan, baita hura gainditzera ere. Lehiaren bezperan, berriz, bi lagunak, zelan
|
jakinaren
gainean baitzeuden beste lagunek (hamar guztira) Garateko igoerari ekin behar ziotela azken entrenamendu gisa, atzetik irten ziren?. Psikologikoki zirikatu behar ditiagu, artega jar daitezen??, esaten zion Facundok, hanpuruski?, baita haiek harrapatu eta pasatu ere, batzuk lehenago, beste batzuk geroago.
|
|
|
Hantxe zegoen, bai, Ibrahim Mussalem. Abdel Haqqen aita, egia erran, semeari deitzekotan egon zen, berria jakin ez bertze, halako moldez, non telefono zenbakia markatzen ere hasi baitzen, nahiz eta, hondarrean, zuhurtasunak bideratuta, beharbada,
|
jakinaren
gainean baitzegoen, azken batean, nola bukatu zuten Mâredek eta Abdel Haqqek, bakoitza bere aldetik?, gibelera egin zuen; are gehiago: Ibrahimek manifestaziotik semea eta erraina une batez ikusi, baina, ez ikusiarena egitea erabakita, aita semeek harreman onak zituzten arren, bazuten elkarrengandik urruntzen zituèn gai bat, bortizkeriaren balizko zilegitasunari lotua?, aitzina egin zuen.
|
|
|
nahiz eta, lantzean behin, bere egoera disimulatzen saiatzen zen, alferreko ariketetan sarri. Lagunak
|
jakinaren
gainean zeuden emaztea gaixo zuela, eta, hargatik zelakoan, ez zioten itaunik egiten. Egun batean, gainera, galeper kaxuela bat egiten ari zela, saltsa lurrundu eta jakia erre egin zitzaion.
|
|
|
–Tenorez gara oraino. Jakinaren gainean egon beharreko guztiak
|
jakinaren
gainean daude. Bertze guztiek ez dute inoiz deus jakinen.
|
|
|
Eskuekin ukituz gero ere lehertuko zen. Biurrun
|
jakinaren
gainean zegoen GAL bere atzetik zebilela, atxilotu batzuei topatutako dokumentazioan eta Poliziari egindako aitorpenetan Biurrun euren jomuga zela aitortu baitzuten.
|
|
|
–Lehengoan egin nuen bezala, esan zion Elizabethek,
|
jakinaren
gainean dagoenaren irribarreaz?; egi egia, zaindu egin dut neure burua halakoetatik. Baina ez pentsa beti hain sarri etortzen denik. Zeuengatik gonbidatu dugu hainbestetan aste honetan.
|
|
|
Darcy, berez, ez zen bere zoriona bozkarioz gainezka adierazten duten horietakoa; eta Elizabethek, aztoratuta eta nahastuta, gehiago zekien zoriontsua zela, sentitu baino; zeren, gertu gertuko lotsaldiaz gain, bazuen bestelako gaitzik ere bere aurrean. Bazekien etxekoek zer sentituko zuten bere egoera ezagutzera ematen zuenean;
|
jakinaren
gainean zegoen familiako inork ez zuela gogoko Darcy jauna, Janek izan ezik; eta beldur zen besteena ezinikusia ere ez ote zen izango, Darcyren fortuna eta gora handi guztiak ezabatu ezin izango zuena.
|
|
|
Koldo
|
jakinaren
gainean zegoen antzez kolpe bat eman behar zuela: eman ere eman zuen, itxura batean, taldekideak isil isilik geratu ziren behintzat, harriduraren harriduraz.
|
|
|
–Segi segi. Nik ez ditiat hire etxekoak ezagutzen, eta
|
jakinaren
gainean egotea ona duk, badaezpada... Baina Raissaz ari hintzaidan, oker ez banago:
|
|
|
Etxeko guztiak
|
jakinaren
gainean zeuden ordurako –Raissak Omarri erran zion lehenik, amari gero; amak aitari eta aitak bere anaia Ubaydi... – Abdel Haqqi eta Raissari gertatutakoaz: maiteminduta zeudela, alegia.
