Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 1.289

2000
‎Gai hori DBHko 1 mailan landu behar da, aldaketak gertatu aurretik. Kasu honetan, garrantzitsua da neska mutilek gorputz aldaketa pozik bizitzea, gogoz itxarotea, jakinaren gainean egotea.
‎Erreferentzia barregarriak ez dira falta eta zirto ugari aurkituko duzu bertan. Publikoa konplize du une oro, bai plazaratzen diren egoerekin bere burua irudikatzen duelako, bai eszenaratzeko moduarengatik, ikuslea Kikeren saiakerekin jakinaren gainean baitago.
‎Oholtza gainean dagoela oso gutxitan gertatu zaio Asierri publikoa hunkiaraztea, eta jakinaren gainean dago: " Beste aktore batzuek aiseago lortuko dute hori.
‎Horren baitan, emakumearen desamodio istorioa kontatuko da. " Martin bere kuttuna ezin da hitzordura azaldu faxistak jakinaren gainean daudelako. Maitasun hura inoiz gauzatu ez bazen ere, zenbait urteren buruan, azken agerraldian dagoen afari meriendan elkartuko dira biak" dio Mitxel Gorrotxategik.
‎Honen guztiaren jakinaren gainean jarri nahi zituen irakurleak, zeren" desberdiñak gera zenbait gauzetan euskaldunok: siñestun eta siñesgabe, zuri, beltz eta gorriak, ezkertiar eta eskubitar, aurrerakoi eta atzerakoi, baserritar eta kaletar, jakitun eta ezjakin, zahar eta gazte, mugaz emengo eta mugaz andikako" baina" ba gera zerbaitetan bat.
‎Liburu hauetako narrazioak solteak dira, elkarrekin loturarik gabeak, baina ez da beste gabeko gehikuntza formula hutsez eginiko egitura, berariaz egina baizik. Honezkero jakinaren gainean gaude, Sarrionandiaren obretan dena dagoela, zentzu batean ala bestean, literaturaren zerbitzutan pentsatua. Liburu hauen egiturari eta bere ipuingintzari buruzko" azalpenak" Ifarraldeko orduak liburuaren azken narrazioan eman zituen nolabait, zeharka ordurarte euskal kritikoek bere liburuez esanikoak ironikoki aipatuz:
‎Ez alderdi politika??: . Zalantzarik gabe, normalizazioprozesu batean herria ongi jakinaren gainean jartzea beharrezkoa da. Baina informazio hori ongi hartua izan dadin, lan politiko handia egin behar da aurrenik; hitzhorren balio semantikoa nahi adina mugatu behar bada ere?
‎Honezkero ahaztuta ere bai, orduko gehienak.Baina gauza jakingarri asko ditu komentu honek, bai. Gu kaputxinoak bertara etorribaino lehen ere, tenplarioen ospitalea egon ote zen aipatzen dute, Santiago bideanzihoazen erromesentzat eta; elizaren egitura ere, jakinaren gainean egongo zara ez delaedonolakoa: oso gutxi dira inguru honetan gurutze greziar eran eginak, lau besoberdinekin...
‎nazioaren (naturala den ala ez, hori beste kontu bat da) irudia zabaldu, baita bere historia eta tradizioa ere, nazioarenganako zaletasuna eta berarekiko atxikimendua ezartzen saiatuz, horretarako sinboloak eraikiz (bandera nazionala, himno nazionala,?) eta, askotan, nazioaren tradizioa zein historia, edota nazioa bera ere, asmatuz. Hobsbawn en hitzak erabiliz14, apropos eta jakinaren gainean martxan jartzen den ingeniaritza ideologikoa dugu hau, zeinak herri zehatzarenganako baino, herri horren kontzeptu ideologikoarekiko leialtasuna bilatzen duen; hots, Estatuarekiko abertzaletasuna du helburu.
‎Fergusek begiak ondo zabaldu zituen eta atentatu hura beldurgarria izan zela gaineratu zuen. Segituan jakinaren gainean jarri nahi izan zuten Txema: " Protestanteen egun handia da uztailaren 12a.
‎Aipatu ere ez zion egin Eiderrek Kilkennyn egona zenik. Eta jakinaren gainean zegoen Txemaren edaririk gogokoena Kilkenny zerbeza zela.
‎Aditu nionean hura, izutu egin nintzen... eta ez lehendik ere haren antzeko hi tzik entzun izan ez nuelako, zeren guztion ahotan baitzebiltzan halako historiak, baina kontu egiten nuelako ezen aita kaputxino hura gizon zuhurra zela, jakinaren gainean mintzo zena... halako suertez, non haren iritzia ez baitzen kanpotik eraikia, baina oihanaren eta indiarren errealitatearen baitarik, bere misioneko indiarrekin egin zituen hamar urte luzeek frogatzen zutenez.
‎—Liburuak halaxe erosten dituk, batzuetan jakinaren gainean, eta bertzeetan jakin gabe...
‎Zeren eta Dioskoridesen liburua ikusi bezain fite osaba Nikolasen oihu haiek etorri baitzitzaizkidan bururat... nahiz eta gero neure arrazoina errepuesta iduriko hartan ezkutatu behar izan nian, erraiten niala: " Liburuak halaxe erosten dituk, batzuetan jakinaren gainean, eta bertzeetan jakin gabe..." Beraz, berriro erraiten diat, Joanes: hago trankil...
