|
2008
|
|
|
Parte hartze eraldatzailea, nolabait, enpoderamendua sortzen duena dela definitu dugu. Baina horrek zehazki zer suposatzen duen jakiteko aurretiaz
|
jakin
behar dugu nola egikaritzen duen botereak. Boterea kontzeptu konplexua da, aldi berean, gaitasun bat, erlaziozko fenomeno bat eta egiturazko fenomeno bat izan baitaiteke.
|
|
|
Baina efektu hori positiboa edo negatiboa izan daiteke, estimua edo arbuioa, atxikimendua edo mespretxua... Izen berberak ere modu askotara ulertu ahal dira; izan ere, izen baten balioa ezagutzeko zein gizarte eremutan, zein zentzu komunitatetan eta zein koderen arabera sortu den
|
jakin
behar dugu.
|
|
|
Ondare sinbolikoa, hortaz, edozer izan daiteke, betiere eremu batean balioa arautzen duen logikak balio hori ematen badio. Horregatik, ondare sinbolikoaren balioa ezagutzeko eremuaren logika bera ezagutu behar dugu,
|
jakin
behar dugu zeren arabera duen balioa, bestela ez diogu inongo baliorik, aitortuko?. Behar dugu, hitz batean, ondare sinbolikoa sortu duen kulturaren code de chiffrement, hots, ulertze kodea.
|
|
2009
|
|
|
eta eliza parrokialak. Parrokien jabetzaren auzia ulertzeko hauen sorrera
|
jakin
behar dugu, eta nola parrokia gehienak lehenago berezko elizak izan ziren. Berezko elizak eta berezko monasterioak beren jabeek (laikoak nahiz elizgizonak) sortu eta ornitu zituztenak izan ziren.
|
|
|
Horrelako neurriak defendatzen dituztenek
|
jakin
behar lukete, 1837an gobernu progresista batek aurrera eramandako Mendizabalen Desamortizazioak, edota ondare kontuetan izandako jokabide erradikalak, Frantzian egindakoen antzekoak, ondarearen beraren kalterako izan direla, hura txirotzea, hondatzea eta jabeen eta lur jabe handien eskuetan kontzentratzea baino ez baitute ekarri. Hirietako burgesiak zein aristokraziak jabetza handiak eskuratu zituzten oso baldintza onuragarrietan (El Pequeño Espasa, Espasa Calpe, Madril, 1988).
|
|
2010
|
|
|
parte hartzaileen rolak, informazioa zertaz ari den eta elkarreraginaren funtzioa. Beraz, hiztunak zer esan eta nola esan
|
jakin
behar du.
|
|
|
Zibilizazioaren gainbeheran eta harago euskaldunok iraungo badugu, gutxienez, baldintzak zein diren
|
jakin
behar genuke. Horregatik, litzaiguke erkidegotasunaren oinarri sozialak, kulturalak, ekonomikoak eta politikoak zein diren zedarritzen joatea, aurrean ditugun erronken eta proposamenen aurrean (deshazkundea, kultur aniztasuna, independentzia, aurrerapenaren iraunkortasuna?) euskaldunen probetxurako nola jokatu jakiteko.
|
|
|
Antzemateko kontsumitzen duen horretan igorleak utzi dituen munduaren ulerkera ideologiko, etiko eta estetiko berezituak. Gizaki modernoak
|
jakin
behar du eduki sinbolikoen transmisioak berekin dakartzala komunikazioaren paradigmatik kanpoko interesak: ekonomikoak, politikoak, kulturalak eta sozialak.
|
|
|
Esan nahi baita ezen herritar modernoak gaitasun berezitua garatu behar duela eduki sinbolikoak interpretatzeko baita alderdi estetikotik ere. Ikus entzunezkoetan alfabetatutako gizakiak
|
jakin
behar du antzematen eduki sinboliko horiek dakarten berrikuntza, dela formala, dela tematikoa. Ona litzateke orobat, ikus entzunezko mezuak bestelako agerpen mediatiko eta artistikoekin erlazionatzeko gaitasuna edukitzea ere.