|
|
|
urte hartan ez, ordea, malenkoniak hartua baitzegoen, bere baitan bildua, pentsakor... nahiz eta, lantzean behin, bere egoera disimulatzen saiatzen zen, alferreko ariketetan sarri. Lagunak
|
jakinaren
gainean zeuden emaztea gaixo zuela, eta, hargatik zelakoan, ez zioten itaunik egiten. Egun batean, gainera, galeper kaxuela bat egiten ari zela, saltsa lurrundu eta jakia erre egin zitzaion.
|
|
|
Hantxe zegoen, bai, Ibrahim Mussalem. Abdel Haqqen aita, egia erran, semeari deitzekotan egon zen, berria jakin ez bertze, halako moldez, non telefono zenbakia markatzen ere hasi baitzen, nahiz eta, hondarrean –zuhurtasunak bideratuta, beharbada,
|
jakinaren
gainean baitzegoen, azken batean, nola bukatu zuten Mâredek eta Abdel Haqqek, bakoitza bere aldetik–, gibelera egin zuen; are gehiago: Ibrahimek manifestaziotik semea eta erraina une batez ikusi, baina, ez ikusiarena egitea erabakita –aita semeek harreman onak zituzten arren, bazuten elkarrengandik urruntzen zituèn gai bat, bortizkeriaren balizko zilegitasunari lotua–, aitzina egin zuen.
|
|
|
–Omarrek deitu zidak telefonoz, juxtu ni etorri aitzin, eta erran zidak
|
jakinaren
gainean egon nahi duela. Etortzeko ere prest zagok nahi izanez gero...
|
|
|
Halako eran, non, ñabardura horrek –ilusio batean bizi zen, azken batean– sufrimenduari zentzu bat ikustera baitzeroan, baita hura gainditzera ere. Lehiaren bezperan, berriz, bi lagunak, zelan
|
jakinaren
gainean baitzeuden beste lagunek (hamar guztira) Garateko igoerari ekin behar ziotela azken entrenamendu gisa, atzetik irten ziren –" Psikologikoki zirikatu behar ditiagu, artega jar daitezen...", esaten zion Facundok, hanpuruski–, baita haiek harrapatu eta pasatu ere, batzuk lehenago, beste batzuk geroago.
|
|
2014
|
|
|
Juanpari esan nion ez zegoela arazorik, lasai joan gintezkeela festibalera: zuzendaritzaren prentsaurrekoa hurrengo astean izango zela, edo bi aste geroago, asko jota; hortik aurrerako den dena lotua zutela Rosón ekin, eta polizia
|
jakinaren
gainean zegoela. Ziur egon zitekeela, ez gintuztela molestatuko; gainera, nola aurkituko gintuzten halako jendetzaren erdian?
|
|
|
–Bai,
|
jakinaren
gainean nago. Ludovic desagertu eta hilabete batzuetara hasi ziren kontu horiek.
|
|
|
...a besterik ez izan arren, zuri bezala kontatuko baitzien kontu bera, disimulu eta sino mino berberak erabiliz, beste dozenaren bati, isilpea gordetzeko eskari berberak errepikatuz aldi oro, eta isil mandatuaren entzule bakoitzak gauza bera egingo zuen gero bere inguruan, azkenean, gutxi gorabehera gutarren multzoa osatzen genuen edo gutarrekiko adiskidetasun nahiz famili harremanetan ginen guztiok
|
jakinaren
gainean egon arte, nahiz eta, teorian, inork ezer jakin ez.
|
|
|
Ez zela horren harrigarria esan al dut? Harrigarria agian ez,
|
jakinaren
gainean baikeunden, baina haren plantak bazuen halere zerbait durduzagarria; penagarria bai, baina are gehiago artegagarria; ikuste hutsak mina ematen zuen, baina babesteko gogoa baino gehiago ihes egitekoa pizten zuen; zakur makilatu batzuen antzera, kontsolatzera doakien eskuari haginka egiten diotenak. Sentsazio horixe sorrarazten zuen Artolaren itxura parte txarrekoak, baita hari buruz kontatzen ziren istorioek ere.