‎—Ez nuen Fernando jakinaren gainean jarri —berriz ere" Fernando" — Nik deitzekotan, lantokira baizik ez deitzeko hitzarmena genuen, sekula ez etxera, Josefina berez aski goganbehartua baitzegoen gurekin. Biharamunean mintzatu ginelarik, ordea, harri eta zur utzi ninduen haren hoztasunak.
‎Hainbat aldiz irakurtarazia zidan, une bakoitzean zer egin behar nuen jakin nezan. Lehen sintoma sumatu orduko" Zentrokoak" jakinaren gainean jarri behar nituen eta gaztigatu, orobat," Taldeko" lagunei, ikuskizunaren lekuko izan zitezen. Uzkurdurak bazkalondoan hasi zitzaizkion tarte jakinetan errepikatzen, eta arratsaldeko sei eta erdietan hartu nuen telefonoa.
‎—Dagoeneko jakinaren gainean zagok eta hire jarraibideak espero ditik.
‎—Charly ere jakinaren gainean zagok. Gaztigua utzi zioat telefonoan hona sartu aitzin.
‎Orain gure semea, jogurt bat hartuta, bere lehengusu baten ohatzean omen zetzan galtzontziloa eta kamiseta jantzita, lo seko. Noskixeago ere, Marixak, deitu, ni jakinaren gainean jartzeko baizik ez omen zuen deitzen, eta ez konturik eskatzeko, ongi baitzekien, ederki jakin ere, nik ez nuela eskurik egoera malerus horretan —bai," malerus" erran zuen—, nire andre ohiak baizik, ematxar alaena, senar gaixoa — bai," gaixoa" erran zuen— aski ez, eta semea ere abandonatzeko birikak zituena.
‎Hamahiru urte egin artean ez omen nuen gaizki laketzen nahitaez arrotz izan behar zitzaidan giro horretan. Amaren eta arreba zaharrenaren errana da eta, jakinaren gainean mintzatzen direlakoan, ez naiz haien gezurtatzera abiatuko, bereziki kontuan hartzen badugu garai horietatik lainoa baizik ez dudala gogoan. Geroagokoak, berriz, neure kabuz dakizkit eta, horiei doakienean, segurtasun osoz oihu egin dezaket ezetz.
‎Eta orduan barre egiteari utzi nion, eta ulertu nuen soilik torturaren bidez lortuko nuela mertzenario saldo haren aitorpena. Argi zegoen, baina, haiek ere ez zirela nolanahi torturatzen utziko, eta, era berean, jakinaren gainean egongo zirela halako gauza bat gerta lekiekela, eta, gertatuko balitzaie, ze modutara jokatu behar luketen. Litekeena zen, bada, gauzak okertzea eta ni jipoitzea, edota zakur zehatu mixerable bat bezala jo eta akabatzea; baina, pentsatu nuen jarraian, balio ote zuen zerbaiterako bizitza hark?
‎Edurtxo Caterpilar pantera bat zen: piztia hau jakinaren gainean dago bere edertasunaz, baina badaki, era berean, bere itxura beldurgarria dela; beraz, aurpegia gordetzen du, eta animaliak bere edertasun paregabeaz gozatzera hurbiltzen direnean, gertuen dagoena jo eta irensten du. Hau da:
‎Gangrena omen zuen. Migelek ongi zekien sardea erabiltzen, eta jakinaren gainean nauzue gertatutakoaz.
‎Ahoa ireki, eta ama jakinaren gainean jarri behar nuela adierazi beharrean, isildu, eta neure hatz baldarrez banatu nuen ilea gehiago. Migelen aiherkundeak ez ziren txantxetakoak.
2001
‎Baziren ordea Z. ARGIA bezala zentsuratik nola ihes egin asmatu ezinik zebiltzanak ere, eta horien ikuspuntua alderantzizkoa zen: nola jakinaren gainean jarri jendea, komunikabideari kalterik egin gabe! Hauen hautabideak murritzak zirenez, irudimen aberatsa eduki behar...
‎Bidaia honetan ibaiak ur gutxi zeraman eta urtegietatik ateratzeko nahiko komeri ibili zuten ibai bazterretako lokatza zela-eta. Adar jotze moduan galdetu diot Iñakiri ea badaezpada helikopteroa jakinaren gainean zegoen, eta erantzuna serio serio: " Bai, helikopteroa tartean zen".
‎" Nork ez du Mujika' tar Plazido jesuslagunaren entzuterik?" galdetzen zion bere buruari Gaztañagak, irakurle guztiak jakinaren gainean egongo zirela onartuz bezala. Baina ez zuen hura hain ziurtzat emango, jarraian jakin beharreko guztiak eskaintzeari ekiten zion-eta:
‎Esan ohi da egia dela gerra batean hiltzen den lehena, eta hortaz, jakinaren gainean egon ginateke, ez da deus berririk. Berria edo, edonola ere, berriagoa dena da kontatzen dizkiguten gezurrak alde bakar batekoak izatea; orain gutxi arte, beti zegoen, aldez edo moldez, beste aldeak kontatzen zituen gezurren berri izateko modu bat edo beste.