|
|
|
Jakin behar dugu hartzaileak zer pentsatzen duen gutaz, ea zein den hartzailea, nora ari garen heltzen, zein den gure penetrazio maila gure hartzaile potentzialen artean, ia publizitatean gora egiten dugun edo ez... Gure bezeroak (irakurleak, publizitatea jartzen dutenak...) aintzat hartutako produktuak egiten dihardugun edo ez
|
jakin
behar dugu. Kalitateaz mintzo garenean aldagai hauek ezinbestean izan behar ditugu buruan (Arantzabal, 2008:
|
|
2011
|
|
|
Kontuan hartu behar dugu edozer izan daitekeela ondare sinbolikoacode de chiffrement, betiere eremu batean balioa arautzen duen logikak balio hori ematen badio. Horregatik, ondare sinbolikoaren balioa ezagutzeko eremuaren logika ezagutu behar dugu,
|
jakin
behar dugu zeren arabera duen balioa, bestela ez diogu inongo baliorik «aitortuko». Behar dugu, hitz batean, ondare sinbolikoa sortu duen kulturaren «», hots, ulertze kodea.
|
|
|
Eta laguntza, eta informazioa ezinbestekoak dira. Andreak zer egin dezakeen
|
jakin
behar du zuzen jokatzeko.
|
|
2012
|
|
|
2 Norbere buruaren balorazio egokia. Norbere indarguneak eta ahuleziak ezagutzean datza; gainera, nork bere buruaz barre egiten
|
jakin
behar du, kritikak begi onez onartu eta feedback eraikitzailea eskertu. Gaitasun hori daukan liderrak badaki noiz eskatu behar duen laguntza eta zeri jarri behar dion arreta lidergorako beste abilezia batzuk lantzeko.
|
|
|
Jendea limurtzeko taktika ugari erabiltzeko gai izatea da. Jendearen jokaeran eragina izateko, liderrak kide bakoitzari egokitzen
|
jakin
behar du, baita ekimen jakin bat aurrera eramateko pertsona edo talde «giltzarri» batzuen babesa bereganatzen ere. Pertsona konprometituak izaten dira.
|
|
|
a) modu aktiboan entzutea eta b) mezuak eraginkortasunez bidaltzea. Liderrak
|
jakin
behar du kideen xedeak bateratzen denentzat motibagarria den mezu batekin. Horregatik, liderrak une oro «eszenatokian» egon behar du eta aukera oro baliatu behar du bere mezua errepikatzeko.
|
|
|
Horra zergatik den hain baliotsua negoziazio teknikak ikastea eta esperientziaren bidez trebezia hori areagotzea, hala lanean nola kalean. Liderrak
|
jakin
behar du negoziazioaren izaeraren arabera zein taktika erabiltzea komeni den. Negoziazioaren jokoaren ezaugarriak aztertu behar ditu (sinplea edo konplexua den, epe laburrekoa, epe luzekoa, arauak, interesak, konpromisoak, hitzarmenak, itxaropenak, etab.), negoziazioaren nondik norakoak zehazteko eta malgutasunez kudeatzeko.
|
|
2013
|
|
|
Lehen ikuskatze horretan, itzultzaileak bi konturi erreparatuko die. Alde batetik, zer generotako filma landu behar duen
|
jakin
behar du, lan bakoitzak bere arreta eskatzen baitu: dokumentala izan, film historiko edo literarioa, marrazki bizidunak, publizitatea edo umorezko telesail bat...
|
|
2017
|
|
|
Halabeharrez, egun aldizkari zientifikoek paperezko zein online beharrei erantzuten
|
jakin
behar dute ezinbestean, baina eskaintza hori bideragarria eta emankorra izateko, euskaraz ekoitzi eta kontsumitu nahi duten komunitate zientifikoak barra barra sortu dira, denen artean partekatu nahi duten zeruertza eraikitzeko gauza direla frogatuz.
|
|
|
Ikerkuntza honen helburu diren bi lurraldeak aldamenekoak dira, eta hurbiltasun geografiko horren eragina lurralde mailan aztertzeko, Euskal Herriaren eta Akitaniaren arteko elkarlana bi lurralde horiek Frantzia eta Espainiarekin duten elkarlanarekin alderatu beharra dago, hurrenez hurren. Horretarako,
|
jakin
behar dugu zer proportzio betetzen duten lurralde horiek nazio bakoitzaren ekoizpen zientifikoan, eta proportzio hori erabiliko dugu hurbiltasun eta bestelako kidetasun efekturik gabeko elkarlan agertoki bat aurkezteko:
|
|
2019
|
|
|
bihurrarazten dira, besteak beste, haien erakargarritasunagatik, janzkeragatik, alkohola edateagatik, «segurua» ez zen eremu batean ibiltzeagatik edota «behar beste» erasotzaileari kontra ez egiteagatik (Brown, Testa eta Messman Moore, 2007; Durham, 2013; Moody Ramirez, Lewis eta Murray, 2015; O. Hara, 2012). Faktore horiek guztiek iradokitzen dute biktimak jokabide arriskutsuak zituela
|
jakin
behar zuela eta, ondorioz, bere burua arriskuan jartzen zegoenez, bera dela gertatutakoaren erruduna (Moody Ramirez et al., 2015).