|
|
|
Buhame sorgin madarikatu horiek katuaren begiak zauzkatek! Gauean ere ikusten ditek, eta horrako hori
|
jakinaren
gainean egon daitekek...»
|
|
|
Haren ezkutuko nortasuna agerian zegoen inondik ere, patu deitoragarriak amaren aurrean jarri zuenetik. Ongi
|
jakinaren
gainean egongo zen noski Ivan Ogareff tsarraren mandatari bat Irkutsk aldera zihoala, Omsk hirian barrena pasatu eta gero. Garrantzi itzela izan behar mandatari horrek zeramatzan mezuek.
|
|
|
Haien hizkera, aldiz, pirata gordinen hizkera zen: mutiria baina bipiltasunik gabea, zekena baina ozartasunik gabea, ankerra baina kemenik gabea; talde osoan aurreikuspen edo deliberamendu apurrik ere ez zegoen, eta ez ziruditen
|
jakinaren
gainean zeudenik gauza horiek beharrezkoak direla munduan ibiltzeko. Haien desira zen lurraren erraietatik altxorrak erauztea, lapurrek kutxa gotorra bortxatzean dutenaz beste kezka moralik gabe.
|
|
|
tiroketaren egunean, lekuko baten deia jaso zuten 112 telefonoan. Abadiak bestela bezala aipatu zuen, ni
|
jakinaren
gainean nengoelakoan.
|
|
2015
|
|
|
–Zure gurasoak
|
jakinaren
gainean daude, eta, ikastaroa bukatzeko hilabete eskas falta bada ere, ondo deritzote zu familiaz aldatzeari. Ahal dela, gaur bertan bilatuko dizut beste etxe bat, eta, hori esanda, bulegoko irteera seinalatu dit eskuaz.
|
|
|
Zure egoeraren berri eman diozu, baina ez du ezuste keinurik bat ere egin, azken gorabeherez ere
|
jakinaren
gainean balego bezala. Osasunaz galdetu diozu zuk, eta azken urteko bide terapeutikoa laburtu dizu, xehetasunetan sartzeko gogorik ez balu bezala, eta zuk ez duzu gehiago zirikatu nahi izan.
|
|
|
Azken zurrutada egin dio bere freskagarriari, izotz amorfoei astindu bat eman eta, berriz begiratu didanean, ez dut zalantza izpirik izan:
|
jakinaren
gainean dago. Noski baietz.
|
|
|
Ez nuen ezkutatzen, mundu guztiak jakitea nahi nuen. Ziur naiz ama eta Joseba ere
|
jakinaren
gainean egon zirela, ez ikusiarena egin arren. Denbora hartan guztian neska bakar batekin oheratu nintzen.
|
|
|
Beste mundu baterantz goaz. Eta
|
jakinaren
gainean dagoen jende batzuk egoeraz baliatzen ari dira helburu ilunak lortzeko. Horixe da Arkanian gertatzen dena:
|
|
|
–Azeriak kontatu didanaren arabera,
|
jakinaren
gainean zaude.
|
|
|
izan zutela: . Eta, guk dakigula, PP
|
jakinaren
gainean dago?. Aurrerago,, akordio zehatzik edo akordio erresolutiborik?
|
|
|
Ezkutuagoko beste presiorik ere bazen. ETA eta Zapateroren gobernua zeharkako harremanetan ziren ordurako, Henri Dunant zentroaren eta Powellen bidez, eta Gobernua
|
jakinaren
gainean zegoen udal eta foru bozetan ezker abertzalearekin gertatzen zenak eragina izango zuela beste eremu horretan ere. ETAk seinaleak behar zituen, indarkeriarik gabeko jokaleku berrian politika egiteko eragozpenak kenduko zituzten seinaleak.
|
|
|
Gero, Bruselako Adierazpena etorri zen. Currinek eta bazuten ezker abertzale barneko eztabaiden berri, bazekiten Batasuneko buruzagitzak nora iritsi nahi zuen, baina
|
jakinaren
gainean zeuden ETAk, artean, eragozpen handiak zituela. Egoera horretan, nazioartetik bultzada bat ematen ahalegintzeko ordua zela erabaki zuten.