‎Bai: didaktika berria ari da sortzen, psikologia eta hizkuntzalaritzaren (etasoziologiaren) jakinaren gainean egonik, autonomoa izan nahi duena. Horrekguztiak argi erakusten digu nola ulertu HEOK dokumentua.
‎Gure lanetako bat ikasleen ohiturak (oharkabeko estrategiak, eskuarki) ebaluatu eta jakinaren gainean jartzea da; eta, behar denean, zuzentzea.
‎Barrene Barreneten bi modu horietan lantzen dira ikas estrategiak. Batzuetan garbi jartzen zaio ikasleari, bere liburuan, nolako estrategia erabili behar duen; beste zenbaitetan ikasleak estrategia batzuk erabiltzera bultzatzen ditugu, bainainolako gogoetarik egin gabe; eta, azkenik, beste askotan, irakaslearen esku utzidugu ikasleak jakinaren gainean jartzea ala ez, hau da, ikaslearen liburuan ez duguezer zehazki aipatzen erabili beharreko ikas estrategien inguruan, baina irakasleak, bere ikasleak horren beharrean daudela atzemanez gero, informazio guztia aurkitukodu bere liburuan.
‎Lanketaren nolakoa ere ez dago argi: jakinaren gainean ala ez, meta hizkuntzazenbateraino erabili behar den... Horiexek dira sektoreko profesionalok geureburuari eta elkarri etengabe egiten dizkiogun galderak.
‎Ez al huen Maritxu pub etan zebilela ikusi, ala? Hurrengo egunean ez zian denbora gehiegirik galdu nire ama jakinaren gainean jartzen! Eskerrak nire amak aingeru bat naizela pentsatzen duen, bestela, akabo!
‎Nire lehen lana, Pantxo Rey aktore gazteari elkarrizketa egitea zen. Estreinatu behar zuten antzerki obrarako entsaioak antzokian egiten zituzten eta bertara gerturatzeko esan zidan, Rey jakinaren gainean zegoela eta eguerdiko hamabiak alderako zain izango nuela. Kalera bota behar nindutela konbentzituta joan nintzen erredakziora eta ez naute, bada, kulturara pasatzen!
‎Pare bat aldiz deitu dio etxera paletarako hitzordua ezeztatzeko, baina amarekin hitz egin du bietan, eta ez dio Chiapaseko inolako konturik aipatu. Baina bueno, horrek ez du ezer esan nahi, konturatu da Tasio, jakinaren gainean nengoela pentsatuko zian seguruena.
‎–Gainera, une batean nekeagatik edo arreta galdu eta istripua izan zuela onartuz gero ere, zergatik alde egingo zuen Arantxak SOS Deiak era hots egin ondoren? (Haiek jakinaren gainean jarri zituen ezezaguna bera izan zela suposatuz beti)
‎‘Nik dakidanez, ’ esan zuen Urrutik, eta jakinaren gainean zegoela uste genuen, ‘bi baino ez dira, bata errubia eta bestea bel beltza, eta biak putak... ’
‎Baina ez al dakik? Ez al hago jakinaren gainean?
‎iragankorra, freskoa, bizia, harmoniazkoa, ederra. Ez zen sekula ezagutu gure harreman sutsuan lehorterik edo orbanik edo beheraldirik, mundu guztia dago horren jakinaren gainean. Hara zer ginen bata bestearentzako:
‎Ez dugula eta ez dakigula ez dakigun bitartean ez gara izateko eta jakiteko bidean sartuko. Eusko Ikaskuntzak, jakinaren gainean, laburtu zuen esaerak dioenez:
‎Esanaren arabera, euskaldun zahar nahiz berriek idatzirikako zernahi,_ literaturaren barrunbean sartzen baldin bada, euskal literatura da.  Aitzitik Euskadiko jendeak –eta jakinaren gainean darabilt izen hau, Euskal Herriaren lehen zatiaren bitartez nahastea sor ez dadin–, erdaraz, edozein erdaratan, idazten duten neurrian ezin daitezke izan euskal idazle; euskaltzale sutsu agertzen baldin badira ere, erdal idazle dira. Horrela, euskal idazle genuen Silvain Pouvreau; erdal idazle, haatik, Pio Baroja eta Jean de Sponde.
‎Badirudi euskal literatura horrek dituen alde txarrak alde onak baino askozaz ere nabarmenago direla. Nik ez dut uste horrelako zerbait esatea bekatu larria denik, batez ere euskaraz eta euskaldunen artean esaten baldin bada, eta hobe baitugu jakinaren gainean egon, ez gehiegizko amets eta irudipenik izan geure ondasunei buruz. Jakina, euskal literaturak aurrenik duen alde txarra hizkuntza bera da, hobeki esan, hizkuntzaren tamaina.
‎Horrelako eginkizunetarako ez dugu gure artean ez gogorik ez girorik izan. Erruduna nor den jakiteak ez du axola handirik, baina hori ondo jakinaren gainean dugula abiatu behar dugu bide horietatik.
‎Hizkuntza gutxik egin dute literaturan euskarak bezain sarrera pozgarria, Etxepare erretoreak dantzarako deia egin zionean. Honek, itzulinguru eta zehar esanik gabe bere egiazko antzirudia bertsoetan emateaz gainera –lurkoi eta fededun, atseginetan txoro eta ezbeharretan gizontasunez betea–, handiagorik egin zuen eta jakinaren gainean zegoen handiagorik egiten ari zela: berak zuela alegia euskara munduko plaza zabalera lehenbiziko aldiz agertzen.