|
|
|
Are gehiago, minimis non curat praetorprintzipioa ere kontuan hartu behar da, nahiz eta egitatea tipo baten barruan sartu, kalte eraginak larria behar du izan, doktrina alemanak eta brasildarrak bere jurisprudentzian jorratutako printzipioa57, baita Espainiako AGk ere58 Tipikotasunari begira, hor sar daiteke ondorioztapen batetik etorritako egitate bat? Tipikotasun printzipioak bermatzen du arau hauste edo legez kontrako moduan tipifikatuta ez dauden egitate, egite edo/ eta ezegiteak ezin direla zigortu59, herritarrek debekuaren eremua zein den
|
jakin
behar dutela, horrela, haien jokabideen ondorioak aurreikus60ditzaten. Nola aurreikusiko dute herritarren pertsona baten hausnarketa zein izango den?
|
|
2020
|
|
|
Esan bezala, tipikotasun printzipioarekin, azken finean, arau hauste zer den eta zer ez den
|
jakin
behar dute herritarrek, hau da, segurtasun juridikoa (EK 9.3 art.) bermatzea du helburu tipikotasunak. KAk «la expectativa razonablemente fundada del ciudadano en cuál ha de ser la actuación del poder en aplicación del Derecho»27bezala definitzen du segurtasun juridikoa, antolamenduaren oinarrizko balio eta printzipio nagusietariko bat, ziurtasun eta legezkotasun, hierarkia eta arau publizitate eta atzeraeraginkortasun ezaren eta nahierakotasun ezaren arteko gehikuntza dena28 KAk, 1981ean, bere lehendabiziko epai batean definitu zuen segurtasun juridikoa29eta zehaztasuna eman zion 1990ean adieraziz legegileak argitasuna lortu behar duela eta ez arau nahastea, ziurtasuna bilatu behar duela, eta ez aurreikusezinak diren formulak30 Honi guztiari gehitu behar diogu KAk une oro eskatu diola legegileari zehatza behar duela izan31.
|
|
|
Espainiak egindako historiaren manipulazioa ahazturik, memoria historiko bat dugu eta" nazio" bat gara, bere 1978ko Konstituzioarekin, nahitaez
|
jakin
behar dugun hizkuntza bakarrarekin (3 art.: El castellano es la lengua española oficial del Estado.
|
|
|
Hala ere, azpimarratu dugun esaldi horrek ez du esan nahi Gizarte Zientziak ez duela berariazko irizpiderik ebaluatzeko garaian. Gizarte Zientzien helburu nagusia bada etorkizuneko herritarrak prestatzea eta herritar horiek sozialki eskudunak izatea, esan nahi dugu bi galdera hauei erantzuten
|
jakin
behar dugula, arlo pertsonalean zein profesionalean garatu ahal izateko behar adina trebetasun izanda: Zer jakin nahi dugu Gizarte Zientziak ebaluatzen ditugunean?
|
|
2021
|
|
|
Ze nik uste dut, biak
|
jakin
behar ditugula, ez. O sea, inportantzia berdinarekin.
|
|
2022
|
|
|
Izan ere, irakasleari dagokio eskola orduetan, behintzat, haurrari hazteko eta garatzeko behar dituen baldintza eta baliabide egokiak eskaintzea. Horrexegatik, haurraren ongizatea helburu, irakasleak jarrera goxoa eta gertukoa izateaz gain, haurren beharrak identifikatu eta horiei erantzun kontingenteak ematen
|
jakin
behar du. Eta, horretarako, ezinbestean, sentikortasunez jokatu behar du.
|
|
|
Horregatik guztiagatik, enpresek
|
jakin
behar dute eskura duten baliabidea zein den, eta dagokion balioa eman behar diote, langileek beren ezagutzak eraldatu eta finka ditzaten, enpresaren barruan emaitza positiboak sortu ahal izateko (Bontis et al., 2000). Beraz, esan dezakegu enplegatua ez dela bere balioa erakutsi behar duen bakarra; erakundeak gizabanakoaren balioa sortzeko funtsezko zeregina du, eta hori bertan inbertituz gauzatu dezake.
|