|
|
|
Ez zen Batasunaren eta ETAren arteko borroka izan, baina, neurri batean, bi erakundeotako zuzendaritzen arteko pultsua gakoa izan zen, erabakigarria izan baitzen Batasuneko zuzendaritzakoek barne eztabaidarekin aurrera egitea ETAko zuzendaritza horren aurka zegoela
|
jakinaren
gainean zeudenean. Hortxe bukatu zen abangoardia armatua.
|
|
|
2004an beste heldutasun momentu bat iritsi zela, edo iristen ari zela, sumatu zuten Henri Dunant zentroan. ETA eta ezker abertzalea konponbiderako irteera baten bila zebiltzala
|
jakinaren
gainean zeuden, eta konponbide horretan saiatzeko prestasuna zuen agintari bat iritsi zela Espainiako Gobernura. Europako Batasuneko hainbat gobernurekin lotura du Henri Dunant zentroak.
|
|
|
Kristinek eta Arik ez dakite Hura ere umezurztegian dagoela, uda pasatzera Ragnheidur amonaren etxera joan dela esan baitzien alabak. Apaiza ere gezurraren
|
jakinaren
gainean dago eta, nahiz eta sekretuaren konplize izateak deserosotasun handia sortu, isiltasunari eustea erabaki du. Badaki edozein egunetan magistratuak horren berri edukiko duela, eta zigorrik handiena neska gazteak jasoko badu ere, pentsatzekoa da bera ere ez dela onik irtengo atakatik.
|
|
|
Alferrik izan da, ordea, magistratuak ez du atzera egingo. Badaki dagoeneko Kopenhageko Koroa ere auziaren
|
jakinaren
gainean dagoela, eta bere burua eta kargua arriskuan daudela. Une batzuetan, norbere buruari bakarrik begiratu behar zaiola uste duenetakoa da Ari.
|
|
|
Etxebarria eta biak aldegin izana, inorentzat jipoia suertatu bazen, berarentzat izan zen. Hasieran zenbaitek Irezabal ere
|
jakinaren
gainean zegoela zabaldu bazuten ere, nahikoa zen ordezkariaren aurpegi minduari begiratzea susmo hark funtsik ez zuela ikusteko. Kontuak kontu, De la Sotak esan berri zuen bezala, batzuk han geratu ziren.
|
|
|
Txikitatik zen bere laguna Serafin eta ondo zekien hori berak. Makina bat aldiz kontatu zion bere aitajaunak, abertzale goiztiarra berau, Kepa izenez bataiarazi zuela, eta
|
jakinaren
gainean zegoen beste ordezko erdaldunek sortzen zioten amorruaz. Mingaina txuloan gorde, hortzak estutu eta ez zuen ezer erantzun ordea.
|
|
|
Hortik aurrera, Euskal Herritik datorren egunkariren bat lortzen saiatuko dira egunero, herriminagatik ez baina jakin minagatik, edozer gertatuta ere
|
jakinaren
gainean egoteko; helduak behintzat, sukaldari eta begiraleak?, haurrei ez baitiete ezer esaten, ezer ez esateko ordena daukate gainera. –Oporlekua da hau?
|
|
|
Bazakiat egia. Eta
|
jakinaren
gainean egon nauk beti.
|
|
|
Baina pentsatzen jarri nauk, azkenengo egunetakoak ikusita, GALeko kontu hauek eta? Amorrua ematen zidak gertatzen ari dena ikusteak, kaka azaleratu denean politiko guztiak indignatuta baleude bezala, denok
|
jakinaren
gainean geundenean aspalditik?
|
|
|
Ez behinere, ez eta guiçon bati biciaren beguiratceco, edo mundu guciaren iravazteco?. Bekatu mortala baita hori, eta
|
jakinaren
gainean nengoen, katixima debru hori mila bider irakurri eta gero. Kasu egin izan banio?
|
|
|
–Botella?: ihesari buruzko lana(
|
jakinaren
gainean daude)
|