‎Ez ditut nik gogoko erabat gaurko berrikeriak eta ezin ditzaket izan. Gehiegizkoak direlako batzuetan, beharbada, eta gehienetan gure garaikoek maiteen genituen (txoro txoroan ala jakinaren gainean eta merezi onez, bestek esan beza) uste eta balioen kontra doazelako batez ere. Ikus bestela hemen bertan, Eganen azken zenbakian, Txillardegiren Peru Leartzakoz idatzi nuena2 Egia esan, dena aitortu behar bada, urdaila berriz asaldatzen hasia nuen ordurako agian.
‎Jakiara, jakinaren gainean, aritu zen bertsuz eta koplaka, ez oharkabez.
‎mendi muturrik ezkutueneraino sartu zaizkigu. Eta erdaldun diot, ez arrotz, jakinaren gainean. Hizkuntzaren aldetik, berdin  tsu baita, ez berdin, etxeko erdalduna eta erdaldun etorkia.
‎Izenez izendatuz, Arana Goiri eta Azkue, 1900 ingurutik aurrera. Honen hiztegiak ez zuen Larramendirenik bildu jakinaren gainean; bai, eta sarri asko, oharkabez. Gerra bizia sortu zion beste hark, deserrietara bidali zuen aurrean eta berak, indartsua izanik, ezin zezakeena ondorengoen samaldak burutu zuen ia azken hondarreraino.
‎Zaratarik gabe, har ezkutuaren antzera, azpilanean ari den denbora iheskorrak erauzi du gure artetik udaren erdian. Guztiok, ezjakinean edo jakinaren gainean, irakasle genuena galdu dugu guk eta zeukan haberik sendoenetariko bat galdu du euskarak.
‎itzuri zaion hutsa dela uste bagenu. Ez, jakinaren gainean esaten ditu honek horrelakoak, hor eta beste anitz lekutan. Eta ez bekio inori iruditu gramatikaria dabilenik hemen idazle gailenari ziria sartu nahian.
‎Larramendik, adibidez, besteek baino gorago zeuzkala jarriak begiak: euskararen beraren ongia eta hobekuntza nahi zituen, jakinaren gainean nahi ere, euskararen bidez egin behar zen erlijio irakaskuntzaz kanpo, zein ere ardura handikoa zen irakaskuntza hau.
‎Diodan, bada, jakina jakinaren gainean pilatuaz, hemen, Azpeitian, jaioa dugula Patxi Altuna 1927ko irailaren 8an. Jesusen Lagundian ere, bertatik bertara, Loiolan sartu zen, 1945ean.
‎Hitzaurregileak erakutsi nahi liguke ez dela huts hori oharkabez egin, ongi jakinaren gainean baizik. Ez omen zuen alegia begi onez ikusi zenbaitek orduan ere hobetze hori.
‎Agian bai, beharbada, badaiteke zenbait mota, hala nola honelako edo halako aho poesia, tontor garaietan gainez gain ibilia izatea inoiz. Egite horretakoak gertatuak izatea ezinkizun ez delarik inondik ere, nekez mugituko gaituzte, jakinaren gainean ez gaudeino, alderdi ustel diren besteetarik harantzago.
‎Giro horren barruan bizi denak adi ditzake; ez, ordea, arrotzak. Zehazkiago, giro horren barrenean, horrela uste du idazleak, badira franko uler ditzaketenak; hortik kanpora, berriz, ustekabean baizik ez da aurkituko jakinaren gainean dagoenik. Zenbaitek badakite, Chaucer irakurri ez badute ere, nor zen Bath eko andrea; beste zenbaitek badute Camachoren ezteien aditzea.
‎Sorterri zabalagorik hauta zezakeen, baina, deusi ere uko egin gabe, bazter hauetan gelditu zaigu: hemengo delako halabeharrez eta, batez ere, hemengotar izan nahi duelako, jakinaren gainean. Euskal artisten lerroan ipini du bere burua, tradizio baten barrutian beraz, ez hemen ikasi dituelako dakizkienak, ez hemengo lurraren lurrina darien gaiak erabili dituelako, ezta ere atzerriari (non dugu Txillida atzerritar eta arrotz?) entzungor egin nahi diolako.
‎Ideiek pentsamenduari norabidea ematen diote, adigaien aniztasunaren barne batasun bat proiektatzen dute, azken objektu batzuk sortu gabe. Hauek baleude bezala jokatu behar dugu besterik gabe (onarpen problematikoa, ez apodiktikoa), jakinaren gainean egonik inoiz beren existentzia ez dela argituko. Gainera, objektua lortzea balio erregulatzailearekin kontraesanean dago, zeren, objektua lortuko balitz, pentsamenduaren dinamismoa bukatuko bailitzateke, bere helburua lortu ondoren.
‎Nahikoa da kapitulua bere hartan hartu, hitzez hitz hona jaso, eta protagonistak enperadorearen ikusten duen pasartera iristen denean, aldaketa txiki batzuk egin; aldez aurretik onartu behar den konbentzioa da guretzat Napoleon enperadorea ez dela Napoleon, guri interesatzen zaigun pertsona baizik –Harrison gure kasuan baina beste edozein ere izan zitekeen–, eta protagonista ez dela Stendhalek marraztu zigun hura, eta ez dituela Kartusia n dituen interes eta nahiak, guk ezarri nahi dizkiogunak baizik: kasu honetan, enperadorea jakinaren gainean jartzea. Bestalde, Napoleon, Napoleon pertsonaia historikoa izateak, bere garrantzia du Kartusia n, noski; baina gure liburuan horrek ez du inolako garrantzirik; izan ere, guri, Kartusia tik, hitzak interesatzen zaizkigu, ez hitzen ingurukorik, ez testuingururik.
‎Lagundu nahi nuela, jakinaren gainean jarri nahi nuela, eta sekulako alukeria egiten ari nintzaion.
‎Gaur goizean, tadjikak lapurreta egiteko asmoz gure kanpamentura zetozela jakin dut. Ez dakit nork jarriko zituen jakinaren gainean; alabaina ziur nago informazio hori guretako norbaitek zabaldu duela. Lapurreta nola edo hala ekidin beharrean, ihesa antolatzeari ekin diot.
‎– Kanpamentuko afganistandar laguntzaileek esanda. Xaharra ere jakinaren gainean jarri nian baina ez zioan garrantzirik eman kontu honi; zera, jasandako inpresio latzari egotzi zioan bere jarrera susmagarria.
‎Hala ere, Amaiaren amodiozko kontuen berri emanez gero mutila minduta geratuko lukek eta, agian, aitak susmoren bat har lezakek. Azken finean nahi duan istorioa asma dezakek, baina hire dirua kobratu nahi duk, noski; horrek ere, semearekiko kontrola hain estua dela kontuan hartuta, aita jakinaren gainean jarriko dik. Ez duk batere xamurra pottoko!
‎Une batez gaiaz aldatzea estimatu nion. Ahalik eta hitzik zehatzenak erabiliz jakinaren gainean jarri nuen. Louisen kontuak itxuraz erabat ustekabean harrapatu zuen.
‎– Tira, esan dezagun iturri oneko zenbait datu eskuratu dudala; hala ere, ni kontratatu ninduenak zu Jokinen egoera dela eta jakinaren gainean jartzeko erregutu zidan. Nire ustez ederki asko bete dut hartutako konpromisoa, hortik aurrerakoa bost axola niri.
2002
‎Baina eduki, badauzkagu profesional iaioak, batzuen kurrikulum luzeak ikustea besterik ez dago. Zergatik, beraz, jarraitzen dute produktoreek, jakinaren gainean, ekoizpen kaxkarrak egiten? (...) Euskal produktora, definizioz, enpresa kaxkarra da, sarritan ekoizpen bakarraren magalean sortu, merkatu orokorraren ezagutza eskasa duena.
‎Nik zerbait egin badut nire bizitzan, irakurtzea izan da. Txikitatik sentitu dut jakinaren gainean egoteko beharra. Bakarkako kuriositatea da nirea, liburu eta egunkari denak bildu, eta isil isilik aztertzekoa.
‎Sarreran aipatu dudan moduan, bigarren atal honek Berrezarkuntzari buruzkoprodukzio historiografikoa aztertuko du. Bibliometriaren erabilera ez da osoarrunta gure inguruan, nahiz eta Manex Goihenetxek gogorarazten duen moduan, ezinezkoa izan azterketa historiografikoak burutzea kuantifikaziorik gabe24 Eznaiz datu estatistikoen erabilerak sortzen dituen arazo eta susmoen inguruan luzearituko, jakinaren gainean bainago bibliometriak ezer gutxi esan dezakeela jarduerazientifikoaren berrikuntza graduari buruz, eta maila teorikoari buruz; baina askoesan dezake produkzioaren bolumen, joera, apurketa eta norabide orokorrei buruz25.Hemen aurkezten dena, beraz, lehen hurbilpen bat baino ez da, ariketa mota honekzehaztasun gehiago eskatzen baitu. Izan ere, zenbait arazo azaldu zaizkit azterketalantzen nuen bitartean, banan banan aipatuko ditudanak.
‎“Diario del miedo” liburuan, senar emazteen arteko tratu txarren infernuari buruzko testigantza eman zuen, lehen pertsonan, eta, beste hainbatek bezala, horrek erakusten du zentzugabekeriak ez dituela gizarte klaseak eta errenta mailak ulertzen. Hala ere, zenbat eta hezituago egon, eta, batez ere, zenbat eta autosufizienteagoa izan ekonomia arloan, orduan eta aukera gehiago ditu trago mikatz horretatik ondo ateratzeko; errazagoa zaio bere arazoa diagnostikatzea, eta, batez ere, tratu txarrak ematen dituenarekin duen lotura hausteko aukera handiagoa du, jakinaren gainean baitago bere burua nahikoa dela mantentzeko. Tesi horri Encuentros Fundazioaren “Informe España 2002, una interpretación de la realidad social” txostenaren egileak gehitu zaizkio, estatistiken arabera.
‎DGTk dio substantzia hori kontsumitzeak funtzio psikomotoreak eta gaitasun eroaleak hondatzea eragiten duela, eta istripu bat eta lesioak gertatzeko arriskua areagotzen duela. DGTk dibulgaziozko web bat du, e jakinaren gainean jartzeko, jendea alkohol kontsumoak gidatzean dituen arriskuez kontzientziatzeko. Orrialde honetatik, organismoak aholku batzuk ematen ditu.
‎Jakin, eta jakinaren gainean lan egin. Oiloren bat harro harro kakarazka hasten denean, errun hurren dagoela abisu emanez, Kittolis urruntxotik, oiloa ez izutzeko moduan, begira gelditzen zaio.
‎Edo hamaiketan genuen ordu erdiko atsedenaldia erabili, bisitalditxo bat egiteko. Bigarren aukera hobetsirik, Sararen etxerantz abiatu nintzen, jakinaren gainean nengoen arren etxetik kanpo ere egon zitekeela, erosketak egiten, paseatzen, edo beste zereginen batean. Behin harako bidean, nola zetozkidan buru ezpainetara etengabe Sarak idatzitako gutunaren azkeneko hitzak:
‎Hamaikak aldera heu joan haiz ugazabaren bila. Kafe bat hartzera atera behar duk Agiñazpira, bestela hil egingo haiz, eta jakinaren gainean jarri nahi duk. Ugazaba, ordea, kanpoan nonbait, arratsaldea arte ez omen duk azalduko.
2003
‎Gizadiaren historiako arkeologi hondamendirik handienen artean oroituko den hau ez da oharkabean gertatu. Nabarmena baita Mendebaldarrak gertatzeko zegoenaren jakinaren gainean geundela.
‎Kasu gehienetan familiak ez du izaten prostitutaren lanaren berririk. Besteetan, jakinaren gainean dago, baina nahitaezkoa da lan mundutik aldentzea bizitza pertsonalean. Carla, esaterako, mutilarekin bizi da.
‎Ahalegin horren ondorioz tradizio diferenteetako morfologia, sintaxi eta lexiko berezitasun askoren berri zuen. Horregaz esan gura da, hitz, atzizki edo morfosintaxi egitura jakin bat darabilenean bere idatzietan, jakinaren gainean eta ondo oharturik egiten duela, hau edo bestea hautatzen duela; eta ez buruak edo gogoak momentuan eman ahala.
‎Idazle honek, dena dela, literatura giro edo talde jakin baten inguruan baino gehiago, berekautan diharduela esan daiteke euskararen aldeko lanean, eta berekabuzko lanaren fruitu izango da Kurl elaberria, euskal literaturaren plazan beraren aurkezpen agiri nagusi bihurtuko dena, eta gerora ere bere literaturgintzaren erreferentzia nagusi izango dena. Lan goiztiarra, edozelan ere, gerraosteko giro agor hartan, nahiz euskara batuaren inguruko gaurdainoko ikerketa, memoria eta kroniketan beronen aipu handiegirik egiten ez den eta sarritan, izan ez balitz bezala, albotik saihestu, jakinezaz edo jakinaren gainean. Oskillasok 1962an azalduko du plazara lehenengo liburu hau.
‎· Gure fedeak norberarena izan behar dau, hau da, neuk sinistu behar dot (ez beste inork nire ordez), neure borondatez, askatasun guztiaz, ondo jakinaren gainean; ez, gero, gurasoak eta abadeak eta irakasleak horixe irakatsi deustelako bakarrik, ezta nire inguruko gehien gehienak be beste hainbeste egiten dabelako, ezta euskalduna beste barik fededuna balitz legez. Norberak, bakotxak berak, hautatu behar dau egiazko fedea, gauzak ondo aztertu ta zintzo erabagiaz.
‎Bestela esanda, beste sektore batzuetan hain finkatuta dagoen prezioen lehia eta gardentasuna ez da oraindik ehorzketa etxeen zerbitzura iritsi, eta egoera hori kaltegarria da kontsumitzaileentzat, hileta bat kontratatzen dutenean ezin dutelako merkatuak eskaintzen dizkion aukera desberdinetan konparatu eta jakinaren gainean aukeratu.
‎Badakit ez dagoela biderik aski elkar hizketarako, baina balia gaitezen bederen eskuan ditugun eta eskura ditzakegun bidexkez. Azkenean mutur joka ibili behar badugu, jakinaren gainean ibil gaitezen behintzat7.
‎Haragia duten produktuei ere aplikatuko zaie, eraldatu gabeko haragia izan ezik. David Byrne Europako Osasun eta Kontsumitzailearen Babeseko komisarioak adierazi zuen bere lehentasuna “kontsumitzaileei aukera ematea, jakinaren gainean egon daitezen, eta etiketa zehatz eta argia funtsezko tresna dela kontsumituko diren elikagaiei buruzko informazioa emateko”. Zuzentarau berriaren arabera, haragiaren jatorria zehatz mehatz azalduko da, kontsumitzaileak jakin dezan behiak, txerriak, hegaztiak edo bestelako haragia kontsumitzen duen.
‎Halaber, bere ibilgailuetan atzematen diren akatsak Ministerioari jakinaraztera eta Gobernuak erregistro publiko bat sortzera behartzeko eskatzen die fabrikatzaileei, kontsumitzaileek akats horien berri izan dezaten, AEBko Trafiko Segurtasuneko Administrazio Nazionalak ezarritakoaren antzekoa. Ildo horretatik, beharrezkotzat jotzen du fabrikatzaileek gidariei akats horien berri emateko prozedurak arautzea, bai eta berrikuspenetarako deiak ere, ukitutako guztiak jakinaren gainean egon daitezen.
‎Orain arte, komunitate honetako Salbamendu Zerbitzuak ez du jakin uretan flotatzen duten fuel hondakinak irensteagatik “gune garbietara” joan den erabiltzailerik. Hala ere, “osasun zerbitzuak jakinaren gainean daude, kasuren bat emango balitz ere”. Hala ere, batzuetan ez da beharrezkoa puntu horietara joatea.
‎Ia erdiak onartzen du noizean behin hitz egiten duela mugikorretik, baita testu mezuak bidaltzen ere. Batzuetan, arriskuzko portaerak izaten dira jakinaren gainean. Inkestatutako hamar pertsonatik zortzik badakite gerrikoak lagundu egiten duela istripuetako kalteak murrizten, baina %44k baino ez dio eragin hirian.
‎Batez ere horietako bat hiltzen denean, horiek izaten direlako erleen jabeak, etxeko jauna edo etxekoandrea. Hori esplikatu zidan Dimasek, abisua eman behar zaiela erleei, jakinaren gainean egoteko. Gero esan zidan berak, Dimasek, ez ziela abisurik eman erleei, aita hil zenean, horregatik hil zirela erle guztiak.
‎Ez du inolako arazorik. Baina etxera iritsi, afari legea egin, ohean sartu eta adiskidearen emaztea besarkatuko duelarik, espero ez bezala erantzun duela iruditu zaio, emakumea jakinaren gainean balego bezala. Maitasuna egingo dute eta biharamunean, ohean bakarrik esnatuko delarik, bere esku hutsei erreparatuko die, amets baten ondoren bezala, hain suharki laztandu berri duten gorputzaren aztarnarik ere ez dutela ohartuz.
‎Beste egoera batean harremanik ez sortzen saiatuko nintzen, baina patuak –edo halabeharrak– elkartu egin gintuen. Berak bideratu zidan eskolarekiko lehen ezagutza, jakinaren gainean jarri ninduen xehetasun guztiez... bera zen han neukan lagun bakarra. Ni baino are bakarrago zegoen, arrotza egiten zitzaion herria.
‎Denek zekiten, nik izan ezik. Sekretuaren funtsa hori baita, denak jakinaren gainean egotea, denak bat izan ezik. Ni.
‎–Tira, ni banoa bidaiariak jakinaren gainean jartzera
‎–atera zitzaion?. Herria lehenbailehen jarri behar diagu jakinaren gainean.
‎Nire trebeziak ere ez gintuzke salbatuko. Eta pentsatzen dut aita Betancurrek jakinaren gainean jarriko zintuztela: pertsona baten heriotza ezbehar bat da; biena, tragedia bat.
‎Hurbildu bitartean jakinaren gainean jarri nuen. Irribarretsu, kontaktura eraman eskua eta KLIK!
‎Giza taldeei dagokienez, era berean argi dago ez dela aski atxikipen orria betetzea elkarte askoren jakinaren gainean egoteko eta beste kideak ezagutzeko. Bizi harremanik ez badago, gero eta gutxiago parte hartuko dugu haien jardue retan eta haiek gureetan.
‎Eta horregatik nioen gorago bat baino gehiago arrainik ez dagoen tokian ari dela sareak botatzen. Ez zumarrari garirik eska ez dakiokeelako bakarrik, ez (edo periodiko batek bere oinarrizko izatea alde batera utzi eta beste zerbaitetan bihurtu nahi dutelako); larretan arrantzarik ezin dela egin jakinarren, hala ere larretara sarea botatzea erabaki duten batzuk ikusten ditudalako debate honetan, jakinaren gainean, sareak larre sastraka gero eta nahasiago egingo duela. Eta hauen helburua zein den zehaztera ez naiz ausartuko, ez baititut euren asmoak ezagutzen, baina efektuak ordea ikus daitezke:
‎Une batetik bestera noiz tiro bat jasoko egon ziren berrogeita bi ordutan. Bakar bakarrik eta eurak ekintzaile euskaldunak zirela egiaztatzeko biderik ez zegoela jakinaren gainean egonik. Biok bakarrik gaituk hemen, esan zion Izpizuak haranzko bidean.
‎Pasteur Institutuko frantsesak ere bai. Eta gu jakinaren gainean gaude beti. Gaur egungo medikuntza ez da lehengoa bezalakoa.
2004
‎Jakina denez, negoziazioa EAJk eta UCDk burutu genuen. Horretarako batzorde tekniko politiko bat osatu genuen eta noiz behinka Benegas eta Onaindia jakinaren gainean jartzen genituen. Horiek beti, bereziki Onaindiak, bere adostasuna adierazi ziguten, batzuetan guk genituen jarreren azpitik joz.
‎Auzitegiak, probidentzia bitartez, ordaintzeko administrazioa aginduko du, hori ondasunen izaeraren arabera komenigarria bada; halakoetan, inbentarioa egin ostean, auzitegiak aginduko dio alderdi betearazleari ondasunen edukitza ematea eta alderdi betearazleak berak zehaztu pertsonak jakinaren gainean jartzea.
‎Ezkongaiak eurak behartuta daude ezkontza kanonikoaren inskripzioa sustatzera. Horretarako, hogeita lau orduko aurrerapenarekin gutxienez, idatziz helaraziko dizkiote Erregistro eskuduneko arduradunari egintzaren eguna, ordua eta lekua, jakinaren gainean egon dadin. Arduradunak emango du aipatu abisuaren jaso agiria, eta ezkontzara azalduko da, bera zuzenean edo eskuorde bidez, berehalako inskripzioa egiaztatzeko bakarrik.
‎Elkarrizketa hau, geroago kontatuko zidanaren aitzin solas modukoa izan zela esan zitekeen; Yitzhadek nire bizitzari buruz Nathanek kontatutakoaz jakinaren gainean jarri behar baininduen. Milaka galdera zebilzkidan buruan, eta horientzako erantzunak behar nituen, baina nire burmuina hutsik zegoen nire aurreko bizitzari zegokionean.
‎Eta, egia esan, ni neu ez naiz bikoiztasun horren oso zalea, nahiz eta bitartekoa eta edukia gauza bera ez direla jabetu. Horrelakoetan, jakinaren gainean ez bada, oharkabe an izango da, baina formaren eraginkortasuna kamusteko halako joera indartsu bat nagusitzen zaigu nahi gabe. Goazen ohiko adibidera:
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Lehen forma
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Konbinazioak (3 lema)
Taula kopiatu
jakin gain egon 517 (3,40)
jakin gain jarri 329 (2,17)
jakin gain ez 23 (0,15)
jakin gain egin 12 (0,08)
jakin gain ari 11 (0,07)
jakin gain eduki 10 (0,07)
jakin gain esan 8 (0,05)
jakin gain ala 6 (0,04)
jakin gain bestenaz 6 (0,04)
jakin gain aritu 4 (0,03)
jakin gain baizik 4 (0,03)
jakin gain eman 4 (0,03)
jakin gain erabili 4 (0,03)
jakin gain ere 4 (0,03)
jakin gain ezarri 4 (0,03)
jakin gain joan 4 (0,03)
jakin gain utzi 4 (0,03)
jakin gain gauzatu 3 (0,02)
jakin gain hitz 3 (0,02)
jakin gain ipini 3 (0,02)
jakin gain paratu 3 (0,02)
jakin gain aukeratu 2 (0,01)
jakin gain bezala 2 (0,01)
jakin gain etorkizun 2 (0,01)
jakin gain etxe 2 (0,01)
jakin gain gezur 2 (0,01)
jakin gain herri 2 (0,01)
jakin gain jardun 2 (0,01)
jakin gain lan 2 (0,01)
jakin gain mintzo 2 (0,01)
jakin gain nolako 2 (0,01)
jakin gain ote 2 (0,01)
jakin gain abiatu 1 (0,01)
jakin gain absolbitu 1 (0,01)
jakin gain adierazi 1 (0,01)
jakin gain administratu 1 (0,01)
jakin gain afera 1 (0,01)
jakin gain agian 1 (0,01)
jakin gain aire 1 (0,01)
jakin gain aitortza 1 (0,01)
jakin gain armada 1 (0,01)
jakin gain astekari 1 (0,01)
jakin gain atera 1 (0,01)
jakin gain aurre 1 (0,01)
jakin gain badaezpada 1 (0,01)
jakin gain baliatu 1 (0,01)
jakin gain Batasuna 1 (0,01)
jakin gain behar 1 (0,01)
jakin gain behin 1 (0,01)
jakin gain behintzat 1 (0,01)
jakin gain berrikitan 1 (0,01)
jakin gain bestalde 1 (0,01)
jakin gain beste 1 (0,01)
jakin gain bidali 1 (0,01)
jakin gain bide 1 (0,01)
jakin gain bideratu 1 (0,01)
jakin gain bizi 1 (0,01)
jakin gain defenditu 1 (0,01)
jakin gain deitu 1 (0,01)
jakin gain diol 1 (0,01)
jakin gain egun 1 (0,01)
jakin gain ekoizpen 1 (0,01)
jakin gain emazte 1 (0,01)
jakin gain erabaki 1 (0,01)
jakin gain eratu 1 (0,01)
jakin gain erraldoi 1 (0,01)
jakin gain errepikatu 1 (0,01)
jakin gain ertzain 1 (0,01)
jakin gain eskualde 1 (0,01)
jakin gain etorri 1 (0,01)
jakin gain ezkerralde 1 (0,01)
jakin gain gainera 1 (0,01)
jakin gain gaiztotu 1 (0,01)
jakin gain gehiengo 1 (0,01)
jakin gain geratu 1 (0,01)
jakin gain geu 1 (0,01)
jakin gain gu 1 (0,01)
jakin gain gutxi 1 (0,01)
jakin gain hautatu 1 (0,01)
jakin gain heldu 1 (0,01)
jakin gain James 1 (0,01)
jakin gain Jondoni 1 (0,01)
jakin gain Pello 1 (0,01)
jakin gain Rodano 1 (0,01)
jakin gain UMP 1 (0,01)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia